* प्रतिभा अग्निहोत्री
उज्जैनच्या राजीवने आपल्या मुलीचे लग्न ग्वाल्हेरच्या एका इंजिनीअर मुलासोबत ठरवले. दोन्ही कुटुंबांनी परस्पर संमतीने सर्व काही ठरवले. लग्नाच्या एक दिवस आधी, एका संगीत कार्यक्रमात, वधूच्या बहिणीने नृत्य सादर करण्यासाठी वराच्या बाजूने गाण्याची मागणी केली. वधूच्या बहिणीने वारंवार विनंती करूनही गाणे वाजवले नाही तेव्हा हे प्रकरण वडिलांपर्यंत पोहोचले आणि प्रकरण इतके वाढले की मुलींनी लग्नास नकार दिला.
एवढ्या छोट्या गोष्टीवर आमची इज्जत न ठेवणं म्हणजे आयुष्यभर अपमानित व्हायचं, असं मुली म्हणायची. अशा कुटुंबाला आपण आपली मुलगी देऊ शकत नाही, कारण ज्या कुटुंबात आपला सन्मानही नाही अशा कुटुंबात आपल्या मुलीचे भविष्य सुखी कसे असेल?
समाजात हळुहळू पाय पसरणाऱ्या या सामाजिक क्रांतीच्या युगात मुलगी पाहिल्यापासून ते लग्न पूर्ण होईपर्यंत आता समाजातील मुलांचा अल्प स्वभाव असह्य झाला आहे. हुंडाबळी असो की मुलगी आणि मुलाच्या विचारांमधील फरक, मुलीच्या कुटुंबाचा मान-सन्मान असो की लग्नानिमित्त केले जाणारे विधी, आता पालकांनी मुलीच्या मताला आणि निर्णयाला महत्त्व देण्यास सुरुवात केली आहे. लग्नासारखे निर्णय. आता बळजबरीने नाही, तर मुलीच्या होकारावरच पालक तिचे लग्न ठरवतात.
सन्मान प्राधान्य
आजच्या शतकातील मुली त्या कुटुंबातच लग्नाला प्राधान्य देत आहेत जिथे त्यांचे आई-वडील आणि त्यांचा योग्य सन्मान आहे. 18 वर्षांपूर्वी जेव्हा मी मुलीला जन्म दिला तेव्हा आमच्या अनेक शुभचिंतकांनी आम्हाला मुलीसाठी हुंडा द्यावा असा सल्ला दिला होता. पण आता हा समज खंडित होत आहे. आज अनेक पालकांना एकुलती एक मुलगी मूल झाल्याचा आनंद आहे.
आधुनिक पालकांना आपल्या मुलींना केवळ पदवी किंवा पदव्युत्तर पदवी मिळवून लग्न न करता त्यांना उच्च शिक्षण देऊन स्वावलंबी बनवायचे आहे. अशा स्थितीत वधू पक्षाला विरुद्ध पक्षाचा कोणताही अल्प स्वभाव मान्य होत नाही आणि तो का करावा? आज समतेचे युग आहे, मुली कोणत्याही बाबतीत मुलांपेक्षा कमी नाहीत. आयुष्यातील प्रत्येक आव्हान ती आनंदाने स्वीकारत आहे.
