* प्रतिनिधी
व्यावसायिक दृष्टिकोनातून देशातील महत्त्वाचे राज्य असलेले महाराष्ट्र देशांतर्गत आणि विदेशी पर्यटकांना आकर्षित करण्यातही विशेष आहे. या राज्यात प्रेक्षणीय स्थळांची कमतरता नाही. मायानगरी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या मुंबईची चमक आणि समुद्र किनारा ही या प्रदेशाची शान आहे.
महाराष्ट्र हे विविध पर्वत, नयनरम्य समुद्रकिनारे आणि विविध संग्रहालये, स्मारके आणि किल्ल्यांशिवाय ओळखले जाते. त्याची राजधानी मुंबई आहे, जी देशाची आर्थिक राजधानी म्हणून ओळखली जाते.
मुंबई
आलिशान हॉटेल्स, बहुमजली इमारती, झोपडपट्ट्या, झोपडपट्ट्यांनी खचाखच भरलेली महाराष्ट्राची राजधानी असलेल्या मुंबईची गर्दी इतर शहरातील गर्दीपेक्षा वेगळी आहे. या गर्दीत प्रत्येक व्यक्ती एकटा आणि स्वतंत्र दिसतो. इथे सोबत चालणारी माणसं पुढच्या क्षणी एकटे राहण्याची सहज तयारी करून भेटतात. इथे एकत्र राहणे म्हणजे समोरच्याला पूर्ण स्वातंत्र्य देणे. मुंबईत राहूनही ज्याला पारंपारिक जीवन जगायचे आहे, त्याला मुंबई केवळ मागेच सोडत नाही, तर त्याच्या तडफदार स्वभावाने त्याला दूर पळवून लावते, असे म्हणतात.
हॉटेल ताजवरील २६/११ च्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर मुंबईची स्थिती चांगली असल्याचे दिसत आहे.
निसर्गरम्य ठिकाणे
कुलाबा परिसरातील समुद्रकिनाऱ्याला जोडलेले हे ठिकाण मुंबईचा अतिशय सुंदर भाग म्हणून प्रसिद्ध आहे. 1911 मध्ये ब्रिटीश राजाच्या शाही आगमनाचे स्मारक म्हणून समुद्रकिनारी बांधलेले भव्य गेटवे ऑफ इंडिया कलात्मक आहे. ते 1924 मध्ये पूर्ण झाले. जगभरातील पर्यटक येथे मोकळ्या वातावरणात फिरतात आणि आराम करतात. दिवसभर, लहान आणि डबल डेकर बोटी लोकांचा ताफा एलिफंटा आणि मांडवा बेटांवर घेऊन जातात. ताजमहाल पॅलेस, त्याच्या भव्यतेसाठी प्रसिद्ध, हॉटेल गेटवे समोर उपस्थित आहे.
मुंबईत भेट देण्यासाठी एक काळा घोडा परिसर आहे जिथे कला संग्रह, गॅलरी आणि पुतळे आहेत. याशिवाय मरीन ड्राइव्ह, चौपाटी आणि मलबार हिल्स आहेत जे समुद्र किनाऱ्याला जोडलेले आहेत. सूर्यास्त आणि त्यानंतरचे दिवे पाहण्यासाठी ही उत्तम ठिकाणे आहेत. ही ठिकाणे प्रेमळ जोडप्यांसाठी खूप आरामशीर आहेत. नरिमन रोडवरील सेंट थॉमस चर्च भव्य आणि कलात्मक आहे. मणिभवन म्युझियम, डॉ. भाऊ दाजी लाड म्युझियम, प्रिन्स ऑफ वेल्स म्युझियम आणि जहांगीर आर्ट गॅलरी ऑफ मॉडर्न आर्ट गॅलरी हे महात्मा गांधींशी संबंधित आहेत. याशिवाय जिजामाता गार्डन आणि नरिमन पॉइंट, गोरेगाव, चौपाटी आणि जुहू बीच पर्यटकांना खूप आकर्षित करतात.
