* सोमा घोष
कोविड -१९ नंतर प्रत्येक व्यक्तीच्या आयुष्यात मोठा बदल झाला. आज कोणीही १० वर्षांपूर्वीसारखे नियोजन करत नाही, कारण जीवन खूप अस्थिर आहे, जिथे पैसा आणि सत्ता असूनही लोक आपल्या प्रियजनांना गमावत आहेत. अशा परिस्थितीत सर्व वयोगटातील लोक आरोग्य आणि त्याच्या काळजीबाबत जागरूक झाले आहेत. याबाबत मुंबईतील कोकिलाबेन धीरुबाई अंबानी रुग्णालयातील सल्लागार हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. प्रवीण कहाळे सांगतात की, कोविडमुळे लोकांमध्ये आरोग्याबाबत जागरूकता वाढली आहे आणि ही चांगली गोष्ट आहे, परंतु नवीन वर्षात प्रत्येक व्यक्तीने समजून घेणे आवश्यक असलेल्या काही गोष्टी आहेत, ज्या खालीलप्रमाणे :
* तुमचे वजन नियंत्रणात ठेवा. तुमचे वजन योग्य आहे की नाही याकडे लक्ष द्या. यासाठी तुम्हाला अतिरिक्त कॅलरीज टाळाव्या लागतील आणि नियमित व्यायाम करावा लागेल. लिफ्टऐवजी पायऱ्यांचा वापर करण्यासारखा सोपा उपाय तुम्ही दररोज करू शकता. ‘पॅसिव्ह स्मोकिंग’ करण्याइतकेच बसणे हे तुमच्यासाठी नुकसानकारक आहे. सतत बराच वेळ बसल्याने हृदयविकाराचा धोका वाढतो. लाकडांच्या धुरात श्वास घेण्यामुळे जितके नुकसान होते तितकेच जेव्हा तुम्ही बसता तेव्हा तुमच्या शरीराचे होते. त्यामुळेच व्यायाम न करणे किंवा बसणे हे ‘पॅसिव्ह स्मोकिंग’ मानले जाते.
* पाकीट बंद पदार्थ खाणे कमी करा किंवा बंद करा आणि निरोगी आहार घ्या. रोजच्या आहारात भरपूर भाज्या असाव्यात. मीठ आणि साखरेचे प्रमाण कमी करा.
* आहारावर नियंत्रण ठेवण्यासोबतच व्यायामावरही नियंत्रण ठेवणे गरजेचे आहे. जास्त व्यायामामुळे अनेकदा समस्या उद्भवतात.
* मुलांना डिजिटल जगापासून दूर ठेवा, त्यांना खेळण्यासाठी आणि व्यायामासाठी प्रोत्साहित करा. बॅडमिंटन, टेबल टेनिस, क्रिकेट आणि फुटबॉल यांसारखे मैदानी खेळ खेळण्यास त्यांना प्रोत्साहन दिले पाहिजे.
* जीवनशैलीत हे महत्त्वाचे बदल करण्यासोबतच चांगली गाढ झोप घेणेही खूप महत्त्वाचे आहे. तुम्हाला किती झोप येत आहे यासोबतच झोपेची गुणवत्ताही महत्त्वाची आहे. झोपण्यापूर्वी मोबाईल आणि टेलिव्हिजनपासून दूर राहा, कारण ते तुमची ‘सर्केडियन रिदम’ म्हणजेच दैनिक लयबद्धतेत व्यत्यय आणते किंवा ती बिघडवते, जी चांगल्या आरोग्यासाठी खूप महत्त्वाची असते. या काही प्रतिबंधात्मक उपायांचा आणि निरोगी जीवनशैलीचा अवलंब करून तुम्ही तुमचे हृदय निरोगी ठेवू शकता.
* वेगवेगळया वयोगटातील लोकांसाठी व्यायामाचे वेगवेगळे प्रकार आहेत, ज्या लोकांना सांधेदुखी किंवा इतर समस्या आहेत ते जॉगिंग आणि ट्रेडमिल ऐवजी पोहणे आणि सायकल चालवण्यासारखे स्थिर व्यायाम करू शकतात, यासारखी उपकरणे जिममध्ये आणि घरीही सहज उपलब्ध होतात.
* हाय स्पीड म्हणजेच वेगवान व्यायाम करणे आवश्यक नाही. नियमितपणे मध्यम तीव्रतेचा व्यायाम सातत्याने केल्यास तुम्ही तणावाला दूर ठेवू शकता. हे लक्षात ठेवा की, कधीकधी व्यायाम करणे नुकसानदायक ठरू शकते.
* जीवनसत्त्व ड, जीवनसत्त्व ब १२ या सारख्या पोषक तत्वांच्या कमतरतेची तपासणी करत राहा आणि शरीरातील लोह कमी होऊ देऊ नका. तरुण तसेच प्रौढ स्त्रियांमध्येही जीवनसत्त्वं, लोहाची कमतरता असणे ही खूपच सर्वसामान्य समस्या आहे.
* एखाद्या व्यक्तीला मधुमेह, रक्तदाब किंवा कोलेस्टेरॉल नसले तरीही, लठ्ठपणा आणि जास्त वजनामुळे हृदयविकाराचा धोका २५ टक्क्यांनी वाढतो. मधुमेह आणि लठ्ठपणा हे प्राणघातक मिश्रण आहे, कारण लठ्ठपणामुळे मधुमेहाची शक्यता वाढते आणि एकदा साखरेचे प्रमाण वाढले की रुग्णाला हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता वाढते.
* धूम्रपान हे हृदयविकाराचे एक महत्त्वाचे कारण आहे. सिगारेटच्या धुरात असलेल्या रसायनांमुळे शरीरातील रक्त घट्ट होते आणि रक्तवाहिन्या तसेच नसांमध्ये गुठळया जमा होऊ लागतात.
* चांगल्या आरोग्यासाठी प्रक्रिया केलेले अन्न कमी खाणे आणि मीठ तसेच साखरेचे प्रमाण कमी ठेवणे महत्त्वाचे आहे. वाढत्या वयानुसार हृदय आणि रक्तवाहिन्यासंबंधीचा धोका कमी करण्यासाठी लहानपणापासूनच काही गोष्टींची काळजी घेतली पाहिजे. शरीराला मीठ आणि साखरेची गरज नसते, या दोन गोष्टी तुमच्या शरीरासाठी नसून फक्त तुमच्या जिभेला आनंद देण्यासाठी असतात. आता तुम्हीच ठरवा की, नवीन वर्षात तुम्हाला फक्त जिभेला आनंदी ठेवायचे आहे, की संपूर्ण शरीराला?
