स्मार्ट पत्नीसह कसा असावा ताळमेळ

– रितु वर्मा

दीपांशुचे लहानपणापासूनच एक स्वप्न होते की त्याची पत्नी खूपच सुंदर असावी. त्याच्यासाठी इतर सर्व गुण सौंदर्यापुढे गौण होते. ठरलेल्या वेळी दिपांशुने उदयोन्मुख मॉडेल रुचिकाशी लग्न केले. वर्षभर तो सर्वत्र आपल्या स्मार्ट पत्नीचे प्रदर्शन करत राहिला. परंतु गृहस्थीची गाडी केवळ सौंदर्यानेच चालत नाही. रुचिकाच्या सौंदर्यामुळे आणि स्मार्टनेसमुळे दीपांशु आता चिडचिडत आहे. त्याच्या पगाराचा ४० टक्के हिस्सा रुचिकाच्या सजावटीवरच खर्च होत असे. रुचिका घराच्या कोणत्याही कामाला हात लावत नसे त्यामुळे ३० टक्के हिस्सा नोकरांवर खर्च केला जायचा. दिपांशु मोठया कठिणाईने गृहस्थीचा रथ खेचत होता. अधून-मधून रुचिकाला जे मॉडेलिंग असाईनमेंट मिळायचे त्यांचे पैसे ती पार्टीवर खर्च करायची. दीपांशुला स्वप्नातही कल्पना नव्हती की स्मार्ट पत्नी त्याला इतकी महाग पडेल.

दुसरीकडे, जेव्हा साधारण रुपरंगाच्या सिद्धार्थला खूप स्मार्ट आणि सुंदर पत्नी पूजा मिळाली, तेव्हा जणू त्याला खजिनाच गवसल्यासारखे वाटले. सुरुवातीला जेव्हा नातेवाईक त्याचे अभिनंदन करत असत किंवा माकडाबरोबर अप्सरा म्हणून विनोद करत तेव्हा तो हसून हे टाळायचा.पण हळू हळू याच गोष्टींमुळे त्याच्या मनात निकृष्ट भावनेने घर बनवले आणि एक चांगले नाते भरभराटीस येण्यापूर्वीच कोमजले गेले.

कमतरता कुठे आहे

जर आपण दोन्ही उदाहरणे पाहिली तर दोन्ही प्रकरणांमध्ये परस्पर समजुतीचा अभाव ठळकपणे दिसून येईल. काळ बदलला, युग बदलले. लोकांची विचारसरणीही काही प्रमाणात बदलली आहे, परंतु कदाचितच असा विवाहयोग्य मुलगा असेल, जो गुणांच्या सौंदर्याला प्राधान्य देईल. आता जर आपण वर्तमानपत्रांवर आणि वैवाहिक साईट्सवर पोस्ट केलेल्या वैवाहिक जाहिराती पाहिल्या तर आपल्याला कळेल की आता एक विवाहयोग्य कन्या शोधणे अधिक कठीण झाले आहे. पूर्वी जिथे गोरा रंग, उंच शरीरयष्टी, आकर्षक चेहरा-मोहरा आणि घरगुती मुलीची मागणी असायची तेथे आता या गुणांसह स्मार्ट आणि सर्व प्रकारे स्वतंत्र मुलीची मागणी असते.

ही स्मार्टनेस पहिल्यांदा नवरा आणि त्याच्या कुटुंबीयांना खूपच आवडते, परंतु जेव्हा ती स्मार्ट बायको घराच्या प्रत्येक छोटया-मोठया निर्णयामध्ये आपले मत देऊ पाहते किंवा देते तेव्हा तिला फटकळ म्हटले जाते.

ताप्तीसारख्या स्मार्ट व सुंदर मुलीशी लग्न केल्यावर अनुज खूप खुश होता, पण लवकरच त्याला त्याच्या स्मार्ट बायकोचे मूल्यही कळले. स्मार्ट आणि फिट राहण्यासाठी ती आठवडयातून ३ दिवस जिममध्ये जायची. पत्नी व्यायामशाळेत जात असल्यामुळे अनुजला त्याचा सकाळचा नाश्ता आणि इतर कामे ऑफिसला जाण्यापूर्वी स्वत:च करावी लागत. ताप्ती तिच्या पगाराची संपूर्ण रक्कम स्वत:वरच खर्च करायची. अनुजने कधी काही मागितले तर त्याला न जाणे कोण-कोणत्या विशेषणांनी संबोधले जाई. स्मार्ट ताप्ती चुकूनही घरात खोलवर तळलेल पदार्थ बनवत नसे. परिणामी अनुजला ते खाद्यपदार्थ बाहेरून मागवून खावे लागत.

ताप्ती नक्कीच आजच्या युगातील हुशार पत्नी आहे, पण तिच्यात जर थोडीशी लवचिकता असती तर त्यांचे वैवाहिक जीवन थोडे सोपे झाले असते. हुशार बायका जेथे आधी नवऱ्याला त्यांच्या स्मार्टनेसने मोहित करतात, तेथे काही वर्षांनी त्यांच्या आडमुठया स्वभावामुळे आणि स्वत:ला प्रत्येक गोष्टीत पारंगत समजल्यामुळे त्यांना स्वत:च्याच घरात परके असल्यासारखे वाटते आणि मग सुरू होते स्त्रीवाद आणि पुरुषांच्या पारंपारिक विचारसरणी दरम्यान ओढाताण.

काय करावे

अशा परिस्थितीत आपण आपले वैवाहिक संबंध अशा प्रकारे सुरू केले तर पत्नीच्या हुशारपणाचा त्रास होणार नाही :

* आपण आणि आपली पत्नी एकमेकांना पूरक आहात. हे आवश्यक नाही की ती आपली स्मार्टनेस दर्शविण्यासाठी प्रत्येक कार्य करत असेल. आपणास असे वाटत असेल तर थंड आणि मोकळया मनाने आपल्या पत्नीशी चर्चा करा.

* आपल्या स्मार्ट बायकोमुळे आपण निकृष्ट असल्याचे समजणारे मित्र, हे आवश्यक नाही की आपले खरे मित्र नसतील. म्हणून, त्यांच्या सल्याबद्दल हृदयापासून नव्हे तर मनाने विचार करा. आपण आपल्या मित्रांच्या सल्ल्याचे अनुसरण करण्यापूर्वी किंवा त्यांच्या मतावर आधारित आपल्या स्मार्ट पत्नीची प्रतिमा बनवण्यापूर्वी, हे अवश्य लक्षात ठेवा की आपली पत्नीच आपल्या प्रत्येक         सुख-दु:खाची भागीदार आहे. प्रत्येक व्यक्तीचा स्वत:चा स्वभाव असतो. जर आपल्या पत्नीने प्रत्येक कामात पुढाकार घेतला असेल किंवा प्रत्येक कार्य स्वत:च्या मार्गाने करत असेल तर ती अभिमानास्पद बाब असावी.

* जर तुम्हाला स्मार्ट पत्नी हवी असेल तर तुम्हाला थोडी-फार तडजोड करावीच लागेल. जीवनात काहीही विनामूल्य उपलब्ध नाही. स्मार्ट दिसण्यासाठी पत्नीला तिच्या देखरेखीची काळजी घ्यावी लागेल, त्यासाठी तिला जिम आणि पार्लरमध्येही जावे लागेल. या सर्व गोष्टींसाठी आपण किती खर्च करू शकता हे ठरविणे आपल्या दोघांसाठी चांगले होईल आणि आपणदेखील आपल्या स्मार्ट पत्नीसमवेत जिममध्ये सामील होऊ शकता.

द्य ज्याप्रमाणे प्रत्येक नाण्याला दोन बाजू असतात तशाच प्रकारे जर आपली पत्नी हुशार असेल तर आयुष्यातील बऱ्याच चढ-उतारांमध्ये ती आपल्याबरोबर ढाल बनून राहील. जर आपल्या स्मार्ट पत्नीला आयुष्याच्या एखाद्या वळणावर स्वत:हून पुढाकार घ्यायचा असेल तर अजिबात संकोच करू नका तर तिला प्रोत्साहित करा. तुम्हाला कळणारही नाही की आयुष्याचा प्रवास कसा हसत-बोलत व्यतीत होईल.

* जर आपली हुशार पत्नी घरातील कामांसाठी नोकरांवर अवलंबून असेल तर मग ती आपल्या स्मार्टनेसमुळे त्यांच्याकडून योग्य प्रकारे काम करवून घेईल असे म्हणणेदेखील चुकीचे ठरणार नाही.

* तुमची हुशार पत्नी, कारण प्रत्येक निर्णय स्वत: घेत असते, तेव्हा होऊ शकते की कदाचित काही गोष्टींमध्ये तुम्हा दोघांचा दृष्टीकोन वेगळा असेल. अशा परिस्थितीत डोळे बंद करुन ती तुमची प्रत्येक गोष्ट स्वीकारेल असा अजिबात विचार करू नका. जर तिला एखादी गोष्ट आवडत नसेल तर ती नक्कीच प्रश्न विचारेल. तिला अन्यथा घेऊ नका.

स्मार्ट बायको थोडी महाग अवश्य आहे पण आजच्या स्पर्धात्मक युगात ती आपली खरी मार्गदर्शक ठरू शकते. फक्त मुद्यांकडे थोडया वेगळया प्रकारे पाहण्याची आवश्यकता आहे.

मुलांचे बालपण हिरावून घेऊ नका

* प्रतिनिधी

मालिकांमधील लोकप्रिय अभिनेत्री श्वेता तिवारीच्या प्रकरणात मुंबई उच्च न्यायालयाने सांगितले की, जर श्वेता तिवारी व्यस्त अभिनेत्री असेल आणि ती आपल्या ५ वर्षांच्या मुलाची काळजी स्वत: घेऊ शकत नसेल तर हे चुकीचे आहे. श्वेता तिवारीचा तिचे पती अभिनव कोहली याच्यासोबत मुलाच्या ताब्यावरून वाद सुरू आहे आणि दोघांमध्ये घटस्फोटाचा खटला सुरू आहे. मुलगा सध्या श्वेता तिवारीसोबत राहत आहे आणि अभिनव त्याला भेटूही शकत नाही.

अभिनवचे म्हणणे होते की, त्याच्याजवळ मुलाला सांभाळण्याइतका भरपूर वेळ आहे. श्वेता मात्र तिच्या चित्रिकरणामध्ये कायम व्यस्त असते. उच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश एस. एस. शिंदे आणि एन. जे. जामदार यांनी मुलाला आठवडयातून २ तासांसाठी भेटण्याची आणि ३० मिनिटांसाठी व्हिडीओ कॉल करण्याची मुभा अभिनव यांना दिली, पण त्यापेक्षा जास्त वेळ दिला नाही.

आई अनेकदा आपल्या पतीला त्रास देण्यासाठी मुलावर संपूर्ण अधिकार मिळवण्याचा प्रयत्न करत असते. ती विविध प्रकारचे आरोप करून पतीचा पिता असल्याचा अधिकारही हिरावून घेऊ इच्छित असते. हीच अशा विवाहातील सर्वात मोठी शोकांतिका असते.

एकदा मूल झाल्यानंतर पित्याच्या मनात मुलासाठी एक स्वाभाविक आणि नैसर्गिक ओढ निर्माण होते. जगातील सर्व दु:ख विसरून, आपली सर्व संपत्ती देऊन त्याला फक्त मुलाची सोबत हवी असते. आईला मात्र त्या पित्याला त्रास दिल्याचे सुख मिळते. आई या नात्याने जिने ९ महिने मुलाला गर्भात वाढवले, त्याला आपले दूध पाजले, जिने रात्रभर जागून त्याचे लंगोट बदलले तिला मुलाचा संपूर्ण अधिकार स्वत:कडे हवा असतो आणि त्यासाठीच ती मुलाच्या पित्याला त्रास देते.

जिथे गोष्ट पैशांची येते तिथे थोडाफार मान ठेवला जातो, पण जिथे पत्नी चांगली कमावती असते तिथे पतीकडून मिळालेल्या पैशांच्या मोबदल्यात मुलासोबत राहण्याचा हक्क तिला गमवायचा नसतो. जेव्हा की, मूल त्या दोघांचेही असते.

पिता मोजकेच बोलतो, मोजकेच ऐकतो. आई सुरुवातीपासून शेवटपर्यंत सर्व काही ऐकून घ्यायला तयार असते. आईच्या प्रेमात वात्सल्य दडलेले असते. याउलट पित्याचे प्रेम तार्किक, व्यावहारिक, थोडेसे रुक्ष वाटते. जरी आईने दुसरे लग्न केले असले आणि दुसऱ्या नवऱ्यापासून तिला मुले झाली असली तरीही पित्यासोबत राहणारी मुलेही सतत पळून आईकडेच धाव घेतात. मुलींना तर पित्याबाबत खूपच उशिरा ओढ निर्माण होते, तीही जेव्हा त्यांना एखाद्या संरक्षकाची गरज असते तेव्हाच ही ओढ जाणवते.

मुंबई उच्च न्यायालयाचा सल्ल त्यांच्या दृष्टीने योग्य आहे की, नोकरी करणारी व्यस्त आईही आपल्या मुलाची काळजी चांगल्या प्रकारे घेऊ शकते. तिच्याकडे पैसे असतील तर ती मुलाची सुरक्षा आणि त्याची देखभाल करणाऱ्यांची व्यवस्था करू शकते. जर पतीपत्नी सुसंवादाने संसार करत असतील आणि दोघेही नोकरीला जात असतील तर त्यांच्या मुलांना स्वयंपाकी आणि आयाच तर सांभाळतात. आजकाल मुलाची आजीही मग ती आईची आई असो किंवा वडिलांची आई असो, ती नातवंडाचा सांभाळ करायला नकार देते.

Diwali कविता: कसे उजळू मनाचे दीप

* अर्चना गौतम

सोडून मला एकाकी,

तू नेलास दिवाळीचा,

सर्व हर्षोल्हास,

हास्य अन् प्रकाश,

सजलेल्या दारी,

तोरणांचे दीप उजळती,

अंगणी जळे

रांगोळीतील पणती.

तुला करत नाही,

का घायाळ,

माझ्या विरहाचा जाळ.

तुळशीभोवती,

दीप उजळताना,

सतवत नाहीत का,

माझ्या स्मृती,

तुझ्या मना,

अंधकाराने वेढलेले,

माझे हृदय,

प्रकाशाविना आहे शापित,

सांग एकदा तरी,

कसे उजळू मनाचे दीप.

तंत्रज्ञान आणि धर्म

* प्रतिनिधी

सध्या तंत्रज्ञानाच्या चालू असलेल्या शिक्षणात खूप पैसा गुंतवला जात आहे आणि याचाच अर्थ असा आहे की 40-50 वर्षांपूर्वी शाळा-महाविद्यालयांमध्ये सिमेंट-विटांनी बनवलेल्या शिक्षणाचा अर्थ आता हरवत चालला आहे. ज्याप्रमाणे नवीन तंत्रज्ञान कारखान्यांतील कामगारांना वाईट पद्धतीने काढून टाकत आहे, त्याचप्रमाणे तंत्रज्ञानाची माहिती नसलेल्या तरुणांचे भविष्य अधिक अंधकारमय होत आहे.

संगणकावर बसून उच्च शिक्षण घेणारेच आता देश आणि जगावर अधिराज्य गाजवतील, पण हे शिक्षण खूप महागडे आहे आणि सर्वसामान्य घरांना ते शक्य होणार नाही, हे बैजूसारख्या कंपन्यांमध्ये ज्या प्रकारचा पैसा खर्च होत आहे, त्यावरून स्पष्ट होते. परवडते.

यूएसमध्ये केलेल्या सर्वेक्षणात असे आढळून आले की $3000 (सुमारे 18,00,000 लाख रुपये) कमावणाऱ्या 64 कुटुंबांकडे एक स्मार्ट फोन, एकापेक्षा जास्त संगणक वायफाय, ब्रॉडबँड कनेक्शन स्मार्ट टीव्ही आहे. तर $3000 च्या आतील फक्त 16′ कुटुंबांकडे या सुविधा आहेत. याचा अर्थ गरीब पालकांची मुले गरिबीत राहण्यास भाग पडतील कारण ते महागड्या शाळा, महाविद्यालयात जाऊ शकणार नाहीत आणि महागड्या वस्तू विकत घेऊ शकणार नाहीत. आज परिस्थिती अशी आहे की ज्यांना कमी तंत्रज्ञान माहित आहे त्यांच्या पगारात गेल्या काही वर्षात 2-3′ वाढ झाली आहे, तर उच्च तंत्रज्ञान जाणणार्‍यांच्या पगारात 20-25′ वाढ झाली आहे.

भारतात ही परिस्थिती गंभीर होत चालली आहे कारण इथे भेदभाव हा जन्म आणि जात यांच्याशीही जोडला जातो. कोचिंग क्लासेस चालवणाऱ्या वृत्तपत्रांमध्ये ज्याप्रकारे पूर्ण दिवस जाहिराती घेतल्या जातात, त्यावरून तंत्रज्ञानाचे शिक्षण कुठे जाईल, हे कळत नसून अतांत्रिक शिक्षणालाही महत्त्व आल्याचे स्पष्ट होते.

तंत्रज्ञानावर आधारित शिक्षणाचा मोठा परिणाम महिलांच्या शिक्षणावर होत आहे. त्यांना उच्च पदे मिळणे कठीण जात आहे. कारण शिक्षणाचा सगळा खर्च मुलांवर होत आहे, जो अधिक झाला आहे. परिस्थिती अशी आहे की भारतातील फक्त विद्यापीठे आणि महाविद्यालयांमध्ये, जिथे तंत्रज्ञानाचा नियम नाही, तिथे फक्त 7′ प्रमुख पदे महिलांकडे आहेत आणि यापैकी जास्त पदे अशा संस्थांमध्ये आहेत जिथे फक्त मुलीच शिकत आहेत.

तंत्रज्ञान केवळ गरीब आणि श्रीमंतांमधील भेदच वाढवत नाही, तर ते श्रीमंतांमधील लैंगिक अंतरदेखील वाढवत आहे. तंत्रज्ञानाने समाज आणि जगाला वाचवायचे आहे, परंतु ते सर्व शक्ती काही वाईट लोकांच्या हातात टाकत आहे. श्रीमंत घरातील मुलं महागडं शिक्षण करून उच्च कमावतील आणि त्यांना हव्या त्या मुलीशी लग्न करतील, पण त्या मुलीवरही ते त्यांच्या मनाप्रमाणे राज्य करतील. घर, कपडे, सुटी, गाडी या लोभापायी बायकांची अवस्था दागिन्यांनी लादलेल्या राजांच्या राण्यांसारखी होईल पण राजाच्या डोळ्यात फक्त सुखाच्या बाहुल्या असतील.

या समस्येचे निराकरण करणे सोपे नाही आणि धर्मामुळे, मुली त्यांच्या नशिबावर अवलंबून असलेल्या या परिस्थितीत भारतात किंवा जगात कोठेही लढू शकणार नाहीत. ती टेक्नो स्लेव्ह राहिल आणि टेक्नो स्लेव्ह्सना काम करायला मिळाल्याबद्दल तिला अभिमान वाटेल.

मालदीवचं हॉटेल आहे खास

* अविनाश रॉ

हिंडण्या-फिरण्याचे शौकीन लोक नेहमी काही ना काही नवीन शोधत असतात. त्यांना फिरण्याव्यतिरिक्त अशा गोष्टी बघायचा छंद असतो, ज्यात रोमांच असेल. अनेकदा या गोष्टी लोकांच्या आवाक्याबाहेरील असतात, पण तरीही त्यांना अशी नवीन माहिती घ्यायला खूप आवडते. आज आम्ही तुम्हाला अशा ठिकाणाबद्दल सांगणार आहोत जिथे लोक चक्क समुद्रात विश्रांती घेतात शिवाय मौजमजेने आपल्या सुट्ट्या व्यतित करतात. मालदीवमध्ये तुम्ही या हॉटेलमध्ये राहायची मजा घेऊ शकता. हे हॉटेल कॉनरेड मालदीव्स रंगाली आयर्लेंड नावाने प्रसिद्ध आहे. यात बेडरूम पाण्याच्या खाली असतं. हे पाण्यात १६.४ फूट खोल बनवलं गेलं आहे. याचं स्ट्रक्चर स्टील, कॉक्रीट आणि एक्रिलिकचं आहे. याला दोन मजले असतील. एक पाण्यावर आणि एक पाण्याखाली.

या सूईटमध्ये एकत्र एकूण ९ लोक राहू शकतात. इथे लोकांना एका प्रायेव्हेट सीप्लेनने नेलं जाईल. यानंतर त्यांना स्पीडबोटमधून विला येथे नेलं जाईल. इथे पाहुण्यांना पूर्ण वेळेसाठी ४ बटलर, एक शेफ, एक जेट स्की सेट आणि एक फिटनेस ट्रेनर दिला जाईल.

त्याचबरोबर पाहुण्यांना दररोज ९० मिनिटांसाठी स्पा ट्रीटमेंट दिली जाईल. इथे एक रात्र घालवण्यासाठी ५० हजार डॉलर म्हणजे जवळजवळ ३२ लाख, ८८ हजार रुपये खर्च करावे लागतील.

तुम्हालादेखील मालदीव फिरायची संधी मिळाली तर तुम्ही इथे नक्की फिरून या. हा तुमच्यासाठी नवीन अनुभव असेल.

स्कूबा डायविंगसाठी परफेक्ट डेस्टिनेशन

मालदीवमध्ये चारही बाजूला नजर फिरवल्यावर पाणीच पाणी दिसतं. त्यामुळे इथे तुम्ही वॉटर एडवेंचरचा आनंद घेऊ शकता किंवा आरामात आपल्या कॉटेजमध्ये आराम करू शकता. मालदीवच्या जवळपास प्रत्येक रिसॉर्टमध्ये स्कूबा डायविंगची व्यवस्था आहे. इथे शिकणाऱ्यांसाठी येथे डायविंग स्कूल आणि कोर्सही आहे. प्रत्येक रिसॉर्टजवळ बेटाखाली आपली एक समुद्री भिंत (रीफ) असते, त्यामुळे मोठ्या लाटा किंवा हवेच्या दरम्यान ड्रायव्हिंगमध्ये कोणतीही अडचण येत नाही.

४ लाख लोकसंख्या असलेल्या देशात १२ लाख टूरिस्ट

मालदीव ३६ मुंगा प्रवाळद्वीप आणि १,१९२ लहान-लहान आयलँडचा मिळून तयार झालेला देश आहे. एका आयलँडवरून दुसऱ्या आयलँडवर जाण्यासाठी मुख्यत्त्वे फेरीचा वापर केला जातो. देशातील इकोनॉमीमध्ये टूरिज्म महत्त्वपूर्ण हिस्सा आहे.

अंडरवॉटर फोटोग्राफीची मजा

मालदीव अंडरवॉटर फोटोग्राफीसाठीही जगातील सर्वोत्कृष्ट ठिकाणांपैकी एक आहे. कोरल रीफ आणि माश्यांच्या इतक्या जाती कदाचितच अन्य कुठे असतील. राहिला प्रश्न कॅमेऱ्याचा तर इथल्या डायविंग स्कूलमध्ये अंडररवॉटर कॅमेरेही भाड्याने मिळतात.

पाणबुडी (सबमरिन)चा आनंद इथे मिळेल

समुद्राच्या आत खोलवर उतरून समुद्राच्या आतील दुनिया पाहण्याची एक वेगळीच मजा आहे. मालदीवच्या आकर्षणात जर्मन पानबुडीमुळे भर पडली आहे, ज्यामुळे प्रत्येकाला पाण्याखालील जग दिसतं.

जगभरातील व्हेल व डॉल्फिनच्या २० प्रजाती

आता ही गोष्ट खूप कमीच लोकांना ठाऊक आहे की मालदीवची गणना जगातील ५ सर्वश्रेष्ठ ठिकाणांपैकी एक म्हणून होते ती तेथील व्हेल व डॉल्फिनच्या अस्तित्त्वामुळे. या दोन्ही माशांच्या वीस प्रजाती मालदीवच्या समुद्रात आढळतात. यात महाकाय ब्लू व्हेलपासून ते अतिशय लहान परंतु कलंदर स्पिनर डॉल्फिनपर्यंत सर्वांचा समावेश आहे.

कसं पोहोचाल

मालदीवची राजधानी मालेसाठी केरळातील तिरूवनंतपुरममधून फ्लाईट आहे. दिल्लीहून कोलंबोद्वारे काही फ्लाईट मालेसाठी सुरू झाल्या आहेत. काही आंतरराष्ट्रीय फ्लाईट मुंबईतून माले येथे जातात. भाडंही खूप जास्त नाहीए. तिरूवनंतपुरमहून माले येथे एका व्यक्तीचे इकोनॉमी क्लासचे रिटर्न भाडे जवळजवळ साडे आठ हजार रूपये आहे. या फ्लाईटला केवळ ४० मिनिटांचा अवधी लागतो.

Diwali Special: रांगोळीची विविध रूपं

* प्रतिभा अग्निहोत्री

रांगोळीला विविध राज्यात वेगवेगळया नावाने ओळखलं जातं. बंगालमध्ये अल्पना, आंध्रप्रदेशात मुग्गुल, तमिळनाडुमध्ये कोलम, राजस्थानमध्ये मांडना, हिमाचलमध्ये अडूपना आणि उत्तरप्रदेशात चौक व बिहारमध्ये एपन या नावानी ओळखले जाते.

रांगोळी ही प्रद्धत जास्त करून गुजरात आणि महाराष्ट्रात आहे. परंतु महाराष्ट्र, गुजरात, मध्य प्रदेशमधून येत ही कला आता पुर्ण देशात प्रचलित झाली आहे. महाराष्ट्रात तर दसऱ्यानंतरच दररोज सकाळी गृहिणी उठून मुख्य दारात नविन रांगोळी काढून मगच कामाला सुरूवात करतात. रांगोळीचं तात्पर्यच रंगाच्या माध्यमातुन मनातील भावना अभिव्यक्त करणं आहे.

चला तर मग तुमची ओळख करून देतो याच्या वेगवेगळया रंगरूपांशी :

फ्री हँड रांगोळी : यात तुम्ही कोणतीही फुलं, पानं, यासारख्या कलाकृती करू शकता. ज्यांची स्केचिंग आणि चित्रकला चांगली आहे ते याचा जास्त वापर करतात.

ठिपक्यांची रांगोळी : यामध्ये ठिपके एकमेकांना जोडून डिझाइन तयार होते. यामध्ये भौमितीय, चौकोनी, किंवा आयताकृती डिझाइन अधिक बनविल्या जातात.

रेडिमेड रांगोळी : ही बाजारात विविध डिझाइनमध्ये पेपर किंवा प्लास्टीक शीटवर मिळते. डिझाइननुसार पेपरवर छिद्र असतात. ज्यावर रंग टाकून डिझाइन तयार करता येते.

आर्टीफिशियल रांगोळी : ही प्लास्टीक शीट विविध डिझाइनमध्ये उपलब्ध असते. याच्या मागच्या बाजुला गम लावलेला असतो. गमवर असलेला पातळ कागद हटवून तुम्ही ती डिझाइन शिट तिथे चिकटवू शकता.

हर्बल रांगोळी : ही गुलाब, झेंडुसारख्या विविध रंगांच्या फुलांनी, झाडाच्या पानांनी काढली जाते. ती दिसायला फार सुंदर दिसते.

कशी असावी जागा

रांगोळी बनविण्यासाठी जागेचा समतोल असणं अत्यंत गरजेचं असतं. आजकाल घरात टाइल्स लावलेल्या असतात आणि बऱ्याचदा त्या फुगीर असतात. तर अशावेळी तुम्ही रांगोळी काढायच्या ठिकाणी प्लेन रंगाचं प्लास्टीक घालून किंवा पेपर टेप पट्टीने चिकटवून त्यावर रांगोळी काढा. हे स्थान घराच्या मुख्य दरवाज्याच्या उजव्या किंवा डाव्या बाजुला ठेवावे जेणेकरून येण्याजाण्यासाठी त्रास होणार नाही आणि रांगोळीसुद्धा जास्त काळ टिकून राहील.

कशी काढाल रांगोळी

रांगोळी काढायची जागा स्वच्छ ठेवा. जर तुम्ही पेपर शीट किंवा प्लास्टीक पेपर शीट चिकटवली असेल तर तीदेखील साफ करा. स्वच्छ कापडाने पुसून घ्या. सफेद रंगाने, डिझाइन किंवा आउटलाईन काढून घ्या. जर तुम्ही ठिपक्यांची रांगोळी काढत असाल तर आधी ठिपके काढून घ्या नंतर ते जोडा. मग त्यात मनासारखे रंग भरा. लक्ष ठेवा की रंग एका वर एक सांडणार नाही.

लक्षात घेण्यायोग्य बाबी

* जर तुम्ही पहिल्यांदा रांगोळी काढत आहात तर छोट्या आणि सोप्या डिझाइन काढा. त्याचबरोबर बाजारात मिळणाऱ्या रांगोळीच्या पुस्तकाचा आणि ठिपक्यांच्या कागदाचा वापर करा.

* डायरेक्ट सफेद रंगाने रांगोळी काढायला जमत नसेल तर आधी खडूने किंवा पेन्सिलने डिझाइन काढून घ्या मग त्यावर रंग भरा. प्लास्टीक आणि पेपरवर मग तुम्ही पेन्सिलही पण डिझाइन तयार करू शकता.

* रांगोळी काढताना डिझाइनमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या सर्व रंगांना वेगवेगळया डबित ठेवा. जेणेकरून वापरणं सोपं जाईल.

* जर काही नविन प्रयोग करू इच्छिता तर तांदुळ पाण्यात एक तास भिजवून आणि मग वाटून पेस्ट बनवून घ्या आणि मग एका प्लास्टीकच्या कोनमध्ये ही पेस्ट भरून जमिनीवर मनासारखी डिझाइन काढा.

मग या दिवाळीत आपल्या घराची सजावट अधिक उठावदार बनवण्यासाठी रांगोळी काढायला विसरू नका.

Diwali Special: यासाठी पाहुणचार लक्षात असेल

* नीरा कुमार

हे खरे आहे की भारतीय सण-उत्सवात आणि लग्नांमध्ये धार्मिक विधी मोठया थाटामाटात साजरे केले जातात. पाहुणेसुद्धा यायला आवडतात. जर पाहुण्यांसाठी खाण्या-पिण्याची आणि राहण्याची काही खास व्यवस्था असेल तर ते परत जाऊन तुमचा पाहुणचार खूप चांगला होता असे सांगताना थकणार नाहीत. जबरदस्त आदरातिथ्य होते. अतिथींना हे सांगण्यास भाग पाडण्याच्या काही टीप्स येथे आहेत :

राहण्याची व्यवस्था

आपण प्रथम येणाऱ्या अतिथींची यादी तयार करा. तसेच तिच्यात किती ज्येष्ठ नागरिक आहेत आणि किती तरुण आहेत हेदेखील पहा. वृद्ध अतिथींना बसण्या-झोपण्यासाठी बेड, खुर्च्या इत्यादींची व्यवस्था असावी. त्यांच्याकडे सामान ठेवण्यासाठी एक लहान टेबल असावा, जेणेकरून त्यांना वाकावे लागणार नाही, तरुण लोक गादी वगैरे टाकून जमिनीवरदेखील राहू शकतात.

जर उन्हाळयाचा ऋतू असेल तर एअर कंडिशनर किंवा कूलर भाडयाने घ्या जेणेकरुन अतिथींना उष्णतेमुळे त्रास होऊ नये.

खाण्या-पिण्याची व्यवस्था

सुरूवात चहाने होते. म्हणून गोड आणि फिकट चहाची व्यवस्था असावी. बिस्किटेसुद्धा बरोबर असले पाहिजेत. ज्यांची मुले लहान, दूधपिते आहेत त्यांच्यासाठी दूधही हवे. या सर्वांबरोबरच निंबूपाण्याची व कोमट पाण्याचीही व्यवस्था असावी.

त्याचप्रमाणे दुपारच्या जेवणाची आणि रात्रीच्या जेवणाचीही वेळ योग्य ठेवण्याचा प्रयत्न करा. अन्नाला जास्त मसालेदार बनवू नका. आपल्या कुटुंबातील पाहुण्यांबद्दल जाणून घेत हलक्या मीठाच्या १-२ भाज्या अवश्य ठेवा. उकडलेले बटाटे, दही, कोशिंबीर फ्रिजमध्ये ठेवा. दही आंबट असू नये. ताक, नारळ-पाणी वगैरे जरूर ठेवा.

जेव्हा-जेव्हा पाहुणे येतात तेव्हा पाण्याबरोबरच मिठाईही द्या. प्रत्येकाशी भेटत रहा आणि त्यांची एकमेकांशी ओळख करून द्या, जेणेकरुन पाहुणे एकमेकांशी मिसळत राहतील.

स्पर्धा आयोजित करा

लग्नात फक्त गप्पा-गोष्टींनी काम चालत नाही. म्हणूनच लग्नाचे वातावरण मनोरंजक आणि संस्मरणीय बनविण्यासाठी, युवा पिढी आणि ज्येष्ठ नागरिक यांच्यात अंत्याक्षरीसारखी स्पर्धा आयोजित करा. पुरुषांमध्ये साडी पटकन कोण दुमडतो, तर स्त्रियांमध्ये कोण पटकन साडी बांधते यासारख्या स्पर्धा ठेवा. एखाद्या महिलेच्या पोस्टरवर स्त्री-पुरुष दोघांपैकी कपाळावर योग्य ठिकाणी कोण टिकली लावतो स्पर्धा ठेवा.

या हंगामात फळे भरपूर प्रमाणात येतात. म्हणून मुली आणि स्त्रिया यांच्यात त्वरित फळ कापण्या-सोलण्यासाठी स्पर्धा ठेवावी. याचा आणखी एक फायदा म्हणजे सर्व पाहुण्यांना फळे खायला मिळतील आणि ते कापलेही जातील. स्पर्धा जिंकणाऱ्यासाठी अगोदरच बक्षीसे ठरवा. तंबोराही वाजवू शकतात. नृत्यदेखील आयोजित केले जाऊ शकते.

लग्न आणि सण संस्मरणीय बनविण्यासाठी प्रत्येक अतिथीबरोबर जास्तीत जास्त गुणवत्तेचा वेळ घालविण्याचा प्रयत्न करा. प्रत्येकास समान भेट द्या. अशा प्रकारे, अतिथींना हे जाणवते की ते खरोखरच खास आहेत. ते आपली यजमानी कधीही विसरणार नाहीत.

माफ करा लोकशाही नाही

* मदन कोठूनिया

धर्म आणि राज्याचा संबंध फॅसिझम आणि अंधश्रद्धेला जन्म देतो. धर्म सत्तेतून काढून टाकण्यासाठी लोकशाहीचा जन्म झाला. रोमच्या विनाशात सर्वात मोठे योगदान म्हणजे समानता, सार्वभौमत्व आणि बंधुत्वाचा नारा घेऊन बाहेर पडलेले लोक. धर्माचा गैरवापर करून सत्ता बळकावून आणि राजेशाहीला एका महालात झाकून आणि ब्रिटनमध्ये लोकशाहीच्या दिशेने पुढे जाण्यासाठी हे लोक बसलेल्या लोकांना उलथवून टाकण्यासाठी मैदानात आले होते.

अनेक युरोपीय देशांनी यापलीकडे जाऊन लोकशाहीच्या दिशेने वाटचाल केली, राजेशाहीला दफन केले आणि सत्तेच्या कॉरिडॉरमधून धर्म एका सीमेच्या भिंतीपर्यंत काढून टाकला, ज्याला व्हॅटिकन सिटी असे नाव देण्यात आले.

आज कोणत्याही युरोपियन देशात, धार्मिक नेते सत्तेच्या कॉरिडॉरमध्ये प्रवेश करताना दिसणार नाहीत. हे सर्व बदल 16 व्या शतकानंतर दिसू लागले, ज्याला पुनर्जागरण काळ म्हटले गेले, म्हणजेच प्रथम लोक योग्य मार्गावर होते, नंतर धार्मिक उन्माद पसरवून लोकांचे शोषण केले गेले आणि आता लोकांनी धर्माचा ढोंगीपणा सोडला आहे आणि ते हलले आहेत पुन्हा उच्चतेच्या दिशेने.

आज युरोपियन समाज वैज्ञानिक शिक्षण आणि तर्कशुद्धतेच्या आधारावर जगातील अग्रगण्य समाज आहे. जर मानवी सभ्यतेच्या शर्यतीत एक स्थिरता आली, तर एक विरोधाभास आहे, परंतु त्याचे ब्रेक आणि नवीन ऊर्जा वैज्ञानिक पद्धतीद्वारे प्राप्त केलेल्या तंत्रज्ञानाद्वारे प्राप्त केली जाते.

आज, आपल्या देशात सत्ता काबीज करणाऱ्या लोकांची विचारसरणी 14 व्या शतकात प्रचलित असलेल्या युरोपियन सत्ताधारी लोकांपेक्षा फार वेगळी नाही. काही बदल एकाकी जीवनामुळे आणि कष्टकरी लोकांच्या आणि शास्त्रज्ञांच्या उच्च विचारांमुळे दिसतात, परंतु ज्या नेत्यांनी आस्तिकता आणि ढोंगीपणा केला त्यांना कधीच याचे श्रेय दिले नाही.

जेव्हा कोणत्याही व्यासपीठावर आधुनिकतेबद्दल बोलण्याची सक्ती होते, तेव्हा ते या लोकांच्या मेहनतीला आणि विचारांना आपले यश सांगण्याचा प्रयत्न करू लागतात. जेव्हा हेच लोक दुसऱ्या व्यासपीठावर जातात, तेव्हा ते पुराणमतवाद आणि दांभिकतेमध्ये अडकलेला इतिहास रंगवू लागतात.

धार्मिक नेत्यांचा झगा परिधान करून, या बौद्धिक आणि नैतिकदृष्ट्या भ्रष्ट नेत्यांचे सहकारी आधी लोकांमध्ये भीती आणि उन्मादाचे वातावरण निर्माण करतात आणि नंतर सत्ता मिळताच अप्रत्यक्षपणे सत्तेचे केंद्र बनतात.

सरकार कोणत्याही पक्षाचे असो, हा पराक्रम करण्यास कोणीही मागेपुढे पाहत नाही. पंडित नेहरूंपासून ते नरेंद्र मोदींपर्यंत प्रत्येक पंतप्रधानांच्या धार्मिक नेत्यांच्या चरणी नतमस्तक होतानाची चित्रे दिसतील.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की जेव्हा धार्मिक नेते लोकांनी निवडून दिलेल्या पंतप्रधानांपेक्षा वर असतात, तेव्हा लोकशाही म्हणजे निव्वळ ढोंग करण्यापेक्षा काहीच नसते आणि अप्रामाणिक लोक नावाची स्तुती करून या लोकशाहीची खिल्ली उडवताना दिसतात.

या रोगग्रस्त लोकशाहीच्या चौपाईचा जप करताना गुन्हेगार जेव्हा संसदेत बसतात, तेव्हा धर्मगुरू लोकशाहीच्या संस्थांना मंदिरे असे वर्णन करून ढोंगीपणाचा उपदेश करू लागतात आणि नागरिकांची मने चक्रकर्णीनीसारखी फिरू लागतात. नागरिक गोंधळून जातात आणि संविधान विसरून सत्तेच्या ढिगाऱ्याभोवती भटकू लागतात.

अशाप्रकारे लोकशाही समर्थक असल्याचा दावा करणारे लोक प्राचीन काळातील आदिवासी जीवन जगू लागतात, जिथे प्रत्येक 5-7 कुटुंबांना महाराज अधिराज नावाचे प्रमुख होते. लोकशाहीत आजकाल, ही पदवी वॉर्डपंच, नगरपरिषद आणि जवळजवळ प्रत्येक सरकारी कर्मचाऱ्याने मिळवली आहे. ज्यांना ते मिळाले नाही, त्यांना ते एका खाजगी संस्थेचे कन्सोक्शन बनवून मिळाले. अशाप्रकारे मानवी सभ्यता पुरातन काळाकडे आणि लोकशाहीकडे परत जायला लागली.

जिथे सत्ता सत्तेच्या पाठिंब्याने धर्म आणि धर्माकडून पाठिंब्याची अपेक्षा करू लागते, तिथे लोकशाहीचा पतन जवळ आला आहे, कारण लोकशाही केवळ या आशांना उधळण्यासाठीच निर्माण केली गेली आहे.

आज सत्तेची ही दोन केंद्रे एकत्र झाली आहेत, त्यामुळे लोकशाहीने खरेच आपले अस्तित्व गमावले आहे. आता प्रत्येक गुन्हेगार, भ्रष्ट, अप्रामाणिक, धार्मिक नेता, दरोडेखोर इत्यादींनी लोकशाही प्रक्रियेचा आपापल्या पद्धतीने वापर सुरू केला आहे.

जेव्हा या लोकांनी सत्तेवर वर्चस्व गाजवायला सुरुवात केली, तेव्हा लोकशाही सामान्य नागरिकांपासून दूर गेली. घटनात्मक तरतुदींनी चमत्काराचे रूप धारण केले आहे, जे ऐकले तर खूप आनंददायी वाटेल पण प्रत्यक्षात कधीही बदलू शकत नाही.

राजकीय आणि धार्मिक दोन्ही सत्तेच्या केंद्रांची शेतकरी चळवळीकडे पाहण्याची वृत्ती शत्रूंसारखी आहे. आपल्याच देशातील नागरिकांबद्दल आणि आपल्या स्वतःच्या धर्माचे अनुयायी यांच्याबद्दल हे निर्लज्ज क्रौर्य पाहून असे वाटते की लोकशाही आता राहिली नाही.

डासांना पळवतील ही औषधी रोपटी

* नसीम अन्सारी कोचर

उन्हाळयाचा ऋतू सुरु होताच डासांची भुणभुण सुरु होते आणि पावसाळयात तर यांची संख्या खूपच जास्त वाढते. संध्याकाळ होताच डासांचा त्रास सगळ्यांसाठी मोठी समस्या बनते. यांना पळवून लावायला कडुलिंबाचा पाला जाळला जातो, कुठे स्प्रे शिंपडण्यात येतो, तर कुठे मॉस्किटो कोईल लावण्यात येते. सरकारसुद्धा डासांपासून सुटका व्हावी म्हणून शहरात निरनिराळे उपक्रम राबवते. गल्लीबोळात डास मारण्याच्या औषधांची फवारणी आणि धूर निघणारी गाडी फिरवली जाते, नाले खड्डे आणि साठलेल्या पाण्याच्या जागा स्वच्छ केल्या जातात. तरीही डासांचा त्रास कमी होत नाही. मलेरिया, डेंग्यू, चिकनगुनिया यासारख्या आजाराने लोक त्रस्त असतात.

कोईल, स्प्रे यासारखी उत्पादने तुमच्या मुलांच्या आरोग्यासाठी कितपत सुरक्षित आहेत, हे सांगू शकत नाही. घरात ते सतत पेटवून ठेवणे शक्य नसते. पण टेन्शन घेऊ नका. जर तुम्हाला घरातील डासांच्या त्रासापासून सुटका मिळवायची असेल तर बस्स काही रोपं खरेदी करा आणि आपल्या बाल्कनी, अंगण, बगीचा आणि बैठकीत त्यांना छान सजवून ठेवा. बघा की कशा चमत्कारिक पद्धतीने डास आणि माशा तुमच्या घरातून गायब होतात ते. ही रोपं ना केवळ आपल्या घरात डासांचे आगमन थांबवते तर यांच्यामुळे पसरणाऱ्या आजारांनासुद्धा तुमच्या कुटुंबापासून दूर ठेवते.

या जाणून घेऊ या जादूच्या सुगंधित रोपटयांबाबत :

लेमनग्रास : ही एक जडीबुटी आहे, ज्याचे वैज्ञानिक नाव सिंबोपोगन साइझेटस आहे. यात उपस्थित असलेल्या लिंबाच्या सुवासामुळे याचा मोठया प्रमाणावर वापर केला जातो. हे एक बारमाही गवत आहे, भारत आणि आशियाच्या उष्णकटीबंधीय भागात उगवते, प्रत्येक घरात लेमनग्रासचा वापर त्याच्या सुवासामुळे केला जातो. चहाच्या स्वरूपात याचे खूप सेवन केले जाते. साधारणत: लेमन ग्रासचा वापर सुवासासोबत डास नाहीसे करण्याच्या अनेक औषधांमध्येसुद्धा केला जातो. याचा मनमोहक आणि ताजेतवाने करणारा सुवास जसा एकीकडे ताण नाहीसा करून तुमचा मूड फ्रेश करण्याचेसुद्धा काम करतो, तसाच दुसरीकडे डाससुद्धा यांच्या सुवासाने दूर पळतात. मग आजच लेमनग्रासचे रोप आपल्या बाल्कनी आणि बैठकित आणून ठेवा आणि मग बघा कसे डास तुमच्या घरात डोकावायलासुद्धा घाबरतात ते.

झेंडू : झेंडू तर वर्षानुवर्षे उगवणारे फूल आहे. भारतात घराघरात झेंडूचे झाड लावले जाते. पिवळया रंगाचे हे फूल ना केवळ तुमच्या घराच्या बाल्कनीला सुंदर करते, तर त्याच्या सुवासाने डास आणि उडणारे किडे तुमच्यापासून दूर राहतात. डासांना पळवण्यासाठी या झाडाला फुल लागले असण्याची गरज नाही, तर याचे झाडच त्यांना पळवून लावायला पुरेसे असते. याच्या पानांमधून पसरणारा सुवास डासांना अजिबात आवडत नाही आणि ते या झाडापासून दूरच राहतात. घराचा दरवाजा, खिडकी, बाल्कनीमध्ये झेंडूचे झाड ठेवा आणि डासांपासून आपल्या घराला सुरक्षित ठेवा.

लव्हेंडर : फिक्कट वांगी रंगाचे फूल असलेल्या या रोपटयाचा वापर निरोगी राहण्यासाठी केला जातो. काळजी दूर करणे, ताणापासून सुटका मिळवणे, त्वचेच्या समस्या आणि मुरुमांवर उपाय, श्वसनसमस्या यांच्यावर उपचार करण्याची क्षमता लव्हेंडरच्या रोपात आहे. लव्हेंडर तेलाचा वापर अरोमाथेरपीत केला जातो. हे निसर्गत:च झोप येण्यात सहाय्यक ठरते. तुम्हाला क्वचितच हे माहीत असेल की तुम्ही डासांना दूर ठेवण्यासाठी जे मॉस्किटो रिपेलंट वापरता, त्यातही लव्हेंडर ऑइल मिसळलेले असते. आपले घर सुगंधीत ठेवण्यासोबतच डासांना पळवून लावण्यासाठी तरी घरात लॅव्हेंडरचे झाड लावा. याचे फूलसुद्धा खूप सुंदर दिसते आणि त्याचा सुवास आपल्यात ताजेपणा आणतो.

लसूण : तुम्ही लहानपणापासून आपल्या थोरामोठयांकडून ऐकले असेल की लसूण खाल्ल्याने रक्ताला एका वेगळयाप्रकारचा वास येऊ लागतो, जो डासांना अजिबात आवडत नाही. जर तुम्हाला स्वत:ला लसूण खाणे आवडत नसेल तर घरात एक लसूणाचे झाड लावा. मोहरीच्या तेलात लसूण परतल्याने निघणारा धूरसुद्धा डासांना पळवून लावतो. लसणाचे रोप घरात लावून तुम्हाला अनेक फायदे मिळतात.

तुळस : भारतात जवळपास प्रत्येक घरात हे रोप दिसते. तुळशीत औषधी गुण असतात, हे रोप हवा स्वच्छ ठेवते शिवाय लहानसहान किडे आणि डास यांना तुमच्यापासून दूर ठेवते, याची पानं चहा आणि काढा बनवण्यातसुद्धा वापरतात. जर तुम्ही घराच्या बाल्कनीत ७-८ कुंडयांमध्ये तुळशीची रोपं लावलीत तर हे एखाद्या सुरक्षारक्षकाप्रमाणे तुमच्या घरावर पहारा देतील आणि यातून आलेल्या सुवासाने डास तुमच्या घराकडे फिरकणारही नाहीत.

एकल महिलांचे आर्थिक स्वातंत्र्य

* दीपान्विता राय बॅनर्जी

निराचा नवरा तिच्या पदरात ३ वर्षाच्या मुलीला सोडून २ वर्षानंतर परत येतो सांगून नव्या नोकरीनिमित्त ऑस्ट्रेलियाला गेला, पण काही महिन्यातच त्याने तिथे दुसरे लग्न केले आणि मग नीराला पतिपासून वेगळे व्हायचा पर्याय स्वीकारावा लागला.

नीराने आयुष्यातील नवी आव्हानं स्वीकारून आपल्या मुलीचे पालनपोषण करत इंटिरियर डिझायनिंगचा कोर्स करून नोकरी पत्करली. घटस्फोटाची जी रक्कम मिळाली, ती बँकेत जमा केली. अशाप्रकारे तिचे जीवन आरामात व्यतित होऊ लागले.

हो, जर चाळीशीत जोडीदाराचा आधार सुटला तरीसुद्धा आर्थिक स्थैर्य असेल तर जगण्याची उमेद कायम असते, पण आरामात सरणाऱ्या जीवनात एखादा चुकीचा निर्णय उलथापालथ घडवू शकतो.

काही असेच नीराच्या बाबतीतही घडले. चांगली नोकरी करून आणि घटस्फोटाच्या रकमेत तिचे आयुष्य मजेत जात होते, पण आपल्या भावाच्या सांगण्यावरून नीराने आपले इंटीरियरचे दुकान उघडले. पण बाजाराच्या स्थितीचा अचूक अंदाज न लावल्याने आणि चौकशी न करता महागडया दराने कर्ज काढल्याने तिला कर्जाचे हप्ते भरणे कठीण जाऊ लागले, ज्यामुळे ती डिप्रेशनमध्ये राहू लागली. मग नुकसान सहन करून तिला दुकान बंद करावे लागले.

व्यवस्थित विचार करून निर्णय घ्या

एकल महिलेची जबाबदारी तिची स्वत:चीच असते आणि याशिवाय मुलीच्या पालनपोषणाची जबाबदारीसुद्धा असेल तर तिने कोणताही निर्णय सारासार विचार करूनच घ्यायला हवा. सादर आहेत या संबंधित काही टीप्स :

* सर्वात आधी स्वत:ला कणखर बनवा, खचून जाऊ नका.

* स्वत:च स्वत:चे गुरु बना. आपली इच्छाशक्ती प्रबळ बनवा व आपली आर्थिक स्थिती मजबूत बनवायचा प्रयत्न करा.

* नोकरी करा अथवा व्यवसाय, आपल्या मिळकतीचा उपयोग अशाप्रकारे करा की जगण्याचे स्वातंत्र्य कायम राहिल.

* नोकरी अथवा व्यवसाय करण्याचा विचार करत असाल तर बाजाराच्या स्थितीकडे अवश्य लक्ष ठेवा, कारण बाजारातील नफातोटा हा एक महत्वपूर्ण मुद्दा आहे.

* जर तुम्ही स्वतंत्र व्यवसाय करत असाल, तर त्या संस्थांबाबत माहिती मिळवत राहा, ज्या गरज भासल्यास कर्ज उपलब्ध करून देऊ शकतील. कमी व्याजाच्या स्किम्स, इन्सेन्टिव्ह वगैरे यांची अचूक माहिती ठेवा. व्यवसायात प्रत्येक क्षणाला चातुर्य आणि सतर्कतेची गरज असते.

* नेहमी स्त्रिया हिंडणंफिरणं, आपल्या आवडीनिवडी पूर्ण करण्याच्या नादात आपली बचत वारेमाप खर्च करतात. ब्युटी क्लिनिक्समध्ये महागड्या उपचारावर हजारो रुपये बरबाद करतात. यामुळे त्या कंगाल व्हायला वेळ लागत नाही.

* जर नुकत्याच विलग झाला असाल वा घटस्फोट झाला असेल तर अशा स्थितितही निराशा आणि एकटेपणा यावर वायफळ खर्च होऊ शकतो.

* मित्रमैत्रिणी, नातेवाईक यांच्याकडे येणेजाणे, खाणेपिणे अवश्य करा, पण लक्षात ठेवा की पैसा हा तुमचा मुख्य आधार आहे. जर पैसा तुमच्याकडे नसेल तर हे एक कटू सत्य आहे की तुमचे कोणीच नसेल. म्हणून खर्चाच्या बाबतीत आपल्या सारासार बुद्धीचा वापर करा.

* अनेकदा एकटेपणामुळे महिला स्वत:लाच पापी समजून दान दक्षिणा, पंडितमौलाविंच्या जाळयात फसून आपली बचत वारेमाप खर्च करतात. जर तुमच्या बाबतीत असे घडू लागले तर सतर्क व्हा.

* आर्थिक स्वातंत्र्याचे मुख्य उद्दीष्ट आहे व्यक्तिला मजबूत आधार मिळावा, जेणेकरून ती सुरक्षित जीवन जगू शकेल. यासाठी खर्चाच्या बाबतीत सतर्क राहायची आवश्यकता आहे. कोणाच्याही सांगण्यावरुन कुठेही आपली बचत गुंतवताना सावध राहा.

हे रोजगार तुम्हाला कमी जोखमीत जास्त नफा देऊ शकतात :

* आजकाल वेब डिझायनिंग, अॅनिमेशन, ग्राफिक्स वगैरे कोर्स करून व्यवसाय करता येतो किंवा मिडिया, चित्रपट निर्मिती संस्थांशीसुद्धा तुम्ही संबंध ठेवू शकता.

* ऑनलाईन ब्लॉग लिहिणे यामार्फत तुमच्या सृजनात्मक प्रतिभेचा वापर रोजगाराच्या स्वरूपात करू शकता.

* इंटिरियर डिझायनिंगचा कोर्स करून फ्रिलान्स व्यवसाय करू शकता अथवा एखाद्या संस्थेत नोकरीसुद्धा करू शकता

* जर भाषाज्ञान, धाडस आणि सादरीकरण या क्षमता असतील तर पत्रकारितेचा डिप्लोमा, डिग्री घेऊन या क्षेत्रात काम करू शकता.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें