Health Archives - Page 7 of 17

टॅटूची क्रेझ तुम्हाला आजारी बनवू शकते

* मोनिका गुप्ता

जिथे पूर्वी टॅटू काढणे महाग आणि वेदनादायक असायचे, आता ते वेदनारहित झाले आहे. असं असलं तरी स्वतःला मस्त, मॉडर्न दाखवण्यासाठी लोक असह्य वेदनाही सहन करतात. टॅटू काढणे आज एक प्रथा बनली आहे. टॅटूची क्रेझ एवढी आहे की, प्रेम व्यक्त करण्यासाठी जोडप्यांना त्यांच्या त्वचेवर एकमेकांचे नावही लिहिले जाते. काहींना टॅटूद्वारे त्यांचे व्यक्तिमत्त्व दाखवायला आवडते, तर काही लोक असे आहेत की ज्यांना त्वचेवर अनेक प्रकारच्या कलाकृती बनवल्या जातात.

आजकाल टॅटू करून पालकांबद्दलचे प्रेमही व्यक्त केले जात आहे. पण तुम्हाला माहीत आहे का की अनेकांच्या प्रेमाचे प्रतीक असलेला हा टॅटू तुमच्यासाठी हानिकारकही ठरू शकतो. टॅटू जे आज लोकांचे स्टाइल स्टेटमेंट आहेत आणि जे आज लोकांच्या शरीराच्या प्रत्येक भागात दिसतात, त्याच टॅटूमुळे त्वचेशी संबंधित अनेक प्रकारच्या समस्या देखील उद्भवू शकतात:

त्वचा समस्या

टॅटू आजकाल अशा ट्रेंडमध्ये आहेत की ते जवळजवळ प्रत्येकाच्या शरीराच्या भागावर दिसू शकतात. पण टॅटूमुळे आपल्या त्वचेवर लालसरपणा, पू होणे, सूज येणे अशा अनेक समस्या उद्भवू शकतात. याशिवाय अनेक प्रकारचे स्किन इन्फेक्शन होण्याची भीती असते. कायमस्वरूपी टॅटूचा त्रास टाळण्यासाठी, बरेच लोक बनावट टॅटूचा अवलंब करतात, परंतु असे करत नाहीत. यामुळे तुम्हाला आणखी त्रास होऊ शकतो.

कर्करोग होण्याची भीती

टॅटू काढताना, आपण बरेचदा विचार करतो की आपण खूप छान दिसतो. टॅटूमधून सोरायसिस नावाचा आजार होण्याची भीतीही असते. अनेक वेळा आपण लक्ष देत नाही आणि दुसऱ्या माणसावर लावलेली सुई आपल्या त्वचेवर वापरली जाते, त्यामुळे त्वचेशी संबंधित आजार, एचआयव्ही, हिपॅटायटीससारखे आजार होण्याचा धोका असतो. टॅटू काढल्याने कॅन्सरचा धोकाही वाढतो.

शाई त्वचेसाठी धोकादायक आहे

टॅटू बनवण्यासाठी आपल्या त्वचेवर वेगवेगळ्या प्रकारची शाई वापरली जाते, जी आपल्या त्वचेसाठी खूप धोकादायक आहे. टॅटू बनवण्यासाठी निळ्या रंगाची शाई वापरली जाते, ज्यामध्ये अॅल्युमिनियमसारखे अनेक धातू मिसळले जातात, जे त्वचेसाठी हानिकारक असतात. ते त्वचेच्या आत शोषले जातात, ज्यामुळे नंतर अनेक समस्या उद्भवू शकतात.

स्नायू नुकसान

आपण आपल्या त्वचेवर मोठ्या उत्कटतेने टॅटू बनवतो, परंतु त्यानंतर होणाऱ्या नुकसानीबद्दल आपण अनभिज्ञ राहतो. काही टॅटू डिझाइन्स आहेत ज्यामध्ये सुया शरीरात खोलवर टोचल्या जातात, ज्यामुळे शाईदेखील स्नायूंमध्ये जाते. त्यामुळे स्नायूंना खूप नुकसान होते. शरीराच्या ज्या भागावर तीळ आहे त्या भागावर कधीही टॅटू बनवू नये, असे त्वचा तज्ज्ञांचे मत आहे. टॅटू काढल्यानंतर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारचा त्रास होत असेल तर ताबडतोब डॉक्टरांकडे जा. याकडे दुर्लक्ष करणे महागात पडू शकते. याशिवाय, हेदेखील जाणून घ्या की टॅटू काढल्यानंतर तुम्ही सुमारे 1 वर्ष रक्तदान करू शकत नाही.

महिला बनत आहेत थायरॉईडच्या शिकार

* प्रतिनिधी

अचानक वजन वाढणे, केस गरजेपेक्षा जास्त गळू लागणे इत्यादी लक्षणे सांगतात की, थायरॉईडची समस्या वाढत आहे. बदलत्या जीवनशैलीमुळे लाखो लोक या समस्येने त्रस्त आहेत, तरुण मुलींपासून ते महिलांपर्यंत सर्वच वेगाने याच्या शिकार ठरत आहेत. एका संशोधनानुसार, ८ पैकी १ महिला या समस्येने त्रस्त आहे.

थायरॉईडची ग्रंथी ही गळयासमोर फुलपाखराच्या आकाराएवढी ग्रंथी असते जी हार्मोन्स तयार करते आणि हे हार्मोन्स शरीराच्या वेगवेगळया अवयवांना त्यांचे काम योग्य प्रकारे करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरते. ते शरीराच्या मेटाबॉलिक म्हणजे चयापचय प्रक्रियेसह हृदय तसेच पचन संबंधी यंत्रणा सुरळीत ठेवतात. मेंदूचा विकास, मांसपेशींवर नियंत्रण आणि हाडे मजबूत राखणेही त्यांच्यामुळेच शक्य होते. थायरॉइडमधील बिघाडामुळे थायरॉइडच्या ग्रंथीच्या कामावर दुष्परिणाम होतो. यामुळे चयापचय प्रक्रियेसाठी आवश्यक असलेले हार्मोन्स तयार करण्याच्या प्रक्रियेवरही परिणाम होतो.

महिलांनाच याचा जास्त त्रास का?

थायरॉईडमध्ये होणारा बिघाड ही जास्त करून आपोआपच बरी होणारी प्रक्रिया असते. यात रुग्णाची प्रति सुरक्षा प्रणाली हल्ला करून थायरॉइडच्या ग्रंथी नष्ट करते. विविध संशोधनांनुसार ऑटो इम्युन डिसिस जसे की, सिलिएक डिसिस, डायबिटीस मेलिटस टाइप, इम्प्लिमेंटरी बोवेल डिजिज, मल्टिपल स्क्लेरोसिस आणि संधीवाताचा त्रास महिलांना सर्वसामान्यपणे होतोच.

हे आजार शोधून त्यावर उपचार करण्यासाठी यामुळे उशीर होतो कारण, याची वेगवेगळी लक्षणे शोधणे कठीण असते. ऑटो इम्युन आजार आयोडिनच्या कमतरतेमुळे होऊ शकतात. गर्भावस्थेत आयोडिनची जास्त कमतरता भासते. याच्या कमतरतेमुळे थायरॉईड हार्मोन्सची पातळी खालावते.

थायरॉईडमधील बिघाडाचे किस्से

हायपोथायरॉडिज्म, हायपरथायरॉडिज्म, थायरॉईटिस, थायराईड कॅन्सरसारखे आजार पुरुष आणि महिला दोघांनाही त्रासदायक ठरतात. यातील हायपोथायरॉडिज्म, हायपरथायरॉडिज्म हे आजार पुरुषांच्या तुलनेत महिलांमध्ये १० पट अधिक होतात.

हायपोथायरॉडिज्म हा एक प्रकारचा थायरॉईडचा आजार आहे. हा आजार तेव्हा होतो जेव्हा थायरॉईड ग्रंथीची सक्रियता कमी होते आणि सर्वसाधारण हार्मोन्सच्या तुलनेत कमी हार्मोन्स तयार होतात. यामुळे शरीरातील हार्मोन्स आणि चयापचय प्रक्रियेचे संतुलन बिघडते. महिलांमधील हायपोथायरॉडिज्म होण्यामागील एक सर्वसामान्य कारण म्हणजे ऑटो इम्युन डिसिस. याला हॅशिमोटोज डिसिस असे म्हणतात. यात अँटीबॉडीज हळूहळू थायरॉइडला लक्ष्य करते आणि थायरॉईड हार्मोन्स बनवण्याची क्षमता नष्ट करते.

हायपरथायरॉडिज्म हा एक प्रकारचा थायरॉइडचा बिघाड आहे. हा बिघाड तेव्हा होतो जेव्हा थायरॉईड ग्रंथी जास्त सक्त्रिय होतात आणि गरजेपेक्षा जास्त हार्मोन्सची निर्मिती करतात. हार्मोन्स शरीरातील चयापचय प्रक्त्रियेवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

प्राथमिक लक्षणे

बऱ्याचदा सुरुवातीच्या काळात थायरॉईडमधील बिघाड लक्षात येत नाही, कारण याची लक्षणे स्पष्ट नसतात. यामुळे त्याला वांझपणा, लिपिड डिसऑर्डर, अॅनिमिया किंवा मानसिक तणाव समजण्याची चूक केली जाते. लक्षणे उशिराने लक्षात येतात. तोपर्यंत झालेल्या नुकसानाची भरपाई करणे अशक्य होते.

हायपोथायरॉडिज्मच्या लक्षणांमध्ये खालील लक्षणांचा समावेश असतो : थकवा, कोरडी त्वचा, मांसपेशी आखडणे, कफ, थंडी सहन न होणे, सुजलेल्या पापण्या, वजन नियंत्रणाबाहेर वाढणे, मासिक पाळीतील अनियमितता.

हायपरथायरॉडिज्मच्या लक्षणांमध्ये खालील लक्षणांचा समावेश असतो : भीती वाटणे, झोप न लागणे, वजन कमी होणे, हातांना घाम येणे, हृदयाची वेगवान आणि अनियमित धडधड, डोळे जड होणे, डोळयांच्या पापण्या न मिटता एकटक पाहाणे, दृष्टिदोष, भरपूर भूख लागणे, पोट बिघडणे, गरमी सहन न होणे.

थायरॉईडच्या बिघाडासाठी जबाबदार घटक : थायरॉईडचा आनुवांशिक आजार, ऑटोइम्युन स्थिती, गळयात रेडिएशन असणे, थायरॉइडची शस्त्रक्रिया, थायरॉईड वाढणे.

निर्बंध

थायरॉइडमधील बिघाड हा जीवनशैलीमुळे झालेला बिघाड नाही. त्यामुळे पुरेशा प्रमाणात आयोडिनचे सेवन करण्याव्यतिरिक्त इतर काहीही करण्याची गरज नसते. भारत सरकारने युनिव्हर्सल सॉल्ट आयोडिनेशनला मान्यता दिल्यामुळे आता आयोडाईज्ड मिठात पुरेशा प्रमाणात आयोडिन असते.

थायरॉइडचा बिघाड वेळेवर लक्षात आल्यास आणि योग्य उपचार केल्यास गंभीर परिणाम रोखणे शक्य होते. महिलांनी वर्षातून एकदा थायरॉईड ग्रंथींची तपासणी करून घ्यायला हवी, जेणेकरून आजार लवकर लक्षात येईल आणि वेळीच उपचार करता येईल.

मोबाईल उशीपासून दूर ठेवा, अन्यथा नुकसान होऊ शकते

* पूनम पांडे

जेव्हापासून फोनचे स्वरूप बदलले आणि इतके लहान झाले की तो आपल्या सर्वांच्याच आकलनात बसू लागला, तेव्हापासून तो गुणाकारही झाला, संभाषण आणि संपूर्ण जगाचे काम हाताळल्यामुळे, मोबाइलचे हे छोटे स्वरूप आहे. प्रत्येकासाठी नेहमी उपलब्ध. मोबाईलच्या माध्यमातून तुम्ही संपूर्ण जगाची माहिती तुमच्या खिशात ठेवू शकता हे 100% खरे आहे. त्यामुळे मोबाईल हा जीवनाचा अविभाज्य भाग बनला आहे. लोक याशिवाय जगू शकत नाहीत. अगदी सकाळ, दुपार, संध्याकाळ, दिवसा आणि रात्री प्रत्येक क्षणी मोबाईल सोबत ठेवायला विसरू नका. कुणाला काळजी वाटते की काही महत्त्वाचा फोन येणार नाही किंवा कुणाला लवकर उठण्यासाठी त्यात अलार्म लावावा लागेल. सामान्यतः लोकांची सवय असते की रात्री झोपताना मोबाईल उशीखाली ठेवून झोपतात. पण हे कोण करत असेल त्याची ही सवय पूर्णपणे चुकीची आहे. असे केल्याने तुम्हाला भविष्यात डोकेदुखी आणि चक्कर येण्याची समस्या होऊ शकते. मोबाईलमधून निघणारे इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन अत्यंत हानिकारक असते.

व्यसन चुकीचे आहे

मोबाईल फोन आणि टॅब्लेटचा आकार जसजसा वाढत आहे, तसतशी ही गॅजेट्स दिवसेंदिवस हानीकारक होत आहेत. रात्री अंधार पडू लागल्यावर आपले शरीर शरीरात मेलाटोनिन नावाचे तत्व सोडू लागते. हा घटक शरीराला झोपेसाठी तयार करतो.

परंतु मोबाईल फोन आणि टॅब्लेटच्या डिस्प्ले स्क्रीनमधून निघणारा निळा-हिरवा प्रकाश हा घटक तयार होऊ देत नाही. यामुळे शरीरात फार कमी प्रमाणात मेलाटोनिन तयार होते, ज्यामुळे आपल्याला सहज झोप येत नाही. त्यांच्या डिस्प्ले स्क्रीनमधून निळ्या हिरव्या दिव्याऐवजी पिवळा लाल दिवा निघेल असा प्रयत्न केला पाहिजे.

वाढलेले नुकसान

मोबाईल रात्रभर उशीजवळ ठेवण्याबाबत अनेक अभ्यासात असेही म्हटले गेले आहे की, यामुळे अनेक समस्या उद्भवू शकतात, मुख्य म्हणजे वारंवार डोकेदुखी, अधूनमधून डोके सुन्न होणे आणि ते काम न केल्यामुळे निराश होणे, सतत थकवा जाणवणे. कमी काम करूनही, विनाकारण हालचाल करताना चक्कर येणे, खूप निराशा आणि नकारात्मक विचार, तासनतास प्रयत्न करूनही गाढ झोप न येणे, डोळ्यांत कोरडेपणा, कामात लक्ष न लागणे, शारीरिक श्रमामुळे तोतरेपणा, कानात वाजल्यासारखे वाटणे, जवळ बसून बोलत असतानाही स्पष्ट ऐकू न येणे, स्मरणशक्ती कमी होणे, पचनसंस्थेमध्ये अडथळे येणे, हृदयाचे ठोके अनियमित होणे, सांधेदुखी इतकंच नाही तर रात्रभर मोबाईल जवळ ठेवल्यास तुमच्या त्वचेच्या वृद्धत्वाच्या प्रक्रियेला गती मिळू शकते. अकाली उत्सर्ग, त्वचेची जळजळ, अगदी खाज सुटण्याच्या समस्यांमध्ये योगदान देते.

तज्ञ काय म्हणतात

आज जगभरातील सर्व डॉक्टर्स सांगतात की झोपण्यापूर्वी मोबाईल फोन किंवा टॅबलेटचा वापर केला नाही तर सुमारे एक तास अधिक झोप घेता येते. त्यांचे म्हणणे आहे की आपले जैविक घड्याळ हे पृथ्वीच्या चोवीस तासाच्या घड्याळाशी सुसंगतपणे कार्य करते.

शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की मेंदूमध्ये एक मास्टर क्लॉक आहे, ज्यावर पर्यावरणाच्या अनेक घटकांचादेखील परिणाम होतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे आरोग्याची मोठी हानी होते. चांगली झोप येण्यासाठी मोबाईल फोन, टॅबलेट, लॅपटॉप यासारख्या गोष्टींचा वापर झोपण्याच्या किमान 1 तास आधी बंद करणे आवश्यक आहे.

आईचे दूध हे संरक्षक कवच आहे

* पारुल भटनागर

आईच्या दुधात सुरुवातीपासूनच रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणाऱ्या अँटीबॉडीज असतात. कोलोस्ट्रम, ज्याला आईच्या दुधाचा पहिला टप्पा म्हटले जाते, ते प्रतिपिंडांनी भरलेले असते. जाड आणि पिवळ्या रंगासोबतच, त्यात प्रथिने, चरबी विरघळणारी जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि इम्युनोग्लोबुलिन भरपूर प्रमाणात असतात. हे मुलाच्या नाक, घसा आणि पचनसंस्थेवर संरक्षणात्मक थर तयार करून कार्य करते, जे तुमच्या मुलाची प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी दिले पाहिजे.

फॉर्म्युला मिल्कमध्ये आईच्या दुधासारखे पर्यावरणीय विशिष्ट प्रतिपिंडे नसतात किंवा बाळाचे नाक, घसा आणि आतड्यांसंबंधी मार्ग झाकण्यासाठी प्रतिपिंडे नसतात. त्यामुळे आईचे दूध बाळासाठी सर्वोत्तम आणि आरोग्यदायी आहे.

जागतिक स्तनपान सप्ताह

स्तनपानाबाबत माता आणि कुटुंबांमध्ये जागरूकता निर्माण करण्याच्या उद्देशाने 1 ते 7 ऑगस्ट दरम्यान जागतिक स्तनपान सप्ताह साजरा केला जातो. यासोबतच आईच्या पहिल्या कंडेन्स्ड मिल्कबद्दलचे गैरसमजही दूर होतात. यामध्ये बाळाला जन्माच्या पहिल्या तासापासून आईचे दूध दिले पाहिजे कारण ते बाळासाठी संपूर्ण आहार आहे.

आईच्या आहारात तिचे कुटुंब, डॉक्टर, परिचारिका यांनीही महत्त्वाचे योगदान दिले पाहिजे कारण स्तनपानामुळे केवळ बाळाचेच रक्षण होत नाही तर आईचे आजारांपासूनही रक्षण होते. संशोधनानुसार, आता महिलाही स्तनपानाबाबत जागरूक होत आहेत, त्याचे महत्त्व समजून घेत आहेत.

आईच्या दुधाचे इतर फायदे आहेत

आईचे दूध, जे वजन वाढवण्यास मदत करते, निरोगी वजन वाढवते तसेच लठ्ठपणाचा धोका कमी करते. अनेक संशोधनांमध्ये हे सिद्ध झाले आहे की, फॉर्म्युला पाजलेल्या बाळांच्या तुलनेत स्तनपान करणा-या बाळांमध्ये लठ्ठपणाचा धोका 15 ते 30% कमी होतो. हे विविध आतड्यांतील जीवाणूंच्या वाढीमुळे होते.

स्तनपान करणा-या बाळांमध्ये मोठ्या प्रमाणात आतड्यांतील बॅक्टेरिया दिसतात, जे चरबीच्या संचयनावर परिणाम करतात. तसेच, स्तनपान करवलेल्या बाळांमध्ये लेप्टिनचे प्रमाण खूप जास्त असते. हे एक प्रमुख संप्रेरक आहे, जे भूक आणि चरबी साठवण्याचे काम करते.

हुशार

आपण जितका सकस आणि पौष्टिक आहार घेतो, तितकाच आपला सर्वांगीण विकास होण्यास मदत होते, त्याचप्रमाणे आपले मन अधिक तीक्ष्ण आणि सक्रिय होते. हीच गोष्ट आईच्या दुधाच्या संदर्भातही लागू होते.

पहिले 6 महिने स्तनपान करणा-या बालकांचा मेंदूचा विकास खूप जलद होतो. त्यांच्या वयानुसार, विचार करण्याची क्षमतादेखील झपाट्याने विकसित होते कारण आईच्या दुधामध्ये डोकोसा इनोस ऍसिड, अॅराकिडोनिक ऍसिड, ओमेगा 3 आणि 6 फॅटी ऍसिड यांसारखे पोषक घटक बाळाच्या मेंदूच्या विकासास मदत करतात. यामुळे मुलाची शिकण्याची क्षमताही सुधारते. अशा मुलांची बुद्ध्यांक पातळीही चांगली पाहिली आहे.

रोगांपासून संरक्षण

मूल जेव्हा या जगात येते तेव्हा आईवडील सर्व प्रकारे त्याचे रक्षण करण्याचे काम करतात जेणेकरून त्यांचे मूल आजारांपासून सुरक्षित राहावे. परंतु या दिशेने बाळासाठी आईच्या दुधापेक्षा काहीही चांगले असू शकत नाही. जर तुमच्या बाळाला पहिल्या 6 महिन्यांत स्तनपान दिले असेल, तर तुम्हाला त्यासाठी डॉक्टरांकडे वारंवार जावे लागणार नाही कारण आईची प्रौढ रोगप्रतिकारक शक्ती कीटकांना ऍन्टीबॉडीज बनवते, जे आईच्या दुधाद्वारे बाळाच्या शरीरात प्रवेश करतात.

रोगांपासून रक्षण करते

इम्युनोग्लोबुलिन ए, जे प्रतिपिंड रक्त प्रथिने आहे. बाळाच्या अपरिपक्व आतड्यांचे अस्तर झाकते, ज्यामुळे जंतू आणि जंतू बाहेर येण्यास मदत होते. यामुळे श्‍वसनाचे जंतुसंसर्ग, कानाचे जंतुसंसर्ग, ऍलर्जी, आतड्यांसंबंधी जंतुसंसर्ग, पोटाचे जंतुसंसर्ग इत्यादींपासून तो सुरक्षित राहतो.

बालमृत्यूचा कमी दर

बालमृत्यूबाबत बोलायचे झाले तर ही जगात मोठी चिंतेची बाब आहे. अनेकदा याचे कारण म्हणजे जन्माचे कमी वजन, श्वसनाचे त्रास, फ्लू, डायरिया, न्यूमोनिया, मलेरिया, रक्तातील संसर्ग, संसर्ग इ. परंतु असे दिसून आले आहे की ज्या माता आपल्या बाळाला भरपूर प्रमाणात दूध पाजतात, त्यांच्या मुलाचे वजन वाढण्याबरोबरच त्यांची प्रतिकारशक्तीदेखील हळूहळू मजबूत होते, ते कोणत्याही प्रकारच्या संसर्गाच्या संपर्कात सहजासहजी येत नाहीत आणि त्यांचा सामना करण्यास सक्षम होतात. त्यामुळे अशा मुलांमध्ये मृत्यूचे प्रमाण कमी दिसून येते, म्हणजेच आईच्या दुधाने बाळाची विशेष काळजी घेतल्यास त्यांचे प्राण वाचू शकतात.

आईसाठी देखील उपयुक्त

केवळ बाळालाच नाही तर आईलाही स्तनपानाचे अनेक फायदे मिळतात. यामुळे अतिरिक्त कॅलरीज बर्न झाल्यामुळे, आईला तिचे वाढलेले वजन नियंत्रित करणे सोपे होते. हे ऑक्सिटॉक्सिन संप्रेरक सोडते, जे गर्भाशयाला त्याच्या आकारात आणण्यासाठी आणि रक्तस्त्राव कमी करण्यास मदत करते. यासोबतच हे स्तन, गर्भाशयाचा कर्करोग, मधुमेह, हृदयाशी संबंधित आजारांचा धोका कमी करण्याचे काम करते. त्यामुळे स्तनपान करून बाळासह स्वतःच्या आरोग्याची काळजी घ्या.

निरोगी लाईफस्टाइल गरजेची

* किरण अहुजा

काव्या आयटी कंपनीत काम करते. वय वर्षे २८. अविवाहित आहे. लॉकडाऊन नंतर कंपनीने वर्क फ्रॉम होम सुरू केलं. सुरुवातीला जी परीस्थिती होती ती पाहता असं वाटलं की २-३ महिन्यात पुन्हा सगळं व्यवस्थित सुरू होईल, परंतु करोना वाढतच गेला आणि परिस्थिती सामान्य होण्याऐवजी अधिकच अवघड होत गेली. काव्याच्या कंपनीने सर्वांनाच वर्षाच्या शेवटपर्यंत वर्क फ्रॉम होम करण्याचा सल्ला दिला.

सुरुवातीला घरी रहात असली तरी अॅक्टिव्ह होती. सकाळी ६ वाजता उठायची. वॉकसाठी जायची. वॉकसाठी जाता आलं नाही तर ती घरच्या घरी अर्धा तास व्यायाम करायची. खाण्यापिण्याकडे तिचं व्यवस्थित लक्ष होतं. मात्र जसजसा काळ सरकत गेला तसा घरच्या घरी राहून देखील काव्याने आळशीपणा करायला सुरुवात केली. ऑफिसला जायचं नसल्यामुळे ती उशिरा सकाळी ८-९ वाजेपर्यंतदेखील झोपून राहायची. वॉकला जाणं बंद झालं, कारण दहा वाजेपर्यंत तिला ऑफिस कॉलवर लॅपटॉप समोर बसावं लागायचं. तेलकट आणि अन् हेल्दी खाण्याची तिला जास्तच चटक लागली होती. वेळेचं तसं काही बंधन नसल्यामुळे वेळीअवेळी ती खात राहायची.

पूर्वी ती ९ वाजता रात्रीचे जेवण जेवून अकरा वाजेपर्यंत कोणत्याही परिस्थितीत झोपी जायची, परंतु आता रात्रीच्या जेवणाची वेळ ठरलेली नसायची. रात्री उशीरापर्यंत ती वेब सिरीज पाहून स्वत:ची झोप खराब करायची आणि मग सकाळी उशिरा उठायची.

आता मात्र अनेकदा तिचं पोट खराब राहू लागलं होतं. काही दिवसापासून तिला वाटू लागलं होतं की एखादं मेहनतीचं काम करताना तिला अधिक थकायला व्हायचं.

एका रात्री जेव्हा ती झोपायला गेली, तेव्हा अचानक तिच्या पोटात दुखायला लागलं आणि मग हळूहळू वाढत गेलं. कशीबशी तिने रात्र काढली. दुसऱ्या दिवशी तिने डॉक्टरला दाखवलं. तपासणी केल्यानंतर कळलं की तिला अपेन्डिस झालंय. आजार तसा प्राथमिक स्तरावर होता, म्हणून सर्जरीनंतर काव्या लवकरच बरी झाली.

परंतु हे सगळं कशामुळे झालं? काव्याने विचारल्यानंतर डॉक्टरांनी सांगितलं की खाण्यापिण्याच्या चुकीच्या सवयीमुळे तिला हा आजार झाला होता. काव्या तिचं खाणं-पिणं आणि आरोग्याच्या बाबतीत खूपच निष्काळजी झाली होती. काही आजार होतात, परंतु काही आजारांना आपण

स्वत:हून निमंत्रण देतो. जसं की काव्यासोबत झालं होतं. म्हणून स्वत:ला निरोगी ठेवायचं असेल तर हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं आहे.

जर तुम्हाला मनापासून हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्विकार करायचा असेल परंतु तुम्हाला समजत नसेल की कसं, काय आणि कुठून सुरुवात करायची, तर या टीप्स तुम्ही नक्कीच फॉलो करा :

व्यायाम आणि चालायला जाणं : उन्हाळयात बाहेर चालायला जाणं वा बाहेर वर्कआऊट करणं हे फिट राहण्याचा सर्वात उत्तम पर्याय आहे, मात्र थंडीत बाहेर वर्कआउट न करण्याचा सल्ला दिला जातो, तेव्हा घरच्या घरी राहूनदेखील नृत्य इत्यादींच्या मार्गाने तुम्ही फिटनेस कायम राखू शकता. फिजिकल अॅक्टिविटी म्हणजे असा कोणताही व्यायाम ज्यातून तुमच्या शरीरातून घाम निघायला हवा आणि तुम्हाला त्यासाठी अधिकची मेहनत करणे. यामुळे व्यक्तीच्या मासपेशी मजबूत होतात कधी रोग प्रतिरोधक क्षमता वाढते. कमीत कमी दररोज ३० मिनिटे तरी व्यायाम करा.

पोषक अन्न सेवन करा : खाण्यापिण्याचा आपल्या शरीरावर सर्वाधिक परिणाम होतो. पोषक अन्नाने शरीराला ऊर्जा मिळते. साध्या कार्बोहाइड्रेटसाठी पोहा, उपमा, स्टीम्ड इडली, ओट्स, मुसळी आणि प्रोटीनसाठी अंड, मलई विरहित दूध घेऊ शकता. फॅटसाठी बदाम, अक्रोड, आळशीच्या बिया खा. संध्याकाळच्यावेळी कोणत्याही भाज्यांनी बनलेलं सूप व ग्रीन टी प्या. रात्रीच्या जेवणात एक वाटी सलाड वा उकडलेल्या भाज्या व पपया खाऊ शकता. भाज्यांमध्ये कांदा आणि लसूण ब्रोकोली टाका.

डाएट ६-७ भागात वाटून घ्या. जर तुम्ही ३ वेळा खात असाल तर मध्ये स्प्राऊट्स, मोसमी फळं, भाज्यांच सलाड खाणं तसंच ज्यूस प्यायची सवय लावा.

गव्हाच्या पोळीऐवजी थंडीमध्ये मका व बाजरीची भाकरी खा. पांढरा भात खाण्याऐवजी ब्राउन राईस खा. यामधील प्रोटीन, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फायबर, पोटॅशियम सारखी तत्व वजन नियंत्रित ठेवून पाचनक्रिया आणि ब्लड शुगरचा स्तर नियंत्रित ठेवतो.

पुरेशा प्रमाणात पाणी : दररोज ८-१० ग्लास पाणी प्यायला हवं. सकाळी उठताच १ ग्लास पाणी पिण्याची सवय लावा. यामुळे पोट साफ राहतं. पाणी प्यायल्यामुळे त्वचा कोरडी होत नाही. मासपेशींचा ८० टक्के भाग पाण्याने भरलेला असल्यामुळे पाण्याने मासपेशीतील ताठरतादेखील दूर होते.

साखर व मिठाचं कमी प्रमाणात सेवन : आहारात मीठ, साखर व तेलाचे प्रमाण कमी असेल तर लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि हृदयरोगांपासून दूर राहता येतं. साखरेत कॅलरीजचे प्रमाण अधिक असतं. साखरेत कोणतंही विटामिन, मिनरल व पौष्टिक तत्त्व नसतात. त्यामुळे फक्त शरीराला ऊर्जा मिळते. दिवसभरात २५ ग्रॅम पेक्षा जास्त साखर घेऊ नका. तसेच फक्त सहा ग्रॅम मीठ खायला हवं.

नशा व धुम्रपानापासून दूर रहा : जास्त दारू प्यायल्याने आणि धूम्रपान केल्याने व्यक्तीचं आरोग्य खराब तर होतच तसंच वृद्धपणादेखील दिसून येतो. शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता खूपच कमी होते.

अलीकडच्या काळात अनेक आजार वाढत आहेत. वेळेतच त्यावर उपचार केले तर अनेक फायदे होतात. जसं की, व्यक्तीचे वजन संतुलित राहतं, हृदयरोग होण्याची शक्यता कमी होते, संकल्पनापासून बचाव होतो, दीर्घायुष्य लाभते, स्वत:ला ताजतवानं वाटतं, ज्यामुळे व्यक्ती आनंदी राहते. आज लोकांनी हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं झालंय. मग काय विचार

आजारपणापासून वाचवतात मूग

* प्रतिनिधी

जर तुम्ही मुगाची डाळ केवळ आजारी पडल्यावरच खात असाल तर मुगाचे हे फायदे समजल्यावर मुगाला दैनंदिन आहारातील एक घटक बनविणे तुम्हाला भाग पडेल :

* मूग डाळीत फायबर, प्रोटीन, कार्बोहायड्रेट, लोह आणि इतर बऱ्याच जीवनसत्त्वांसह झिंकही असते, जे पचनक्रिया नीट पार पाडण्यासह रोग प्रतिकारशक्तीही वाढवते. मोड आलेले मूग खाणे अधिक फायदेशीर ठरते, कारण त्यात कमी कॅलरीज आणि फ्री अमिनो अॅसिड तसेच अँटीऑक्सिडंट्स जास्त प्रमाणात असतात.

* मोड आलेल्या मुगात अँटीऑक्सिडंट्स भरपूर प्रमाणात असतात. त्यामुळे त्याच्या नियमित सेवनामुळे मधुमेह, हृदयविकार आणि काही प्रकारचे कर्करोग होण्याचा धोका काही प्रमाणात कमी होतो..

* यात पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि फायबरचे प्रमाणही खूप जास्त असते. काही संशोधनाअंती असे निदर्शनास आले आहे की, मूग असलेल्या पदार्थांचे सेवन हे उच्च रक्तदाब नियंत्रणात ठेवते.

* मूग डाळीत पेक्टिन नावाचे सोल्युबल फायबर असते, जे पचन क्रिया निरोगी ठेवते तसेच वजन नियंत्रित ठेवते. याचे नियमित सेवन आतडयांमध्ये चांगल्या बॅक्टेरियांची संख्या वाढविण्याचेही काम करते.

* यात लोहाचाही समावेश असतो. त्यामुळे डॉक्टरांच्या सल्ल्यांनुसार गर्भधारणेदरम्यान मुगाचे सेवन नक्की करा.

या टिप्स वापरून पाहिल्यास तुम्हालाही गाढ झोप लागेल

* गरिमा पंकज

निरोगी व्यक्तीसाठी 5-6 तासांची झोप पुरेशी असते, तर लहान मुलांसाठी 10-12 तासांची झोप आवश्यक असते. 4-5 तासांची झोपही वृद्धांसाठी पुरेशी असते.

रात्री पुरेशी झोप न मिळाल्याने अनेक शारीरिक समस्या उद्भवू शकतात. डोळ्यांखाली काळी वर्तुळे, घोरणे, चिडचिड आणि एकाग्रता नसणे, निर्णय घेण्यात अडचण, पोट खराब होणे, दुःख, थकवा यासारख्या समस्या डोके वर काढू शकतात.

झोपेच्या कमतरतेमुळे

झोप न येण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की चिंता, तणाव, निराशा, रोजगाराशी संबंधित समस्या, मानसिक आणि भावनिक असुरक्षितता इत्यादी.

याशिवाय वेळेवर झोप न लागणे, चहा-कॉफीचे अतिसेवन, कोणतीही समस्या किंवा आजार, उशिरा जेणे किंवा उपाशी झोपणे, रात्री उशिरापर्यंत टीव्ही, इंटरनेट आणि मोबाईल फोनला चिकटून राहणे, दिवसभर कोणतेही काम न करणे इ. निद्रानाशाचेही कारण बनू शकते.

गोड झोप कशी घ्यावी

* ज्यांना दिवसा पुन्हा पुन्हा चहा किंवा कॉफी पिण्याची सवय असते त्यांना रात्री लवकर झोप येत नाही. चहा किंवा कॉफीमध्ये असलेले कॅफिन झोपेमध्ये व्यत्यय आणतात, म्हणून ते विशेषतः झोपेच्या आधी लगेच सेवन करू नये.

* जर तुम्ही एखाद्या गोष्टीबद्दल मानसिकदृष्ट्या अस्वस्थ असाल आणि कोणताही निर्णय घेऊ शकत नसाल तर तुमची झोप भंग पावू शकते. अशा परिस्थितीत, आपण त्याबद्दल विचार करणे थांबवावे. चांगल्या झोपेसाठी मन शांत असणं खूप गरजेचं आहे.

* तुम्ही झोपायचा प्रयत्न करत असाल पण झोप येत नसेल, उठून थोडा वेळ टीव्ही पाहत असाल, आवडते पुस्तक वाचा किंवा हलके संगीत ऐका, यामुळे तुम्हाला चांगली झोप येण्यास मदत होईल.

* झोपायला जाण्यापूर्वी, काही काळासाठी आपले मन एका विशिष्ट गोष्टीवर केंद्रित करा. यामुळे मनाची चंचलता कमी होईल आणि चांगली झोप लागेल.

* दिवसा झोप येत नसेल तर रात्री गाढ झोप लागते.

* रात्री झोपण्यापूर्वी थोडे चालावे. यामुळे पचनक्रिया बरोबर राहते आणि झोपही शांत होते. रात्रीच्या जेवणात जड अन्न घेऊ नये.

* अन्न खाल्ल्यानंतर लगेच झोपू नका. झोपण्याच्या 3 तास आधी अन्न घ्या.

* झोपण्यापूर्वी आंघोळ केल्यानेही गाढ झोप लागते.

* झोपण्याची आणि उठण्याची निश्चित वेळ सेट करा. दररोज एकाच वेळी गाढ झोपणे.

* झोपताना नेहमी सैल कपडे घाला.

* खोलीचे तापमान खूप थंड किंवा खूप गरम ठेवू नका. अन्यथा, झोप पुन्हा पुन्हा तुटत राहते.

* रात्री झोपण्यापूर्वी कोमट दुधात हळद मिसळून प्यायल्याने चांगली झोप लागते.

* झोपताना खोलीत प्रकाश असावा.

* दिवसभर ऑफिसमध्ये बसून काम करावे लागते, त्यामुळे पाठदुखी, कंबरदुखीचा त्रास होतो. त्यामुळे रोज व्यायाम करा. व्यायाम केल्याने वेदना दूर राहतील आणि झोपही गाढ होईल.

या टिप्स वापरूनही झोप न येण्याची समस्या कायम राहिल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि निद्रानाशाच्या समस्येवर उपचार करा.

हृदयविकाराच्या या 6 लक्षणांकडे दुर्लक्ष करू नका

* दीप्ती गुप्ता

हृदयविकाराचा झटका ही खूप गंभीर समस्या आहे. या अवस्थेत धमन्या ब्लॉक होतात आणि हृदयाच्या स्नायूंना रक्तपुरवठा योग्य प्रकारे होऊ शकत नाही, अशा स्थितीत रक्त गोठण्यास सुरुवात होते. या गुठळ्यामुळे रक्त हृदयापर्यंत पोहोचणे कठीण होते आणि त्याला ऑक्सिजन मिळत नाही. बरं, हृदयविकाराच्या झटक्याचं एक लक्षण आपल्याला जवळपास सगळ्यांनाच माहीत असतं. अचानक आणि वेगाने छातीत दुखणे आणि वेदना हातापर्यंत पसरणे. परंतु हृदयविकाराच्या अवस्थेसाठी, केवळ हे एक चिन्ह समजणे पुरेसे नाही, तर इतर अनेक चेतावणी चिन्हे आहेत, जी हृदयविकाराच्या झटक्यासाठी जबाबदार आहेत.

नॅशनल हार्ट, लंग आणि ब्लड इन्स्टिट्यूटच्या मते, यूएसमध्ये अंदाजे 5.7 दशलक्ष लोकांना हृदय अपयश आहे. सध्या, कोणताही विशिष्ट उपचार नाही, परंतु जीवनशैलीतील बदल आणि औषधांसारखे उपचार जीवनाच्या गुणवत्तेच्या बाबतीत फरक करू शकतात. बर्याच परिस्थितींसाठी, जितक्या लवकर तुम्हाला त्याची चिन्हे समजतील तितक्या लवकर ते नियंत्रित केले जाऊ शकतात. येथे अशी 6 चिन्हे आहेत, जे सांगतील की तुमचे हृदय आता पूर्वीसारखे काम करत नाही आणि या स्थितीमुळे हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता वाढते. चला तर मग जाणून घेऊया हृदयविकाराच्या 6 मुख्य लक्षणांबद्दल.

श्वास घेण्यास असमर्थता

जेव्हा कार्यक्षमतेचा विचार केला जातो तेव्हा हृदय आणि फुफ्फुसे खूप महत्वाची भूमिका बजावतात. हृदयाची उजवी बाजू ऑक्सिजनची कमतरता असलेले रक्त घेते आणि फुफ्फुसात पंप करते, जेणेकरून त्याला ताजे ऑक्सिजन मिळू शकेल. श्वास लागणे हे हृदयविकाराचे प्रमुख लक्षण असल्याचे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. याचा अर्थ असा की तुम्ही कितीही खोल श्वास घेतला तरी तुम्हाला पुरेसा ऑक्सिजन मिळत आहे असे वाटत नाही.

पायाला सूज येणे

जेव्हा तुमचे हृदय योग्यरित्या कार्य करत नाही, तेव्हा ते फुफ्फुसांमध्ये कमी रक्त पंप करते. त्याचा प्रभाव प्रथम तुमच्या शरीराच्या खालच्या भागात दिसून येतो, ज्याला सूज असेही म्हणतात. त्याचा तुमच्या पायावर परिणाम होतो. जर तुम्ही सुजलेल्या बोटावर दाबले आणि त्याचा प्रभाव काही सेकंद टिकला तर ते सूजाचे लक्षण आहे.

अचानक वजन वाढणे

जर तुमचे वजन झपाट्याने वाढत असेल तर त्याला चरबी समजण्याची चूक करू नका. हे शक्य आहे की तुमच्या पोटात काही प्रकारचे द्रव तयार होत आहे. तज्ञ म्हणतात की असे अचानक होऊ शकते की काही दिवसात तुमचे वजन पाच किलोपर्यंत वाढू शकते.

४. सतत थकवा जाणवणे

हृदयाच्या विफलतेच्या वेळी शरीर ज्या प्रकारे भरपाई करते, रक्त मेंदू आणि स्नायूंपर्यंत पोहोचणे कठीण आहे. यामुळे अशक्तपणा आणि थकवा जाणवू शकतो.

गोंधळल्यासारखे वाटणे

रक्ताभिसरणामुळे हृदयविकाराची समस्या उद्भवते. जेव्हा रक्त तुमच्या मेंदूला योग्य प्रकारे पोहोचत नाही, तेव्हा तुम्हाला हलकेपणा, एकाग्रता कमी होणे आणि गोंधळ होऊ शकतो. गंभीर प्रकरणांमध्ये, तुम्हाला बेहोश झाल्यासारखे वाटू शकते.

हात आणि पाय नेहमी थंड ठेवा

लोकांचे हात-पाय थंड होणे हे सामान्य आहे. पण अचानक तुमचे हात-पाय थंड झाले असतील आणि मोजे घातल्यानंतरही गरम होत नसेल, तर हे हृदय अपयशाचे लक्षण असू शकते. अशी लक्षणे टाळण्यासाठी रात्री डोके वर करून झोपा, अधिकाधिक पाणी प्या आणि धूम्रपान टाळा, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे.

जर हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे किरकोळ असतील तर तुम्ही लवकरात लवकर हृदय तपासणी करून घ्यावी. याच्या मदतीने तुम्ही हृदयविकाराचा झटका बर्‍याच प्रमाणात टाळू शकता.

लैंगिक बिघडलेले कार्य असलेल्या महिला

* प्रतिनिधी

जर तुमचा पार्टनर बराच वेळ सेक्ससाठी विचारत नसेल तर ही चिंतेची बाब ठरू शकते. हे देखील शक्य आहे की तुमचा जोडीदार सेक्सकडे झुकत नसण्याच्या समस्येशी झुंजत असेल. याला स्त्री लैंगिक बिघडलेले कार्य असेही म्हणतात. हा शब्द अशा व्यक्तीची व्याख्या करण्यासाठी वापरला जातो जो सेक्स दरम्यान आपल्या जोडीदारास सहकार्य करत नाही. महिलांमध्ये एफएसडी असण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की सेक्स दरम्यान वेदना किंवा मानसिक कारणे. तथापि, बहुतेक प्रकरणांमध्ये, FSD चे श्रेय मनोवैज्ञानिक कारणांना दिले जाते. या परिस्थितीत, महिलांनी व्यावसायिकांची मदत घेणे महत्त्वाचे आहे.

या समस्येची 3 मुख्य कारणे आहेत ;

मानसिक कारणे

सेक्स ही पुरुषांसाठी शारीरिक समस्या असू शकते, परंतु महिलांसाठी ती एक भावनिक समस्या आहे. काही स्त्रिया भूतकाळातील वाईट अनुभवांमुळे भावनिकरित्या तुटतात. मानसिक समस्या किंवा सध्याच्या वाईट अनुभवांमुळे आलेले नैराश्य हे कारण असू शकते.

भावनोत्कटता पोहोचण्यास असमर्थता

एफएसडीच्या दुसऱ्या भागाला एनोर्गॅमिया म्हणतात. ही स्थिती तेव्हा उद्भवते जेव्हा एखादी व्यक्ती एकतर कधीच कामोत्तेजना करत नाही किंवा तो कधीही पोहोचू शकत नाही. भावनोत्कटता गाठण्यात असमर्थता ही देखील एक वैद्यकीय स्थिती आहे. संभोगात रस नसणे आणि भावनोत्कटता गाठण्यात असमर्थता या दोन्ही गोष्टी गंभीर आहेत. याचे मुख्य कारण म्हणजे महिला अधिक फोरप्ले पसंत करतात. जर हे होत नसेल तर कामोत्तेजनापर्यंत पोहोचणे कठीण आहे. त्यावर मानसोपचाराद्वारे उपचार करता येतात. महिलांना त्यांच्या नात्यात लैंगिक समस्या असतात. जर तुम्हाला अशा अडचणी येत असतील, तर तुम्ही लवकरात लवकर तुमच्या एंड्रोलॉजिस्टला भेटावे जेणेकरुन या समस्येचा संबंधांवर परिणाम होणार नाही.

स्त्री लैंगिक बिघडलेले कार्य उपचार आणि उपचार

जोपर्यंत घरगुती उपचारांचा संबंध आहे, ते FSD उपचारांमध्ये खरोखर फारसे प्रभावी नाहीत. बाजारात महिला वियाग्राचे अनेक प्रकार उपलब्ध आहेत परंतु ते सहसा अपेक्षित परिणाम देत नाहीत. स्त्रिया लेझरद्वारे योनीतून कायाकल्प करण्याचा प्रयत्न करू शकतात. तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही प्लेटलेट रिच प्लाझ्मा (PRP) थेरपी देखील अवलंबू शकता. या भागात रक्त परिसंचरण सुधारण्यासाठी योनीजवळ इंजेक्शन दिले जाते. हे ओ-शॉट म्हणून ओळखले जाते.

जर तुम्हाला सेक्सचा आनंद मिळत नसेल तर डॉक्टरांना भेटणे आवश्यक आहे. त्यानंतर डॉक्टर तपासणी करतील. लैंगिक समुपदेशन दोन्ही भागीदारांसाठी उपयुक्त ठरू शकते. दिनचर्या बदलून आणि वेगवेगळ्या पोझिशन्स वापरून ते अधिक मनोरंजक बनवण्याचा प्रयत्न करणे उपयुक्त ठरू शकते. योनी क्रिम किंवा स्नेहक वापरून पाहिले जाऊ शकते. बर्‍याच स्त्रियांना, विशेषत: त्यांचे वय वाढत असताना, संभोग सुरू करण्यापूर्वी त्यांना अधिक उत्तेजनाची आणि फोरप्लेची आवश्यकता असते. योनिमार्गात प्रवेश करणार्‍या बहुतेक स्त्रियांना संभोग करताना समाधान मिळत नाही. त्यांच्या निप्पल आणि क्लिटॉरिसचा सोबती करण्यासाठी त्यांना त्यांच्या जोडीदाराकडून चुंबन घेणे, स्पर्श करणे इत्यादी आवश्यक असू शकते. हस्तमैथुन किंवा ओरल सेक्ससारख्या इतर लैंगिक क्रियाकलापांचा प्रयत्न केला जाऊ शकतो.

डॉ अनूप धीर, अपोलो हॉस्पिटल, नवी दिल्ली

काय आहे पिलेट्स वर्कआऊट

* शीतल शहा, संस्थापक, कोअर पिलेट्स स्टुडिओ

आधुनिक व्यायामाच्या क्षेत्रात पिलेट्सने आपले असे एक वेगळे स्थान निर्माण केले आहे. आपली जीवनशैली अशी Peली आहे की आपल्याला खूप वेळ बसून राहावे लागते, जे खूप हानिकारक आहे. अशावेळी पिलेट्स वर्कआऊटमुळे शरीरात लवचिकता येते. तुमचे वय व फिटनेस बॅकग्राउंड काहीही असो पिलेट्स व्यायामामुळे शरीराला ढिगभर फायदे होतात. यामुळे एकाग्रता वाढणे, शारीरिक मुद्रा आणि बॉडी अलाइनमेंट सुधारणे याशिवाय शारीरिक ताकत वाढविण्यातही मदत मिळते.

पिलेट्सबाबत अनेक प्रकारचे गैरसमज आहेत व अर्धवट माहितीच्या आधारे काहीही करणे धोकादायक ठरू शकते. म्हणून पिलेट्स काय आहे, हे कसे काम करते याची माहिती असणे खूप आवश्यक आहे. यात त्या ५ गोष्टी सांगितल्या आहेत, ज्यांची माहिती तुम्हाला पहिल्या पिलेट्स क्लासपूर्वी असली पाहिजे.

पिलेट्स क्लासेस दोन प्रकारचे असतात : मॅट पिलेट्स आणि रिफॉर्मर पिलेट्स. मॅट क्लासेज तुम्ही व्यायाम मॅटवर करता, जेणेकरून तुमच्या प्रेशर पॉईंट्सना कुशन मिळेल किंवा मशिनवर व्यायाम करू शकता ज्याला रिफॉर्मर पिलेट्स म्हणतात. यात एक स्लायडिंग प्लॅटफॉर्म असतो, ज्यात स्टेशनरी फुटबार, स्प्रिंग्ज व पुलीज असतात, जे बॉडी टोनिंगसाठी रेसिस्टन्स आणते.

सामान्यत: एका चांगल्या पिलेट्स स्टुडिओत दोन्ही प्रकारच्या व्यायामाची व्यवस्था असते. हे तुम्हाला याचे स्वातंत्र्य देते की आपल्या शरीराप्रमाणे योग्य प्रकार निवडा. कोणत्याही प्रकारचे वर्क आउट करण्यासाठी तुम्हाला हे माहीत असणे आवश्यक आहे की हे वर्कआउट ४५ मिनिटे ते एक तासाचे असते. दोन्ही प्रकारच्या पिलेट्समध्ये अंतहीन मांसपेशींना थकवण्याऐवजी नियंत्रणाच्या सिद्धांतावर काम केले जाते. तुम्ही कोणताही क्लास निवडा, पण तुमच्या मार्गदर्शकाला तुमच्या क्षमतेची माहिती अवश्य असेल याची खात्री करून घ्या, जेणेकरून तो त्यानुसार व्यायामाचा आराखडा तयार करेल. विशेषत: तुम्ही जर नवे असाल तर.

वेदना सहन करायला तयार रहा : पिलेट्स शरीर थकवण्यापेक्षा नियंत्रणावर अधिक भर देते. तरीही दीर्घ काळ एकाच स्थितीत स्थिर राहिल्यास शरीर थकतेच. म्हणून जरी तुम्ही क्रॉसफिट वा जड डंबेल्स उचलणे यासारखे व्यायाम करत नसाल तरीही पिलेट्समध्ये करवून घेतल्या जाणाऱ्या बॉडी वेटवर आधारित रुटीन खूपच कठीण असते.

उदाहरणार्थ, व्यायामात अॅबडॉमिनल फोकस्ड हालचालींवर भर दिला जातो, ज्यात सतत गती वाढवली जाते, ज्यामुळे आपल्या अॅब्जवर तीव्र परिणाम दिसून येतो. लहान हालचालींवर लक्ष केंद्रित करण्याची क्षमता याचा अर्थ हा आहे की तुम्ही सर्व मांसपेशींवर काम करत आहात व हेच प्रत्येक व्यायामाचे ध्येय असते.

अशा प्रकारच्या वर्कआऊटमध्ये तुम्ही खूपच थकता. जेव्हा दुसऱ्या दिवशी तुम्ही दुसरा व्यायाम कराल तेव्हा मांसपेशीतील ही जळजळ दुसऱ्या दिवशी वेदनादायी जाणवेल. म्हणून तुम्ही मानसिक दृष्टया तयार असायला हवे. अनेकांना वाटते की पिलेट्स खूप सोपे आहे, पण जेव्हा हे सुरु करता तेव्हा जाणवते की त्यांचा अंदाज किती चूक होता.

आरामदेह कपडे वापरा : पिलेट्स वर्कआऊट तुम्हाला आतून बळकट बनवते. हे तुमचे व्यक्तिमत्व, शारीरिक लवचिकता, उत्साह व शक्ति वाढवते. हे वर्कआऊट अतिशय उच्च स्तरावरचे असते. तुम्ही एवढे आरामदायक असायला हवे की तुमच्या मांसपेशी सहज हालचाल करू शकतील व व्यायाम सहज करू शकाल. जे कपडे तुम्ही वापराल ते आरामदायक असायला हवे. पण खूप सैल नसावे. आरामदायक मटेरियलच्या अंगाला चिकटणाऱ्या कपडयांना पिलेट्ससाठी योग्य मानले गेले आहे. असे यासाठी की तुमचा प्रशिक्षक तुम्ही व्यायाम कराल तेव्हा स्नायूंच्या हालचाली पाहू शकेल व गरज भासल्यास व्यायामाचे स्वरूप सुधरवू शकेल. पायाच्या बाबतीत सांगायचे झाले तर तुम्ही अनवाणीसुद्धा हे करू शकता. तुम्ही पिलेट्स सॉक्ससुद्धा वापरू शकता.

इतर फिटनेस रुटीनपेक्षा जास्त शब्दावली असत : यात एरोबिक्स ते क्रॉसफिटपर्यंत स्वत:ची अशी टर्मिनोलॉजी असते. पिलेट्स प्रत्येक जिममध्ये शिकवल्या जाणाऱ्या सामान्य व्यायामापेक्षा खूपच वेगळा व्यायाम आहे. यात वापरल्या जाणाऱ्या शब्दांची तुम्हाला माहिती असायला हवी जसे ‘पॉवर हाऊस’चा अर्थ एका कशेरुकापासून दुसऱ्या कशेरुकापर्यंत हळूहळू हालचाल करणे. २ क्लासेस झाल्यानंतर कोणीही ही शब्दावली ग्रहण करू शकतो.

फिटनेस प्लानचा भाग असायला हवे पिलेट्स : कोणीही आपले फिटनेस ध्येय प्राप्त करण्यासाठी एकाच प्रकारच्या व्यायामप्रकारावर अवलंबून असू नये. तुमच्या वर्कआऊटमध्ये निरनिराळया प्रकारच्या व्यायामाचे मिश्रण असायला हवे, जे तुमच्या शरीराला मानवतात.

कधी फिटनेस प्रोग्राममध्ये तुमच्या शरीराला नवीन हालचाली आणि नवे बदल अंगवळणी पडण्यास वेळ लागतो. पिलेट्स एकाच वेळी तुमच्या शरीराला स्ट्रेच, टोन व अलाइन करते हे इतर फिटनेस स्पोर्ट्स प्रोग्राम्ससाठीसुद्धा उपयोगी असते, कारण हे तुमच्या शरीराला जास्त चांगल्या हालचालींसाठी तयार करते. जसे की हे प्रत्येक लहानशी मांसपेशी बळकट करण्यावर भर देते, म्हणून पिलेट्स आपल्या रुटीनमध्ये सामील करून तुम्ही जास्त वजन उचलणे, वेगाने धावणे, जास्त चांगले पोहणे एवढेच नाही तर कंबरदुखीपासूनसुद्धा सुटका मिळवण्यात यशस्वी होऊ शकता.