* सोमा घोष
डिजिटल मार्केटिंग : १८ वर्षांचा सुमित बारावीनंतर अभ्यास करू इच्छित नाही कारण त्याला अभ्यास करायला आवडत नाही. पैसे कमवून श्रीमंत व्हायचे आहे. त्याच्या मित्रांनी सुचवले की आज पैसे कमविण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे डिजिटल मार्केटिंग, ज्याद्वारे लाखो रुपये कमवता येतात. सुमितला हे आवडले आणि त्याने अभ्यासापासून दूर जाऊन त्याच्या पालकांना समजावून सांगितले की आजच्या काळात जास्त अभ्यास केल्याने काही फायदा होत नाही, मेंदूचा वापर करावा लागतो, म्हणून तुम्ही घरी माझ्यासाठी एक सेटअप तयार करावा, ज्यामध्ये संगणक, वेगळी खोली आणि बोर्ड असावा.
सुमितचे वडील राजेशही असेच करायचे कारण तो दिवसभर घरी पडून असायचा आणि पुढे अभ्यास करायला तयार नव्हता. मुलाच्या आग्रहामुळे त्यांनी खोलीत एसी, बोर्ड आणि संगणकाची व्यवस्था केली. त्याला वाटले होते की त्याचा मुलगा काही नवीन संकल्पनांसह चांगले पैसे कमवेल, परंतु तसे झाले नाही. सुमित काही महिने काहीही कमवू शकला नाही आणि ६ महिन्यांनंतर त्याला थोडीशी रक्कम मिळाली, तर राजेशला त्याचा मुलगा दिवसभर एसी चालवत असल्याने त्याला मोठ्या प्रमाणात वीज बिल येऊ लागले.
आता राजेशला काय करावे हे समजत नव्हते. अंधश्रद्धेत अडकून त्यांनी पुजारी, ताबीज, प्रार्थना, मंदिरांची मदत घ्यायला सुरुवात केली, पण मुलाच्या सवयींमध्ये काहीच सुधारणा झाली नाही. त्याला आपल्या मुलाच्या भविष्याची काळजी वाटू लागली, कारण त्याला माहित होते की शिक्षणाशिवाय कोणत्याही क्षेत्रात प्रगती करणे शक्य नाही, कारण तो स्वतः एका महाविद्यालयाचा प्राचार्य आहे.
प्रशिक्षणाशिवाय कोणत्याही क्षेत्रात काम करणे शक्य नाही हे खरे आहे कारण प्रत्येक क्षेत्रात काही प्रक्रिया असतात ज्या केवळ प्रशिक्षणाद्वारेच कळू शकतात.
२५ वर्षीय सीमा, जी पीएचडी करत आहे, तिने तिच्या मैत्रिणींच्या आग्रहावरून तिच्या अभ्यासासोबत डिजिटल मार्केटिंगमध्ये काम करायला सुरुवात केली, परंतु काही महिन्यांनंतर तिला जाणवले की या व्यवसायात ब्रँड्सची वचनबद्धता योग्य नाही, ते ब्रँडच्या प्रसिद्धीनंतर जे पैसे द्यावे लागतील ते देत नाहीत. अशा परिस्थितीत, या क्षेत्रात वेळ आणि मेहनत यांचा गैरवापर होतो. तिने ही नोकरी सोडली आणि अभ्यासावर लक्ष केंद्रित करू लागली.
