अरविंद आणि अनीता

कथा * रुचि गोनटिया

‘‘हॅलो… हा ऐक.’’

‘‘हा बोल.’’

‘‘मिरवणूक मोठ्या थाटामाटात रवाना झाली आहे.’’

‘‘काय? जरा जोरात बोल, मला काहीचं ऐकू येत नाहीय.’’

‘‘अरे, मी म्हणतोय की लग्नाची मिरवणूक निघाली आहे.’’

‘‘अच्छा, इतक्या गोंगाटात तुझा आवाज नीट ऐकू येत नव्हता.’’

‘‘येथे प्रत्येकजण खूप मजा करत आहे. प्रत्येकजण बँडवाल्याना आपापल्या आवडीचं गाणं वाजवण्यासाठी आग्रह करत आहेत.’’

तेवढ्यातच घोड्यावर स्वार झालेल्या वरराजाचा फोन कोणीतरी हिसकावून घेतला.

‘‘हॅलो, मी सविता वहिनी बोलतेय. अगं जाऊबाई, आज तरी माझ्या दिराला सोड. मग उद्यापासून तो फक्त तुझाच असणार आहे. लवकरचं भेटू. बाय.’’

‘‘अरविंद दादा, हे घ्या सांभाळा तुमच्या खोडकर चिकूला आणि हा फोन आता तुमच्या भावाकडूनच परत घ्या. आम्हाला सगळ्यांना सेलेब्रेट करताना जरा बघा… त्यानंतर तर तुमचाच ढोल वाजणार आहे,’’ सविता वहिनी आज वेगळ्याच मूडमध्ये होती.

ती मनापासून खुश या कारणासाठी होती कि, तिने तिच्या लग्नात घातलेला ९ किलोग्रॅमचा लेहेंगा आजही अल्टर न करता तिला व्यवस्थित झाला होता. ती या सगळ्या जमावात पण आज एखाद्या नवरीपेक्षा कमी भासत नव्हती. ती आपल्या ४ वर्षाच्या मुलाला दीर स्वार असलेल्या घोड्यावर बसवून ठुमकत ठुमकत त्यांचा फोन घेऊन पसार झाली.

लहान मुलांपासून वृद्धांपर्यंत सगळ्यांचं एकत्र उत्साह पाहून स्मितहास्य करत अरविंद सुखावला.

‘‘चिकू, तुला माहीत आहे का आज काय आहे?’’

‘‘आज माझे लग्न आहे,’’ चिकू आपल्या काकांना म्हणाला.

‘‘चिकू, आज माझं लग्न आहे, तुझं नाही.’’

‘‘नाही, माझं आहे… आईला विचारा…’’ असं म्हणत चिकू रडवेला झाला

‘‘ठीक आहे, ठीक आहे, तुझे लग्न आहे, बसं. आता हस बघू.’’

मोठ्या मुश्किलीने चिकूचा मूड ठीक झाला आणि बँडवाल्यांनी ‘आज मेरे यार कि शादी है…’ गाणं वाजवायला सुरवात केली.

हे गाणं ऐकून अरविंदचे सगळे मित्र जोरदार नाचू लागले आणि तोच व्हिडीओवाला त्या सगळ्यांचे हावभाव शूट करण्यात मनापासून व्यस्त झाला.

‘दीदी तेरा देवर दिवाना…’ या गाण्याच्या ठेक्यावर रोजच्या धकाधकीच्या जीवनात, सतत कामात व्यस्त आणि कंटाळलेल्या सगळ्या वहिनींनी आपापल्या सासवांना नजर अंदाज करत, साडी कमरेत खोचून ठुमक्यांवर ठुमके मारायला सुरवात केली. तसेच ‘मेहेंदी लगा के रखना…’ या गाण्यावर सर्व नवीजुनी जोडपी रोमँटिक अंदाजात थिरकू लागली.

पण प्रत्येक गाण्यावर लहान मुलांच्या थिरकण्याला कोणाचीच तोड नव्हती. ते लहान लहान हिरो एखादं गाणं वाजलं नाही कि, लगेचच कोणताही ताळमेळ न साधता आपल्या पूर्ण ताकदीनिशी हातपाय हलवू लागायचे. या सगळ्यांचा हर्षोल्हास पाहून घोड्यावर बसलेले दोन्ही वर अरविंद आणि चिकूला खूप मजा वाटत होती. अरविंदची छोटी आत्या पाठी गर्दीसोबत हळूहळू लपून चालत नवऱ्याच्या वडिलांना म्हणजेच आपल्या भावाला शोधून खेचत सगळ्यांच्या मध्ये घेऊन आली.

ते नाही नाही करत राहिले, पण सगळ्यांच्या जिद्दीसमोर कधी न ठुमकणारे त्याचे वडील दोन्ही हात वर करून जेव्हा बेफिकीरपणे गोलगोल फिरताना अरविंदने पाहिले तेव्हा तो भावुक झाला.

व्हिडीओवाला या सुंदर क्षणांना त्याच्या कॅमेरात कैद करण्यात यशस्वी झाला.

वरातीत सगळ्यात पुढे बाल कलाकार व युवावर्ग, त्यांच्यामागे बँडवाले, त्यांच्या पाठी घोड्यावर बसलेले अरविंद आणि चिकू, त्यांच्या मागे वरातीसोबत चालत येणारे ५० वर्षांवरील लोकं आणि त्यांच्या पाठी एक व्हीआयपी गाडी जिच्यात काकी आणि मोठे काका ज्यांना शुगर तर आधीपासूनच होती आणि त्यात हल्लीचं गुडघ्यांच्या झालेल्या ऑपेरेशनचं दुखणं. उफ्फ, कुठे कोणाला एवढा त्रास आहे कि, प्रतिस्पर्धा करत आरामात आतमध्ये बसून होते.

‘‘अरे पिंकी, रिंकू कुठे राहिलातं? वरात दारात आली आहे. जरा अनुला बघून या, ती तयार झाली कि नाही ते…’’ वधूची आई सुषमा हिने काळजीच्या स्वरात आपल्या दोन्ही भाच्यांना विचारलं.

त्या डोक्यापासून पायापर्यंत रंगीत चमकणारे कपडे घालून, आपापला घागरा अगदी हळुवारपणे काही इंच वर करून, सोनेरी रंगाच्या सँडलचा टकटक आवाज करत आपल्या दिदीच्या रूमच्या दिशेने जाऊ लागल्या.

‘‘अनीता दिदी तू तयार झालीस का?’’ आत बसलेल्या अनीताच्या कानावर पिंकी आणि रिकूंचा कोमल स्वर पडला.

‘‘हा, एक मिनिट थांबा. फोटोग्राफर फोटो काढत आहे.’’

‘‘दिदी, आम्हाला पण बघायचे आहेत, आम्हाला पण बघायचे आहेत,’’ त्या आनंदाने उड्या मारत म्हणू लागल्या.

‘‘दादा, जरा दरवाजा उघडून त्यांना आतमध्ये घ्या.’’

कधी खुर्चीवर बसून, कधी इकडे तिकडे बघत, तर कधी गजरा पकडून मेहेंदीकडे पाहत. अनीताला स्मितहास्य करत पोज देताना पाहून पिंकी रिंकूसुद्धा आपापल्या लग्नाची स्वप्न पाहू लागल्या.

‘‘तुम्ही काही कामानिमित्त आला होतात का?’’ अनीताने तिचे फोटो सेशन चालू असताना विचारले.

‘‘अगं हा दिदी, वरात आली आहे, हेच सांगायला आम्ही आलो होतो.’’

‘‘उफ्फ, एवढा वेळ होऊन गेला, तरी का नाही सांगितलंत? दादा, तुम्ही आटपा, बसं झालं आता,’’ अनीता स्वत:ला आरशात पाहत घाईघाईत आपली ओढणी आणि मेकअप नीट करू लागली.

बाहेरून कोणीतरी दरवाजा ठोठावत म्हणाले, ‘‘दिदी आवर लवकर…भाओजी स्टेजवर पोहोचले आहेत…’’

‘‘हा झालंच, चला…’’ लाजणारी आणि घाबरलेली अनीता राहून राहून आपल्या मैत्रिणींना एकचं प्रश्न विचारत होती. ‘‘मी चांगली तर दिसतेय ना? मी चांगली तर दिसतेय ना?’’

२-४ वेळा, ‘‘हो तू खूप सुंदर दिसत आहेस…’’ हे ऐकल्यावर अचानक अनीताचा आत्मविश्वास वाढला.

अनीताच्या मैत्रिणी आणि बहीणभाऊ मोठ्या प्रेमाने हळूहळू तिला मोकळ्या आकाशाच्या खाली असलेल्या हिरव्या लॉनमध्ये, संथ वाहणाऱ्या वाऱ्याच्या झोक्यात, रेड कारपेट वरून चालत, फुलांनी सजलेल्या स्टेजवळ घेऊन जाऊ लागले.

इतक्यातच डीजेवाल्या बाबूंनी त्यांना येताना पाहून लगेचच चालू गाणं चेंज करत, ‘बहारों फूल बरसाओ मेरा महबूब आया है….’’ हे गाणं लावलं.

हे गाणं ऐकून लगेचच वर आणि वधू दोन्ही पक्षांचे फोटोग्राफर अरविंदाला एकट्याला सोडून अनीताच्या दिशेने धावले.

एक तिला हळूहळू चाला, असं म्हणू लागला, तर दुसरा थोडं वर बघा, अजून थोडं वर… हा बसबस.. थोडं खाली… असं सांगू लागला.

मुलीचे वडील केशवजी लांबूनच आपल्याला मुलीला नवरीच्या रूपात सजलेले पाहून आपल्या भावनांवर ताबा ठेवू शकले नाहीत आणि ते आपल्या हृदयावर हात ठेवून एकदम खुर्चीवर बसले.

‘माझी मुलगी एवढीशी होती. कशी इतक्या लवकर मोठी झाली. आज बापाचं अंगण सोडून तिच्या नवऱ्याच्या घरी निघून जाईल माझी मुलगी,’’ मनातल्या मनात हा विचार करून ते रडवेले झाले.

आपल्या लाडक्या अनुला आज असं पाहून नक्कीच यांची अवस्था अशी होणारच आहे, हे त्यांच्या पत्नीला खूप आधीपासून माहित होतं.

‘‘तुम्ही स्वत:ला सांभाळा. याचं शहरात तर तिची पाठवणी होणार आहे. बघा तुम्ही, तिचा एक पाय माहेरी आणि दुसरा सासरी असेल,’’ सुषमाजी त्यांच्या खांद्याला धीराची थाप मारत बोलू लागल्या.

‘आज तुझ्या वडिलांना माझा प्रणाम सुषमा. एका बापासाठी किती कठीण क्षण असतो हा. आपल्या काळजाच्या तुकड्याला कोणा दुसऱ्याच्या हातात सोपवायचं.’’

‘‘हे तर विधीचे विधान आहे… प्रत्येक बापाला यातून जावं लागतं. चला आता, अश्रू पुसा. आनंदाचा प्रसंग आहे. असं उदास राहणं चांगलं वाटतं का?’’

स्टेजवर थर्माकॉलने बनवलेल्या हृदयाच्या आकाराच्या दोन बाणांच्या छेदामध्ये ‘अरविंद आणि अनीता यांचा शुभविवाह’ असे लिहिलेल्या नावासमोर उभी असलेली नवविवाहित जोडी स्टेजवर येणाऱ्या जाणाऱ्या पाहुण्यांसोबत फोटो काढून घेत होती, तर चिकूसारखा त्यांच्या मध्ये शिरण्याचा प्रयत्न करत होता.

चिकूला सांभाळण्यासाठी सविता वहिनीला बोलवण्यात आलं. ती आईस्क्रीमचे आमिष दाखवून अखेर त्याला स्टेजवरून खाली उतरवण्यात यशस्वी झाली. तरीसुद्धा चिकू काही फोटोंमध्ये स्वत:ला क्लिक करून घेण्यात सफल झाला.

फोटोग्राफरच्या म्हणण्यानुसार मोहक शैलीत नवविवाहित दांपत्य एकामागोमाग एक फोटो काढत होते. या क्षणी हे नवविवाहित जोडपं स्वत:ला एखाद्या सेलिब्रेटीपेक्षा काही कमी समजत नव्हतं.

ज्यांना निघायची घाई होती, ते रजिस्टर आणि पेन घेऊन खुर्ची टेबलवर बसलेल्या समाजातील वरिष्ठ व्यक्तींकडे आपापले इन्व्हलोप देण्यासाठी पुढे सरसावत होते. त्या पाहूणांच्या इन्व्हलोपमध्ये तेवढीचं किंमत होती, जितकी कि केशवजीद्वारा त्या पाहुण्यांच्या घरातील लग्नसमारंभाला याआधी कधी दिली गेली होती. या सगळ्याचा रेकॉर्ड आलेल्या पाहुण्यांकडे असलेल्या अशाच लग्नाच्या एखाद्या रजिस्टरमध्ये नमूद केलेला होता.

जे लग्नाचा पुरेपूर आनंद घ्यायला आले होते, ते वरात यायच्या आधीच लग्नात असलेल्या अर्ध्या अधिक पक्वानांची टेस्ट घेऊन मोकळे झाले होते.

जे लोक केशवजींच्या या समारंभाला पहिल्यांदाच हजर राहिले होते, ते लोक लग्नात केलेल्या खर्चाचा विचार करून आपल्या पाकिटातील रक्कम कमी-जास्त करत होते आणि ज्यांच्या सर्व मुलांची लग्न झाली होती, अशा बहुतेक पाहुण्यांनी आपल्या नातेवाईकांकडून लग्नात आलेल्या भेटवस्तू ज्यांच्यात अधिकतर थंड पाण्याची बॉटल, हॉट केस सेट, डिनर सेट इत्यादीचा समावेश होता, अशा वस्तूंच्या काढलेल्या पॅकिंगच्या टेपवर नवी टेप लावून अगदी हळुवारपणे आपलं नावं मोठ्या कलाकृतीने लिहून नवविवाहित जोड्याला टिळा लावून गिफ्ट देत हसतमुखाने फोटो काढत पूढे पुढे चालत राहिले.

आता हीच प्रथा अरविंद आणि अनीता इतरांच्या लग्नात करताना दिसतील. संपूर्ण लग्नाच्या भेटवस्तूंमधे फक्त हाताच्या बोटावर मोजण्याइतक्याच काही भेटवस्तू होत्या, ज्या खऱ्या अर्थाने या लग्नासाठी विशेष खरेदी करण्यात आल्या होत्या आणि ज्या नवविवाहित जोडप्याच्या कामी येणार होत्या.

एका दिवसाच्या छानचौकीसाठी आपली कित्येक वर्षांची जमापुंजी स्वाहा करणारे दोन्ही पक्ष आपल्या जवळच्या नातेवाईकांना अर्ध्या रात्री नव दाम्पत्याला ७ फेरे मारताना बघत, जांभया देताना आणि लग्नात काही ना काहीतरी कमतरता काढत असताना जवळून पाहत आणि ऐकत राहिले. सकाळ झाली, मुलीची पाठवणी झाली. दोघांचे आईवडील ‘नशिबाने सर्व सुरळीत पार पडलं,’ असं म्हणतं निसर्गाचे आभार मानत होते.

दुसऱ्या दिवशी दोन्ही घरचे सगळे पाहुणे गेल्यानंतर एका खोलीत एकांतात घरच्या एका विश्वासू व्यक्तीला लग्नात आलेल्या प्रेसेंट पाकिटांमधून आलेल्या पैशांचा हिशोब मांडण्याची जबाबदारी सोपविण्यात आली, जे खूप अभिमानस्पद होतं. मग त्याच आलेल्या पैशातून लग्नाच्या उरलेल्या काही खर्चाची भरपाई केली जाते.

काही दिवसांनी त्यांच्या लग्नाचा अल्बम आणि व्हिडीओ हातात आला. सगळेजण मोठया आवडीनेसारखा सारखा तो अल्बम पाहून त्या सर्व सुंदर क्षणांना ताजं करत होते. हा क्रम काही महिन्यांपर्यंत असाच राहिला. आता पुढे घरी येणाऱ्या पाहुण्यांना चहासोबत अल्बमसुद्धा पाहायला मिळणारं हे निश्चित आहे.

खरंच, भारतीय लग्नांच्या आपल्यातच काही गोडकडू कहाण्या असतात. कितीतरी अगणित नातेसंबंध दूरच्या नातेवाइकांच्या मार्फत इतरांच्या लग्नातचं जोडले जातात. काही तरुणांची मनंसुद्धा अशाच लग्नांत जोडली जातात. वर्षानुवर्षे एकमेकांना न भेटणारे नातेवाईक लग्नाच्या एका आमंत्रण पत्रिकेने अगदी आनंदी होऊन जातात. म्हणूनच तर लग्न कोणत्याही सण किंवा उत्सवापेक्षा कमी मानलं जात नाही.

अशा आपापल्या लग्नाच्या कितीतरी गोष्टी प्रत्येकाला कायम स्मरणात राहतात, ज्यामुळे कधी आपण अतिशय आनंदी होतो, तर कधी जे आपल्यापासून लांब गेले आहेत, त्यांचे फोटो पाहून आपल्याला रडू देखील येते. तुम्हीसुद्धा तुमच्या लग्नातील एखादा सुंदर किस्सा आमच्यासोबत नक्की शेअर करा.