भेट देऊन प्रेम प्रकट करा

* अमरजीत साहिवाल

‘हमें तुमसे प्यार कितना ये हम नहीं जानते, मगर जी नहीं सकते तुम्हारे बिना,’ तू माझ्या रोमारोमांत वसतोस आणि म्हणूनच मी जगत आहे, ‘तू एक शब्द असेल ज्याचा अर्थ आहे आनंद,’ ‘तुला काय सांगू, तू माझा आधार आहेस, तुझ्या प्रेमातच माझं अस्तित्त्व आहे…’

जसजसा फेब्रुवारी महिना जवळ येऊ लागतो, प्रेमी जोडपी आपल्या जोडीदाराला व्हॅलेंटाइनच्या भेटवस्तूवर काहीशा अशाच ओळी लिहून देत असतात. कारण त्यांच्यासाठी तर हे दिवस आनंद, आशा आणि उमेद घेऊन येत असतात.

मग या तुम्हीदेखील थोडे रोमॅण्टिक होऊन हे जाणून घ्या की व्हॅलेंटाइन डे नक्की काय आहे, ज्याने भारताच्या धरतीवर हळुवारपणे पाऊल टाकून मग हळूहळू सर्व तरुणांना आपल्या मोहपाशात घेतलं.

हा उत्सव साजरा करण्याची पद्धत आणि रीतिभाती फारच रोमांचक आणि विलक्षण होत्या. इतिहासाची पानं उलटली तर म्हटलं जातं की व्हॅलेंटाइन डे, हा एका अशा माणसाच्या बलिदानाचा दिवस आहे ज्याने प्रेम केलं आणि प्रेम करणाऱ्यांना एका पवित्र बंधनामध्ये बांधण्याचा प्रयत्न केला. त्याच्या काळात क्लोडियम हा रोमचा शासक होता जो खूपच क्रूर आणि कडक स्वभावाचा होता. त्याने आपल्या शासनकाळात सर्व शिपायांवर असं बंधन टाकलं होतं की कोणी आपल्या प्रेयसीला भेटणारही नाही आणि लग्नही करणार नाही. पण व्हॅलेंटाइनने राजाच्या मर्जीच्या विरुद्ध प्रेमी जोडप्यांचं लपूनछपून लग्न लावलं आणि प्रेम करणाऱ्यांचं मीलन करून दिलं किंवा असं म्हटलं तरी चालेल की तो प्रेमाचा देवता झाला. मात्र क्लोडियमला हे सगळं सहन झालं नाही आणि त्याने व्हॅलेंटाइनला मृत्युदंड दिला. ही गोष्ट १४ फेब्रुवारी, ईसवी सन् २६९ची आहे.

व्हॅलेंटाइनची एक मैत्रीण होती जी जेलरची मुलगी होती, तिला मृत्युपूर्वी व्हॅलेंटाइनने एक पत्र लिहिलं होतं. त्यानंतरपासून दरवर्षी १४ फेब्रुवारी हा दिवस व्हॅलेंटाइनच्या स्मृत्यार्थ साजरा केला जात आहे आणि त्याला नाव दिलंय व्हॅलेंटाइन डे.

सुरुवातीला या दिवशी लोक प्रेमपूर्ण पत्र लिहायचे पण नंतर आपल्या प्रियजनाला पत्रासोबत भेटवस्तू देण्याचंही चलन सुरू झालं आणि आज तर बाजार याच्याशी निगडित भेटवस्तूंनी भरून गेला आहे.

मग या जाणून घेऊया यावेळी कोणत्या खास भेटवस्तू दिल्या जातात आणि त्यांचं काय महत्त्व आहे.

गुलाब : प्रेम व्यक्त करण्याची सर्वात उत्तम पद्धत आहे लाल गुलाब. पण ही गोष्टदेखील लक्षात ठेवा की प्रेमीजनांना दिल्या जाणाऱ्या गुलाबांची संख्याही काहीतरी सांगते. जसं की प्रेम व्यक्त करण्यासाठी एकच गुलाब पुरेसं आहे. जर आभार मानत असाल तर अभिनंदनासाठी २५ आणि विना अटीच्या प्रेमासाठी ५० गुलाबांचा सुवासिक फुलांचा गुच्छ योग्य ठरतो. बस्स, अट ही आहे की, ते तुम्ही लव्हर्स नॉटमध्ये बांधून द्या.

हृदय/हार्ट : व्हॅलेंटाइन डेच्या दिवशी बाजारात असंख्य गुलाब तर मिळतातच शिवाय हृदयाच्या आकाराचे वेगवेगळ्या प्रकारचे कार्ड्स आणि गिफ्ट आयटमही पाहायला मिळतात. पूर्वी कामदेवाच्या तीरद्वारे बांधलेलं हृदय रतिसाठी प्रेमाच्या अभिव्यक्तचं फार सुंदर माध्यम होतं. प्रेम करणाऱ्यांना व्हॅलेंटाइन डेच्या दिवशी हृदयाच्या शेपमध्ये बनलेले कार्ड्स आणि शोपीस, टेडी बियर, पाउच, इअररिंग्स, रिंग्स, ज्वेलरी बॉक्स, सिरॅमिक कॉफी मग, कुशन कव्हर, पिलो कव्हर आणि शोपीस मिळतील.

कबूतराचं जोडपं : ‘तुझ्याविना मी जगू शकणार नाही,’ ‘तुझ्यापासून दुरावण्यापूर्वी मला मरण यावं,’ अशा प्रकारचे प्रेमपूर्ण संवाद प्रेमीजन कायम एकमेकांना बोलत राहातात. कदाचित हे फारच कमी लोकांना माहीत असेल की नर आणि मादी कबूतर अशाच प्रेमाची साक्ष असतात, की त्यांच्यापैकी कोणाही एकाचा मृत्यू झाला तर दुसरा नवीन साथीदाराचा शोध घेत नाही. प्रेम म्हणजे समर्पण असतं. प्रेम आणि त्याच्या प्रती संपूर्ण आस्था दर्शवण्यासाठी शॉपिंग मॉल्स आणि गिफ्ट शॉप्समध्ये अशा कबूतरांची जोडपी असलेले वेगवेगळ्या मुद्रेचे गिफ्ट आयटमही पाहायला मिळतात.

मॅपल लीफ : कॅनडा येथील राष्ट्रीय वृक्ष मॅपल ट्रीची पानं आजही जपानी आणि चीनी सभ्यतेमध्ये प्रेमाला प्रतिबिंबित करतात. ही पानं गोड असतात. कदाचित म्हणूनच असं म्हटलं जातं. अमेरिकेत अनेक प्रेमी जोडपी खरं प्रेम मिळवण्यासाठी आपल्या बेडखाली जमिनीवर मॅपलची पानं ठेवतात. व्हॅलेंटाइन डेच्या दिवशी मॅपल पानं असलेले अनेक कार्ड्स पाहायला मिळतील. त्यावर काही रोमॅण्टिक शेर लिहिलेले असतात किंवा तीरद्वारे बांधलेलं हृदय असतं.

ट्यूलिप फ्लॉवर : कुठेकुठे लग्नाच्या अकराव्या वाढदिवसाचं प्रतीक ट्यूलिप फ्लॉवरला मानतात. ट्यूलिप फ्लॉवरच्या मधोमध असलेल्या काळ्या मखमली भागाला प्रियकराचं हृदय समजलं जातं. प्रेमीजनांची पहिली पसंत समजलं जाणारं ट्यूलिप फूल प्रसिद्ध प्रेमी जोडपं शीरीफरहादच्या प्रेमाचं प्रतीक समजलं जातं. असं सांगतात फरहाद जो तुर्कीचा रहिवासी होता तो शीरीवर अतिशय प्रेम करायचा. जेव्हा फरहादला कळलं की शीरी या जगात राहिली नाही तेव्हा तो वेड्यासारखा डोंगराच्या शिखरावर चढला आणि प्रेमात वेडा होऊन त्या शिखरावरून त्याने उडी मारली. मग जिथे जिथे त्याच्या रक्ताचे थेंब पडले, तिथे तिथे लाल ट्यूलिपची फुलं उमलली. बस्स, तेव्हापासून हे प्रेमात पडलेल्या प्रेमीजनांसाठी प्रेमाचं प्रतीक बनलं.

व्हॅलेंटाइन डेच्या दिवशी प्रेमी जोडपी प्रेमात जगण्यामरण्यासाठी ट्यूलिप भेट करतात.

डायमंड/हिरा : प्रेम व्यक्त करण्यासाठी हिऱ्यापेक्षा उत्तम भेट काय असू शकते. प्रेम हे अमर असतं. हे व्यक्त करण्यासाठी हिरा एक अनुपम भेट आहे. ग्रीक संस्कृतीत तर हिऱ्यांना देवतांचे ओघळलेले अश्रू समजलं जातं. रोमन संस्कृतीत याला आकाशातून तुटलेला तारा म्हटलं जातं.

दुकानदार अशा प्रकारच्या भ्रामक समजुतींना अधिकच उत्तेजन देतात. व्हॅलेंटाइन डेच्या दिवशी दागिन्यांच्या दुकानांवर भेट देण्यासाठी हिरा घेणाऱ्यांच्या रांगा लागलेल्या असतात. असंही म्हटलं जातं की जो हिरा घालतो त्याच्या वागणुकीत एक स्थैर्य आणि संतुलन झळकतं. प्रेयसीला इम्प्रेस करण्याचा उत्तम दिवस आहे व्हॅलेंटाइन डे आणि उत्तम भेटवस्तू आहे हिरा.

हार्टशेपच्या भेटवस्तू : प्रेम व्यक्त करण्याची आणखीन एक पद्धत म्हणजे हृदयाचा आकार असलेली कोणतीही भेटवस्तू देणं. हृदयांपासून हृदयाची गोष्ट बोला. बाजारात रेशीम किंवा वेलव्हेट कपड्यांपासून बनलेल्या हृदयाच्या आकाराचे लहानमोठे गिफ्ट बॉक्स किंवा डब्या मिळतात. बाजारातून घ्यायचं नसेल तर आपल्या कल्पनेला उंच भरारी द्या आणि मनापासून साजरा करा व्हॅलेंटाइन डे…

अनपेक्षित भेटवस्तू जिंकेल मन

* सोमा घोष

सुभाष आणि स्नेहाचं लग्न होऊन ८ वर्षं झाली. त्यांच्या जीवनात असे अनेक प्रसंग आले की, ज्यावेळी त्यांनी एकमेकांना अनपेक्षितपणे भेटवस्तू देऊन आश्चर्यचकित केलं होतं. ते दिवस अजूनही त्यांना आठवतात. सुभाषला तो दिवस अजून आठवतो, ज्यावेळी त्याच्याजवळ त्याच्या नातेवाइकाच्या लग्नाला जाण्यासाठी नवे कपडे घेण्यासाठी पैसे नव्हते. सुभाषने निराश होऊन जुने कपडेच घालून जाण्याचं मनात ठरविलं होतं. परंतु लग्नाचा दिवस जवळ आल्यावर स्नेहाने आपल्या जमवलेल्या पैशांतून त्याच्यासाठी नवे कपडे खरेदी केले व त्याला भेट दिले. हे सुभाषला अनपेक्षित होतं व ही गोष्ट आजही आठवल्यानंतर सुभाषच्या डोळ्यांत पाणी येतं. अशी अनपेक्षित भेटवस्तू परस्परांतील प्रेम द्विगुणित करते. भेटवस्तू देणाऱ्यात व घेणाऱ्यात एक प्रकारचा नवा उत्साह संचारतो आणि एकमेकांतील स्नेहबंध अधिकच दृढ बनतात.

भेटवस्तू देणंघेणं

भेटवस्तू देण्याघेण्यामुळे आपल्या जीवनात अधिक आनंद येतो. आपापसांतील नाती दृढ होण्यामध्ये तिची प्रमुख भूमिका असते. भेटवस्तू एकमेकांविषयीचं प्रेम, आदर व सद्भावना व्यक्त करतात. त्यातसुद्धा जर अनपेक्षित भेटवस्तू मिळाली तर मिळणाऱ्या आनंदाचं वर्णन काय करावं? कारण यामुळे व्यक्तिला अपूर्व सुख मिळतं. रंगमंचांवर काम करणारी मंजुळा म्हणते, ‘‘माझ्या पतीकडून मला नेहमीच अनपेक्षित भेटवस्तू मिळाली आहे, जिचं मोल माझ्या दृष्टीने खूपच अधिक आहे. कारण यावरूनच त्यांची माझ्याविषयीची आत्मीयता दिसून येते.’’

तुम्हाला तुमचा पती जर अनपेक्षित भेटवस्तू देत असेल तर त्याचा अर्थ स्पष्ट आहे की, तुम्ही तुमच्या पतीला मनापासून आवडता.

उद्योजिका लीना सांगते, ‘‘लग्नाच्या पहिल्या वाढदिवसाला मला माझ्या पतीने ज्वेलरीच्या दुकानात नेऊन एक सोन्याचं ब्रेसलेट खरेदी केलं, पण त्याची ऑर्डर त्यांनी आधीच नोंदविली होती. त्यावेळी मी आश्चर्यचकित झाले. मला असं वाटतं की, अनपेक्षित भेटवस्तू देऊन तुम्ही आपल्या रागावलेल्या जोडीदाराला मनवू शकता किंवा जोडीदाराचा गैरसमजही दूर करू शकता.

भेटवस्तू निवडताना

एका पाहाणीत दिसून आलं की, अनपेक्षित भेटवस्तू केवळ एक साधी वस्तू नसते, तर तुमच्याबद्दल वाटणाऱ्या आत्मीयतेचं ते प्रतीक असतं. परंतु तुम्ही जेव्हा जोडीदाराला अनपेक्षित भेटवस्तू द्याल त्यावेळी पक्कं लक्षात घ्या की, ती वस्तू त्याच्या उपयोगाची आहे की नाही व तुम्हा दोघांची अधिक जवळीक त्याने साधेल की नाही?

काही वेळेला अगदी विचार करून दिलेली वस्तूसुद्धा त्यावेळी तुमच्या जोडीदारास जरुरीची वाटत नाही अथवा त्याला ती तितकीशी पसंत पडत नाही. अशा वेळी तुमचे पैसेही अनाठायी खर्च होतात व जोडीदारास वस्तूही आवडत नाही. यासाठी जोडीदाराच्या आवडीनिवडीकडे नीट लक्ष द्या.

अनपेक्षित भेटवस्तूमध्ये किमतीला तितकंसं महत्त्व नसतं. फक्त प्रेम व आत्मीयतेला महत्त्व असतं म्हणून गिफ्ट खरेदी करणाऱ्याला गिफ्ट घेताना पूर्ण उत्साहाने खरेदी करावी लागते आणि हेसुद्धा दर्शवायला हवं की ही भेटवस्तू त्याच्या दृष्टीने कशी अनमोल आहे.

एका कंपनीत काम करणाऱ्या पूनमला तिचा पती ती प्रत्येक वेळी रागावल्यानंतर अनपेक्षित भेटवस्तू देऊनच खूष करतो.

भेटवस्तू अनमोल आहे हेच खरं. पण कोणती भेटवस्तू व त्याची निवड कशा तऱ्हेने करावी हे जाणून घ्यायला हवं. जेव्हा तुम्ही एखादी भेटवस्तू जोडीदाराला देता तेव्हा त्याची प्रतिक्रिया तुम्हाला लगेचच दिसून येते. यामुळे आपला जोडीदार पती असो अथवा पत्नी तिची अथवा त्याची पसंती वा नापसंती जाणून घेण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे व त्यानुसारच भेटवस्तूची निवड केली पाहिजे.

काही अनपेक्षित भेटवस्तू

* फोटो अल्बम : जोडीदाराच्या बालपणीच्या फोटोंसह, मित्रमैत्रिणींबरोबरचे फोटो (एखाद्या घटनेशी संबंधित) अशा तऱ्हेने एकत्र केलेले फोटो लावलेला अल्बम.

* ग्रीटिंग कार्ड : जे तुम्ही स्वत: बनवलेलं अथवा खरेदी केलेलं असेल. त्यामध्ये चांगलं चित्रसुद्धा तुम्ही लावू शकता.

* सोन्याचांदीच्या वस्तू तर सर्वांनाच आवडतात. परंतु जोडीदाराच्या आवडीनिवडीकडे विशेष लक्ष पुरवून त्यांची खरेदी करावी.

* प्रवासाचं ट्रॅव्हल वाउचर.

* जरुरीचं सामान, रेसिपी बुक, पुस्तकं, घरसजावटीच्या वस्तू किंवा काही अशा वस्तू ज्याची अपेक्षा तुमच्या जोडीदाराने कधीच केली नसेल. सरळच आहे की, त्यायोगे तो अगदी संतुष्ट होईल व त्याचा अंशत: फायदा तुम्हालाही मिळेल.

जेव्हा भेटवस्तू द्यायची असेल

* एखादं नवपरिणीत जोडपं एखाद्या नव्या शहरात जाणार असेल तर त्यांना त्यांच्या नव्या घरासाठी उपयुक्त वस्तू जशा की, टीव्ही, फ्रिज, मायक्रोवेव, इस्त्री, फूड प्रोसेसर याप्रमाणे गृहोपयोगी उपकरणं भेटवस्तू म्हणून देऊ शकता.

* फर्नीचरसुद्धा एक उत्तम भेटवस्तू होऊ शकते. त्यांच्या घरासाठी डायनिंग सेट, सोफा सेट इत्यादी सामान देऊ शकता. त्यांचं घर किती मोठं आहे याचा विचार करूनच निर्णय घ्या.

* क्रॉकरी व कटलरीसुद्धा नवदाम्पत्यांसाठी चांगल्या भेटवस्तू होऊ शकतात.

* नवदाम्पत्यांसाठी काही वेगळं म्हणून, घड्याळ, परफ्यूमसुद्धा देऊ शकता.

* याव्यतिरिक्त सजावट म्हणून काचेच्या वस्तू, अॅण्टिकपीस, ऑइलपेंटिंग, नाइट लॅम्प, फोटोफ्रेम इत्यादी भेटवस्तूंचासुद्धा तुम्ही विचार करू शकता.

* प्रवासी सामान नवदाम्पत्यांसाठी चांगली भेटवस्तू होऊ शकते. कित्येक प्रकारच्या सूटकेसेस, व्हॅनिटी केस यामधून तुम्ही निवड करू शकता.

* ब्लँकेट, ब्रेडशीट इत्यादी वस्तूसुद्धा भेट म्हणून देऊ शकता. हवामानानुसार या वस्तूसुद्धा योग्य वेळी देऊ शकता.

वेडिंग फोटोग्राफीचा नवा ट्रेंड

– गृहशोभिका टी

खरंच काळानुरुप सर्व बदलत जाते. आता लग्न आणि लग्नातील फोटोग्राफीचेच पहा ना, कालौघात यातही बरेच बदल झाले. तुम्ही कधी तुमच्या आईवडिलांच्या लग्नाचे फोटो पाहिले असतील तर त्यात तुम्हाला क्वचितच एखादा फोटो असा पहायला मिळाला असेल ज्यात ते कॅमेऱ्याकडे बघत असतील. बऱ्याच फोटोंमध्ये ते एकतर खाली किंवा इकडेतिकडे बघत असल्याचे पहायला मिळाले असेल. तो काळ वेगळा होता. मात्र काळ बदलला तशी वेडिंग म्हणजे लग्नातील फोटोग्राफीची पद्धत बदलली. आता लग्नाच्या बंधनात बांधले जाणारे जोडपे कॅमेऱ्यात पहायला लाजत नाहीत. उलट एकापेक्षा एक सरस पोझ देऊन फोटो काढायला लावतात.

आजच्या जोडप्यांना काहीतरी वेगळे हवे आहे. काही असे जे इतरांपेक्षा खास असेल. ज्यामुळे त्यांना सोशल मीडियावर खूप सारे लाईक्स मिळतील. त्यांना हे चांगलेच माहीत आहे की, लग्नाचे फोटो कायमच आठवण म्हणून त्यांच्या सोबत राहणार आहेत, शिवाय हे फोटो त्यांना सोशल मीडियावरही कौतुक आणि खूप सारे लाईक्स मिळवून देतील.

शेवटी या आठवणी आहेत

नवरा-नवरीसह त्यांच्या कुटुंबीयांनाही असे वाटत असते की सर्वांचे फोटो काढून घ्यावेत जेणेकरुन नंतर या फोटांच्या रुपात आठवणी जपून ठेवता येतील. तरीही या सर्वांमध्ये लग्नात जास्त महत्त्वाचे असतात ते नवरा-नवरी. यामागचे कारण अगदी सोपे आहे. लग्नाचा दिवस हा प्रत्येकच्या जीवनातील एक महत्त्वपूर्ण दिवस असतो. हा असा दिवस असतो ज्या दिवसासाठी तुम्ही न जाणो केव्हापासून आणि किती स्वप्नं पाहिलेली असता. लग्नाच्या दिवशी कितीतरी विधी आणि धामधुमीत हा अविस्मरणीय दिवस कधी संपतो ते कळतदेखील नाही.

आजच्या मॉडर्न जोडप्यांना लेटेस्ट ट्रेंड चांगल्याप्रकारे माहीत असतात, शिवाय आपल्या लग्नासाठी ते सोशल मीडियावर स्वत:च तयार केलेले हॅशटॅग टाकतात, जेणेकरुन जास्तीत जास्त लोकांना त्यांच्या लग्नाबद्दल समजेल. तंत्रज्ञान आणि त्याद्वारे शोधून काढलेल्या अशा नव्या पद्धती सुंदर फोटोंची इच्छा असणाऱ्यांची चांगल्या प्रकारे मदत करत आहेत.

ही तंत्रज्ञानाचीच देण आहे ज्यामुळे आज लग्न आणि आऊटडोअर सेलिब्रेशमध्ये ड्रोनही पहायला मिळत आहेत, जे एकापेक्षा एक सुंदर फोटो आणि व्हिडीओ कैद करत असतात. अशा नवनवीन तंत्रज्ञानामुळे आणि सोशल मीडियामुळे सध्या खरंच खूप बदल झाले आहेत.

कँडिड फोटोग्राफी

प्रकरण फक्त येथेच थांबत नाही. जोडपे आपला लग्नाचा दिवस कशाप्रकारे कायमचा लक्षात ठेवू इच्छितात, याची माहिती करुन घेऊन त्यानुसार कशी फोटोग्राफी करायची याचा पर्याय निवडतात. काही जोडपी कँडिड फोटोग्राफी, तर काही पोज फोटोग्राफ्स निवडतात. पहायला गेल्यास पोज फोटोग्राफ्स दिसायला खूपच सुंदर आणि आकर्षक असतात, पण कोणत्याही जोडप्याला लग्नाचे सर्वच फोटो हे पोज फोटो असावेत असे वाटत नाही कारण, अशा फोटोंमध्ये एकसारखेच स्मितहास्य, हावभाव पहायला मिळतात. म्हणूनच नव्या फोटोग्राफीत जास्तीत जास्त नैसर्गिक क्षण कॅमऱ्यात कैद करायला महत्त्व दिले जात आहे.

याची तयारी म्हणून जास्तीत जास्त फोटोग्राफर्स आता डिजिटल फोटोग्राफीचा वापर करीत आहेत. फोटोग्राफीसाठी एचडी म्हणजेच हाय डेफिनेशन डीएसएलआर आणि एसडी मार्कसारख्या कॅमेऱ्याची निवड केली जाते. अशा हाय क्वॉलिटी कॅमेऱ्यातून केलेल्या फोटोग्राफीचा फायदा असा होता की, फोटो आणि व्हिडीओज खूप उच्च आणि चांगल्या प्रतीचे येतात.

आजच्या युगात वेडिंग फोटोग्राफीचेही तीन प्रकार आहेत. पहिला आहे लग्नाआधीची फोटोग्राफी, ज्याला प्री वेडिंग फोटोग्राफी म्हणतात. दुसरा म्हणजे लग्नाच्या दिवशीची फोटोग्राफी आणि तिसरा प्रकार लग्नाच्या नंतरची फोटोग्राफी म्हणजे पोस्ट वेडिंग फोटोग्राफी. आता एवढे सर्व प्रकार पाहिल्यानंतर एक गोष्ट प्रकर्षाने जाणवते ती म्हणजे, प्रत्येक फोटो काहीतरी सांगत असतो.

प्रत्येक जण लग्नाच्या सुंदर आठवणी जतन करुन ठेवू इच्छितो, पण आता केवळ लग्नातीलच नव्हे तर प्री वेडिंग आणि पोस्ट वेडिंग क्षणांनाही कैद करून ठेवले जात आहे. आता ती वेळ गेली जेव्हा लग्नाच्या दिवशी आणि त्याआधी साखरपुडा, हळद, मेहंदी याचदिवशी फोटो काढले जायचे.

प्री वेडिंग फोटोग्राफी

प्री वेडिंग फोटोग्राफीची क्रेझ २-३ वर्षांपूर्वी खूपच कमी होती. पण आजकाल प्रत्येकालाच प्री वेडिंग फोटोचे वेड लागले आहे. याचे खास वैशिष्टय म्हणजे नवरा-नवरी अगदी सहजपणे एकमेकांना समजून घेऊ शकतात.

प्री वेडिंग शूटचे ठिकाण जोडप्याच्या आवडीनुसार ठरवले जाते. कोणाला डोंगरदऱ्या आवडतात, कुणाला समद्र किनारा, तर कोणाला किल्ला किंवा राजवाडा आवडतो. जिम कॉर्बेट, नीमराणा, उदयपूर, जयपूर, गोवा, केरळ, दुबई, मलेशिया, थायलंडला जाऊन केलेला प्री वेडिंग शूटचा खर्च १ लाखापासून ५ लाखांपर्यंत येतो.

काही जण असेही असतात जे इतका खर्च करु शकत नाहीत. अशा कमी बजेट असणाऱ्यांसाठी फोटोग्राफर्स आऊटडोअर लोकेशन म्हणून दिल्लीतील लोदी गार्डन, हूमायूचा मकबरा, निसर्ग उद्यान अशा ठिकाणी शूट करायचे. पण अलिकडे पोलिसांचे निर्बंध वाढू लागले आहेत आणि आता या ठिकाणी शूटिंगची परवागनी नाही.

यावर उपाय म्हणून एनसीआर येथे काही असे स्टुडिओ सुरू करण्यात आले आहेत जिथे चित्रपटांप्रमाणेच सेट लावून प्री वेडिंग शूट केले जाते. आजकाल असे सेट जोडप्यांना जास्त आवडू लागले आहेत, कारण तिथे शूट करणे फारच सोपे झाले आहे. तुम्हाला कसलीच काळजी करायची गरज नसते कारण, तिथे शूटिंगपासून ते पेहरावापर्यंत सर्व मिळते.

पोस्ट वेडिंग फोटोग्राफी

वेडिंग शूट हे लग्न ठरल्यानंतर लग्न होईपर्यंत केले जाते. तर पोस्ट वेडिंगचे फोटो शूट लग्नानंतर लगेचच केले जाऊ लागले आहे. आता प्री वेडिंगप्रमाणेच पोस्ट वेडिंग शूटिंगकडेही जोडप्यांचा कल वाढला आहे. हनिमूनदरम्यान हे फोटो शूट केले जाते. जे जोडपे लग्नानंतर लगेच हनिमूनला जाऊ शकत नाहीत ते शहरातील जवळपासच्या चांगल्या ठिकाणी फोटो शूट करुन घेतात. खासकरुन हातावरची मेहंदी उतरत नाही तोपर्यंतच हे फोटो शूट केले जाते.

आता नॉर्मल फोटो शूटऐवजी हाय टेक्नॉलॉजीच्या मदतीने केले जाणारे फोटो शूट अधिक पसंत केले जात आहे. यात जास्त करुन ड्रोन कॅमेऱ्याचा उपयोग केला जात आहे.

पोस्ट वेडिंग शूट हे वेडिंग शूटमधील शेवटचे शूट असते, जिथे जोडपे जास्त रोमँटिक पोज देऊन फोटो शूट करताना पहायला मिळतात. अनेक जोडपी थीमनुसार शूट करणे पसंत करतात.

व्हॅलेंटाइन डे ला निवडाल डेटिंग ड्रेस अन् मेकअप

– गरिमा पंकज

व्हॅलेंटाइन डे एक अशी उत्तम संधी आहे, जेव्हा वातावरण रंग आणि रोमान्सने सुगंधित झालेले असते. आपण १६ ते ७६ कोणत्याही वयाचे असाल, या दिवशी आपल्या पती किंवा बॉयफ्रेंडसोबत रोमांचक डेटवर जा आणि यासाठी थोड्या वेगळ्या पध्दतीने तयार व्हायला विसरू नका, जेणेकरून ही डेट आपल्यासाठी अविस्मरणीय बनेल.

पेहराव असावा खास

या संदर्भात सादर आहेत, अॅलिगेंजा रिज्युव्हिनेशन क्लीनिक अँड अॅम्पायर ऑफ मेकओव्हर्सच्या फाउंडर आशमीन मुंजालच्या काही खास टीस :

्रेस असावा खास : आपण बॉयफ्रेंडसोबत डेटवर जात असाल, तर शॉर्ट् फ्लेयर्ड ड्रेसची निवड करा. हा आपल्याला गर्लिक लुक देईल. विवाहित असाल, तर सुंदर साडी उत्तम पर्याय आहे, जी फेमिनीन लुक देते. फ्लोरल प्रिंटेड, जॉर्जेट फेब्रिकमध्ये लाइट पिंक किंवा रेड कलरची साडी अगदी यशराजच्या फिल्म हिरोइनींरखी तुम्हाला रोमान्सच्या रंग आणि जाणिवांनी भारून टाकेल. जॉर्जेटची साडी हलकी आणि कंफर्टेबल असते. याउलट हेवी वर्कवाली साडी नेसल्यावर आपण तिच सांभाळत राहाल.

सेम कलर थीम : आपली इच्छा असल्यास आपण आपल्या जीवनसाथीसोबत सेम कलर थीम ट्राय करू शकता. आजकाल मेड फॉर इच अदर टीशर्टस्/ड्रेसेसही मिळतात. ते घालून आपण आपल्या जीवनसाथीसोबत चालाल, तर आपल्याला संपूर्णतेची जाणीव होईलच, पण पाहणारेही आपल्या बाँडिंगचे चाहते होतील.

क्रिएटीव्हिटी : अशा वेळी आपण शाल किंवा पूर्ण बाह्यांचे पेहराव घालणे टाळा. साडी नेसायची असेल तर ब्लाउजसह एक्स्पेरीमेंट करा. हॉल्टरनेक, नूडल्स स्ट्रॅपी, किंवा स्वीटहार्ट नेकवाले ड्रेसेस खूप आकर्षक वाटतील.

बॉडी शेप : पेहरावांची निवड करताना आपल्या बॉडीचा शेपही लक्षात ठेवा. जर आपली हाइट अधिक असेल, तर लाँग फ्लोइंग अनारकली सूट किंवा गाउन छान वाटेल आणि जर हाइट कमी असेल, तर वनपीस ड्रेस किंवा मिडी चांगली दिसेल.

मॅक्स फॅशनच्या डिझायनर कामाक्षी कौलच्या मतानुसार, व्हॅलेंटाइन डेला वापरा काहीतरी ट्रेंडी आणि स्टाइलिश. उदा:

अॅडव्हेंचर डेटसाठी ड्रेस : जर आपण आउटडोर व्हॅलेंटाइन डे प्लान केला असेल म्हणजे एखाद्या ट्रीपला जाऊन किंवा स्पोर्टी इव्हेंटमध्ये भाग घेत त्या दिवसाचा आनंद घ्यायचा असेल, तर आपल्यासाठी जीन्स आणि टॉप उत्तम पर्याय आहे. जीन्स वावरायला कंफर्टेबल असते. त्यावर चिक टॉप आणि लेदरचे जॅकेट स्मार्टनेस वाढवेल. डार्क वॉश स्किनीज, टॉल रायडिंग बूट आणि कलर ब्लॉक स्वेटरमध्येही आपण स्मार्ट लुकसह अॅडव्हेंचरस डेटचा आनंद घेऊ शकता.

ज्वेलरी आणि एक्सेसरीज : आशमीन मुंजाल सांगते की यावेळी कधी हेवी ज्वेलरी घालू नका. हलकी ज्वेलरी आणि मोकळे केस आपल्याला वेगळा आकर्षक लुक प्रदान करतील. केस नॅचरल लुकमध्ये ठेवा. वाटल्यास कलर्स, रिबाँडिंग, परमनेंट वेव्ह इ. करून अगदी वेगळे दिसा. थोडेसे स्टाईलिश दिसण्यासाठी सनग्लासेस, हलक्या हिल्स, कलरफुल बँगल्स, स्कार्फ, नेलआर्ट, नेल एक्सटेंशन इ. चांगले पर्याय आहेत.

लाँग जॅकेट किंवा कॅप : आजकाल लाँग जॅकेटचा जमाना आहे. हा स्टायलिश दिसण्याबरोबरच प्रत्येक प्रकारच्या ड्रेसवर शोभूनही दिसते. व्हॅलेंटाइन डेच्या निमित्ताने सामान्य कुर्तीसोबतही याचा वापर करून आपण स्टायलिश लुक मिळवू शकता.

प्लाजो किंवा धोती पँट : प्लाजो आणि धोतीपँट कुर्तीसोबत घातलात, तर अगदी डिफरंट लुक मिळतो. आपली इच्छा असेल तर जुन्या कुर्तीला बेलबॉटम जीन्ससह घालू शकता.

इनोव्हेटिव्ह ब्लाउज : क्लासिक साडी ब्लाउजऐवजी थोडेसे नवीन एक्सपेरीमेंट करा. एका जुन्या क्रॉप टॉपला साडी किंवा धोतीपँटसह ब्लाउजप्रमाणे घालून आपण स्टायलिश आणि डिफरंट दिसू शकता.

सीक्वेंस : सीक्वेंस आणि लेयर्स नेहमी स्टाईलमध्ये राहिले आहेत. जेव्हा गोष्ट व्हॅलेंटाइन डेची असेल, तेव्हा त्याकडे दुर्लक्ष करून कसे चालेल? एम्ब्रॉयडर्ड स्लिप किंवा कोल्ड शोल्डर टॉपसह डेनिम किंवा मग लेदरची पँट रात्री उशिरापर्यंत वापरली जाऊ शकते.

जेव्हा जाल फर्स्ट डेटवर

* पूनम अहमद

स्वधाचा उत्साह तिच्याकडे बघूनच लक्षात येत होता. अनिमेशसोबत फर्स्ट डेटवर जायचे होते. काय घालू, कशी तयार होऊ आठवडाभर हाच विचार डोक्यात घोळत होता. तिची इच्छा होती की तिने खूप स्मार्ट दिसावे. हँडसम अनिमेशची नजर तिच्या सौंदर्यावर खिळून राहिली पाहिजे. एवढया दिवसांनंतर प्रकरण फर्स्ट डेटपर्यंत येऊन पोहोचलं होतं.

अनिमेशने तिला पवई, मुंबई येथील एका शानदार रेस्टॉरंटमध्ये बोलावले होते. संडेलाच दोघांचेही ऑफिसेस बंद असत. दोघेही लंचला भेटणार होते.

खूप विचार करून स्वधाने एका मॉलच्या फॅशन हाउसमधून अतिशय आधुनिक आणि रिव्हिलिंग ड्रेस खरेदी केला. गुडघ्याच्या वर असलेला स्लिव्हले, ऑफ शोल्डर वन पीस घालून ती अनिमेशला भेटायला आली होती.

अनिमेशने मोकळेपणाने तिचे स्वागत केले आणि मग हलक्या फुलक्या गप्पा दोघांमध्ये सुरू झाल्या. बसल्यावर स्वधाचा ड्रेस इतका छोटा होता की ती स्वत:च तो वारंवार सावरत होती आणि त्यामुळे तिला अनकंफर्टेबलही वाटत होते. वेटरला ऑर्डर देतानाही ती कधी गळयाकडून ड्रेस वर करत होती तर कधी ड्रेस गुडघ्यावरून खाली खेचत होती. तो ड्रेस फारच रिव्हिलिंग होता.

अनिमेशच्या नजरेतून स्वधाची ही असहजता सुटली नाही. लंच करताना गप्पा गोष्टी तर होत होत्या पण जसे स्वधाला वाटत होते तसे काहीच घडले नाही. अनिमेश पुन्हा कधी सेकंड डेटवर गेलाच नाही. तशी वेळच आली नाही. तो आपल्या मित्रांना सांगत होता, ‘‘अरे, ती तर सारखे आपले कपडे वर खालीच करत होती. तिचे संपूर्ण लक्ष स्वत:च्या ड्रेसकडेच होते. काय गरज होती इतके अंगप्रदर्शन करण्याची? एवढी पण काय घाई?’’

जेव्हा स्वधाच्या कानांपर्यंत ही बातमी येऊन पोहोचली तेव्हा तिला फार वाईट वाटते.

तुम्हीसुद्धा तुमच्या पहिल्या डेटवर जात असाल तर आपले कपडे निवडताना फार सावधगिरीने निवडा. तुमचे कपडे हे आधुनिक तर असावेत पण त्याचबरोबर   शालीन आणि मर्यादेत असावेत. तुमचा मित्र तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाने, स्वभाव, वर्तनाने  प्रभावित झाला तर ते उत्तम. भविष्यात त्याच्यासमोर कितीतरी प्रकारचे ड्रेसेस घालण्याची संधी तुम्हाला मिळेलच, पण फर्स्ट डेटवर आपलं आब राखलं जाईल असेच कपडे परिधान करा.

बेपर्वा राहू नका

अनन्याला सुजीतने फर्स्ट डेटसाठी तयार केले होते. कॉलेजच्या एक वर्षाच्या परिचयानंतर ती त्याच्यासोबत डिनरला जाण्यासाठी तयार झाली होती. कोणालाही न कळवता ती सुजीतसोबत बनारसच्या बाहेरील एका हॉटेलमध्ये गेली. अनन्याला मनातून सुजीत आवडत होता. कॉलेजमध्ये खूप मुली सुजीतवर मरत होत्या. सुजीत बोलण्यात एकदम पटाईत होता. थोडयाच वेळात ऑर्डर वगैरे देऊन झाल्यावर सुजीत अनन्याच्या अगदी शेजारीच येऊन बसला. कधी तिचा हात पकड तर कधी कंबरेवरून हात फिरव असे करू लागला.

सुरुवातीला तर अनन्याला यात काही वावगे वाटले नाही, पण जेव्हा सुजीतचे हात आपली मर्यादा सोडू लागले तेव्हा मात्र अनन्याने त्याला थांबवले. तेव्हा सुजीत म्हणाला, ‘‘अरे, डेटवर आलो आहोत ना, अजून तर बरेच काही व्हायचे बाकी आहे. नर्व्हस का होतेस?’’

‘‘म्हणजे?’’

‘‘अगं, डिनरनंतर माझ्या फ्लॅटवर जाऊ. आज घरात कोणीच नाहीए. मस्ती करू, मग नंतर रात्री मी तुला घरी सोडीन.’’

‘‘नको नको, आधीच आपण घरापासून १४ किलोमीटर दूर आहोत, इथून आपण सरळ घरीच जायचे.’’

‘‘प्रश्नच येत नाही, माझ्या फ्लॅटवरच जायचे,’’ असे म्हणून सुजीतच्या चेहऱ्याचा रंग थोडा पालटला, तेव्हा अनन्याच्या लक्षात आले की तिच्याकडून चूक झाली आहे.

इथून घरी कसे जाता येईल याचा विचार ती करू लागली. फर्स्ट डेटवर तिला असेच वाटले होते की बस खायचेप्यायचे, गप्पा मारायच्या आणि एकमेकांना ओळखायचे, पण सुजीतचा इरादा योग्य नव्हता.

सुजीतने विचारले, ‘‘कोणाला घरी सांगून तर आली नाहीस ना?’’

अनन्याच्या तोंडून खरे उत्तर आले, ‘‘नाही,’’

‘‘गुड,’’ असे म्हणून सुजीत जेव्हा हसला तेव्हा ते काही अनन्याला आवडले नाही. रात्री ९ वाजता अनन्या सुजीतच्या बाईकवर बसून हॉटेलमधून निघाली. सुजीतने तिचे ऐकलेच नाही. तो तिला आपल्या बिल्डिंगमध्ये घेऊन गेला. जिथे आधीपासूनच २ मुले वाट पाहत उभी होती. ते सुजीतला पाहून म्हणाले, ‘‘किती उशीर केलास, आम्ही तर कधीपासून वाट पाहत आहोत.’’

सुजीत बाईक पार्क करत म्हणाला, ‘‘आधी ओळख तर करून घ्या, अनन्या हे माझे मित्र – रवी आणि अनुप.’’

त्या दोघांनी ज्या नजरेने अनन्याकडे पाहिले, ती मनातल्या मनात चरकली. तिला त्या मुलांचे हेतू काही योग्य वाटले नाहीत आणि ते नव्हतेही.

अनन्या लगेच म्हणाली, ‘‘मी आता घरी जात आहे.’’ त्यावर तिघेही एकत्रच बोलले, ‘‘नाही नाही वर जाऊया.’’

जवळूनच २-३ लोक जात होते. त्याचवेळी अनन्या त्यांना बाय करत त्या अनोळखी लोकांसोबत चालायला लागत एकदम रस्त्यावर आली आणि ऑटो पकडून तडक आपल्या घरी निघून आली.

पूर्ण रस्ताभर एका मोठया दुर्घटनेतून वाचल्यामुळे तिच्या डोळयातून अश्रूंच्या धाराच लागल्या होत्या. ती आज वाचली होती.

म्हणजे डेट काही वाईट अनुभव ठरणार नाही

कधीही ही चूक करू नका की तुम्ही फर्स्ट डेटवर जात आहात आणि तुमच्या एखाद्या मैत्रिणीला किंवा घरातल्या कोणालाही हे माहीतच नाही. आपल्या मित्राचा परिचय, फोन नंबर आणि घरचा पत्ता हे सांगूनच जा. तुमच्या घरच्यांपैकी कुणाला तुम्ही कुठे आहात, कोणासोबत आहात हे माहिती असणे आवश्यक आहे. शक्य झाल्यास बोलता बोलता आपल्या मित्राला हे सांगा की तुम्ही घरी सांगून आला आहात. फर्स्ट डेट एखादा वाईट अनुभव देणारी नसावी, हे जरूर लक्षात ठेवा.

फर्स्ट डेट खरंतर अशी वेळ असते, जेव्हा तुम्ही एकमेकांना जाणून घेत असता. पारंपरिक पद्धतीने मुलगाच पहिल्या डेटचा खर्च करतो. पण आता काळ बदलला आहे. मुलीला जर मुलाला इम्प्रेस करायचे असेल तर ती बिल येताच तिचा शेअर भरण्याची ऑफर करू शकते.

फर्स्ट डेटवर काय गिफ्ट घ्यावे हा विचार स्ट्रेसफुल असू शकतो. जे काही भेट म्हणून द्याल त्याने तुमची प्रतिमा चांगली राहील याची काळजी घ्या. छोटेसेच गिफ्ट घ्या. फार महागातले नको, पण हे दर्शवणारे हवे की तुम्ही त्याला किती चांगल्याप्रकारे ओळखत आहात. आपली पसंती चांगली ठेवा. गिफ्ट छोटे असावे, वजनदार नसावे. काहीतरी सिम्पल द्या, देताना चेहरा रिलॅक्स ठेवा तेव्हाच तुम्ही त्या क्षणांचा मनापासून आनंद घेऊ शकता. जर त्याला वाचनाची आवड असेल, तर तुम्ही एखादे पुस्तक भेट म्हणून घेऊन जाऊ शकता. पुस्तक खरेदी करताना विवादास्पद विषय टाळा आणि पुस्तक आकाराने लहान असू द्या. क्रिएटिव्हिटी इम्प्रेस करतेच. असे गिफ्ट द्या, जे आपसांत शेअर करू शकाल जसे की एखाद्या कॉन्सर्ट, प्रदर्शन किंवा नाटकाचे तिकिट.

पहिली परदेश यात्रा बनवा संस्मरणीय

* गृहशोभिका टीम

आम्ही प्रवासातल्या चांगली-वाईट अनुभवांसाठी तयार असाल तर नवीन गोष्टी ट्राय करायला बिलकुल घाबरू नका. पहिल्यांदाच देशाबाहेर जाताना अशा कित्येक गोष्टींचा सामना करावा लागतो, ज्या तुम्ही कधीच केलेल्या नसतात. अशावेळेस कोणत्या गोष्टींवर लक्ष ठेवून तुम्ही बनू शकता स्मार्ट ट्रॅव्हलर,जाणून घेऊ आज याबाबत.

हॉटेलऐवजी हॉस्टेलमध्ये थांबा आणि खूप सामान पॅक करू नका

पहिल्यांदाच परदेशात जात असाल तर प्रत्येक बाबतीत जागरूक असणं खूप जरुरी आहे, ज्यात बजेटचाही समावेश असतो. अशावेळेस तुम्ही हॉटेलमध्ये उतरण्यापेक्षा होस्टेलवर उतरणं योग्य ठरेल, जे की फक्त बजेटच्याच दृष्टीनं योग्य नाही तर तुम्हाला वेगवेगळया देशातून आलेल्या इतरही प्रवाशांना भेटायची संधी मिळते. जी अनुभवाशिवाय तुमच्या प्रवासातही कित्येकदा फायदेशीर ठरते. हॉटेल लक्झरीच्या बाबतीत फार टेंशन घ्यायची गरज नाही, कारण तुमचा जास्तीत जास्त वेळ फिरण्यात जातो. याशिवाय तुमच्याजवळ जितकं कमी सामान असेल, तितकं तुम्हाला एका जागेवरून दुसरीकडे मुव्ह व्हायचे चान्सेस जास्त असतात.

२-३ दिवसांपेक्षा जास्त बुकिंग करू नका आणि पत्ता जरूर लिहून घ्या

असं यासाठी की नवीन जागेत खूप पर्याय माहीत नसतात. काही दिवस राहिल्यावर जर तुम्हाला दुसरा चांगला पर्याय मिळाला तर तुम्ही सहज चेक आउट करून मुव्ह होऊ शकता. याशिवाय तुम्ही जिथे उतरता आहेत तिथला पत्ता डायरीत लिहून ठेवा किंवा प्रिंट आउट जवळ ठेवा, कारण जर फोनची बॅटरी लो असेल आणि फोन चार्ज करायला मिळाला नाही तर प्रॉब्लेम होऊ शकतो.

लोकल रेस्टॉरंटमध्ये खाण्याची मजा अनुभवा

खाणंपिणं कोणत्याही देशाचं कल्चर जाणून घेण्याचं व समजून घ्यायचं उत्तम माध्यम आहे म्हणून हे कोणत्याही प्रकारे टाळू नका. जिथे मोठ मोठ्या रेस्टॉरंटमध्ये तुमच्या मनाप्रमाणे आणि काही खास डिशेज मेनूत बघायला आणि खायला मिळतात, तिथे स्ट्रीट फूड आणि लोकल रेस्टारंटमध्ये तुम्ही निरनिराळया चवींची मजा लुटू शकता.

खूप कॅश सोबत घेऊ नका

तुम्ही तुमच्या आंतरराष्ट्रीय डेबिट कार्डने कॅश काढू शकता आणि जर तुमच्याजवळ कार्ड नसेल तर प्रीपेड ट्रॅव्हल कार्डचा पर्याय तुमच्याकडे उपलब्ध आहे, ज्याला एक्टिवेट व्हायला फक्त एक दिवस लागतो. परंतु जिथे फिरायला जाणार असाल, त्या देशाचं चलन जरुर बाळगा, जे इमरजंसीत कामी येईल.

एअरपोर्ट टॅक्सी ऐवजी पब्लिक ट्रान्सपोर्ट घ्या

एअरपोर्ट टॅक्सीचे पैसे कित्येकदा हॉटेल बुकिंगमधेच समाविष्ट असतात. परंतु तुम्ही हे बजेटमधून कॅन्सल करून थोडे पैसे वाचवू शकता. बाहेरच्या देशात खाजगी टॅक्सिपेक्षा पब्लिक ट्रान्सपोर्ट स्वस्त आणि मस्त आहे. याशिवाय पब्लिक ट्रान्सपोर्टमधील लोकांशी बोलून तुम्ही अजून काही फिरण्याच्या जागा माहिती करून घेऊ शकता.

एअरपोर्टवर सिमकार्ड विकत घेणं टाळा

दुसऱ्या देशात जाऊन सिम कार्ड विकत घेणं फार जरुरी असतं, मग ते एअरपोर्टवर घेण्याऐवजी लोकल किंवा सुपरमार्केटमधून घ्या. हे तुम्हाला कमी पैशात मिळेल. एअरपोर्टवर याची किंमत खूप जास्त असते. तशी तुम्ही सिमसाठी आजूबाजूच्या लोकांची मदतही घेऊ शकता.

कोरोना काळातील अनुभव आणि बदल

– मधु शर्मा कटिहा

कोरोना काळ असा काळ आहे ज्याची कधी कोणी कल्पनादेखील केली नव्हती. कोरोनाव्हायरसचा कहर अशाप्रकारे झाला आहे, की मनुष्य ज्याला सामाजिक प्राणी म्हटले जाते, त्यालाच समाजापासून अंतर बनवून राहणे भाग पडत आहे. हा असा काळ आहे जेव्हा अडचणीदेखील नव्या नव्या आहेत आणि त्यांचे निराकरणदेखील. कोरोना आता इतक्या लवकर जाणार नाहीए. त्यामुळे कोरोना काळात घेतले जाणारे काही निर्णयदेखील आता पुष्कळ काळापर्यंत सोबत राहतील. एक नजर टाकूया विविध क्षेत्रांमध्ये होत असलेल्या त्यांच्या बदलांवर, जे येणाऱ्या भविष्यात जीवनाचा अविभाज्य घटक बनवणार आहेत.

डिजिटल क्रांती

लॉकडाऊनच्या काळात विविध क्षेत्रांत इंटरनेटवर अवलंबित्व वाढले आहे. कॉम्प्युटर, लॅपटॉप, मोबाईल फोन जीवनाची महत्त्वाची अंगे बनून समोर आली आहेत. एका रिपोर्टनुसार भारतात लॉकडाऊनदरम्यान इंटरनेटच्या वापरात १३ टक्के वाढ झालेली आहे.

नव्या मालिकांची शूटिंग न झाल्यामुळे टीव्हीवर जुने कार्यक्रम पुन्हा दाखवले जात आहेत. यामुळे मनोरंजनासाठी लोक इंटरनेटचा आधार घेत आहेत. जवळपास १.५ करोड लोकांचे नेटफ्लिक्स जोडले जाणे इंटरनेटवर लोकांचे अवलंबित्व दाखवते.

शिक्षण क्षेत्रात ऑनलाईन क्लासेसची सुरुवात झाली आहे. शिक्षण तज्ज्ञांचे मानणे आहे, की उच्च शिक्षण क्षेत्रात डिजिटल क्रांती आता दूरची गोष्ट नाही. भविष्यात या गोष्टीवर विचारविनिमय करून शिक्षणाचा काही भाग वर्गात, तर काही ऑनलाईन करवला जाऊ शकतो.

या दिवसांत विविध कार्यालयांमधील बहुतांश कर्मचारी वर्क फ्रॉम होम करीत आहेत. प्रायव्हेट आणि सरकारी दोन्ही कार्यालयांमध्ये बैठका गुगल, हँग आउट आणि झुमसारख्या अॅप्सवर होत आहेत. केंद्र आणि राज्य सरकारांच्या मंत्र्यांच्या आपसातील मिटींग्स आणि विविध क्षेत्रांवर नजर ठेवण्याचे कार्यदेखील ऑनलाईन केले जात आहे. व्हिडीओ कॉन्फरन्सिंगचे हे रूप एका मर्यादेपर्यंत भविष्यातदेखील आपलेसे केले जाईल. कार्यालयांत दररोजच्या मिटिंगमध्ये खाणे-पिणे आणि कर्मचाऱ्यांच्या राहण्याच्या व्यवस्थेत पुष्कळ खर्च होत होता.

सरकारी अधिकारी दीपक खुराना यांचे म्हणणे आहे, की येणाऱ्या काळात मिटींग्स ऑनलाइनदेखील होऊ लागतील. यामुळे वेळ आणि पैसे दोन्हींची बचत होईल.

टेक्निक्सच्या नव्या वापरापासून फिल्मी जगतदेखील वेगळे राहिलेले नाही. विशेषज्ञांच्या अनुसार लॉकडाऊननंतर जेव्हा फिल्म आणि टीव्ही सिरियल्सचे शूटिंग होईल तेव्हा सोशल डिस्टंसिंग लक्षात घेत अंतरंग दृश्य प्रत्येक कलाकाराकडून वेगवेगळे करवून घेऊन शूट केले जातील आणि त्या तुकडयांना टेक्निकच्या सहाय्याने जोडले जाईल.

मास्कची सोबत

कोरोनाव्हायरसपासून बचावासाठी मास्क घालणे अशात अनिवार्य झाले आहे. मास्क आता दीर्घकाळापर्यंतचा साथीदार असणार आहे. याचा भविष्यात वापर फक्त व्हायरसपासून बचाव असणार नाही, तर रोजगाराच्या नव्या संधी देणारादेखील ठरेल.

वाईट काळाचा संधीसारखा वापर करीत बाजारात आतापासूनच विविध प्रकारचे मास्क येऊ लागले आहेत. भारतात मधुबनी आणि मंजुषा पेंटिंगवाले मास्क, डिझायनर्सनी तयार केलेले, प्रिंटेड आणि मेसेज लिहिलेले, तसेच सुती कापडांचे तीन थर असणारे आणि कप मास्क आलेले आहेत.

मूकबधिर ओठांच्या हालचाली आणि चेहऱ्यांचे हावभावावरून बोलणे समजतात आणि समजावतात. मास्कमध्ये चेहरा लपला जाण्याने त्यांना समस्या होऊ नये यासाठी पारदर्शक मास्क बनवण्याचादेखील निर्णय घेतला गेलेला आहे.

मास्क लावण्याने व्यक्तिचा अर्धा चेहराच दिसतो. परिणामस्वरूपी कित्येक वेळा ओळखणे कठीण होते. ही गोष्ट लक्षात घेत केरळच्या कोट्टायम आणि कोचीमधील काही डिजिटल स्टुडिओमध्ये मास्कवर चेहऱ्याचा तो भाग प्रिंट करण्याचे कार्य सुरू केले आहे, जो मास्कच्या पाठीमागे लपला जात होता. हा मास्क लावल्यावरदेखील व्यक्ती ओळखण्यात अडचण येणार नाही. हे टेक्निक लवकरच भारताच्या विविध क्षेत्रांमध्ये येणार आहे.

हे तर आता निश्चित आहे, की मास्क भविष्यात जीवनाचे महत्त्वाचे अंग बनेल. हे घालणे आता किती आवश्यक होणार आहे, हे दर्शवण्यासाठी बीच वेअर बनवणाऱ्या इटलीच्या एका डिझायनरने बिकिनीसोबत मॅचिंग मास्क बनवून एका मॉडेलला फोटोमध्ये घातलेले दाखवले आणि त्याला ट्रायकिनी नाव दिले.

स्वच्छतेशी संबंध

कोरोना काळात सगळे स्वच्छतेविषयी सावध झाले आहेत. वारंवार साबणाने हात धुणे, फळे, भाज्या मीठ किंवा कोमट पाण्याने धुणे आणि घराच्या आजूबाजूच्या भागाला सॅनिटाईझ करणे शिकले आहेत. स्वच्छतेची ही सवय येणाऱ्या काळात दररोजच्या सवयींमध्ये सामील होईल. लोकांच्या जागोजागी थुंकून घाण पसरवण्याच्या सवयीवरदेखील आता लगाम लागेल. कोरोनाव्हायरसचे भय लोकांच्या मनात राहील आणि ते स्वत: थुंकण्याची सवय सोडण्यासोबतच ते करणाऱ्या लोकांनादेखील अवश्य टोकतील.

बिना बँड बाजा आणि वरातीचे विवाह

लॉकडाऊनमध्ये बहुतेक लग्ने स्थगित होत आहेत, परंतु काही जोडयांनी कोर्टात विवाह केला आहे आणि काहींनी फक्त कौटुंबिक सदस्यांच्या उपस्थितीत विवाह संपन्न करवून घेतला आहे. मागच्या दिवसांमध्ये उत्तर प्रदेशात सोनू आणि ज्योतीचा विवाह १० लोकांच्या उपस्थितीत झाला. जिथे सोनू फक्त ३ लोकांच्या वऱ्हाडासोबत सासरी पोहोचला, तिथे ज्योतीच्या घरून पाच सदस्य या विवाहात सामील झाले.

लॉकडाऊन ३.० मध्ये गृह मंत्रालयाद्वारे प्रस्तुत केलेल्या सूचनांच्या अनुसार विवाह समारंभात ५० लोकच सामील होऊ शकतात, तरी काही राज्यांनी ही संख्या आणखी कमी ठेवलेली आहे. सोशल डिस्टंसिंगसाठी हे योग्यदेखील आहे. कोरोना काळानंतरदेखील दीर्घकाळापर्यंत समारंभांमध्ये गर्दी न जमवून मर्यादित संख्येत लोकांची उपस्थिती राहील अशी आशा आहे. याचे एक कारण कोरोनाच्या भयामुळे आपसात अंतर ठेवणे आहे, तर दुसरे कारण व्यर्थ खर्च रोखणे असेल.

कोरोना काळात आलेल्या आर्थिक संकटामुळे खर्च चहूकडून कमी करण्याची सवय आता लावावी लागेलच. अर्थ तज्ञांचे मानणे आहे की शंभर वर्षात असे आर्थिक संकट आलेले आहे.

तुम्ही आहात तर आम्ही आहोत

कोरोना विरुद्ध लढल्या जाणार या युद्धात डॉक्टर्स, पोलीस आणि सफाई कर्मचारी महत्त्वाची भूमिका वठवत आहेत. समाज त्यांचे महत्त्व जाणत आहे आणि त्यांना सन्मानितदेखील केले जात आहे. आत्तापर्यंत समाज, जो सफाई कर्मचाऱ्यांपासून अंतर ठेवून राहायचा, शक्यता आहे की आता समजेल की यांची एका दिवसाची अनुपस्थितीदेखील किती जाणवते. आता यांना यथोचित सन्मान दिला जाईल.

जीवनात कुटुंबाची भूमिकादेखील या लॉकडाऊनदरम्यान सगळे समजून चुकले आहेत. दिल्लीच्या पटेल नगरमध्ये राहणाऱ्या मनीषचे म्हणणे आहे की रोजच्या धावपळीच्या जीवनात त्यांना ना मुलांसोबत वेळ घालवण्याची संधी मिळायची आणि ना आपल्या सासू-सासऱ्यांसोबत. लॉकडाऊनदरम्यान सर्वांना एकत्र वेळ घालवण्याची जी संधी मिळाली आहे त्यामुळे आपसातील बंध विकसित झालेला आहे. भविष्यातदेखील अशाच प्रकारे वडीलधारे नव्या पिढीच्या समस्यांना समजून घेतील तसेच नवीन पिढी त्यांच्या अनुभवांनी स्वत:ला उजळवत राहील. कौटुंबिक सदस्यांचे बॉण्डिंग आता दिवसेंदिवस मजबूत व्हावे हीच वेळेची मागणी आहे.

प्रत्येक स्थितीत आनंदी

लॉकडाऊनमध्ये सोशल डिस्टंसिंगचे पालन करीत जीवन सुखकर बनवण्याचे कार्य कोणत्या न कोणत्या रूपात होत राहिले आहे. पहिला लॉकडाऊन होताच स्वत:ला चिंतामुक्त ठेवून मन रमण्याचे विविध उपाय शोधण्याची कसरत सुरू झाली. काही घरांमध्ये विविध रेसिपीज बनल्या, तर कुठे शिवणकाम, पेंटिंग, पुष्परचना इत्यादींच्या मदतीने स्वत:ला प्रसन्न ठेवण्याचे प्रयत्न झाले. काही लोकांनी जुने छंद पुन्हा आजमावले, तर काहींनी नवी कला शिकण्यात रुची दर्शवली.

नोएडाचे रहिवासी सुमित किचनमध्ये पाय ठेवत नव्हते, परंतु लॉकडाऊनदरम्यान आपली पत्नी वंदिताकडून त्यांनी जेवण बनवायला शिकले.

गुरुग्रामच्या राहणाऱ्या दिव्याने लग्नाआधी ब्युटीशियनचा कोर्स केला होता. आपल्या या कलेला उपयोगात न आणू शकण्याने त्या नेहमी निराश होत असत, परंतु जेव्हा सलुन न उघडू शकल्यामुळे त्यांनी पतीचे केस कापले तेव्हा लक्षात आले की गुण कधीच वाया जात नाहीत.

तरुण वर्ग लॉकडाऊनदरम्यान जंक फुडपासून दूर राहून संगीत ऐकणे आणि वेब सिरीज आधी पाहण्यात मन रमवणयासोबतच सोशल डिस्टंसिंगचेदेखील पालन करीत आहे.

हे तर सगळेच समजून चुकले आहेत की कोव्हिड-१९ आपला पिच्छा लवकर सोडणार नाहीए. सिनेमा, पार्टी, रेस्टॉरंट आणि सुट्टीच्या दिवशी गर्दीच्या जागी फिरणे आता दूरचे स्वप्न आहे. त्यामुळे घरात राहून आता प्रत्येक स्थितीत आनंदी मनस्थिती बनवून कोरोनाव्हायरससोबत, दूर राहण्याच्या मार्गावर चालावे लागेल.

कोरोना काळाने सर्वांनाच जीवन जगण्याचा एक वेगळा मार्ग दिला आहे. रस्ता नवीन आहे तर याची आव्हानेदेखील वेगळी आहेत. व्यक्तिगत, सामाजिक आणि आर्थिक जीवनात समस्यांशी लढताना भविष्याच्या उत्तममतेसाठी प्रयत्न होत आहेत, तसेच तांत्रिक क्षेत्रात नव्या शक्यता शोधल्या जात आहेत. गरज आहे, की आता या काळातील अनुभवांमुळे विषम परिस्थितींचा सामना करण्यासाठी स्वत:ला तयार करणे शिकायला हवे.

वर्ष नवं दृष्टिकोन नवा

– गरिमा पंकज

आपणा सर्वांनाच माहीत आहे की आयुष्य ४ दिवसांचं नाहीए. मग ते असंच का वाया घालवावं. आयुष्य एक अशी सुरावट आहे, जी सुरांसोबत गुणगुणलो तर आपल्या आजूबाजूचं वातावरणदेखील अधिक मंत्रमुग्ध होऊन जाईल.

ब्रेकअप ब्लूजला करा बायबाय

आयुष्यात प्रत्येक जण कधी ना कधी प्रेमात पडतोच. हे प्रेम आयुष्यात चांगल्यासाठी आणि पूर्णत्वासाठी योग्यच आहे. परंतु हे जर अश्रू ढाळण्यास कारण बनलं तर मात्र यापासून दूर राहाणंच अधिक योग्य आहे. अनेकदा मनात नसतानादेखील आपल्याला ब्रेकअपचं दु:ख सहन करावं लागतं. कारण कोणतंही असो या दु:खाला स्वत:वर कधीही हावी होऊ देऊ नका.

नॅशनल क्राइम रेकॉर्ड्स ब्यूरोच्या अहवालानुसार भारतात ३.२ टक्के लोक प्रेमातील अपयशामुळे आत्महत्या करतात. प्रेमात अपयश वा रिजेक्शन डिप्रेशनचं कारण बनतं. २०१२ साली २,०२३ पुरुषांनी, तर १,८२६ स्त्रियांनी या कारणामुळे आत्महत्या केली होती.

गो अहेड : ज्याच्यावर तुम्ही प्रेम केलंत तो तुमचा होऊ शकला नाही, तर त्यासाठी चिंतित होऊ नका. आयुष्यात नक्कीच अजून काही चांगलं होणार असेल.

एका झटक्यात त्याला आपल्या आयुष्यातून बाहेर काढा. शारीरिकरित्या नाही तर मानसिकरित्यादेखील. यासाठी त्याच्याशी निगडित सर्व वचनांशी नातं तोडण्याचा प्रयत्न करा. त्याचे फोटो, पत्र, भेटवस्तू वगैरे नष्ट करा वा परत देऊन टाका. एवढंच नाही तर तुमच्या गॅजेट्समधूनदेखील त्याचे संपर्कसूत्र पूर्णपणे नष्ट करा.

आता असे अॅप्स उपलब्ध झाले आहेत, जे तुम्हाला या कामात मदत करतील.

अलीकडेच सोशल नेटवर्किंग वेबसाइट, फेसबुक नात्यांमुळे दुरावा वा नातं संपविण्याच्या स्थितीत तुमचं दु:ख कमी करण्यासाठी नवीन टूल घेऊन आलंय.

फेसबुकच्या या नव्या ब्रेकअप टूलने ब्लॉक न करताच तुमच्या एक्सची कोणतीही पोस्ट न्यूज फिडवर दिसणार नाही आणि नवा मेसेज येणं वा फोटो पोस्ट झाल्यावर एक्सचं नावदेखील दिसणार नाही. यामुळे तुम्हाला त्याला विसरायला मदतच मिळेल.

खऱ्या प्रेमाची वाट पाहा : तुमच्या आयुष्यात कोणा दुसऱ्याला येण्याचा मार्ग मोकळा ठेवा. प्रेमाची अनुभूती होतच असते. यामुळे आयुष्यात नवी पहाट होते. याउलट प्रेमाची उणीव मनात रिकामेपणाची भावना आणते आणि यामुळे आयुष्याबाबत नकारात्मक विचारसरणी येत राहाते. म्हणूनच स्वत:ला यापासून दूर ठेवा. तेदेखील अटीविना प्रेम करा.

आयुष्याचा स्वीकार करा : जेव्हा तुम्ही हसत आयुष्याचा स्वीकार करता तेव्हा आयुष्य तुमच्या फुलांचा वर्षाव करतं.

मनात उत्साह, सकारात्मकता आणि स्नेहाचे दीप उजळवा. प्रत्येकाला मोकळेपणाने भेटा. तुमच्या कम्फर्ट झोनमधून बाहेर या. आयुष्याला नवीन दिशा द्या. चांगले मित्र बनवा. मग पाहा, आयुष्य कसं तुमच्यासोबत पावलावर पाऊल टाकत चालतं.

अमेरिकेचा टीव्ही अँकर, अॅक्टीव्हिस्ट अश्वेत अरबपती ओपरा विनफ्रेच्या शब्दात, ‘‘तुम्ही जेवढं तुमच्या आयुष्याची स्तुती कराल आणि आनंद साजरा कराल, तेवढ्याच वेगाने तुमच्या आयुष्यात उत्सव साजरे करण्याच्या संधी येतील.’’

प्रसिद्ध ग्रीक तत्ववेत्ता अरस्तूच्या मते, ‘‘तुम्हाला जर फक्त तुमच्या मनासारखं व्हावं असं वाटत असेल तर सर्वप्रथम तुम्ही तुमची विचारसरणी बदला, सर्व काही बदलेल.

लक्षात ठेवा, तुमच्याकडे जेवढं आहे, खूप आहे. ज्यांना आयुष्याने शारीरिक अपंगत्व, गरिबी आणि दुरावस्था दिली, तरीदेखील त्यांनी नवे कीर्तिमान स्थापित केले अशा लोकांची अजिबात वानवा नाहीए.

तुम्हाला माहीत आहे का, की आर्थिक परिस्थितीशी झुंजणारे धीरूभाई अंबानी, रिलायन्स कंपनीची स्थापना करून भारताचे सर्वात श्रीमंत व्यक्ती बनले होते. लेखक मिल्टन कवी सूरदास आंधळे होते. इंग्लंडचे माजी पंतप्रधान विस्टन चर्चिल तोतरे बोलत. तत्ववेत्ता सुकरातच्या पत्नीने कायम त्यांना त्रास दिला, त्यांना हवं असतं तर ‘त्यांनी आम्ही काहीच करू शकत नाही’चा राग आलापत राहिले असते.’’

आयुष्याचं महत्त्व समजा : आयुष्य एखाद्या नात्यावर वा व्यक्तिवर अवलंबून नसतं. आयुष्य एका उद्दिष्टासाठी मिळालंय. आपल्या आयुष्याचं एखादं उद्दिष्ट ठरवा आणि ते मिळविण्यासाठी स्वत:ला पूर्णपणे समर्पित करा.

नियोजन

आयुष्यात नियोजनाला खूपच महत्त्व आहे. प्रत्येक काम नियोजनानुसार असावं. तेव्हाच आयुष्यात समाधान मिळतं.

मानसिक नियोजनबद्धता : मनाला नियंत्रित ठेवणं, ते निश्चित दिशेने पूर्व नियोजनानुसार एकाग्रचित्त करणं, सकारात्मकरित्या घेणं, स्वत:ची ऊर्जा जागवणं हे सर्व मानसिक नियोजनबद्धतेमध्ये येतं.

लेखक विलियम शेक्सपियरच्या शब्दांत, ‘‘कोणतीही गोष्ट चांगली व वाईट नसते. आपण त्याकडे कोणत्या दृष्टिकोनातून पाहातो त्यावर ते चांगलं वा वाईट ठरतं.’’

भावी आयुष्याच्या योजना : आयुष्यातील प्रत्येक क्षण महत्त्वाचा आहे. आगामी काळ हा वर्तमानातील क्षणांच्या उंबरठ्यावर उभा आहे. मग आजपासून तुमचा भविष्यकाळ साकारण्याचा पाया रचायला हवा. तुमचा हा प्रयत्न मनाला शांती आणि आयुष्याला स्थिरता देईल.

आर्थिक योजना : डॉ. हर्षला चांदोरकर सीनियर व्हाइस प्रेसिडंट सिबिल यांच्या मते, नेहमी लोन, ईएमआयचं देणं वेळेतच भरावं व क्रेडिट बिल भरण्यासाठी दर महिन्याला आगाऊ रक्कम काढून ठेवा.

तुम्ही तुमची क्रेडिट कार्ड बिलं आणि लोन ईएमआयचं देणं दर महिन्याला कोणत्या तारखेला भरणार हे सुनिश्चित करा.

भविष्यासाठी बचत : भविष्यात तुमची कोणती स्वप्नं आहेत आणि तुम्हाला काय करायचंय याचा एक रोडमॅप तयार करा. नंतर तुमचे खर्च आणि लोन यांचं नियोजन सावधनतेने करा.

व्यवस्था प्रत्येक ठिकाणी गरजेची : घर असो वा ऑफिस वा दुसरीकडे कुठे, आपण आपल्या वस्तूंना व्यवस्थित ठेवणं खूपच गरजेचं आहे. यामुळे तुमचा वेळ वाचतो आणि तुम्ही तणावमुक्तदेखील राहाता.

तुमची प्रत्येक वस्तू अशाप्रकारे व्यवस्थित ठेवा की जेव्हा तुम्हाला गरज असेल तेव्हा तुम्ही ती सहजपणे काढू शकाल अन्यथा काही लोकांचा अर्धा वेळ हा सामान शोधण्यातच निघून जातो.

स्वत:ला ओळखा

अनेकदा आपण छोट्या छोट्या गोष्टींवरून दुसऱ्यांवर नाराज होत असतो आणि अशावेळी आपल्या डोक्यात फक्त हेच चालत असतं की समोरच्याने तुमच्या बाबतीत कायकाय चुकीचं केलंय. परंतु अशा परिस्थितीत स्वत:चं काय चुकलं ते प्रथम पाहायला हवंय, नंतर दुसऱ्याचं.

थंड डोक्याने विचार करा : कोणावर नाराज होणं खूपच सहजसोपं आहे. जेव्हा आपल्याला एखाद्या गोष्टीचा राग येतो तेव्हा आतून गदारोळ माजतो. राग चिंतासमान आहे. यामुळे शरीराचं खूपच नुकसान होतं. परंतु याकडे आपण दुर्लक्षच करतो.

आपण त्वरित हावी होण्याऐवजी शांत डोक्याने विचार करायला हवा. कदाचित सत्य जाणून घेतल्यानंतर तुम्हाला वाटेल की विनाकारण संतापलो आणि राग जर काही कारणासाठी असेल तर समोरच्याला त्वरित क्षमा करून नाराजी विसरायला हवी. जेवढा वेळ रागात राहाल तेवढंच तुमच्या शरीराचं नुकसान अधिक होईल.

सल्ला देण्यापूर्वी त्यावर अंमल करा : आयुष्यात दुसऱ्यांना सल्ला देणं खूपच सहजसोपं आहे, परंतु तुम्ही याकडे लक्ष दिलंय का, की त्यापैकी आपण किती गोष्टी अंमलात आणतो?

समजा, तुम्ही तुमच्या मुलांना सांगता की खोटं बोलणं चुकीचं आहे. परंतु स्वत: सहजपणे खोटं बोलता. मग तुमचं मूल तुमचं म्हणणं मानेल का? जोपर्यंत प्रॅक्टिकली तुम्ही त्याला तसंच करून दाखवणार नाही, तोपर्यंत तो ऐकणारच नाही.

दुसऱ्यांना दोष देण्याच्या प्रवृत्तीचा त्याग करा : आपल्यापैकी अनेक लोकांची सवय असते की दुसऱ्यांचे अवगुण चारचौघांत दाखवायचे. परंतु स्वत:च्या चुकांकडे दुर्लक्ष करायचे. आपण विचार करतो की अमुक एक व्यक्ती माझ्याशी चांगली बोलली नाही वा खोटं बोलली अथवा स्वार्थी वागली. परंतु आपण व्यक्तिगत स्वार्थाचा त्याग करून तिला मदत केली का वा कधी तिला सोबत केली की मग तिच्याकडून अपेक्षा का करताय?

विवादाचं मूळ तुम्ही स्वत: तर नाही : कधी तुम्ही निरीक्षण केलंय का, की तुमचं आयुष्यात एखाद्याशी भांडण होतंय, त्याच्या मुळाशी कदाचित तुम्ही तर नाही?

एखाद्याला चुकीचं ठरवणं वा वाईटसाईट बोलण्यात एक क्षणदेखील लागत नाही. परंतु आपली चूक स्वीकारण्यात व क्षमा मागण्यात संपूर्ण आयुष्यदेखील कमी पडतं.

द्यायला शिका

तुम्ही कधी या गोष्टीचा विचार केलाय का, की तुम्ही आयुष्यात इतरांकडून कितीतरी काही घेत असता. आईवडील, नातेवाईक, मित्रांकडून प्रेमलाड, वेळ, पैसा, अन्न, कपडा, गरजेच्यावेळी मदत, सुरक्षा, समाजदेखील तुम्हाला सुरक्षित वातावरण आणि व्यवस्था देतं. परंतु जेव्हा कधी यांना काही देण्याची वेळ येते, तेव्हा आपण मागे राहातो.

प्रेम आणि आनंद वाटा : ज्याप्रकारे काहीही विचार न करता आपण घेतो, तेव्हा त्यांच्यासाठी काहीतरी विचार करणं आपलं कर्तव्य नाही का? कधीतरी कोणाला मनात कोणताही स्वार्थ न आणता काहीही देऊन तर पाहा, आनंदाची एक अद्भूत अनुभूती तुम्हाला खूप काही मिळवून देईल.

वेळदेखील द्या : व्यक्तिला आर्थिक वा शारीरिकतेबरोबरच मानसिक मदतीचीदेखील गरज असते. जेव्हा एखाद्याला तुम्ही कायम त्यांच्यासोबत आहात ही जाणीव करून देता, त्यांना भावनात्मक सपोर्ट करता, तेव्हा त्या व्यक्तिसोबत तुमचं जे कनेक्शन जोडलं जातं ते कधीच तुटत नाही. ती व्यक्ती भविष्यात तुमच्या आनंदाचं कारण बनते. तुमच्या कक्षा रुंदावतात आणि आयुष्यात तुम्ही कधीही एकटे पडत नाही.

उपकाराची जाणीव करू देऊ नका : कोणाला काही देत आहात, कोणत्या प्रकारची मदत करत आहात, तर याबाबत उपकाराची जाणीव करू देऊ नका. तुम्ही किती देणार आहात याला महत्त्व नसतं, तर किती प्रेमाने आणि आपलेपणाने देत आहात याला महत्त्व असतं.

अपेक्षा ठेवू नका : कोणाला काही देत आहात तर एक गोष्ट नक्कीच लक्षात ठेवा की या बदल्यात काही मिळण्याची इच्छा तुमच्या मनात ठेवू नका

खरंतर, तुम्ही जेव्हा मनात अपेक्षा बाळगता आणि एखाद्या कारणाने ती व्यक्ती ते पूर्ण करू शकत नाही तेव्हा तुमचं मन दु:खी होतं. याउलट जेव्हा तुम्ही समोरच्याकडून अपेक्षाच ठेवत नाही तेव्हा तुमचं मन शांत असतं आणि ही गोष्ट आयुष्य सुखी समाधानी ठेवण्यासाठी गरजेची आहे.

घरच्या जबाबदाऱ्यांबाबत पुरुष किती जागरूक

* निभा सिन्हा

वसुधाने ऑफिसमधून येताच पती रमेशला विचारले की, अतुल आता कसा आहे? आणि ती अतुलच्या खोलीत निघून गेली. तिने त्याच्या डोक्याला हात लावला, तेव्हा जाणवले की तो तापाने फणफणला आहे.

ती घाबरून ओरडली, ‘‘रमेश, याला तर खूप ताप आहे. डॉक्टरकडे न्यावे लागेल.’’

रमेश खोलीत येईपर्यंत वसुधाची नजर अतुलच्या पलंगाशेजारी ठेवलेल्या औषधावर पडली, जे त्याला दुपारी द्यायचे होते.

ताप वाढण्याचे कारण वसुधाच्या लक्षात आले. तिने रमेशला विचारले, ‘‘तू अतुलला वेळेवर औषध दिले होतेस का?’’

‘‘मी वेळेवरच औषध आणले होते, पण तो झोपला होता. मी १-२ वेळा हाका मारल्या, परंतु त्याने काहीच प्रतिसाद दिला नाही, तेव्हा मी औषध इथेच ठेवून निघून गेलो. मी विचार केला की तो उठेल, तेव्हा स्वत:हून घेईल. मला काय माहीत, त्याने औषध घेतले नसेल.’’

आधीच वैतागलेली वसुधा चिडून म्हणाली, ‘‘रमेश, औषध घेणे आणि घ्यायला लावणे यात फरक असतो. तुला काय माहीत म्हणा या गोष्टी. कधी मुलांची देखभाल करशील, तेव्हा कळेल ना.’’ मग तिने अतुलला २-३ बिस्किटे खायला घालून औषध दिले आणि त्याच्या डोक्यावर थंड पाण्याच्या पट्टया ठेवू लागली. अर्ध्या तासानंतर त्याचा ताप थोडा कमी झाला, त्यामुळे लगेच डॉक्टरकडे धावाधाव करण्याची गरज पडली नाही.

खरे म्हणजे, वसुधाचा १० वर्षांच्या मुलगा अतुलला ताप होता. तिच्या सुट्टया संपल्या होत्या, त्यामुळे रमेशला मुलाच्या देखभालीसाठी सुट्टी घ्यावी लागली होती. ऑफिसला निघण्यापूर्वी वसुधाने रमेशला पुन्हा-पुन्हा समजाविले होते की, अतुलला वेळेवर औषध दे, पण ज्या गोष्टीची भीती होती, तीच घडली.

७५ वर्षीय विमला गुप्ता हसत म्हणते, ‘‘ही कहाणी तर घराघरांतील आहे. मागच्या आठवडयातच मी माझ्या सुनेबरोबर शॉपिंग करायला गेले होते. तेव्हा दोन वर्षांच्या नातीला सांभाळण्याची जबाबदारी तिच्या आजोबांवर सोपविली होती. नातीला सांभाळण्याच्या नादात आजोबांनी ना वेळ पाहिली आणि ना ही घरातील आवश्यक गोष्टी लक्षात ठेवल्या. ते घराला सरळ कुलूप लावून नातीला सोबत घेऊन पार्कमध्ये निघून गेले. तेवढया वेळात मोलकरीण येऊन माघारी निघून गेली होती. आम्ही घरी परतलो, तेव्हा भरपूर खरकटया भांडयांबरोबरच आवरण्यासाठी किचन आमची वाट पाहत होते. त्यांनी एक काम केले. मात्र दुसरे बिघडवून ठेवले.’’

या गोष्टी वाचताना तुम्ही असा विचार तर करत नाहीए ना की, अरे इथे तर आपलेच रडगाणे सांगितले जातेय. हो, बहुतेक महिलांची ही तक्रार असते की पती किंवा घरातील एखाद्या पुरुष सदस्याला काही काम सांगितल्यास समस्या वाढतात. शेवटी असे का घडते की पुरुषांकडून केली जाणारी घरातील कामे बहुतेक महिलांना आवडत नाहीत. त्यांच्या कामात शिस्त नसते किंवा ते जाणीवपूर्वक ते काम अर्धवट सोडतात?

पुरुषांच्या पद्धती अन् प्रवृत्तीमध्ये भिन्नता

याबाबत अनुभवी असलेल्या विमला गुप्ताचे म्हणणे आहे की खरे तर स्त्री-पुरुषांच्या काम करण्याच्या प्रवृत्ती आणि पद्धतीमध्ये फरक असतो. बहुतेक पुरुषांना लहानपणापासून घरातील कामांपासून दूर ठेवले जाते, तर मुलींना घरातील कामे शिकविण्यावर भर दिला जातो. अशा वेळी पुरुषांना अशी कामे करण्याबाबत आत्मविश्वास नसतो आणि ते ऑफिसप्रमाणेच प्रत्येक ठिकाणी कामे उरकण्याचा प्रयत्न करतात. खास करून घरसंसाराच्या कामांबाबत त्यांना जे सांगितले जाते, ते आपली डयुटी समजून पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करतात. ते त्या कामाबाबत विशेष काळजी घेत नाहीत.

याउलट स्त्रिया स्वभावानेच काम करण्याबाबत अपेक्षेपेक्षा जास्त प्रामाणिक असतात. त्या केवळ कामच करीत नाहीत, तर त्याच्याशी संबंधित इतर अनेक गोष्टींबाबत जास्त जागरूक असतात.

बेफिकीर व आळशी

दूध गॅसवर ठेवून विसरून जाणे, दरवाजा उघडा ठेवणे, टीव्ही पाहता-पाहता झोपी जाणे, पाणी पिऊन फ्रिजमध्ये रिकामी बॉटल ठेवणे, सामान इकडे-तिकडे पसरवून ठेवणे, आणखीही अशा अनेक छोटया-मोठया गोष्टी असतात, त्या पाहून म्हटले जाते की पुरुष स्वभावानेच बेफिकीर, स्वतंत्र आणि निष्काळजी असतात. पण प्रत्यक्षात असे नाहीये की ते घरातील काम योग्य पद्धतीने करू शकत नाहीत.

तज्ज्ञांच्या मतानुसार, वास्तविकता ही आहे की, त्यांनी काही हालचाल न करताच सर्व काही मॅनेज होते. त्यामुळे ते आळशी बनतात आणि घरातील कामे करण्यास टाळाटाळ करू लागतात. एक महत्त्वपूर्ण सत्य हेही आहे की काही पुरुषांना घरातील कामे करणे कमीपणाचे वाटते. ते तासंतास एका जागी बसून टीव्हीवर रटाळ कार्यक्रम पाहू शकतात, पण घरातील कामे करत नाहीत.

दुहेरी जबाबदाऱ्या पार पाडणे कठीण

ही गोष्ट अनेक पुरुषांनी मान्यही केलीय की, घर आणि ऑफिस मॅनेज करणे आपल्या आवाक्यातील गोष्ट नाही, पण महिला नोकरदार असो किंवा गृहिणी, आजच्या काळात त्यांचा एक पाय किचनमध्ये तर दुसरा बाहेर असतो. गृहिणी महिलांनाही घरातील कामांबरोबरच बँक, शाळा, वीज-पाण्याचे बिल भरणे, शॉपिंगसारखी बाहेरील कामे स्वत:लाच करावी लागतात. तर याच्या तुलनेत पती क्वचितच घरातील कामांत त्यांना मदत करतात. जर महिला नोकरदार असेल, तर कामाचा भार जरा जास्तच वाढतो. त्यांना आपल्या ऑफिसच्या कामांबरोबरच कौटुंबिक जबाबदाऱ्याही नेटकेपणाने पेलाव्या लागतात. महिलांना आपल्या घरच्या जबाबदाऱ्यांपासून कधीही मुक्त होता येत नाही. दुहेरी जबाबदाऱ्या पेलल्यामुळे नोकरदार असूनही त्या नेहमी घरसंसाराच्या रहाटगाडग्यात गुंतलेल्या असतात.

अनुभव अन् परिपक्वता

मीनल एक उच्च अधिकारी आहे. तिचे स्वत:चे रूटीन खूप व्यस्त असते. तरीही ती सांगते, ‘‘सकाळचा वेळ कसा पळतो हे तर विचारूच नका. तुम्ही कितीही उच्च पदावर कार्यरत असाल, पण घरातील सदस्य आपणाकडून मुलगी, पत्नी, सून आणि आईच्या रूपात अपेक्षा ठेवतातच. याउलट पुरुषांकडून कमी अपेक्षा ठेवल्या जातात. अशा वेळी मग नाइलाज गरज म्हणून म्हणा किंवा महिलांना मल्टिटास्कर बनावेच लागते. अर्थात, एका वेळी अनेक कामे करणे उदा. एका बाजूला दूध उकळतेय, तर दुसऱ्या बाजूला वॉशिंग मशिनमध्ये कपडे धुतले जात आहेत, मुलांचा होमवर्क घेतला जात आहे, तर त्याच वेळी पतीची चहाची फर्माइश पूर्ण केली जात आहे. ही कामे करुनच महिला पुरुषांच्या तुलनेत अधिक अनुभवी आणि परिपक्व होतात.’’

एका संशोधनानुसार, स्त्रियांचा मेंदू पुरुषांपेक्षा जास्त सक्रिय असतो, त्यामुळे त्या एका वेळी अनेक कामे पूर्ण करू शकतात.

जॉर्जिया आणि कोलंबिया युनिव्हर्सिटीच्या एका स्टडी रिपोर्टनुसार, महिला जास्त अलर्ट, फ्लेझिबल आणि ऑर्गनाइज्ड असतात. त्या चांगल्या लर्नर असतात. अशा प्रकारचे संदर्भ देऊन ही गोष्ट सिद्ध केली जाऊ शकते की पुरुषांमध्ये घरातील जबाबदाऱ्या निभाविण्याची क्षमता स्त्रियांपेक्षा कमी असते.

आता विचार करण्यासारखी गोष्ट आहे की आधुनिक काळात पत्नी जर नोकरी करून पतीला त्याच्या बरोबरीने आर्थिक मदत करते, तर पुरुषांचीही जबाबदारी बनते की त्यांनीही घरातील जबाबदाऱ्या पार पाडण्यात स्त्रीला तिच्या बरोबरीने स्वत:ला घराप्रती जागरूक व निपुण सिद्ध करावे.

नव्या वर्षात किट्टी पार्टीला द्या नवे रूप

* प्राची भारद्वाज

किट्टी पार्टी म्हटली की नजरेसमोरून चित्र तरळून जातं ते आपापसात थट्टामस्करी करणाऱ्या गृहिणीवर्गाचं. जिथे गप्पाटप्पा, चविष्ट खाद्यपदार्थांची रेलचेल, गॉसिप, नटलेल्या-सजलेल्या क्रॉकरी इ. चा बडेजाव करणाऱ्या गृहिणी असतात. पण आता किटी पार्टीचं स्वरूप बदलत आहे. आता प्रत्येक किट्टी पार्टी एकसारखीच नसते. तर वेगवेगळे ग्रुप वेगवेगळ्या प्रकारच्या किट्टी पार्टीचे अयोजन करतात. मग वाट कसली बघताय? नवीन वर्षात तुम्हीही बदलून टाका किट्टी पार्टीचं रंगरूप आणि द्या एक नवा लुक.

प्रत्येकवेळी नवी संकल्पना

बंगळुरूमधील शोभा सोसायटीतील महिलांनी किट्टीची थीम ठेवली होती ‘टपोरी’ आणि मग सगळ्या महिला टपोरी असल्यासारख्या आल्या होत्या. कोणी गळ्यात रूमाल बांधला होता तर कोणी गालावर मोठा तीळ काढला होता.

मुंबईतील शारदा हाऊसिंग कॉम्प्लेक्सच्या महिलांनी त्यांच्या पार्टीची थीम ठेवली होती ‘मुगल.’ मग सर्वच महिला छानसा अनारकली सूट घालून आल्या होत्या. यजमानीण बाईंनी मुगल काळातील बैठकीप्रमाणे बैठक सजवली व शेरोशायरीने वातावरण खुलवले.

पुण्यातील एका किट्टीच्या सदस्यांनी वेगवेगळ्या राज्यांची वेशभूषा करून यायचे ठरविले व त्या राज्याची माहिती जसे की त्या राज्याचा इतिहास, तेथील खाद्यसंस्कृती, प्रेक्षणीय स्थळं, तेथील नृत्य वगैरे गोष्टींची माहिती द्यायची आणि जर एखादी महिला तिथे फिरून आली असेल तर तिथे काढलेले फोटो सर्वांना तिने दाखवायचे.

अजूनही अनेक आकर्षक थीम असू शकतात. उदाहरणार्थ, रेट्रो लुक म्हणजे जुन्या काळातील नट्यांसारखे तयार होऊन येणे किंवा मग डिस्को लुक ज्यात तुम्ही कपाळाला सोनेरी दोरी बांधून जाऊ शकता किंवा मग येणाऱ्या सणांनुसार एखादी वेशभूषा. आता आपल्याकडे परदेशी सणदेखील साजरे केले जातात. जसं हॅलोविन, व्हॅलेंनटाईन डेच्या दरम्यान लाल रंगाचा डे्रसकोड, फुगे किंवा बदामाच्या आकाराची सजावट केली जाऊ शकते. तसेच हॅलोविन साजरा करत असताना प्रत्यकाने आपला चेहरा भितिदायक बनवायचा. किट्टीतील सर्व सदस्यांचे मत विचारून प्रत्येक वेळी नव्या संकल्पनेनुसार किट्टी पार्टी करा.

किट्टीच्या निमित्ताने शोधा नवनवी ठिकाणं

बऱ्याचदा किट्टीची वेळ दुपारची किंवा तिसऱ्या प्रहराची असते. सदस्यही अनेक असतात. त्यामुळे सगळ्याजणी मिळून प्रत्येक वेळी नव्या ठिकाणी किंवा रेस्टॉरण्टमध्ये जाऊ शकतात. अशारितीने आयुष्यात भेटीगाठीबरोबरच नव्या ठिकाणी फिरण्याचा आनंदही मिळेल.

नीताची किट्टी पार्टीसुद्धा आधुनिक विचारांनुसार रेस्टॉरन्टमध्ये किंवा मग शुद्ध शाकाहारी जेवण करण्यासाठी आंध्र भवनला केली जाते. किट्टी पार्टी जो सदस्य आयोजित करतो, त्याच्या इच्छेनुसार जागा व थीम निश्चित केली जाते.

मास्टरशेफ किंवा दिलदार यजमान

एखाद्या महिलेला चविष्ट पदार्थ बनवण्यात व नवनवीन पद्धतीने सजवून खिलवण्यात आनंद मिळतो, तर एखाद्याला आयते काही खायला मिळाले तर त्याला खूप आनंद होतो. नवी दिल्लीच्या शेफालीला स्वत:ला मास्टरशेफ म्हणवून घ्यायला आवडते आणि तिच्या मैत्रीणी आनंदाने तिला ही पदवी देतात.

शेफालीची वेळ असली की शेफाली घरीच किट्टी पार्टी आयोजित करते आणि तऱ्हेतऱ्हेचे खाद्यपदार्थ बनवून सर्वांचे मन जिंकून घेते. एकीकडे तिच्याच किट्टीमधली मानसी, जिला जेवण बनवायच्या नावानेही चिड येते.

‘‘पूर्ण दिवसभर घरात सगळ्यांसाठी एवढे जेवण बनवते की किट्टीत जेव्हा माझी वेळ येते तेव्हा मला बाहेर जाण्याचा वहाणा मिळतो,’’ असे मानसी म्हणते.

मानसी तिच्या सर्व मैत्रिणींना रेस्टॉरन्टमध्ये नेऊन आवडीचे जेवण जेवू घालते. ज्येष्ठ महिलांनाही हे सोयीस्कर वाटते म्हणून त्यांनाही रेस्टॉरन्टमध्ये जायला आवडते.

नव्या खेळांनी मनोरंजन

किट्टीमध्ये अंताक्षरी, तंबोला किंवा हाऊजीसारखे खेळ खेळून मन भरले असेल तर इतरही नवे खेळ खेळा. सर्व सदस्यांना फॅशनेबल कपडे घालून यायला सांगा आणि रॅम्पवॉक ठेवा किंवा मग कोणाकडे कॅरिओकेचे सामान असेल तर कॅरिओकेची मजा घ्या. मुलांचे खेळ जसे ल्यूडो, सापशिडी किंवा मग ऊनोमध्येही खूप मजा येते. खळखळून हसा आणि चार तासात ताजेतवाने होऊन जा.

तुमच्या किट्टीमधून साहित्याला द्या उत्तजेन

हल्ली वाचण्याची सवय सुटत चालली आहे. साहित्याला उत्तेजन मिळावे म्हणून किट्टीपार्टीमध्ये कविता वाचनाचा कार्यक्रम करू शकता. सर्व सदस्यांनी आवडती कविता लिहून किंवा पाठ करून यावी व सर्वांना ऐकवावी किंवा मग किट्टीतील सदस्यांना सांगा. आपल्या एखाद्या आवडत्या पुस्तकाची समीक्षा सर्वांना सांगावी. यातून तुमच्या लक्षात येईल की तुम्हा सर्वांमध्ये एक मनस्वी लेखिका लपलेली आहे आणि वाचनाची आवड असणाऱ्या वाचकसुद्धा आहेत. वाचनामुळे फक्त आपले ज्ञानच वाढते असे नाही तर आपण अधिक संवेदनशील बनतो. आपली विचार करण्याची क्षमता वाढते. पंरपरागत विचारप्रक्रियेतून बाहेर पडण्यासाठी सक्षम होतो. नवनव्या विषयांवर चर्चा केल्याने आपली मानसिक चौकट रूंदावते.

फक्त प्रतिस्पर्धकच नाही तर प्रेरणा व प्रोत्साहनसुद्धा

नेहमीच पाहिले जाते की महिलांना नेहमी प्रतिस्पर्धा किंवा एकमेकींचा द्वेष करणे यांच्याशी जोडले जाते. पण महिलासुद्धा एकमेकींना मदत करू इच्छितात. ज्या महिलांमध्ये आत्मविश्वासाची कमतरता असते, त्यांचं मानसिक बळ वाढवू इच्छितात. आपल्या मैत्रीणीचा मेकओव्हर करून तिला स्मार्ट बनवू इच्छितात. किट्टी पार्टीत महिला एकमेकींना प्रोत्साहित करतात. काही नवे करण्याची प्रेरणा देतात.

दिल्लीची सुमेधा सांगते की तिचे वजन वाढल्यानंतर त्यांच्याच किट्टीतील स्मिताने तिला सकाळ संध्याकाळ सोबत फिरावयास घेऊन जाण्यास सुरूवात केली. अशाचरितीने लिखाणाची आवड असणाऱ्या प्रियाला तिच्या कविता सादर करण्यासाठी एक हक्काचा मंच किट्टीद्वारेच मिळाला. जयपूरला राहणाऱ्या पद्माने तिच्या किट्टीतील मैत्रीणींबरोबर शरीर फिट ठेवण्यासाठी झुंबा शिकण्यास सुरूवात केली, जेणेकरून आपल्या आवडीचे कपडे घालता येतील.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें