व्हिसाशिवाय करा इथली सफर

* श्री प्रकाश

आम्ही भारतीय पासपोर्टवर जवळपास ६० देशांची सफर व्हिसाशिवाय किंवा इ व्हिसा अथवा व्हिसा ऑन अरायव्हलद्वारे करू शकता. व्हिसाशिवाय ज्या देशात तुम्ही जाऊ शकता त्यातील काही आशिया, काही आफ्रिका तर काही दक्षिण अमेरिकेत आहेत.

पाहायला गेल्यास दक्षिण कोरियाची सफर व्हिसाशिवाय करता येत नाही, पण दक्षिण कोरियातील जेजू हे एक असे बेट आहे, जिथे तुम्ही व्हिसाशिवाय भारतीय पासपोर्टवर जाऊ शकता. जेजू दक्षिण कोरियातील हवाई बेट म्हणूनही ओळखले जाते. लक्षात ठेवा की तुम्ही व्हिसाशिवाय दक्षिण कोरियाच्या मुख्य प्रवेशद्वारातून कोणत्याही हवाइमार्गे येथे येऊ शकत नाही किंवा येथून दक्षिण कोरियात कुठेही जाऊ शकत नाही. अर्थात हवाइमार्गे अन्य देशातून येऊन कोरियात न थांबता येथे येऊ शकता किंवा येथून बाहेर जाऊ शकता.

तुम्ही मलेशिया, सिंगापूर किंवा अन्य देशातून येथे येऊ शकता. पण हो, जेथून येणार आहात त्या देशाच्या ट्रान्झिस्ट व्हिसाची माहिती अवश्य करून घ्या.

दिल्ली, मुंबई, बंगळुरूवरूनही हवाइमार्गे तुम्ही जेजूला येऊ शकता.

जेजू हे दक्षिण कोरियाच्या दक्षिणेकडे वसलेले सुंदर बेट आहे. इथले वातावरण अन्य पर्यटनस्थळांपेक्षा वेगळे आणि खूपच शांत आहे. म्हणूनच तर दक्षिण कोरियाचे निवासीही थकवा आणि धावपळीच्या जीवनाला कंटाळून येथे सुट्टी मजेत घालवण्यासाठी येतात.

प्रेक्षणीय स्थळे

नैसर्गिक सौंदर्य : जेजूला निसर्ग सौंदर्याचे वरदान लाभले आहे. येथील स्वच्छ वातावरण आणि मोकळया हवेत श्वास घेणे आल्हाददायी आहे.

हलासन : जेजू बेटाची निर्मिती हजारो वर्षांपूर्वी ज्वालामुखीच्या उद्रेकातून झाली. बेटाच्या मध्यभागी हलासन ज्वालामुखी आहे, जो आता निष्क्रिय झाला आहे. दक्षिण कोरियातील सर्वात उंच शिखरावरील माउंट हला नॅशनल पार्कची सफर करून आपण याचा आनंद घेऊ शकता. येथे खोल विवर तयार झाले होते, जे आता एक सुंदर सरोवर आहेत. येथे चहुबाजूंना विविध वनस्पती आणि अन्य जीव आहेत.

ह्योपले बीच : जेजू बेटाच्या उत्तर दिशेकडील हे प्रसिद्ध बीच आहे. येथील वाळू पांढऱ्या रंगाची असते. तुम्ही येथील शुभ्र पाण्यात पोहण्याचा मनमुराद आनंद लुटू शकता.

लाव्हाचा बोगदा : ज्वालामुखीच्या भयानक स्फोटानंतर लाव्हा याच बोगद्यातून बाहेर पडत असे. हा एखाद्या गुहेप्रमाणे आहे. तो १३ किमी लांब असला तरी केवळ १ किमी लांबीचा बोगदाच पर्यटकांसाठी खुला आहे. येथे गेल्यावर सेल्फी काढायला विसरू नका.

रस्त्यावरील सफर : येथे जीपीएसच्या मदतीने कारमधून बेटाची सफर करणे सहज शक्य आहे. अन्य एखादी गाडी किंवा गाडयांचा ताफा तुमच्या आजूबाजूला असेल असा प्रयत्न करा. पायी जाण्यासाठीही पायवाटा आहेत.

याच रस्त्यावर एका ठिकाणी ग्रॅण्डमदर्स रॉक स्टॅच्यू आहे. अशी दंतकथा आहे की एकदा समुद्रात गेलेला मच्छीमार परत आलाच नाही आणि तेथे त्याची वाट पाहत उभी असलेली पत्नी अखेर पाषाणाचा पुतळा बनली. कोरियन लोक आपल्या मुलांना सांगतात की एकटयाने उशिरापर्यंत बाहेर राहू नका नाहीतर तुमची आजीही पाषाणाची मूर्ती बनेल.

सोनेरी टँजेरिनची बाग : कीनू किंवा टँजेरिन फळांच्या बागेत वृक्षांच्या रांगा अनेक मैल दूरवर पाहायला मिळतात. या वृक्षांवरील पिवळया रंगांची असंख्य फळ तुमच्या कॅमेऱ्याला फोटो काढण्यासाठी मोहात पाडतील.

टेडीबिअर संग्रहालय : मुलांच्या आवडीच्या लोकप्रिय टेडीबिअर खेळण्याचे सुंदर संग्रहालय येथे आहे, जे तुम्हाला आकर्षित करेल.

लवलँड येथील सेक्सी मुर्त्या : जेजू बेटावर लवलँड आहे जिथे सुमारे १४० मुर्त्या आहेत, ज्या सेक्स या संकल्पनेवर आधारित सेक्सच्या विविध भावमुद्रेत आहेत.

जेजू येथे जाण्यासाठीची योग्य वेळ : नोव्हेंबर ते फेब्रुवारीपर्यंतचा काळ हा जेजू बेटावर जाण्यासाठी उत्तम आहे.

राहण्याची सोय : जेजूमध्ये तुम्हाला चांगली हॉटेल्स किंवा बजेटमधील हॉटेल्सही मिळतील. वाटल्यास तुम्ही कमी खर्चात हॉस्टेलमध्ये राहू शकता. पण हो, जर तुम्हाला शॉपिंगची आवड असेल तर मात्र येथे तुमची निराशा होईल.

भीक मागण्याच्या नवीन पद्धती आपणास आश्चर्यचकित करतील

* मिनी सिंग

सयुक्त अरब अमिरातीमध्ये एका महिलेला लोकांची फसवणूक केल्याच्या आरोपाखाली अटक करण्यात आली. या महिलेवर आरोप आहे की तिने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर स्वत:ला अपयशी ठरलेल्या लग्नाचा बळी म्हणून संबोधले आणि आपल्या मुलांच्या संगोपनासाठी लोकांना मदत करण्याचे आवाहन केले आणि १७ दिवसांत ५० हजार डॉलर्स म्हणजेच सुमारे ३५ लाख गोळा केले. या महिलेने ऑनलाइन खाते तयार केले आणि आपल्या मुलांच्या छायाचित्रांद्वारे त्यांच्या संगोपनासाठी आर्थिक मदत मागितली. परंतु जेव्हा या महिलेच्या पूर्वीच्या पतीस हे समजले की ती मुलांची छायाचित्रे दाखवून लोकांकडे भीक मागत आहे, तेव्हा त्याला धक्का बसला. मग त्याने दुबई पोलिसांच्या गुन्हे अन्वेषण विभागाला फोन करून सूचना दिली आणि त्यांची मुले त्याच्याबरोबर राहत असल्याचे सिद्ध केले. केवळ पैशासाठी या महिलेने सोशल मीडियावर आपल्या मुलांना बदनाम करुन १७ दिवसांत ३५ लाखांची कमाई केली.

७ वर्षांचा तेजा आपल्या वडिलांसोबत इंदूर येथे राहतो. तेजाला ब्रेन पोलिओचा त्रास आहे, परंतु त्याच्या वडिलांसाठी तर जणू पैसे कमवणारे मशीन. भीक मागविणाऱ्या टोळीकडे वडिल त्याला काही काळ भाडयाने देतात. मग टोळीकडून मिळालेल्या पैशातून वडील नशा करतात.

याचप्रमाणे आणखी एक प्रकरण आहे. एक मूल स्वत:ला गंभीर आजाराने ग्रस्त असल्याचे भासवत विकलांगाच्या गेटअपमध्ये व्हीलचेअरवर बसून भीक मागत होता. जेव्हा तेथून जाणाऱ्या एका व्यक्तीला संशय आला आणि चौकशी केली गेली तेव्हा त्या प्रकरणाचे बिंग फुटले. पोलिसांच्या विचारपूसवर त्या मुलाने सांगितले की त्याला भीक मागण्यासाठी सहारनपूरहून जयपूर येथे आणले गेले. मुलाने सांगितले की सर्व मुले दररोज रुपये १,००० ते रुपये १,५०० पर्यंत भिक मागून मास्टरमाइंडला देतात. भिक्षेचा २० टक्के भाग मास्टरमाइंड मुलांच्या कुटुंबांना पाठवतो.

अतिरिक्त डीसीपी धर्मेंद्र्र सागर यांनी सांगितले की मुलाकडून रुपये १०,५९० ची चिल्लर, एक व्हीलचेअर, बॅटऱ्या, अँप्लिफायर, स्पीकर इत्यादी वस्तू जप्त करण्यात आल्या आहेत.

मास्टरमाइंड समीर अपंगांना उत्तर प्रदेशातून जयपूर येथे आणत असे आणि त्यांना रेल्वे स्थानकात किंवा जवळपास कुठेही भटक्या विमुक्तांप्रमाणे ठेवत असे. अश्या मुलांना भिकाऱ्यांच्या गेटअपमध्ये व्हीलचेअरवर बसवायचा, जे अशक्त असतील आणि दिसायला आजारी वाटत असतील. भीक मागण्यासाठी मुलांना दुर्गंधीयुक्त व फाटलेले जुने कपडे घालायला देई तसेच व्हीलचेअर ढकलण्यासाठी एका मुलाला तयार करी. व्हीलचेअरवर बॅटरी, अँप्लिफायर आणि लहान स्पीकर्स लावत असे. व्हॉईस रेकॉर्डिंगद्वारे असे म्हटले जात असे की व्हीलचेअरवर बसलेल्या मुलास हृदयविकाराचा गंभीर आजार आहे. यावर उपचार करण्यासाठी पैशांची गरज आहे.

जितके अधिक मुले तितका जास्त नफा

आपल्या देशात भिकाऱ्यांची टोळी आहे हे आपल्याला कदाचित माहिती नसेल. जास्तीत जास्त लोकांना त्यांच्या टोळीत सामील करण्याचा या टोळीचा प्रयत्न असतो आणि बहुतेक त्यांच्या टोळीत मुले सामील असतात, कारण त्यांना याचा अधिक फायदा होतो. कारण, या टोळीच्या प्रमुखाला भीक मागणाऱ्या मुलाला जास्त पैसे द्यावे लागत नाहीत.

केवळ भिक्षा मागण्यासाठी मुलांना अपंग बनविले जाते आणि त्यांना कुबड्या दिल्या जातात जेणेकरून लोक त्यांच्याकडे दयाळूपणाने बघत भीक देतील. महानगरांमध्ये भिकाऱ्यांची दहशत सातत्याने वाढत आहे. शहरातील मुख्य चौकासह भिकाऱ्यांनी रेल्वे स्थानक आणि बसस्थानकावरही ताबा मिळवला आहे. भिकाऱ्यांकडून भीक मागवून घेण्यात प्रचंड माफिया गुंतलेले आहेत, जे या भिकाऱ्यांना मुख्य चौकासह इतर ठिकाणी पाठविण्याचे कामदेखील करतात.

लोकांना त्यांच्याबद्दल कळवळा यावा यासाठी जे लोक अपंग नाहीत त्यांनादेखील कुबड्या दिल्या जातात, जेणेकरून भिकाऱ्याला अपंग मानले जाऊ शकेल आणि त्याला अधिकाधिक भीक मिळू शकेल. संध्याकाळ होताच माफिया लोक चौक किंवा इतर ठिकाणी येऊन भीक मागणाऱ्या लोकांकडून पैसे गोळा करतात. यानंतर या भिकाऱ्यांना खाण्यापुरते पैसे देऊन ते उर्वरित पैसे नेतात.

कोणत्या भिकाऱ्याला कोणत्या चौकात किंवा इतर ठिकाणी लावायचे आहे, त्याचा निर्णय भिकारी माफियांचा गुंडच घेतो. त्यानंतर तो इतर माफियांना हे चौक, रेल्वे स्टेशन, बसस्थानक आणि इतर ठिकाणांचे प्रभारी बनवतो जेणेकरून एखादा भिकारी बाहेरून आला आणि यांच्या जागी भीक मागू लागला तर भिकारी माफियांचे लोक त्याला तेथून पळवून देतील.

धार्मिक स्थळी भिकारी माफिया

चौकांसह भिकारी माफियांनी धार्मिक स्थळांच्या बाहेरदेखील स्वत:चा कब्जा जमवला आहे. या ठिकाणी केवळ अशाच लोकांना उभे केले जाते, ज्यांची स्थिती अत्यंत दयनीय असेल जेणेकरून धार्मिक दृष्टिकोन असणाऱ्या लोकांना त्यांच्यावर दया येईल आणि ते त्यांना जास्तीत जास्त पैसे देतील. त्यांना असेही प्रशिक्षण दिले जाते की जेव्हा कोणी पैसे देईल तेव्हा त्याबरोबर त्यांना आशीर्वाददेखील द्यायचे आहेत.

सराईत भिकाऱ्यांना पॉश परिसर

पॉश परिसरातील चौक व बाजारपेठांमध्ये केवळ सराईत भिकाऱ्यांनाच भिकारी माफिया उभे करतो, कारण लोकांच्या खिशातून पैसे काढण्याचे अनेक मार्ग सराईत भिकाऱ्यांना माहित असतात, ज्यामुळे लोक त्यांच्यावर दया करतात आणि मग त्यांना पैसे देतात.

गुन्हेगार आणि भीक मागण्यांमधील संबंध

शहरात भिकाऱ्यांच्या वाढीबरोबरच गुन्हेगारांनाही आश्रय मिळत आहे. बऱ्याचदा दुष्कृत्य केल्यानंतर गुन्हेगार या भिकाऱ्यांमध्ये जाऊन लपून बसतात आणि पोलिसांना त्यांचा सुगावा लागणे कठीण होते. रेल्वे स्थानक आणि इतर अशा ठिकाणी जिथे प्रवासी रात्रीच्या वेळी निर्जन ठिकाणातून जातात, तेव्हा गुन्हेगार त्यांना आपले लक्ष्य बनवतात आणि नंतर पुन्हा भिकाऱ्यांमध्ये जाऊन झोपी जातात. पोलिसांनी बऱ्याच वेळा अशा टोळयांचा खुलासा केला आहे.

आपणास दिसेल की एखादे मुल अचानक कारच्या समोर किंवा मागे येऊन टकटक करू लागतो आणि ड्रायव्हरचे लक्ष वेधून घेण्यास सुरुवात करतो. ड्रायव्हर कारमधून खाली उतरताच काही इतर मुले खिडकीतून मोबाईल किंवा कारमध्ये ठेवलेल्या इतर वस्तू चोरी करतात. ही मुले त्याच माफिया टोळीच्या हातातील कठपुतळया असतात, जी त्यांच्याकडून भीक मांगवितात. हीच मुले मोठी होऊन संपूर्ण समाजासाठी विनाशक ठरतात. चोरी, पॉकेटमारी, चेन स्नॅचिंगपासून ते ड्रग्सच्या व्यापारापर्यंत सामील होतात.

सुशिक्षित भिक्षुक

केवळ मुले आणि मोठी माणसेच नाहीत तर आज सुशिक्षित लोकदेखील भीक मागण्याच्या व्यवसायात गुंतले आहेत. एका अहवालानुसार, देशात मोठया संख्येने पदवी आणि डिप्लोमा धारक भिकारी आहेत. देशातील रस्त्यांवर भीक मागणारे सुमारे ७८,००० भिकारी असे आहेत आणि त्यातील काहींजवळ तर व्यावसायिक पदव्या आहेत. ही धक्कादायक बाब सरकारी आकडेवारीतून समोर आली आहे.

२०११ च्या जनगणनेनुसार ज्यांना रोजगार नाही आणि त्यांच्या शैक्षणिक स्तराची आकडेवारी नुकतीच जाहीर करण्यात आली आहे. त्यानुसार, देशात ३.७२ लाखाहून अधिक भिकारी आहेत. यापैकी सुमारे ७९ हजार म्हणजेच २१ टक्के भिकारी १२ वी उत्तीर्ण आहेत. इतकेच नाही तर त्यातील ३ हजार असे भिकारी आहेत, ज्यांचा कुठल्या न कुठल्या तरी तांत्रिक किंवा व्यावसायिक कोर्समध्ये डिप्लोमा आहे. आज देशात असे अनेक भिकारी आहेत, जे २ वेळेच्या भाकरीसाठी नव्हे तर मालमत्ता बनविण्याच्या इच्छेने भीक मागण्याच्या व्यवसायात जोडली गेली आहेत. होय, आज देशात असे अनेक भिकारी आहेत, जे कोटयधीश आहेत. तरीही आपणास असे वाटत असेल की या भिकाऱ्यांचे या धंद्यात येण्याचे कारण फक्त निरक्षरता आहे, तर आपण चुकीचे आहात.

लोक भीक का मागतात

हैद्रराबादमध्ये एमबीए पास असलेल्या फरजोना नावाच्या एका तरुणीला भीक मागताना पकडले गेले. ती लंडनमध्ये अकाऊंट ऑफिसर म्हणून राहून चुकली होती. तिने सांगितले की तिचा नवरा मेला आहे आणि आता ती आपल्या आर्किटेक्ट मुलासह राहते. जीवनातून त्रस्त होऊन जेव्हा ती एका बाबाकडे गेली तेव्हा त्या बाबाने तिला भिकारी बनविले. त्याचप्रमाणे अमेरिकन ग्रीन कार्डधारक रबिया हैद्रराबादमध्येच एका दर्ग्यासमोर भीक मागताना पकडली गेली. तिने सांगितले की तिच्या नातेवाईकाने फसवणूक करून तिची सर्व मालमत्ता बळकावली.

आंध्रप्रदेशाच्या गुत्तूर जिल्ह्यातील एक शिक्षित २७ वर्षीय भिकारी म्हणतो की कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती चांगली नसल्यामुळे शिक्षण मध्येच सोडावे लागले. कामाच्या शोधात मुंबईत आलो. काम मिळाले पण गुलामगिरीतील मजुरासारखे. मग काम सोडून भिक मागू लागलो. भीक मागण्याने इतकी कमाई होते की मी माझ्या कुटुंबीयांचीदेखील आर्थिक मदत करतो.

भीक मागणे एक व्यवसाय

भीक मागण्याचा व्यवसाय आता गोरगरीबांची विवशता नव्हे तर देशातील सुशिक्षित लोकांकरिता हा कमाईचा सर्वात सोपा स्त्रोत बनला आहे. मर्यादा तर तेव्हा पार होते जेव्हा पैशाची मागणी करणारे भिकारी लाजेने डोळे झाकवून नव्हे तर अक्कड दाखवत जोर जबरदस्तीने पैसे मागतात. दिले नाहीत तर ते शिवीगाळही करतात. आजकाल तर भिकारी भीक मागताना स्वत:ला अपमानित वाटून घेण्याऐवजी देणाऱ्यांनाच अपमानित करतात. येथपर्यंत की भिकारी आवश्यकता पडल्यास धर्मानुसार आपली वेशभूषासुद्धा बदलतात. हे सर्व दर्शविते की आजकाल लोकांसाठी भीक मागणे ही कुठली विवशता नव्हे, तर व्यवसाय बनला आहे.

भीक मागणे कायदेशीर गुन्हा म्हणून घोषित करूनही भिकाऱ्यांची संख्या कमी होत नाही. ज्या मुलांच्या हाती पुस्तके असावीत, त्यांच्या हाती वाडगे दिले जाते. दु:खाची गोष्ट म्हणजे स्वत: पालकच आपल्या मुलास या दलदलीत पाडत आहेत. ही माणसे किती निर्दयी आहेत, जी स्वत:च्या मुलांना अपंग बनवतात यासाठी की ते त्यांच्याकडून भीक मागवू शकतील.

उत्तर प्रदेशात एक गाव असे आहे, जिथे सर्व पुरुष भिक मागतात आणि जर कोणी पुरुष भीक मागण्याचे काम करत नसेल तर हा समाज त्याचे लग्न होऊ देत नाही. या समुदायाचे लोक अनेक शतकांपासून भीक मागत आहेत आणि त्यांनी कधीही त्यांची परिस्थिती बदलण्याविषयी विचार केला नाही.

कशी संपुष्टात येईल ही कुप्रथा

कायद्याचे तज्ञ भीक माफियांसाठी कठोर कायदे करण्याच्या बाजूने आहेत, परंतु समाजशास्त्रज्ञ असे मानतात की मुलांना केंद्रस्थानी ठेवून कायदे करावे लागतील. ते हेदेखील मानतात की भीक मागणे हा एक सन्माननीय व्यवसाय नाही, केवळ गुन्हेगारी टोळया किंवा काही रिकामटेकडे राहूनही पैसे कमविण्यास इच्छुक असलेले लोक हा व्यवसाय स्वेच्छेने स्वीकारतात.

देशातील शिक्षणतज्ज्ञ म्हणतात की शिक्षण आणि रोजगार यांच्यामध्ये योग्य समन्वय नसल्याने अशी समस्या उद्भवते. त्यांनी शंका व्यक्त केली की सुशिक्षित भिकाऱ्यांची वास्तविक संख्या अजून जास्त असू शकते. ते म्हणाले की समाजात भीक मागणे चांगले मानले जात नाही, म्हणून उच्चशिक्षित भिकारी सव्हेच्या वेळी त्यांच्या शैक्षणिक स्थितीबद्दल खोटे बोलतात. हे पाहिले गेले आहे की आधी हे लोक नाईलाजास्तव भीक मागतात, परंतु नंतर ती त्यांची सवय बनते. भिकाऱ्यांना रोजगाराभिमुख कामांशी जोडणे काही अवघड काम नाही, असेही ते म्हणाले. परंतु जोपर्यंत शैक्षणिक धोरणात परिवर्तन होत नाही तोपर्यंत ‘कौशल्यप्रधान भारत’ किंवा भिकारीमुक्त भारताचे स्वप्न पूर्ण करणे खूप अवघड आहे.

तसे महाराष्ट्र सरकारने राज्याला भिकारीमुक्त करण्यासाठी मोहीम सुरू केली आहे. पोलिस भिकाऱ्यांना पकडतात आणि त्यांना कोर्टात नेतात जेथे त्यांना पुनर्वसन केंद्रात पाठविले जाते. पण अधिकतर भिकारी जामीन देऊन पुन्हा भीक मागण्यास प्राधान्य देत आहेत. हेच कारण आहे की सरकारद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या पुनर्वसन केंद्रांमध्ये भिकाऱ्यांची संख्या ४ वर्षात ३८ टक्यांनी कमी झाली आहे.

‘इझि मनी’ चा हा ट्रेंड असा आहे की पकडले गेल्यावर भिकारी न्यायालयात वकीलांना हजर करतात. ते ३ हजार ते ५ हजार पर्यंत जामीनही भरत आहेत. मागील वर्षी पुण्यातच ६० हून अधिक भिकारी आणि राज्यांत २००हून अधिक भिकाऱ्यांना जामीन मिळाला होता. ते न्यायाधीशांसमोर सांगतात की ते भीक मागणार नाहीत, परंतु त्यांची सुटका झाली की पुन्हा त्याच व्यवसायात अडकतात.

गुन्हे विभागाचे सहाय्यक पोलिस आयुक्त भानुप्रताप बर्गे म्हणतात की भिकाऱ्यांना ‘इझि मनी’ची सवय झाली आहे. रोख रक्कम जमा करून, दंडाची पावती फाडून किंवा जामिनाची रक्कम त्वरित भरून ते बाहेर पडतात. अशा प्रकारे पुनर्वसन केंद्रांमधील या लोकांची संख्या कमी होत आहे, परंतु रस्त्यावर भीक मागणाऱ्यांची संख्या कमी होत नाही.

बॉम्बे प्रिव्हेंशन अॅक्टमध्ये पुरेशी तरतूद असल्याचे केंद्र सरकारने कोर्टाला सांगितले होते. या कायद्यांतर्गत भीक मागणे हा गुन्हा असल्याचे सांगितले गेले आहे. हे गरिबीमुळे केले गेले असेल तर भीक मागणे हा गुन्हा होऊ नये असेही केंद्राने म्हटले आहे. दिल्लीतही भीक मागणे हा गुन्हा आहे. प्रथमच भीक मागताना पकडले गेल्यास ३ वर्षांची शिक्षा होऊ शकते.

भीक मागण्याबाबत असा कायदा करण्याची गरज आहे, जो त्यास बेकायदेशीर मानण्याऐवजी या लोकांच्या पुनर्वसन व सुधारणेवर भर देईल. नाईलाजास्तव भीक मागणाऱ्यांना स्वयंरोजगाराचे प्रशिक्षण दिले जावे, यासाठी सरकारांना आरंभ करावा लागेल.

तर व्हाल पत्नी नं. १

* डॉ. अनामिका प्रकाश श्रीवास्तव

अलीकडच्या काळात जर तुम्ही पत्नींना विचारलंत की पतीची पत्नीकडून काय अपेक्षा असतात तर अनेक जणी हेच उत्तर देतील की सौंदर्य, वेशभूषा, मृदुभाषी, प्रेमळ.

नक्कीच, बऱ्याचदा पती पत्नीकडून प्रेमाचीच अपेक्षा करत असतो. त्यांना सौंदर्य, शालीनता आणि शृंगारदेखील हवाच असतो. परंतु केवळ याच गोष्टी त्यांना समाधान देतात का?

तर नाही. तो कधीकधी पत्नीमध्ये तीव्रतेने तिचा नैसर्गिक साधेपणा, सहृदयता, गंभीरता आणि दृढ प्रेमदेखील शोधत असतो. कधीकधी त्याला ती बुद्धिमान असावी तसंच भावना समजून घेणारी असावी असंदेखील वाटत असतं.

आत्मीयता गरजेची

पतीला एखाद्या बाहुल्याप्रमाणे रमविणं हेच पत्नीसाठी पुरेसं नाहीए. दोघांमध्ये आत्मीयता असणंदेखील तितकंच गरजेचं आहे. असा आपलेपणा की पतीला आपल्या पत्नीमध्ये कोणत्याही परकेपणाची अनुभूती नसावी. तो तिला पूर्णपणे ओळखतो आणि ती त्याच्या सुख:दुखांत कायम त्याच्यासोबत आहे ही जाणीव त्याला कायम असावी. पतिपत्नीच्या प्रेमात आणि वैवाहिक जीवनात ही आत्मिक एकता खूपच गरजेची आहे. पत्नीचा कोमल आधार वास्तवात पत्नीची शक्ती आहे. जर तिने सहृदयता आणि संयमाने पतीच्या भावनांना आधार नाही दिला, तर ती यशस्वी पत्नी बनूच शकत नाही.

पत्नीदेखील मानसिक प्रेमाची अनुभूती घेते. तीदेखील पतीच्या खांद्यावर मान ठेवून जीवनातील सर्व दु:खाला सामोरं जायला तयार राहाते.

अनेकांच्या आयुष्यात अनेकदा कटुता येते; कारण वर्षांनुवर्षं ते एकमेकांच्या सहवासात राहूनदेखील एकमेकांपासून मानसिकरित्या दूर राहातात आणि एकमेकांना समजून घेत नाहीत. तिथूनच या दुराव्याला सुरुवात होते. तुम्हाला जर हा दुरावा वाढवायचा नसेल, आयुष्यात प्रेम कायम राहावं असं वाटत असेल तर खालील गोष्टी लक्षात घ्या :

* तुमचे पती तत्त्वज्ञानी असतील तर तुम्हीदेखील त्याबाबत तुमचं ज्ञान वाढवा. त्यांना कधीही शुष्क वा उदास चेहऱ्याने तुमच्या अरुचिपणाची जाणीव करू देऊ नका.

* तुम्ही जर कवीच्या पत्नी असाल, तर समजून जा की वीणेच्या कोमल तारा छेडत राहाणं, हेच तुमचं जीवन आहे. सुंदर राहा, हसत राहा आणि सहृदयतेने पतीवर प्रेम करा. त्यांचं हृदय खूपच कोमल आणि भावुक आहे. तुमच्या वेदना ते सहन करू शकणार नाहीत.

* तुमचे पती जर श्रीमंत असतील, तर त्यांची श्रीमंती तुम्ही मिटवू नका; श्रीमंतीने अधिक प्रभावित होऊ नका अन्यथा पतींना वाटेल की तुमचं सर्व लक्ष फक्त श्रीमंतीवरच केंद्रित आहे. तुम्ही श्रीमंतीकडे दुर्लक्ष करून त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाकडे आकर्षित व्हा. विनम्रता आणि प्रतिष्ठेने पैशाचा विनियोग करा. पतींना आपल्या प्रेमाच्या सानिध्यात ठेवा.

* तुमचे पती श्रीमंत नसतील तरी त्यांचा आदर करा. तुम्ही सांगत राहा की तुम्हाला दागिन्यांची अजिबात आवड नाहीए. साध्याशा कपड्यांमध्येदेखील तुमचं सौंदर्य अबाधित ठेवा. चिंता आणि दु:ख विसरून प्रत्येक गोष्टीत त्यांना सोबत करा.

कायम एक गोष्ट लक्षात ठेवा की खरं सुख एकमेकांसोबत आहे, भौतिक सुविधा काही काळ मन रमवितात, कायमच्या नाही.

मुलांना जरूर द्या सेफ्टी टीप्स

* पूनम अहमद

नेल्सन मंडेला एकदा म्हणाले होते की हिंसा आणि भय यांच्या तावडीत लहान मुले सर्वात अधिक सापडतात. अशात आपले हे कर्तव्य असते की आपण त्यांना हिंसा आणि भयापासून मुक्त असे जीवन प्रदान करावे. परंतु आज मुलांना सुरक्षित वातावरण देणे खूप कठीण झाले आहे. दररोज घडणारे बालशोषण, रेप, किडनॅपिंग या घटनांमुळे आजचे पालक चिंतित झालेले दिसून येतात.

टीव्हीवरील अशा घटना पाहून ३५ वर्षीय स्नेहाला असे वाटले की तिच्या १० वर्षीय मुलीला केवळ गुड टच आणि बॅड टच सांगणे पुरेसे नाही. तिने आपल्या मुलीला एक पासवर्ड दिला आणि सांगितले जर तुला कधी कोणी आमचे नाव घेऊन काही खायला दिले आणि त्यांच्यासोबत येण्यास सांगितले तर तिने त्या व्यक्तिस पासवर्ड विचारला पाहिजे. तिने आपली मुलगी सुरक्षित राहावी म्हणून आपला पती आणि मुलीबरोबर असे अनेक कोडवर्ड बनवले.

स्नेहाप्रमाणेच आज अनेक मातापिता हे करत आहेत. ते आपल्या मुलांना अलर्ट राहून कोणत्याही संकटांचा सामना करण्याचे ट्रेनिंग देत आहेत. सर्वत्र पसरलेल्या असामाजिक तत्त्वांशी सामना करण्यासाठी हे आवश्यकच बनले आहे.

मुलांना असे तयार करा

मुले निरागस असतात. ती सहज कोणावरही विश्वास ठेवतात. मुलींची आई असलेली नमिता सांगते, ‘‘जर कोणी अनोळखी व्यक्ती मुलांना चॉकलेट ऑफर करत असेल तर मुले ते घेतात. मी माझ्या मुलींना समजावून सांगितले आहे की त्यांना जे काही हवे आहे ते मी त्यांना आणून देईन. त्यांना कुणा अनोळखी व्यक्तिकडून घेण्याची काही गरज नाही. मी त्यांना जास्त निगेटिव्ह गोष्टी सांगत नाही, कारण त्यांच्या मनात भीती बसू शकते.’’

टीचर पारुल देशमुख यांनी आपल्या मुलाला गरज भासल्यास आपली ताकद लावण्यास सांगून ठेवले आहे. त्यांचे असे म्हणणे आहे, ‘‘मी माझ्या मुलाला सांगून ठेवले आहे की जर तुला कोणी जबरदस्तीने पकडायचा प्रयत्न केला तर तू जोरात ओरडले पाहिजेस. मी घरी याची प्रॅक्टिसही करून घेतली आहे. त्याला हेही सांगितले आहे की त्या व्यक्तिचा हात जोरात चाव आणि जसे त्या व्यक्तिचे लक्ष हटेल तसे तिथून पळून जा.’’

७ वर्षीय मुलाचे बिजनेसमन पिता दीपक शर्मा म्हणतात, ‘‘मी एक व्हिडिओ पहिला होता, ज्यात मुलांना डेंजर पॉईंट्स दाखवून हे समजावले जाते की जर कोणी या भागांना स्पर्श करण्याचा प्रयत्न केला तर जोरात ओरडले पाहिजे आणि तिथून पळून गर्दी असलेल्या ठिकाणी गेले पाहिजे. या घटनेविषयी कुणा विश्वसनीय व्यक्तिला सांगितले पाहिजे. मी हा व्हिडिओ माझ्या मुलालाही दाखवला आहे आणि वेळोवेळी आम्ही त्याला याची आठवण करून देत असतो.’’

शिक्षण व्यवस्थेत हे सामील असो वा नसो, आजचे मातापिता सेल्फ डिफेन्सचे महत्त्व जाणतात.

दोन मुलांची आई असलेल्या राधा श्रीवास्तव यांचे म्हणणे आहे, ‘‘आर्ट, म्युझिक आणि डान्स क्लासप्रमाणे शाळेत सेल्फ डिफेन्स क्लासेससुद्धा असले पाहिजेत आणि ५ वर्षं वयापासून याचे ट्रेनिंग मुलांना दिले गेले पाहिजे.’’

कराटे की भरतनाट्यम

९ वर्षीय इशिताच्या आईवडिलांना यापैकी इशिताला कराटे शिकवणे जास्त महत्त्वाचे वाटले. तिच्या आईने सांगितले, ‘‘इशिताने भरतनाट्यम शिकावे म्हणून ती ८ वर्षांची होण्याची आम्ही वाट पाहत होतो. पण जेव्हा आम्ही तिला घेऊन क्लासमध्ये आलो, तेव्हा आम्हाला समजले की तिथे कराटेही शिकवले जाते. आमची इच्छा होती की तिने दोन्ही शिकावे. पण वेळेअभावी आम्ही आजच्या काळाची गरज पाहून सेल्फ डिफेन्सला प्राधान्य दिले. माझ्या असे लक्षात आले आहे की कराटे शिकणारी मुले अधिक अलर्ट असतात.  फिटनेस प्रति त्यांचा दृष्टिकोन हा सकारात्मक असतो. नंतर भविष्यात वेळ मिळाल्यावर  इशिता डान्स शिकेलही पण आता कराटे शिकणे जास्त महत्त्वाचे आहे.’’

वेळोवेळी बोला

जेव्हा जेव्हा आईवडिलांना वेळ मिळतो, त्यांनी मुलांशी बोलले पाहिजे. त्यांना शाळेविषयी विचारले पाहिजे. ६ वर्षीय  गरिमाची आई म्हणते, ‘‘ते दिवस आता गेले, जेव्हा आपण मुलांशी फक्त अभ्यास आणि होमवर्क याविषयीच बोलत होते. त्यांना टीचर्स, चपराशी, बस ड्राइव्हर यांच्याविषयीही विचारले पाहिजे. त्यांना कोणाविषयी असहजता वाटते का याविषयी जाणून घेतले पाहिजे.  त्यांना कोणालाही न घाबरण्याविषयी सांगून त्यांना बोल्ड बनवण्याचा प्रयत्न केला गेला पाहिजे.’’

मुलांशी गप्पा मारून आईवडिलांनी घरात एक प्रकारचे निरोगी वातावरण ठेवले पाहिजे. त्यांना हा विश्वास वाटला पाहिजे की काहीही झाले तरी आईवडील त्यांना समजून घेतील. यामुळे त्यांच्या मनात कोणत्याही प्रकारची भीती राहत नाही. आपल्या मुलाचे आरोग्य आणि सुरक्षा प्रत्येक आईवडिलांची प्राथमिकता असली पाहिजे. आईवडील हे २४ तास मुलांसोबत राहू शकत नाहीत, पण ते त्यांना अतिआवश्यक सुरक्षेसंदर्भात सूचना करून सजग तर नक्कीच करू शकतात.

आईवडिलांनी जेवढा शक्य होईल तेवढा मुलांशी संवाद साधला पाहिजे. त्यांना गुड टच आणि बॅड टच विषयी जरूर सांगावे. मुलांना सेल्फ डिफेन्स शिकवावा. आजचा दिवस कसा होता यासंबंधित प्रश्न विचारावेत. आईवडिलांवर विश्वास ठेवून ते प्रत्येक गोष्ट त्यांच्यासोबत शेअर करू शकतात हे मुलांच्या मनावर सतत बिंबवत राहावे.

सिंगापूर नाही पाहिले तर काय पाहिले

* राजेश गुप्ता

तसेही सिंगापूरचे बाजार, सँटोसा आयलँड्स, नाइट सफारी, भव्य मॉल, पर्यटन पॉइंट इ. बाबत खूप काही लिहिले जाते, पण डाउनटाउन ईस्टबद्दल अजून तेवढे लिहिले गेलेले नाहीए. कोणत्या जमान्यात सिंगापूरच्या कर्मचाऱ्यांसाठी बनवला गेलेला क्लब आता पूर्णपणे रिसॉर्ट बनलेला आहे, त्यात वॉटरगेम आहेत, खाण्या-पिण्याच्या अनेक सुविधा आहेत, मनमोहक वातावरण आहे आणि सिंगापूरमध्ये कडक कायदेही नाहीत.

स्वतंत्र एक छोटेसे शहर असल्यामुळे आपल्याला दुसरीकडे कुठे जायची गरजही भासत नाही. याच्यामधून ना रस्ते जातात, ना इथे ट्रॅफिकचा गोंधळ आहे. राहण्यासाठी अनेक रेस्टॉरंटची सुविधा आहे. भारतीय पर्यटकांसाठी देशी जेवणही सहजपणे उपलब्ध होते.

अनेक एकर जमिनीवर विस्तारलेले नदी किनारी हिरवेगार डाउनटाउन ईस्ट शहर मेन सिंगापूरपासून वेगळे दिसते. हे छंगी एअरपोर्टपासून जास्त दूरही नाहीए आणि राहण्याची सुविधा स्वस्त आहेत. एकदा इथे प्रवेश केला की कोणताही पर्यटक आपले २-३ दिवस आरामात बाहेर न पडता घालवू शकतो.

हे जरूर पाहा

डाउनटाउन ईस्टचे मुख्य आकर्षण तेथील वाइल्डवाइल्ड वेट वॉटर पार्क आहे. त्यात ट्यूबमधून निघणारे वोर्टेक्स आहे, पाण्यात खास उंचीवरून सरकणारे ब्रोकन रेसर्स आहेत. वोर्टेक्सची उंची १८.५ मीटरपर्यंत आहे आणि स्लाइड १३४ मीटरची आहे. त्यातून घसरत जाण्याचा स्पीड ६०० मीटर प्रती मिनीटपर्यंत होतो. आपले वजन थोडे जास्त असेल, तर काळजी करू नका. १३६ किलोपर्यंतच्या पर्यटकांना परवानगी आहे. ब्रोकन रेसर्स १३ मीटरचे आहेत आणि स्लाइड ९१ मीटरची आहे.

वॉटर पार्कमध्ये रॉयन फ्लशही आहे, त्यामध्ये गोल फिरणाऱ्या पाण्यात नवीन थ्रील निर्माण होते. हेही १६ मीटर उंच आहे. फ्री फॉल एकदम सरळ पाण्यातून वाहावत आणते आणि ५५ किलोमीटर प्रतितासाच्या स्पीडने एका मोठ्या पाँडमध्ये टाकतो.

जर या थोड्या भीती उत्पन्न करणाऱ्या वॉटर गेम्सची मुलांना भीती वाटत असेल, तर त्यासाठी किड्स झोन, वेट अँड वाइल्ड फाउंटेन, स्प्लॅश प्लेही उपलब्ध आहे. आराम करण्यासाठी टेंटसारखे तंबूही मिळतात.

डाउनटाउन ईस्टमध्ये जेवणाचे ५०हून अधिक जास्त रेस्टॉरंट पावलोपावली आहेत. काहींमध्ये उत्तम प्रकारचे भारतीय जेवण मिळते.

डाउनटाउन ईस्ट भले कधी काळचे सिंगापूरच्या हजारो कर्मचाऱ्यांसाठी बनलेले शॉपिंग आणि मनोरंजनाचे केंद्र असेल, पण आता ते सिंगापूरचे एक महत्त्वाचे क्षेत्र आहे. तिथे राहून मौजमस्तीचा आनंद घेऊ शकता.

लिटिल इंडिया

पीकॉक चौक म्हणजेच मोरांच्या चौकाजवळच एक लिटिल इंडिया नावाचा भाग आहे. त्याला सिंगापूरचे केंद्र म्हटले जाऊ शकते. हा भाग भारतीय लोकांसाठी खूपच आकर्षणाचे केंद्र आहे. कारण एक म्हणजे याचे नाव आपल्या देशाशी जोडलेले आहे, दुसरं म्हणजे तिथे खूप भारतीय लोक राहतात. तेथील वातावरण बऱ्याच प्रमाणात भारतीय आहे.

लिटिल इंडियामध्ये बहुतेक मद्रासी लोकांची दुकाने आहेत. इथे पंजाबी जेवणही सहजपणे उपलब्ध होते. याच भागात एक खूप मोठा अनेकमजली मॉलही आहे, तिथे खूप वस्तू मिळतात. याचे नाव मुस्तफा मॉल आहे. ही इमारत २-३ भागात विभागलेली आहे. हा मॉल २४ तास आणि आठवड्याचे सातही दिवस खुला असतो. इथे बरेचसे भारतीय आणि पाकिस्तानी लोक काम करतात.

लिटिल इंडियामधल्या एका सामान्य भारतीयाला हिंदी, तामिळी आणि पंजाबी बोलणारे लोक सहजपणे भेटतात. ज्या लोकांना इंग्रजी बोलायला येत नाही, तेही इथे आरामात काही सांगू शकतात किंवा ऐकू शकतात. येथील वातावरण बऱ्याच प्रमाणात भारतासारखेच आहे. त्यामुळे याला छोटा भारत असेही म्हटले जाते.

याच भागात भारतीय आणि पाकिस्तानी लोकांची हॉटेल्सही आहेत. इथे त्यांना आपआपल्या देशाप्रमाणे जेवण मिळते. येथील हॉटेलांमध्ये नेहमीच इंग्रजी लोकही भारतीय आणि पाकिस्तानी जेवणाचा आनंद घेताना आढळतात. इथे आनंद भवन नावाचे एक मद्रासी रेस्टॉरंट आहे. तिथे स्वादिष्ट मद्रासी जेवण योग्य किंमतीला मिळते.

इथे क्राइम रेट झिरो आहे. लोकही खूप इमानदार आहेत. व्यवसायही नीटनेटक्या पध्दतीने चालवतात. संपूर्ण सिंगापूर शहर सीसीटीव्हीच्या निगराणीखाली आहे. अपहरण करणारा इथून वाचून जाऊ शकत नाही. त्यामुळेही हे शहर गुन्हेमुक्त आहे. इथे आपल्याला कुठेही असे लिहिलेले आढळणार नाही की पाकीटमारांपासून सावध राहा. येथील इंटरनेट सेवाही उत्तम दर्जाची आहे. इथे उत्पादनाच्या नावाखाली क्वचितच काही उत्पादित होत असेल. बहुतेक वस्तू दुसऱ्या देशातूनच मागवल्या जातात. उदा. पाणी मलेशियातून, दूध-फळे-भाज्या न्यूझिलँड व ऑस्ट्रेलियातून, डाळ-तांदूळ आणि रोजच्या उपयोगातील वस्तू थायलँड व इंडोनेशियामधून आयात केल्या जातात.

सिंगापूरला जाण्यासाठी सर्वप्रथम आपल्याकडे पासपोर्ट असणे आवश्यक आहे. पंजाबमधील लोकांसाठी अमृतसर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ सर्वात उत्तम पर्याय आहे. दिल्लीहूनही सिंगापूरला जाण्यासाठी उड्डाणे मिळू शकतात. भारतीय लोकांनी हॉटेल बुक करण्यापूर्वी याची जरूर काळजी घेतली पाहिजे किंवा जाणून घेतले पाहिजे की ते लिटिल इंडियामध्येच असेल, जेणेकरून आपल्याला बाजारात फिरण्यासाठी व खरेदी करण्यात काही अडचण येणार नाही.

पीकॉक चौकाच्या एका बाजूला लिटिल इंडिया आहे, तर दुसऱ्या बाजूला बुग्गी स्ट्रीट आहे. जो आपल्या बाजारांसारखाच बाजार आहे. तिथे प्रत्येक प्रकारच्या सामानाची दुकाने आहेत. इथे दिवसभर खूप गर्दी असते. सिंगापूर एक पर्यटनप्रधान देश आहे. त्यामुळे आपल्याला इथे प्रत्येक प्रकारचे पर्यटक दिसतील.

सुचारू प्रवास

सिंगापूरची दळवळण व्यवस्था आंतरराष्ट्रीय दर्जाची आहे. रस्ते खूपच सुंदर आणि व्यवस्थित आहेत. मोठ्या आणि छोट्या गाड्यांसाठी वेगवेगळ्या लेन बनलेल्या आहेत. पायी चालणाऱ्यांसाठी आणि सायकल चालवणाऱ्यांसाठीही वेगवेगळे मार्ग बनलेले आहेत. पायी चालण्याच्या रस्त्यावर थोड्या-थोड्या अंतरावर आराम करण्यासाठी ठिकठिकाणी काचेचे वॉटरप्रूफ शेड आणि मोठमोठे वॉटरप्रूफ टेंट लावलेले आहेत. त्याखाली लोक पाऊस आणि गरमीपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी झोपलेले किंवा बसलेले आढळतात.

पर्यटक देश असल्यामुळे इथे बरीचशी ठिकाणे पाहण्यायोग्य आहेत. उदा. सिंगापूर शहर, सिंगापूर फ्लायर, युनिव्हर्सल स्टुडिओ, सी अॅक्वेरियम, सँटोसा, बीच, मॅरीनाबे, जू, नाइट सफारी, जोरांगबर्ड पार्क, केबल कार राइड, स्काय राइड, लक्यूज, स्काय टॉवर, गार्डन बाय द वे इ. मूलत: सिंगापूर मॅन मेड देश आहे. त्याला पर्यटनाच्या दृष्टीने खूप नियोजनपूर्ण पध्दतीने विकसित करण्यात आले आहे. या सर्व ठिकाणांना आणि वस्तूंना खूपच आधुनिक पध्दतीने डिझाइन करण्यात आले आहे. जेणेकरून पाहणाऱ्याची उत्सुकता कायम राहील.

इथे जायला विसरू नका

भारतीयांसाठी सर्वात मोठे आकर्षण लिटिल इंडिया आहे. त्यामध्ये बाजार, मुस्तफा मॉल, बुग्गी स्ट्रीट आहे. दुसरे आकर्षण सिंगापूर फ्लायरचे आहे. हे सिंगापूरचा आणि आशियाचा मोठा झोपाळा आहे. त्याची उंची ५१४ फुटांची आहे. यात २८ एअर कंडिशन कॅप्सूल लावलेले आहेत. त्यात प्रत्येक कॅप्सूलमध्ये २८ लोक बसून त्याचा आनंद घेऊ शकतात.

मॅरिलिन पार्कमध्ये पर्यटकांची खूप गर्दी असते. हे शहराच्या मध्यवर्ती भागात आहे. हे पार्क मॅरिना बे येथे आहे. इथे फोटो काढण्यासाठी खूपच उपयुक्त वातावरण आहे. इथे वाघाचा एक पुतळा बनलेला आहे. त्याच्या मुखातून पाण्याची एक धार सतत वाहत असते. या पुतळ्याचे तोंड वाघाचे आहे आणि धड माशाचे आहे. सँटोसामध्ये केबल कार राइड लोकप्रिय आहे. ही लोखंडाची एक खूप सुंदर वातानुकूलित केबिन असते. ती खूपच आधुनिक पध्दतीने बनवली गेली आहे. त्यात ८ जण बसू शकतात. हे माउंट फॅबरहून सँटोसापर्यंत १५ मिनिटांत पोहोचते. हा रोप वे १६५० मीटर लांबीचा आहे. केबिनच्या खाली संपूर्ण समुद्र दिसतो. त्याचबरोबर त्याच्या आजूबाजूचे जंगल याच्या चारही बाजूला लावलेल्या सुंदर काचांमधून पाहणे एक अनोखा अनुभव असतो. हे पूर्णपणे सुरक्षित बनवलेले आहे. मॅडम तुसाद म्युझियम इंबाह, सँटोसामध्ये आहे. इथे आपल्याला सिंगापूरच्या सुरुवातीपासून वर्तमानापर्यंत संपूर्ण कहाणी एका फिल्म आणि तेथील पुतळ्यांच्या रूपात आवाज आणि प्रकाशाच्या माध्यमातून दर्शवली आणि सांगितली जाते की कशाप्रकारे एक सामान्य देश आपली विचारधारा, मेहनत आणि प्रामाणिक उद्देशामुळे कुठल्या कुठे पोहोचला. यात आपल्या भारतीयांचे मोठे योगदान आहे. या म्युझियममध्ये जगातील प्रसिध्द क्रांतिकारक, राजकारणी, कलाकार, खेळाडूंचे मेणाचे पुतळे बनवण्यात आले आहेत. स्काय राइड मॅडम तुसादच्या अगदी बाजूलाच आहे. हा एक सोफा सॅटीसारखा झोपाळा आहे. त्यावर ४ व्यक्ती बसू शकतात. हे अगदी मोकळे असते. यावर बसून आपण हवेत विहरू शकता. हा लोखंडाच्या मजबूत तारांवर चालतो. याच्या सीटच्या पुढे एक लोखंडाचे हँडलसारखे लॉक असते. त्याने आपली सीट लॉक केली जाते आणि आपण आपल्या सुरक्षेसाठी याला पकडून बसू शकता. हेही रोप वे ने चालते.

विंग्स ऑफ टाइम म्हणजेच वेळेचे पंख. हेही तिथेच सँटोसामध्ये आहे. हा समुद्र किनारी लेजर प्रकाशाद्वारे प्रस्तुत केला जाणारा एक शो आहे. प्रकाशाचा शो असल्यामुळे हा संध्याकाळच्या वेळी चालतो. हा शो सँटोसामध्येच सिलीसी बीचवर समुद्राचे पाणी हवेत उडवून लेझर प्रकाशाने एका फिल्मच्या रूपात प्रस्तुत केला जातो.

युनिव्हर्सल स्टुडिओ एक खूप मोठा म्हणजेच आशियातील दुसरा सर्वात मोठा आणि थीम बेस पार्क आहे. हा ४९ एकर जमिनीवर पसरलेला आहे. हा सँटोसा आयलँडमध्ये आहे. हा मनोरंजक पार्क खूपच बुध्दीचा वापर करून बनवण्यात आला आहे. यात २१ राइडमध्ये ६ रोलर झोपाळे आणि २ वॉटर राइड आहेत. जे खूपच धाडसी लय निर्माण करतात. गार्डन बाय द बे एक नैसर्गिक पार्क आहे. हा सिंगापूरच्या मध्य मॅरीना बेमध्ये आहे. हा चांगला पिकनिक स्पॉट आहे. इथे लोक पिकनिकला येतात. इथे छोटी आणि मोठी मुले आपापल्या शाळांतर्फेही पिकनिकला येतात.

जोरांग बर्ड पार्कच्या नावानेच स्पष्ट होते की हे पक्ष्यांचे पार्क आहे. इथे काही पक्षी पिंजऱ्यात, काही वाड्यांमध्ये, काहींसाठी मोकळे स्थान, तर काहींसाठी तलावासारखे वातावरण बनवण्यात आले आहे. इथे प्रत्येक पक्षाला त्याच्या स्वभावानुसार वातावरण देण्यात आले आहे. जोरांग बर्ड पार्क एक खूपच मोठे जंगलयुक्त पार्क आहे. नाइट सफारी, ज्यासाठी संध्याकाळपर्यंत वाट पाहावी लागते. हा प्रवास सूर्य मावळल्यानंतर सुरू होतो आणि मध्यरात्रीपर्यंत सुरू असतो. हे सिंगापूरमधीलच नव्हे, तर जगातील पहिली विशेष नाइट सफारी आहे. यात जवळपास १२० प्रकारचे १०४० प्राणी आहेत. हे जंगल ४ लाख स्क्वेयर मीटरमध्ये वसवण्यात आले आहे. या जंगलाला ७ झोनमध्ये विभागण्यात आले आहे. रात्रीच्या चमकत्या चंद्रप्रकाशात आणि लुकलुकत्या ताऱ्यांच्या प्रकाशात या प्राण्यांच्या नैसर्गिक हालचाली करताना पाहून तुम्ही एक अद्भुत आनंद मिळवू शकता.

७ उपाय किचन स्मार्ट बनवा

* मनीषा कौशिक

कोणत्याही घरातील स्वयंपाकघर पाहुण्यांचे स्वागत करण्यात व कुटुंबातील लोकांच्या आरोग्याची काळजी घेण्यात महत्त्वाची भूमिका पार पाडते. इथे सादर आहेत, स्वयंपाकघराला सुविधापूर्ण बनवण्यासाठी सल्ले :

  • घरातील अन्य कोपऱ्यांतील साफसफाईबरोबरच स्वयंपाकघरातील सफाईही खूप आवश्यक आहे. स्वयंपाकघरात वापरात येणाऱ्या सर्व वस्तूही बाहेरून आणि आतून स्वच्छ होणे आवश्यक आहे. सर्व उपकरणे, शेल्फचे खण, भांडी ठेवण्याचे होल्डर इ. चांगल्याप्रकारे स्वच्छ केले पाहिजेत. विशेषत: खण आणि कॅबिनेटमध्ये ठेवलेल्या वस्तू वेळोवेळी बाहेर काढून साफ करणे खूप आवश्यक आहे.
  • स्वयंपाकघरातील खाण्या-पिण्यापासून इतर कामी वापरात येणाऱ्या वस्तूंच्या उपयुक्ततेच्या क्रमबध्दतेनुसार, कॅबिनेट किंवा त्यासाठी बनवल्या गेलेल्या उपयुक्त ठिकाणी त्या ठेवल्या पाहिजेत. कोणकोणत्या वस्तू सारख्या उपयोगात येतात आणि कोणकोणत्या कधीतरी हे लक्षात घेतले पाहिजे. त्यानुसार त्या लक्षात घेऊन स्टोरमध्ये ठेवल्या पाहिजेत. उदा. सतत वापरात येणाऱ्या वस्तू आपल्याजवळ, तर कधीतरी कामी येणाऱ्या वस्तूंना थोडे लांब ठेवले पाहिजे.
  • प्रत्येक वस्तू सहज हाताला सापडेल अशी ठेवली पाहिजे आणि ती चांगल्याप्रकारे साफ झाली पाहिजे. परंतु ती जवळ ठेवण्यापूर्वी हे निश्चित केले पाहिजे की तिची उपयुक्तता किती आहे. उदाहरणार्थ, जर नाश्त्याला तुम्ही टोस्टब्रेड खात असाल, तर टोस्टर स्वयंपाकघराच्या काउंटरच्या बरोबर खाली ठेवला पाहिजे, जेणेकरून तो सहजपणे लगेचच काढता येईल.
  • आवडत्या आणि नेहमी कामी येणाऱ्या जेवण बनवण्याच्या वस्तूंमध्ये विशेषत: खाद्यपदार्थ एकत्र ठेवले पाहिजेत, जेणेकरून त्यांचा वापर करतेवेळी सहजपणे निवडता येतील. अर्थात त्या वेगळ्या भांड्यात ठेवल्या पाहिजेत, जेणेकरून वापर करताना अडचण येणार नाही व जिरे आणि ओव्यासारख्या वस्तू सहजपणे मिळू शकतील.
  • शेल्फमध्ये वस्तू कडेला ठेवाव्यात. आवश्यकतेनुसार आणि एकसारख्या वस्तूंच्या हिशोबाने नीटनेटक्या ठेवल्या पाहिजेत. मोठ्या आणि लांबट वस्तू मागच्या बाजूला, तर आकार व साइजने छोट्या वस्तूंना पुढे ठेवले पाहिजे. ट्रे असलेले रॅक, भांडी ठेवण्याचे वेगवेगळे खण असलेले होल्डर आणि खुंट्या असलेले शेल्फ भांडी ठेवण्यासाठी वापरले पाहिजेत.
  • स्वयंपाकघरात काम करताना नजरेसमोर काय-काय ठेवले पाहिजे, हे निश्चित केले पाहिजे. ज्या वस्तूंचा वापर केला जाणार नाहीए, त्या हटवल्या पाहिजेत. जर एखादी वस्तू तुटलेली असेल तर ती तत्काळ दुरुस्त केली पाहिजे आणि निरुपयोगी ठरत असेल तर अशा वेळी ती फेकून नवीन आणली पाहिजे. भाजी वगैरे कापण्यासाठी वापरात येणाऱ्या चाकूची धार चांगली असली पाहिजे.
  • जर स्वयंपाकघरात गरजेपेक्षा जास्त रद्दी पेपर किंवा मग निरूपयोगी सामान गोळा झाले असेल तर ते स्टोअरमध्ये ठेवले पाहिजे.

मुलांचे आपापसांतील संघर्ष नियंत्रित करण्यासाठी 7 टिप्स

* प्रतिभा अग्निहोत्री

आपल्या मुलांच्या आपापसांतील भांडणामुळे रश्मी नेहमीच इतकी त्रासून जाते की कधीकधी ती रागाने म्हणू लागते की तिने दोन मुलांना जन्म देऊन आयुष्याची मोठी चूक केली आहे. फक्त रश्मीच नाही, तर आजकाल प्रत्येक घरातले पालक मुलांच्या रोज-रोजच्या भांडणाने वैतागून जातात. एकतर कोरोनामुळे सर्व शाळा बर्‍याच दिवसांपासून बंद आहेत, वरून लॉकडाउन असल्यामुळे मुलेही त्यांच्या घरात स्वतःला कोंडून घेण्यास विवश आहेत. खरं तर, मुलांमध्ये भांडणे ही त्यांच्या योग्य विकासाची नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. परंतु बर्‍याचदा घरातील कामात गुंतलेल्या माता अस्वस्थ होतात आणि स्वतः ही क्रोधाने बेभान होतात, ज्यामुळे ही समस्या गंभीर रूप धारण करते. येथे काही टिप्स आहेत, ज्या अवलंबून आपण मुलांमधील संघर्ष सहजतेने सोडवू शकता.

1. मुलाच्या कामाची, वागणुकीची आणि अभ्यासाची तुलना बाहेरील किंवा घरातील इतर मुलांबरोबर कधीही करु नका कारण प्रत्येक मुलाचे स्वतःचे वेगळे व्यक्तिमत्व असते.

2. मुलांचे वय कितीही असो, आपण त्यांना त्यांच्या वयानुसार घरगुती कामे करायला लावली पाहिजेत, यामुळे ते व्यस्तही राहतील आणि कामे करण्यास देखील शिकतील.

3. जर मुल तुम्हाला काही सांगत असेल तर त्याचे म्हणणे लक्षपूर्वक ऐकून घ्या, मग त्याला समजवा मध्येच त्याला टोकून शांत करण्याचा प्रयत्न करू नका.

4. टी. व्ही आणि खेळणी मुलांमध्ये भांडणाचे मुख्य कारण असतात, म्हणून त्यांच्यात खेळणी वाटून द्या आणि टीव्ही पाहाण्यासाठी वेळ निश्चित करा.

5.ते कितीही भांडले तरी हरकत नाही, परंतु आपण क्रोधाने बेभान होऊन आपला हात उचण्याची किंवा आरडा-ओरड करण्याची चूक करू नये, अन्यथा तुम्हाला पाहून ते सुद्धा आपापसांत तसंच वागतील.

6. आपल्या मुलास कुठल्याही पाहुण्यासमोर किंवा इतर मुलांसमोर दटावणे टाळा…नंतर त्याला प्रेमाने समजावून सांगण्याचा प्रयत्न करा.

7. आपण स्वतःही एकमेकांशी भांडण करू नये आणि मुलांसमोर आदर्श उदाहरण सादर करावे कारण बर्‍याच संशोधनात असे सिद्ध झाले आहे की मुले त्यांच्या पालकांचे अनुकरण करतात.

या वस्तू बाथरूममध्ये ठेवणं टाळा

* प्रतिनिधी

तुमचं स्वच्छ बाथरूम पाहून पाहुणेमंडळीही आपली स्तुती केल्याशिवाय राहणार नाहीत आणि त्यांना पुन्हा-पुन्हा तुमच्या घरी यावेसे वाटेल. बाथरूमच्या सजावटीसाठी आपण काही खास उपाय करू शकता. मिक्स अँड मॅचसाठी बाथरूमच सर्वात सुरक्षित जागा आहे. कारण जर काही गडबड झाली, तरी जास्त टेन्शन घेण्याची गरज नाही.

परंतु काही अशा वस्तू आपण बाथरूममध्ये ठेवतो, ज्या बाथरूममध्ये ठेवणे धोकादायक ठरू शकते. या वस्तू खराब होण्याचा धोका तर असतोच, पण त्यांचा आपल्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होण्याची शक्यता असते.

या वस्तू बाथरूममध्ये ठेवणे टाळा :

टूथब्रश

बहुतेक लोक बेसिनजवळ नव्हे, तर बाथरूममध्ये टूथब्रश ठेवतात. मात्र, असे करणे चुकीचे आहे. याची दोन कारणे आहेत. एक म्हणजे, जर तुम्ही तुमच्या टूथब्रशवर कव्हर लावत नसाल, तर त्यांच्यावर टॉयलेटमधील जीवाणूंच्या संक्रमणाचा धोका वाढतो. दुसरे म्हणजे, बाथरूममधील आर्द्रतेमुळे बॅक्टेरिया अगदी सहजपणे आपल्या टूथब्रशवर बस्तान  बसवू शकतात. आपले टूथब्रश एखाद्या काळोख्या जागी ठेवा. मात्र, ३-४ महिन्यांनी टूथब्रश बदलायला विसरू नका.

रेजर ब्लेड

आपल्या घरीही एकापेक्षा जास्त रेजर ब्लेड खरेदी केले जात असतील आणि ते बाथरूममध्येच ठेवले जात असतील, तर सावधान. कारण बाथरूममधील ओलावा रेजर ब्लेडसाठी चांगला नाही. जास्त ओलाव्यामुळे रेजर ब्लेडला गंजही लागू शकतो. रेजर ब्लेड एअर टाइट डब्यात ठेवा आणि तो एखाद्या घरातील कोरडया जागेत ठेवा.

मेकअप प्रॉडक्ट्स

आजकाल लोकांना एवढी घाईगडबड असते की, मेकअप प्रॉडक्ट्सही आता ड्रेसिंग टेबलऐवजी बाथरूममध्ये ठेवले जाऊ लागले आहेत. जर तुम्हीही वेळ वाचविण्यासाठी असे करत असाल, तर लगेच आपले मेकअपचे सामान हटवा. गरमी आणि ओलाव्यामुळे मेकअपचे सामान खराब होते.

मेकअप प्रॉडक्ट्स आपल्या बेडरूममध्येच ठेवा.

औषधं

औषधं ही अनेक लोकांच्या जीवनाचा महत्त्वपूर्ण भाग आहेत. परंतु ती घेणे आपण अनेक वेळा विसरून जातो. लक्षात ठेवण्यासाठी मग ती एखाद्या उपयुक्त जागेत ठेवली जातात. उपयुक्त जागा शोधताना ती जर तुम्ही बाथरूममध्ये ठेवत असाल, तर त्वरित तिथून हटवा. औषधांच्या पॅकेटवर या गोष्टी लिहिलेल्या असतात की, त्यांना तीव्र प्रकाश आणि ओलाव्यापासून दूर ठेवा. बाथरूममध्ये औषधे ठेवल्याने, त्यांचा प्रभाव हळूहळू कमी होतो.

आपण किचनमध्ये औषधे ठेऊ शकता. जर किचनचे कपाट गॅसपासून लांब असेल, तर किचनमध्ये औषधे ठेवा.

टॉवेल

दिवसभराच्या थकव्यानंतर एक रिफ्रेशिंग बाथ आपल्याला ताजंतवानं करते. अंघोळ केल्यानंतर मऊ टॉवेलने स्वत:ला कोरडे करण्याचा अनुभव खूप सुखद असतो. मात्र, अंघोळ केल्यानंतर वापरला जाणारा टॉवेल तुम्ही बाथरूममध्येच ठेवत असाल, तर लगेच त्याची जागा बदला. बाथरूममध्ये टॉवेल ठेवल्यामुळे तो ओलाच राहातो आणि त्याच्यातून दुर्गंधी येऊ लागते.

मान्सून स्पेशल : घर सुगंधित बनवा असे

* सोमा

पावसाच्या हलक्या सरी वातावरण आनंददायी बनवतात. कडक उन्हानंतर पावसामुळे सर्वांना दिलासा मिळतो. परंतू आपण तेव्हाच या आल्हाददायी वातावरणाचा आनंद घेऊ शकतो, जेव्हा घर ताजेतवाने आणि सुगंधित असेल.

यासंदर्भात इलिसियम एबोडेसच्या संस्थापक आणि इंटिरियर डिझाइनर हेमिल पारिख सांगतात की खरंतर सततच्या पावसामुळे हवेतील आर्द्रतेचे प्रमाण वाढते. हा ओलावा घरातही शिरतो. उष्णता आणि ओलावा वाढल्यामुळे घराच्या भिंतींवर ओलसरपणा, बुरशी येणे इत्यादी होते, ज्यामुळे कुबट वास सर्वत्र पसरतो. स्वच्छ हवेची कमतरता होऊ लागते. म्हणूनच आपण आपले घर आणि आजूबाजूचा परिसर स्वच्छ ठेवणे महत्वाचे आहे, जेणेकरून आपल्याला स्वच्छ आणि चांगले वातावरण मिळेल. यासाठी येथे काही महत्त्वपूर्ण टीप्स देत आहोत :

* बहुतेक लोक एखाद्या विशिष्ट प्रसंगीच कापूर जाळतात. पावसाळयात कापूर जाळल्यामुळे बुरशीजन्य संसर्ग आणि शिळा वास टाळता येतो. ते जाळल्यानंतर खोलीचे दरवाजे आणि खिडक्या बंद करा आणि १५ मिनिटांनंतर उघडा. खोलीत फ्रेशनेस येईल.

* जर तुमच्या खोलीत फर्निचर असेल तर ते ओले होण्यापासून वाचवा. ओल्या फर्निचरमुळे कधीकधी दुर्गंधी येते.

* पायपुसणी ओली होऊ देऊ नका. दर २-३ दिवसांनी ती पंख्याखाली कोरडी करा.

* काही लोक कीटकांच्या भीतिने पावसाळयात दारे आणि खिडक्या बंद ठेवतात. यामुळे खोलीत जास्त कुजका वास येतो. खिडक्या आणि दारे थोडया वेळासाठी का होईना उघडी ठेवा, जेणेकरून बाहेरची ताजी हवा आत येईल. क्रॉस व्हेंटिलेशन होण्यासह खोलीतील दुर्गंधीदेखील जाईल.

* कुबट वास दूर करण्यासाठी व्हिनेगर खूप चांगले कार्य करते. रुंद तोंडाच्या भांडयात १ कप व्हिनेगर घाला आणि खोलीच्या कोणत्याही कोपऱ्यात ठेवा. थोडया वेळातच तुम्हाला फ्रेश वाटू लागेल.

* आजकाल बाजारामध्ये रूम फ्रेशनर सहज उपलब्ध आहेत. आपल्या आवडीनुसार खोलीत फवारणी करता येते. त्यात लव्हेंडर, चमेली, गुलाब इत्यादी ताजेपणा निर्माण करतात.

* कडुलिंबाची पाने बुरशी दूर करण्यासाठी प्रभावी आहेत. त्याची सुकलेली पाने कपडयांमध्ये आणि कपाटाच्या कोपऱ्यात ठेवता येतात.

* स्वयंपाकघरात बुरशीचा स्मेल कमी करण्यासाठी बेकिंगची कल्पना चांगली आहे. बेकिंगमुळे त्याचा सुवास संपूर्ण पसरतो.

* या हंगामात विविध प्रकारची फुले उमलतात आणि या फुलांचा सुगंध कोणीही दुर्लक्षित करू शकत नाही. ही फुले केवळ सुगंधच देत नाहीत तर ताजेपणाही कायम राखतात. गुलाब, चंपा, चमेली इत्यादी सर्व फुले घराला आपल्या सुगंधाने सुगंधित करतात, म्हणून त्यांना फुलदाणीत अवश्य सजवा.

* तेल आणि मेणबत्त्या तेवत ठेवल्यानेही घराचे वातावरण फ्रेश होईल.

मान्सून स्पेशल : रोपे ठेवतात घराला प्रदूषण मुक्त

* अमरजीत साहिवाल

बेडरूम ही अशी जागा आहे, जिथे आपण आपला दिवसभराचा क्षीण घालवितो. परंतु मऊ गादी, मखमली पडदे, मध्यम प्रकाश व आकर्षक फर्निचरबरोबरच, बेडरूमला मनपसंत पद्धतीने सजवूनही झोप येत नसेल तर समजून जा, बेडरूममधील हवा शुद्ध नाही.

नासा इंस्टिट्यूट ऑफ अमेरिकेला एका शोधात असे आढळून आले की, जे लोक दिवसभर व्यस्त राहातात, त्यांना तणावमुक्त होण्यासाठी आणि शांत झोपेसाठी इतरांपेक्षा जास्त शुद्ध आणि स्वच्छ हवेची गरज असते. म्हणूनच सल्ला दिला जातो की, काही अशी रोपे घरात ठेवली जावीत, जी बाथरूममधील निघणारा अमोनिया गॅस, कचऱ्यातून निघणारा फॉर्मेल्डहाइड गॅस, डिटर्जंटमधून बेंजॉन, फर्निचरमधून ट्राइक्लोरोइथिलिन, गॅस स्टोव्हमधून कार्बन मोनोऑक्साइड आणि लाँड्रीच्या कपडयांमधून निघणाऱ्या दुर्गंधीला निष्क्रिय करतात. काही विशेष रोपे घरात लावल्यास ती एअर प्युरिफायरचे काम करतात.

हे वाचताना तुमच्या मनात जरूर ही गोष्ट आली असेल की, रोपे रात्री कार्बन डायऑक्साइड गॅस सोडतात, आपल्याला तर ऑक्सिजन पाहिजे. हो खरे आहे, तुमच्या मनात आलेली शंका चुकीची नाही. कारण जेव्हा रोपांमध्ये फोटोसिंथेसिसची प्रक्रिया होते, तेव्हा ती कार्बन डाय ऑक्साइड गॅस शोषून घेतात आणि ऑक्सिजन सोडतात व ही प्रक्रिया प्रकाशात होते. मात्र, रात्रीच्या काळोखात ही प्रक्रिया अगदी याच्या विपरित घडते.

शास्त्रज्ञांच्या मते, काही अशी रोपे आहेत, जी रात्रीही आणि संध्याकाळी उशिरापर्यंत ऑक्सिजन सोडतात. ही रोपे आपल्याला विषारी गॅसपासून मुक्त करण्यात प्रभावी आहेत.

परंतु आपल्याला हे माहीत नसते की, कोणते सजावटीचे रोप कुठे ठेवावे.

मग चला तर आम्ही आपल्याला अशाच काही एअर प्युरिफायर रोपांची माहिती देतो, जी वायुप्रदूषणाला नियंत्रित करण्यात सहायक ठरली आहेत.

स्नेक प्लांट

रात्रंदिवस ऑक्सिजन देणाऱ्या या रोपाला वनस्पती जगात सँसेविरीया ट्रीफॅसिया नावाने ओळखले जाते. बागकामाचे शौकिन याला स्नेक प्लांट म्हणून ओळखतात. हे रोप रात्रीही ऑक्सिजन देते. म्हणूनच रात्रंदिवस ऑक्सिजनची मात्रा वाढवून प्रदूषण रोखले जाते. अर्थात, बाथरूममधील अमोनिया गॅसचा प्रभाव कमी करण्यासाठी स्नेक प्लांट लावा. खाली फरशीवर किंवा खिडकीवर ठेवलेले हे रोप कचऱ्याच्या दुर्गंधीपासून मुक्ती देते. जर फुलांचा सुगंध हवा असेल, तर बाथरूममध्ये गुलदाउदीचे रोप ठेवा.

गोल्डन पोथोस

घराच्या सावलीत कमी सूर्यप्रकाशात वाढणारे हिरवट पिवळया रुंद पानांचे हे रोप वायुप्रदूषण रोखण्यात सहायक असते. एअर प्युरिफायर रोपांच्या रांगेतील सुमार स्वरूपाचे गोल्डन पोथोस हे रोप घरात बल्ब किंवा ट्यूब लाइटच्या प्रकाशात वाढते. हे रोप कितीही आर्द्रता असली, तरी जिवंत राहाते. हे मॉस स्टिकद्वारे कमी पाण्यात चांगले परिणाम देते. कचऱ्यातून निर्माण होणाऱ्या गॅसच्या प्रभावाला अलोविराच्या रोपाप्रमाणे निष्क्रिय करण्यातही हे सहायक आहे. काळोखात ठेवल्यानंतरही हँगिंग पॉटमध्ये ठेवले जाणारे हे रोप हिरवेगार राहून एअर प्युरिफायरचे काम उत्तमप्रकारे बजावते. हे रोप सामान्य दुर्गंधीबरोबरच गॅस स्टोव्हमधून निघणाऱ्या कार्बन मोनोऑक्साइड गॅसला दूर करण्यात सक्षम असते.

वीपिंग फिग

घरातील खोल्यांमध्ये हेवी पडदे, गालिचे आणि फर्निचरमध्येही दुर्गंधी येते, जी हळूहळू वायूच्या शुद्धतेच्या लेव्हलला प्रभावित करते. अशा वेळी वीपिंग फिग नावाचे रोप सर्व प्रकारची दुर्गंधी हटविण्यात सहायक ठरते. जर फर्निचरमधून पेंट वगैरेचा गंध येत असेल, तर वार्नेक ड्रेसिनाचे रोपही हा गंध दूर करण्यात उपयुक्त ठरू शकतो. खोलीच्या खिडकीत ठेवलेले रोडडँड्रन सिमसी हे रोप प्लायवूड आणि फोमच्या गादीतून येणारी दुर्गंधीही शोषून घेते.

अशा प्रकारे बेडरूममध्ये अनेक वेळा पडदे किंवा ड्रायक्लीन केलेल्या कपडयांतून येणारी दुर्गंधी रोखण्यासाठी जर गरबेरा डॅजीचे रोप ठेवले, तरी चांगला परिणाम दिसून येईल. मात्र, या रोपाला देखभालीची गरज असते. अर्थात, हे अलोविरा, स्नेक या रोपांप्रमाणेच रात्री उशिरापर्यंत ऑक्सिजनचे प्रमाण वाढविण्यात सक्षम आहे.

पीस लिली

जर तुम्हाला हिरवळीबरोबरच मंद मंद सुगंध हवा असेल, तर वसंत ऋतुमध्ये बहरणाऱ्या सफेद पीस लिली रोपाला घरात ठेवू शकता. कमी प्रकाश व आठवडयातून एकदा पाणी अशा साध्या पद्धतीने वाढणाऱ्या रोपामध्ये वायुप्रदूषण रोखण्याची अद्भूत क्षमता आहे. या रोपात ब्रिथिंग स्पेससाठी आपल्या घरातील साबण, डिटर्जंटमधून निघणारी बेंजिंनची, तसेच कचऱ्याची दुर्गंधी शोषून घेण्याची क्षमता असते. हे रोप एअर प्युरिफायरचा उत्तम स्त्रोत आहे.

आता आपण फुलांच्या रोपांबद्दल माहिती घेतच आहोत, तर बेडरूमच्या खिडकीमध्ये अँथूरिअमचे महागडे रोप अशा ठिकाणी ठेवू शकता, जिथे सरळ ऊन येत नाही.

रेड एज्ड ड्रेसिना

हे रोप घरात ठेवल्यामुळे वायुप्रदूषण नियंत्रणाचे कार्य सुगमतेने होते.

ग्रेप आयव्ही : मध्यम प्रकाश, कमी पाणी, थोडयाशा देखभालीत वाढणाऱ्या या रोपाला वायुप्रदूषण रोखण्याचा उत्तम स्त्रोत मानले आहे.

जर हिरवेगार ताजेतवाने ग्रेप आयव्हीचे रोप शयनकक्षात काउचसोबत ठेवल्यास, ते हवेला शुद्ध करते. रोप वाढत असेल, तर त्याला खूप पाणी द्या. ज्या लोकांची त्वचा संवेदनशील आहे किंवा त्यांना अॅलर्जी असेल, तर त्यांनी मात्र सावध राहा. अर्थात, हे रोप अनेक प्रकारच्या गॅसला निष्क्रिय करण्यात सक्षम असते.

किचनच्या कार्बन मोनोऑक्साइड गॅस किंवा घराबाहेर आग लावल्याने निर्माण झालेल्या दुर्गंधीच्या प्रभावाला रोखण्यासाठी रबर प्लांटचे हे रोप घरात किंवा घराबाहेर दोन्ही ठिकाणी काम करेल.

बँबू पाम : कोळयाच्या जाळयांना दूर ठेवणारे हे रोप आजही मॉडर्न सोसायटयांमधील पहिली पसंती आहे. भले हे सजावटीसाठी ठेवले असेल, परंतु हे खोलीतील आर्द्रता नियंत्रित करते. म्हणूनच हे सरळ ऊन येणाऱ्या ठिकाणी ठेवू नका. मात्र, ते मोकळया जागेत ठेवण्याची काळजी घ्या, जिथे हवा खेळती असेल. हे रोप किचन, कचरा, साबण इ.चे गंध नियंत्रित करते.

घरात जर लॉबी असेल, तर मंद मंद सुगंध देणारे, जीवजंतूंना पळवून लावणारे लव्हेंडरचे रोपही ठेवू शकतात.

ऐरक पामचे रोप ड्रॉइंगरूमची शोभा वाढविण्याबरोबरच बँजिन, कार्बन मोनोऑक्साइड, फॉर्मेल्डहाइड, तसेच लादी पुसण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या सामुग्रीतून निघणारा जाइलिन गंध रोखण्यासाठी ठेवले जाऊ शकते.

स्पायडर प्लांट : याला टोपलीत लटकवून ठेवा आणि घरातील व बाहेरील कचऱ्याची दुर्गंधी दूर करून, एक स्वच्छ वातावरण मिळवून घरात आरामात छान झोप घ्या. ही सर्व एअर प्युरिफायर रोपे घराची शोभा वाढविण्याबरोबरच ताजेतवाने वातावरणही देतील.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें