गृहशोभिकेचा सल्ला

* प्रतिनिधी

मी २६ वर्षांची आहे आणि माझा प्रियकर माझ्यापेक्षा ५ वर्षांने मोठा आहे. यामुळे सेक्स संबंधांमध्ये एखादा त्रास होऊ शकतो का? मला त्याच्यासोबत सेक्स करायचा आहे परंतु कधी कधी वाटतं की तो मला साथ देऊ शकत नाही, कारण एकदा जेव्हा उशिरापर्यंत फोर प्ले केल्यानंतर तो त्याचं पेनिस इन्सर्ट करण्याचा प्रयत्न करत होता. तो वारंवार प्रयत्न करूनदेखील यशस्वी होऊ शकला नव्हता. त्याला एखादा त्रास आहे का? कृपया सल्ला द्या?

तुमच्या जोडीदाराचं वय एवढंदेखील कमी नाही की तो सेक्स करण्यामध्ये सक्षम नाहीए. खरंतर योग्य आहार संबंधी निर्देशांचे पालन आणि नियमित व्यायामाची सवय असेल तर सेक्स आनंद दीर्घकाळपर्यंत घेतला जाऊ शकतो.

असं साधारणपणे सेक्चुअल इंटरकोर्सच्या माहितीच्या अभावामुळे होतं. कदाचित गडबडीत अथवा एखाद्या भीतीमुळे तो सेक्स संबंध ठेवण्यास अयशस्वी होत असेल.

सेक्स आरामात करण्याची प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये दोघांचं मन शांत असावं आणि वातावरणदेखील शांत असावं. सेक्सपूर्वी तुम्ही दोघं फोर प्लेचा आनंद घ्या. जेव्हा जोडीदार पूर्णपणे सेक्ससाठी तयार असेल तेव्हाच पेनिस इन्सर्ट करण्याला सांगा. नक्कीच तुम्हा दोघांना यामध्ये सुख मिळेल. परंतु लक्षात ठेवा, पुरुष जोडीदाराला या दरम्यान कंडोमचा वापर करायला नक्की सांगा.

मी २८ वर्षीय महिला आहे. गेल्या वर्षी लग्न झालं होतं, लग्नानंतर सासरी आली तेव्हा दोन-तीन दिवसातच समजून गेले की माझे पती मम्माज बॉय आहेत. ते त्यांच्या आईला विचारूनच प्रत्येक काम करतात आणि माझं एक अजिबात ऐकत नाहीत. खाण्यापासून ते पडद्याच्या रंगांपर्यंतची निवड माझ्या सासुबाईच करतात आणि मला माझ्या बोलण्याला ते महत्त्व देत नाहीत, यामुळे मी सतत तणावात असते कळत नाही काय करू?

तुमचं नुकतंच नवीन लग्न झालं आहे. तुमचे पती समजूतदार आहेत आणि त्यांना असं वाटत नाही की अचानक आईकडे दुर्लक्ष करावं आणि तुमच्या बोलण्याला त्यांच्यासमोर महत्व द्यावं. यामुळे घरात विनाकारण तणावाचं वातावरण होईल. तुम्ही हळूहळू काळाबरोबर घरात तुमची जागा बनवा. तुम्ही तुमच्या सासूला सासूबाई न समजता आई समजा. त्यांच्यासोबत रिकाम्या वेळेत बसा, टीव्ही पहा, शॉपिंग करायला जा. त्यांचा आवडीचा ड्रेस विकत घेऊन त्यांना द्या. घरातील कामामध्ये त्यांची मदत करा.

जेव्हा तुमच्या सासूबाईंना खात्री होईल की तुम्ही चांगला संसार करू शकता, तेव्हा हळूहळू ते तुम्हाला सर्व जबाबदाऱ्या सोपवतील.

मी ४८ वर्षांची आहे. सेक्सची इच्छा होते तेव्हा ओलसरपणा कमी होतो. असं नाही की मला अजिबात सुख मिळत नाही. सांगा मी काय करू?

शक्यता आहे की ही समस्या मेनोपोजमुळे होत आहे कारण मेनोपॉजनंतर शरीरात फीमेल हार्मोन एस्ट्रोजनच्या अभाव होतो आणि यामुळेदेखील ही समस्या निर्माण होते.

शरीरात एस्ट्रोजेनच प्रमाण वाढविण्यासाठी तुम्ही आहारसंबंधी गरजांकडे लक्ष द्या. खाण्यात मोसमी फळं, हिरव्या भाज्या, दूध, पनीर इत्यादींचे नियमित सेवन करा आणि नियमितपणे फिरा आणि व्यायाम करा.

सेक्स करतेवेळी तुम्ही सध्या क्रीमचा वापर करू शकता. यामुळे ओलसरपणा राहील आणि सेक्सचा आनंद देखील येईल. सेक्स पूर्वी फोर प्ले करा यामुळे बराच काळपर्यंत कोरडेपणाच्या समस्येपासून वाचता येईल.

मी ५२ वर्षीय महिला आहे. पती जाऊन पाच वर्षे झाली आहेत. गेल्या काही महिन्यापासून एका २७ वर्षीय अविवाहित तरुणांशी माझे शारीरिक संबंध आहेत. तो माझी खूप काळजी घेतो आणि आम्ही एकमेकांच्या संमतीने संबंध ठेवले आहेत. माझे त्याच्याशी चांगले संबंध आहेत आणि केवळ सेक्सच नाही तर अडीअडचणींमध्ये देखील तो कायम माझ्या सोबत असतो. तो खूपच जोशीला आहे परंतु सेक्स करतेवेळी त्याला कंडोम लावायला आवडत नाही. खरंतर मी कुटुंब नियोजन केलं आहे यामध्ये काही धोका तर नाही ना? कृपया सल्ला द्या.

तुमच्या सेक्स पार्टनरचं सेक्सच्या दरम्यान कंडोमचा वापर न केल्यामुळे कुटुंब नियोजनाशी कोणताही संबंध नाहीए. सेक्स संबंधाच्या दरम्यान गर्भ राहील याची देखील खात्री असून नसल्यासारखी आहे. परंतु कंडोम फक्त गर्भनिरोधक मध्येच नाही तर यौन संक्रमणापासूनदेखील बचाव करण्याचं एक उत्तम साधन मानलं जातं. सेक्स पार्टनरला सांगा की त्याने सेक्सच्या दरम्यान कंडोमचा वापर करावा. यामुळे तुम्ही दोघेही यौन संक्रमणापासून वाचाल आणि तणाव मुक्त होऊन सेक्सचा आनंद घेऊ शकाल.

 

सौंदर्य समस्या

* एल्पस ब्युटी क्लीनिकच्या फाउंडर, डायरेक्टर डॉ. भारती तनेजा

मी डँड्रफ समस्येने त्रासली आहे. मी अनेक शाम्पू वापरले. परंतु सर्व व्यर्थ. सोबतच डॅन्ड्रफ इचिंगदेखील होतं. कृपया उपाय सांगा?

डँड्रफची समस्या सामान्यपणे कोरड्या आणि तेलकट दोन्ही प्रकारच्या केसांमध्ये निर्माण होते. यावर वेळेतच उपाय नाही केले तर केस गळून त्वचेत इन्फेक्शन पसरण्याची भीती असते. सोबतच केसांची मूळंदेखील कमजोर होतात. ज्यामुळे हेअर फॉलची समस्या निर्माण होते, म्हणून वेळेतच उपचार आवश्यक आहेत. यासाठी आठवडयातून कमीत कमी तीन वेळा केसांमध्ये शाम्पू करा आणि केस धुण्यासाठी गरम पाण्याऐवजी कोमट पाण्याचा वापर करा. याच्या इन्फेक्शनपासून वाचण्यासाठी तुम्ही तुमचा कंगवा, टॉवेल व उशी वेगळी ठेवा आणि यांच्या स्वच्छतेची काळजी घ्या. जेव्हा केस धुवाल तेव्हा या तिन्ही गोष्टी व्यवस्थित एखाद्या अँटीसेप्टिक पाण्यामध्ये अर्धा तास बुडवून ठेवा आणि उन्हात सुकवूनच पुन्हा वापर करा.

डोक्यात तेलकट केस असल्यामुळे कोंडा असेल तर एक चमचा त्रिफळा पावडर एक ग्लास पाण्यामध्ये टाकून थोडया वेळासाठी उकळवा. थंड झाल्यावर हे गाळून घ्या आणि पुन्हा दोन मोठे चमचे विनेगर एकत्रित करून रात्री केसांना व्यवस्थित मसाज करून घ्या. सकाळी एखाद्या चांगल्या शाम्पूने केस धुवा.

एवढं करूनसुद्धा त्रास कायम असेल तर एखाद्या चांगल्या कॉस्मेटिक क्लिनिकमध्ये जाऊन ओझान ट्रीटमेंट वा बायोप्ट्रोनची सीटिंग्स घेऊ शकता. यामुळे डँड्रफवरती नियंत्रण राहील, सोबतच डॅन्ड्रफमुळे होणाऱ्या केस गळतीवरदेखील नियंत्रण मिळेल.

त्वचेला इन्स्टंट ग्लो आणण्यासाठी पिल ऑफ मास्क किती महत्त्वाचा आहे? मी माझ्या हनिमूनच्या दरम्यान ते वापरू शकते का?

तुम्ही आरामात तुमच्या हनिमूनच्यादरम्यान हे वापरू शकता. बाजारात अलीकडे अनेक चांगल्या कंपनीचे पील ऑफ मास्क मिळत आहेत. पील ऑफ मास्क अनेकदा फळांच्या साली आणि पानांनी बनलेले असतात. म्हणून यामध्ये असणारे अनेक अँटीऑक्सिडंट नैसर्गिकरित्या फ्री रेडिकल्सशी लढण्यास मदत करतात, ज्यामुळे तुमच्या त्वचेवर वयोपरत्वे होणारे बदल खूप हळू होतात आणि तुम्ही दीर्घकाळ तरुण दिसता. पील ऑफ मास्क चेहऱ्याला व्हाईटन आणि ब्राईटन करण्याचं काम करतं. हे लावल्यानंतर चेहऱ्यावर नवीन त्वचेचा थर येतो. ज्यामुळे चेहऱ्याचं कॉम्प्लेक्शन क्लीन अँड क्लिअर दिसतं. सूर्य किरणांमुळे चेहऱ्यावर येणारे टॅनिंग दूर करण्यासाठीदेखील याचा वापर केला जातो. कोरडया त्वचेला मुलायम बनविण्यासाठी पील ऑफ मास एक उत्तम उपाय आहे.

माझी त्वचा सेन्सिटिव्ह आहे, म्हणून वॅक्सिंगनंतर माझ्या त्वचेवर लाल पुरळ येतं, तसंच मला नको असलेला केसांपासून सुटका हवी आहे त्यासाठी मी काय करू?

त्वचेवर लाल पुरळ येऊ नये यासाठी तुम्ही वॅक्सिंग पूर्वी अँटीअॅलर्जीक टॅबलेट घेऊ शकता. नको असलेल्या केसांपासून सुटका मिळवण्यासाठी तुम्ही पल्स लाईट ट्रीटमेंटच्या सीटिंग्स घेऊ शकता. हे एक इटालियन तंत्रज्ञान आहे जे नको असलेले केस रिमुव्ह करण्याचा सर्वात वेगवान, सुरक्षित व वेदनारहित उपाय आहे. पल्स लाईटच्या काही सीटिंग्समुळे ८० टक्के नको असलेले केस दूर होतात आणि उरलेले केस एवढे पातळ आणि हलक्या रंगाचे होतात की ते दिसूनदेखील येत नाही.

मी माझ्या चेहऱ्यावरच्या केसांबाबत खूपच त्रासलेली आहे. ते दूर करण्यासाठी लेडीज रेरचादेखील वापर केला, परंतु काहीच फायदा झाला नाही?

सामान्यपणे चेहऱ्यावर केस उगविण्याचं प्रमुख कारण हार्मोन्सचा असमतोलपणा आहे. यासाठी सर्वप्रथम तुम्ही हार्मोन्सची तपासणी करा. यासाठी एखाद्या चांगल्या एंडोक्राईनोलॉजीस्टचा सल्ला घ्या. लेडीज लेझर चेहऱ्यावर वापर करू नका कारण याच्या वापरामुळे राठ केस येतात. सोबतच त्वचा काळी पडते. यासाठी योग्य उपाय हाच आहे की या केसांना कायमच हटविण्यासाठी पल्स लाईट ट्रीटमेंटच्या सीटिंग्स घ्या. हा सर्वात सुरक्षित आणि सहजसोपा उपाय आहे. यामध्ये डाग पडण्याची भीती नसते आणि कोणताही त्रास होत नाही.

माझ्या पोटावर केस आहेत. यामुळे मी शॉर्ट टॉप व ब्लाऊज घालूच शकत नाही. मी ते शेविंगने काढू शकते का?

अजिबात नाही, तुम्ही रेझरचा वापर करून हे काढू शकत नाही कारण यामुळे पुन्हा केस अधिक राठ येतील. जर तुमच्या पोटावर केस कमी असतील तर तुम्ही ते ब्लिच करू शकता. ब्लीचने केस हलक्या रंगाचे होतील, यामुळे त्रासण्याचीदेखील गरज नसते. ते दूर करण्यासाठी तुम्ही हेअर रिमूवल क्रीमचा वापर करू शकता. मात्र एक गोष्ट लक्षात ठेवा की ज्या क्रीमचा तुम्ही वापर करणार आहात ती तुमच्या त्वचेला सूट करणारी असावी. तुम्ही पोटाचे केस वॅक्सिंगने काढण्यासाठी पल्स लाईट लेझरचा वापर करू शकता.

आरोग्य परामर्श

* डॉक्टर सुदीप जैन, एमएस एमसीएच (एम्स), डायरेक्टर, स्पाईन सोल्युशन्स इंडिया, नवी दिल्ली

प्रश्न : मी ४५ वर्षीय नोकरदार स्त्री आहे. गेल्या काही दिवसापासून कमरेत वेदना होत आहेत. तपासणी केल्यावर बल्जिंग डिस्क असल्याचं समजलं. यापासून कशी सुटका मिळेल?

उत्तर : बल्जिंग डिक्सच्या उपचारात फिजीओथेरेपी खूप महत्त्वाची आहे. जर यापासून आराम मिळत नसेल तर उपचार आवश्यक होतात. बल्जिंग डिक्समध्ये वर आलेल्या भागाला एंडोस्कोपिंग तंत्रज्ञानाद्वारे काढलं जातं. हे एक मिनीमली इन्वेसिव्ह प्रोसिजर असतं, ज्याला लोकल अॅनेस्थेशिया देऊन केलं जातं. यामध्ये इस्पितळात भरती होण्याची वा बेडरेस्ट करण्याची गरज नसते. काही दिवसातच तुम्ही पूर्णपणे तुमची सामान्य दिनचर्या सुरु करू शकता.

प्रश्न : माझ्या पतींचे एक्सीडेंट झालं होतं. त्यानंतर त्यांना स्लिप डिस्कची समस्या निर्माण झाली. मला जाणून घ्यायचयं की सर्जरी व्यतिरिक्त असे आणखीण कोण कोणते पर्याय उपलब्ध आहेत?

उत्तर : स्लिप डिस्कचा उपचार यावर निर्भर अवलंबून असतो की समस्या कोणत्या प्रकारची आहे आणि डिक्समध्ये किती खराबी आली आहे. औषध आणि फिजिओथेरेपीने बरं करण्याचा प्रयत्न केला जातो. तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे की स्लिप डिस्कच्या ९० टक्के प्रकरणांमध्ये ऑपरेशनची गरज नसते, परंतु १० टक्के प्रकरणांमध्ये सर्जरी करणं गरजेचं होऊन जातं.

प्रश्न : मी ४६ वर्षीय प्राध्यापिका आहे. मला कोविड-१९ मुळे ऑनलाइन क्लासेस आणि झुम मीटिंगसाठी सतत गॅझेट्स वापरामुळे माझ्या कमरेच्या खालच्या भागांमध्ये वेदना होऊ लागल्या आहेत. कधी कधी वेदना सहन करण्या पलीकडे असतात. काय करू?

उत्तर : कोविड-१९ च्या दरम्यान गॅझेट्सच्या अत्याधिक वापरामुळे अनेक लोकांना स्पाईनशी संबंधित समस्या निर्माण झाल्यात. जर तुम्ही याकडे दुर्लक्ष केलं तर समस्या अधिक गंभीर होईल. तुम्ही त्वरित डॉक्टरांना दाखवा. फिजिओथेरेपी आणि पेन किलरच्या मदतीने ८० टक्के लोकांना आराम मिळतो. ज्यांची समस्या अधिक गंभीर आहे त्यांच्यासाठी एमआरआय, एक्स-रे आणि इतर तपासण्या केल्या जातात. तपासणी केल्यानंतर डॉक्टर सांगतात की तुमची समस्या किती गंभीर आहे आणि ती कशी ठीक केली जाऊ शकते.

प्रश्न : माझ्या सासूबाई ६२ वर्षांच्या आहेत. त्यांना ऑस्टिओपोरॉटिक वर्टिब्रल कम्प्रेशनची समस्या निर्माण झाली आहे. स्पाइन सर्जनने वेसेलप्लास्टि करायला सांगितलं आहे. कृपया उपचाराच्या या तंत्रज्ञानाबद्दल सांगा?

उत्तर : वेसेलप्लास्टि एक नवीन तंत्रज्ञान आहे, जे क्षतिग्रस्त पाठीच्या कणाच्या उपचारासाठी वापरलं जाते. मग पाठीच्या कणामध्ये जर ऑस्टिओपोरॉसिसमुळे खराबी आली असेल, एखादी दुर्घटना व इतर आजारामुळे या तंत्रज्ञानाने उपचार केल्याने परिणाम खूपच चांगले आहेत. प्रथम वर्टीकल कॉम्प्रेशनसाठी ओपन सर्जरी केली जात होती, परंतु वेसेलप्लास्टि एक मिनीमली इनविसिव्ह सर्जरी आहे.

यामध्ये कोणतेही इमप्लांट करण्याची गरज नसते उलट बोन सिमेंटचा वापर केला जातो ज्यामुळे त्वरित पाठीच्या कणा सेटल होतो आणि कोणत्याही दुष्परिणामाशिवाय आयुष्यभर हाड मजबूत बनवून ठेवतं.

प्रश्न : मला अनेकदा मानेमध्ये वेदना होतात. मला जाणून घ्यायचंय की ही समस्या का होते? यापासून वाचण्याचे उपाय आणि उपचार यासाठी कोणकोणते पर्याय उपलब्ध आहेत?

उत्तर : मानेच्या वेदनेला चिकित्सिय भाषेमध्ये सर्वाइकल पेन म्हणतात. मानेपासून जर सर्वाइकल स्पाईनचे सांधे आणि डिक्समध्ये समस्या झाल्यास सर्वाइकल पेन होतं. समस्या साधीच असेल तर त्याला जीवनशैलीमध्ये थोडे बदल करून ठीक केलं जाऊ शकतं. गंभीर समस्या असल्यास उपाय करण्याची गरज पडते. जर फिजिकल थेरेपी आणि औषधांनीदेखील सर्वाइकल पेन बरं होत नसेल तर सर्जरी केली जाते. यापासून वाचण्यासाठी बसताना, चालताना, कॉम्प्युटरवर काम करतेवेळी तुमचं पोश्चर व्यवस्थित ठेवा. नियमितपणे व्यायाम करा. मोबाईल फोनला तुमच्या कान आणि खांद्याच्यामध्ये टेकवून बोलू नका.

प्रश्न : माझ्या पतींना काही दिवसापूर्वीच स्पायनल स्ट्रोक आला आहे. डॉक्टरांनी सर्जरी करण्याचादेखील सल्ला दिला आहे. कृपया सांगा की सर्जरी करणं योग्य राहील का?

उत्तर : स्पायनल स्ट्रोकमध्ये स्पाइनल कार्डमध्ये रक्तात अडथळे येतात. स्पाईनल स्ट्रोक एक गंभीर स्थिती आहे आणि यासाठी त्वरित उपचाराची गरज असते. जर समस्या अधिक गंभीर नसेल तर सूज कमी करण्यास, रक्त पातळ करण्यास आणि रक्तदाब कमी करण्यास आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित करणाऱ्या औषधांनी आराम मिळू शकतो. तुमच्या पतींची स्थिती गंभीर असणार म्हणूनच डॉक्टरांनी सर्जरी करण्याचा सल्ला दिला आहे.

सर्जरीला घाबरू नका. मिनीमली इन्वेसीव सर्जरी तंत्रज्ञानाने सर्जरी खूपच सहज होते. यामध्ये पारंपारिक सर्जरीच्या तुलनेमध्ये खूप कमी त्रास होतो आणि इस्पितळात जास्त थांबण्याची गरजदेखील नसते.

गृहशोभिकेचा सल्ला

* प्रतिनिधी

माझी ननंद एका मुलासोबत आठ वर्षांपासून रिलेशनशिपमध्ये आहे. ती सांगते की त्यांनी कधीच मर्यादा ओलांडल्या नाहीत. तरी देखील मला भीती वाटते की तिने एखादा चुकीचा निर्णय घेऊ नये. तिने ही गोष्ट घरातल्यांपासून लपवून ठेवली आहे.

मला देखील याची माहिती अनाहूतपणे झाली. आता मला वाटतं की ही गोष्ट मला माझे पती व सासूबाईंना सांगायला हवी. परंतु नणंद माझ्यापासून कायमची दुखावली जाऊ नये असं वाटतं, हे योग्य आहे का?

तुम्ही तुमच्या ननंदेच्या रागाची काळजी न करता ही गोष्ट घरातल्यांना सांगा, कारण तिच्या आयुष्यात उद्या काही चुकीचं झालं तर पूर्ण आयुष्यभर तुम्हाला याचं दु:ख राहील.

माझं लग्न साधारणपणे चार वर्षांपूर्वी दिल्लीत झालं होतं. पती व्यावसायिक आहेत. आमचं अरेंज मॅरेज झालं होतं. सुरुवातीला पतीसोबत थोड पटत नव्हतं, परंतु नंतर आम्ही हळूहळू एकमेकांना समजू लागलो आणि सर्व काही ठीक चालू लागलं. परंतु या दरम्यान माझी जाऊ, जी कुटुंबात सर्वात वरच्या मजल्यावर राहते,  अचानक स्वर्गवासी झाली. त्यांना दोन मुलं आहेत जे एवढे मोठे झाले आहेत की स्वत: स्वत:ची काळजी घेऊ शकतात.

माझ्या दिरांच जवळच कपडयांचं दुकान आहे. ते अनेकदा माझ्या पतींच्या मागे देखील आमच्या घरी येत असतात. जाऊ बाईच्या मृत्यूनंतर माझ्या मनात त्यांच्यासाठी सहानुभूतीची भावना असते, परंतु त्यांचं वागणं काही वेगळंच आहे ते अनेकदा माझ्याजवळ येण्याचा प्रयत्न करतात. एके दिवशी ते बिनधास्त माझ्याशी लैंगिक संबंध ठेवण्याचा आग्रह करू लागले.

मी त्यावेळी त्यांना नकार दिला आणि जायला सांगितलं. परंतु आता मला भीती वाटू लागली आहे की पुन्हा जर ते या इराद्याने आले तर माझ्या पतींनादेखील या संदर्भात सांगायला भीती वाटते. कारण ते त्यांच्या मोठया भावाचा खूप आदर करतात. मला भीती आहे की ते मला दोषी मानतील. यासाठी काय करू?

सर्वप्रथम तुम्ही न घाबरता तसंच न संकोचता तुमच्या पतींना सर्व काही सांगा. त्यांना विश्वासात घेऊन तुमची भीती प्रकट करा. जर ते अजिबात मानले नाही तर एखाद्या दिवशी संधी मिळतात सर्व पुरावे मिळवण्याचा प्रयत्न करा.

दिर जेव्हादेखील दरवाजा ठोठावतील, तेव्हा मोबाईल व्हॉइस रेकॉर्डर चालू करून तुमच्याजवळ ठेवा व दरवाजा उघडा. अशावेळी दिर जर चुकीचं बोलत असेल व अशा कोणत्या गोष्टी करत असेल तर सर्व रेकॉर्ड होईल आणि तुम्ही तुमच्या पतीला हे पुरावे म्हणून ते रेकॉर्डिंग ऐकवू शकता.

तुमच्या पतींना दुसरीकडे घर घेण्याचा आग्रह करा व दिरांचं पुन्हा लग्न करण्याचा प्रयत्न करा. त्यांना पत्नीची उणीव भासत आहे म्हणून ते तुमच्याकडे आकर्षित होत आहेत. नवी पत्नी आल्यानंतर कदाचित ते तुमच्याशी सामान्य व्यवहार करू लागतील.

मी कॉलेजमध्ये असताना एका मुलावर प्रेम करत होती, परंतु ते प्रेम व्यक्त करू शकली नाही. नंतर माझं अरेंज मॅरेज झालं. पती खूपच समजूतदार आणि केअरिंग स्वभावाचे आहेत. माझ्या आयुष्यात मी खूप आनंदी आहे. परंतु एके दिवशी अचानक आयुष्यात वादळ आलं, खरं म्हणजे फेसबुकवरती त्या मुलाचा मेसेज आला की त्यांना तू माझ्याशी बोलायचं आहे. माझ्या मनात दबलेली प्रेमाची भावना पून्हा जागी झाली. मी त्वरित त्याच्या मेसेजचं उत्तर दिलं.

फेसबुकवरती आमची खूपच चांगली मैत्री झाली. माझ्या रिकाम्या वेळात त्याच्याशी गप्पा मारू लागली.

हळूहळू लाज आणि संकोच गळून पडला. नंतर त्याने एके दिवशी मला एकटीला भेटण्यासाठी बोलावलं. मला त्याचा हेतू माहीत आहे, म्हणून हिम्मत होत नाहीए की एवढ मोठं पाऊल उचलू की नको. इकडे मनात दबलेल्या भावना मला हे पाऊल उचलण्यासाठी हट्ट करताहेत. सांगा मी काय करू?

हे खरं आहे की पहिलं प्रेम कोणी विसरू शकत नाही, परंतु जेव्हा आयुष्यात तुम्ही पुढे गेला असाल तर पुन्हा मागे वळून जाणं मूर्खापणा होईल. तसंही तुमच्या पतीबाबत तुमची कोणतीही तक्रार नाही आहे. अशा वेळी प्रियकरासोबत नातं जोडून उगाच अडचणी ओढून घेऊ नका.

त्या मुलाला स्पष्टपणे ताकीद द्या की तुम्ही केवळ त्याच्याशी हेल्दी फ्रेंडशिपच ठेवली आहे. ज्यामुळे तुमच्या आयुष्यातील एक मरगळ दूर शांतता आणि प्रेरणा मिळते. परंतु शारिकरित्या तुम्ही या नात्यांमध्ये राहून तुमच्या वैवाहिक नात्यावरतीदेखील अन्याय कराल. म्हणून उशीर न करता मनात कोणतीही द्विधा न आणता तुमच्या प्रियकरांशी याबाबत बोलून तुमचा निर्णय सांगा.

आरोग्य परामर्श

* डॉ. अभिनव गुप्ता, निर्देशक, न्यूरो अँड स्पाइन, बालाजी सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल, साहिबाबाद

प्रश्न : माझ्या वडिलांना स्पाइनल डिस्कचा त्रास झालाय. डॉक्टरांनी सर्जरी करायला सांगितली. आम्हाला जाणून घ्यायचयं की ओपन सर्जरीच्या तुलनेत मिनिमली इनवेसीव सर्जरी किती योग्य आहे?

उत्तर : ज्या रुग्णांचं डिस्क खूप खराब झालं आहे त्यांना स्पाईन सर्जरीची गरज असते. अलीकडे मिनिमली इनवेसीव डीकनप्रेशन आणि मिनिमली इनवेसीव स्टॅबिलायझेशन प्रक्रियेचं चलन खूपच वाढलंय. ओपन सर्जरीच्या तुलनेत हे खूपच सुरक्षित आणि प्रभावी पर्याय आहे. यामध्ये स्पाईनच्या आजूबाजूच्या मांसपेशीना मोठमोठे चिरा देऊन कापणं आणि वेगळं करण्याची गरज पडत नाही. यामध्ये छोटीशी चीर देऊन सर्जरी केली जाऊ शकते.

मिनीमली इनवेसीव सर्जरीचे साईड इफेक्ट्स कमी असतात आणि रिकव्हर होण्यास वेळदेखील कमी लागतो.

प्रश्न : मी ४३ वर्षीय प्राध्यापिका आहे. गेल्या दोन महिन्यापासून कमरेखालती वेदना होतात. तपासणी केल्यानंतर बल्जिंग डिस्क असल्याचं समजलं. मी काय करू?

उत्तर : बल्जिंग डिस्कच्या उपचारात फिजिओथेरपी खूपच प्रभावी आहे. जर यापासून आराम मिळाला नाही तर सर्जरीची गरज लागते. आर्टिफिशियल डिस्क रिप्लेसमेंटद्वारे ही समस्या दूर होऊ शकते. या सर्जरीद्वारे क्षतिग्रस्त डिस्कला आर्टिफिशियल डिस्कमध्ये बदललं जातं. हे डिस्क लागल्यानंतर पीडित व्यक्तीला पुढे मागे वाकण्यात आणि इतर कार्य करण्यात त्रास होत नाही. पाठीच्या कण्याचा लवचिकपणा पूर्वीप्रमाणे सामान्य होतो आणि मणक्याच्या हाडांवर पडणारा झटका सहन करण्याची क्षमतादेखील वाढते. आर्टिफिशियल डिस्कचा सर्वात मोठा फायदा हा आहे की तुम्ही आयुष्यभर काम करू शकता.

प्रश्न : मी ५२ वर्षीय नोकरदार स्त्री आहे. माझ्या कमरे खालचा भाग आणि कुल्ह्यामध्ये सतत वेदना असतात. मी काय करू?

उत्तर : तुम्हाला  सायटिकाचा त्रास आहे. खरंतर सायटिकामुळे होणाऱ्या वेदना खूपच गंभीर असतात. परंतु अनेक प्रकरणात हे कोणत्याही ऑपरेशनशिवाय काही आठवडयातदेखील बरं होतं. अनेक लोकं हॉट पॅक्स, कोल्ड पॅक्स आणि स्ट्रेचिंगने या समस्येपासून आराम मिळतो. परंतु ज्या लोकांना सायटिकामुळे पाय अधिक बारीक झाले आहेत वा ब्लॅडर वा बाऊलमध्ये परिवर्तन झाल्याने मलमूत्र त्यागण्याच्या सवयीमध्ये बदल होऊ शकतो. त्यांच्यासाठी ऑपरेशन करणं गरजेचं आहे. या व्यतिरिक्त जीवनशैलीमध्ये बदल करा. असं भोजन करा ज्यामध्ये कॅल्शियम आणि विटामिन डी पुरेपूर असेल. शारीरिकरित्या सक्रिय राहून नियमितपणे व्यायाम करा. नेहमी आरामदायक बिछानावरती झोपा. जे खूप कडक नसावं आणि अगदी खूप मऊदेखील नसावं.

प्रश्न : माझ्या सासूबाईंना एकदा ब्रेन स्ट्रोक झाला आहे. त्या खूपच अशक्त झाल्या आहेत. त्यांना हा त्रास पुन्हा होण्याचा धोका आहे का?

उत्तर : उपचारानंतरदेखील आवश्यक काळजी घेणं गरजेचं आहे. कारण एकदा स्ट्रोक आल्यानंतर पुन्हा स्ट्रोक होण्याची शक्यता पहिल्या आठवडयात ११ टक्के आणि पहिल्या तीन महिन्यांमध्ये २० टक्के असते. त्यांच्या आहाराकडे लक्ष द्या. त्यांना संतुलित आणि पोषक भोजन द्या. हा हलकेफुलके व्यायाम करणे व फिरण्यासाठी सांगा. डॉक्टरांनी सांगितलेली औषधे वेळेवरती द्या.

प्रश्न : मी आणि माझे पती दोघेही सॉफ्टवेअर इंजिनियर आहोत. गॅझेट्स आमच्या आयुष्याचा एक भाग बनला आहे. मला जाणून घ्यायचे की गॅझेटच्या अतिवापराने स्पाईनशी संबंधित समस्या निर्माण होऊ शकतात का?

उत्तर : गॅझेटचा वाढता वापर अलीकडेच स्पाइनशी संबंधित समस्यांचं एक सर्वात मोठं कारण पुढे येतंय. याच्या वापराच्या दरम्यान योग्य पोश्चर न ठेवल्याने याचा धोका अधिक वाढतो. कारण यामुळे मास पेशींवरती दबाव पडतो. गॅझेट्सच्या अत्याधिक वापरापासून दूर रहा. करतेवेळी स्वत:चे पोश्चर ठीक ठेवा. प्रत्येक दोन तासानंतर एक ब्रेक घ्या. काही मिनिटं ऑफिस वा घरात इकडे तिकडे चालत राहा. थोडसं स्ट्रेचिंग करा. यामुळे तुमच्या मासपेशी आणि सांध्यांना आराम मिळेल. आठवडयातून एकदा डिजिटल डिटॉक्स आवर्जून करून घ्या. यादरम्यान गॅझेटचा वापर अजिबात करू नका.

प्रश्न : मला स्पॉडिलाइटिस आहे, परंतु समस्या एवढी गंभीर नाहीए. मला जाणून घ्यायचेय की काही घरगुती उपायाने आराम मिळू शकतो का?

उत्तर : जर स्पॉडिलाइटिसची समस्या किरकोळ असेल तर घरगुती उपायांनी आराम मिळू शकतो. यासाठी हॉट आणि कोल्ड थेरीपी खूपच महत्त्वाची आहे. यामुळे सांधे आणि मांसपेशीमधील वेदना आणि घट्टपणा दूर होतो. जिथे  तुम्हाला वेदना होत असेल तिथे हीटिंग पॅड्स लावा. तुम्ही हॉटशॉवरदेखील घेऊ  शकता. सूज कमी करण्यासाठी सुजलेल्या जागी बर्फ लावा. यामुळे सूजदेखील कमी होईल आणि वेदनेपासूनदेखील आराम मिळेल. या व्यतिरिक्त सूज, वेदना आणि घट्टपणा कमी करण्यासाठी नॉन स्टेरिएड अँड टू इनफ्लॅमेटरी ड्रग्सदेखील घेऊ शकता. फिजिकल थेरेपीदेखील याच्या उपचाराचा महत्त्वाचा भाग आहे.

गृहशोभिकेचा सल्ला

* प्रतिनिधी

मी २७ वर्षांची अविवाहित मुलगी आहे आणि रिलेशनशिपमध्ये आहे. सध्या लग्न करण्याची इच्छा नाही. सेक्स करताना प्रियकर कंडोम वापरतो. मला हे जाणून घ्यायचे आहे की गर्भधारणा रोखण्यासाठी कंडोम खरोखर प्रभावी आहे का?सेक्स पूर्णपणे सुरक्षित राहण्यासाठी २ कंडोम एकत्र वापरले जाऊ शकतात का?

गर्भनिरोधकासाठी कंडोम हा एक सोपा आणि चांगला पर्याय मानला जातो. ते बाजारातही सहज उपलब्ध ही आहे. त्याचा वापर केवळ गर्भधारणा रोकण्यासाठीच नव्हे तर एसटीडीसारख्या समस्यांपासूनही शरीराचे संरक्षण करणे आहे.

सेक्स दरम्यान कंडोम वापरूनही गर्भधारणा तेव्हाच होऊ शकते जेव्हा कंडोम फाटला गेला असेल. सामान्यत: निकृष्ट दर्जाचा कंडोम फाटण्याची भीती असते. म्हणून आपण आपल्या प्रियकराशी याबद्दल खुलेपणाने बोलले पाहिजे. त्याला फक्त ब्रँडेड कंडोम वापरण्यास सांगा. ब्रँडेड कंडोम दीर्घकाळ टिकणारे असतात आणि ते सहजपणे तुटत नाहीत. आजकाल बाजारात अनेक फ्लेवर्समध्ये कंडोम उपलब्ध आहेत, जे सेक्सला अधिक रोमांचक बनवतात.

जरी कंडोम हे गर्भनिरोधकांचे एक चांगले साधन असले तरी तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही सेक्सदरम्यान महिला योनीतून गर्भनिरोधक गोळयादेखील वापरू शकता. याद्वारे तुम्ही कोणत्याही भीतीशिवाय सेक्सचा पूर्ण आनंद घेऊ शकता. पण बॉयफ्रेंडला कंडोम लावण्यास जरूर सांगा.

मी २५ वर्षांची नोकरी करणारी मुलगी आहे. मी २ महिन्यांनी लग्न करणार आहे. मला स्वयंपाक करायला येत नाही, तर मी टीव्ही मालिकांमध्ये पाहिलं आहे की जेव्हा सुनेला स्वयंपाक करायला येत नाही तेव्हा सासरचे लोक तिची चेष्टाच करत नाही तर तिला त्रास ही देतात. मला सांगा मी काय करू?

छोटया पडद्यावर प्रसारित होणाऱ्या बहुतेक मालिकांचा खऱ्या जीवनाशी दूर-दूरपर्यंतही काही संबंध नसतो. सासू-सून टाईपच्या काही मालिका तर एवढया फसव्या असतात की त्या जनजागृती करण्याऐवजी समाजात गोंधळ आणि अंधश्रद्धा पसरवण्याचे काम करतात. क्वचितच अशी एखादी मालिका असेल ज्यामध्ये सासू-सुनेचे नाते यापेक्षा चांगल्या पद्धतीने मांडले गेले असेल.

तरीही तुम्ही तुमच्या मंगेतराशी बोला आणि याबद्दल माहिती द्या, लग्नाला अजून २ महिने बाकी आहेत, त्यामुळे आतापासून स्वयंपाक करायला शिकण्यास सुरुवात करा. स्वयंपाक हीदेखील एक कला आहे, ज्यामध्ये कुशल स्त्रीला इतर कोणावर अवलंबून राहावे लागत नाही, तसेच तिला पती आणि मुलांसह घरातील सर्व सदस्यांचे खूप प्रेमही मिळते.

मी २५ वर्षांचा अविवाहित तरुण आहे. माझी अडचण माझ्या प्रेयशीबद्दल आहे, जी मनाने चांगली आहे आणि माझ्यावर खूप प्रेमही करते, पण ती नेहमी नाराज असते. मी तिला नेहमी फिरायला घेऊन जावे, चित्रपट दाखवावा, शॉपिंग करावे असे तिला वाटते, ती मला वारंवार फोन करून त्रासही देत असते. ती म्हणते तू जे काही करशील ते मला सांगून कर. कधी कधी असं वाटतं की मी वाईटरित्या अडकलोय. मला सांगा मी काय करू?

प्रत्येक प्रेयशीला वाटते की तिच्या प्रियकराने तिच्यावर प्रेम करावे, तिला वेळ द्यावा, चित्रपट दाखवायला घेऊन जावे, शॉपिंग करावे, भेटवस्तू द्याव्यात तुमच्या प्रेयशीलाही तुमच्याकडून अशीच अपेक्षा आहे. जर तुम्ही काम करत असाल आणि तुमच्याकडे वेळ नसेल तर वीकेंडला किंवा सुट्टीच्या दिवशी प्रेयशीला नक्कीच वेळ द्या. होय, उर्वरित दिवसात हालचाल विचारत रहा.

विनाकारण ती तुम्हाला वारंवार फोन करत असेल, तर त्याबद्दल तिच्याशी बोला आणि वेळेनुसार भेटण्याचे आणि फिरायला जाण्याचे वेळापत्रक निश्चिंत करा. असे करूनही जर ती जुमानत नसेल आणि तुम्हाला त्रास देत असेल तर तिच्यापासून अंतर राखण्यातच फायदा आहे.

मी २९ वर्षांची विवाहित आहे. आमचं संयुक्त कुटुंब आहे. लग्नाआधीच आम्हाला सांगितले गेले होते की मला संयुक्त कुटुंबात राहायचे आहे, तसे तर इथे कुठल्या गोष्टीची अडचण नसली तरी सासरचे बहुतेक लोक मोकळया विचारांचे नाहीत, तर मी खूप मोकळया मनाची आहे. यामुळे मला कधी-कधी त्यांची नाराजी सहन करावी लागते आणि मोकळेपणामुळे माझ्या नणंदा आणि जाऊ माझ्याकडे विचित्र नजरेनेही पाहतात. पतीला इतरत्र फ्लॅट घेण्यास सांगू शकत नाही. मला सांगा मी काय करू?

कुटुंबात कधी कधी मतभेद, वादविवाद, भांडणे होणे ही सामान्य गोष्ट आहे. पण फॅमिली हे फेसबुक किंवा व्हॉट्सअॅपसारखे नाही, ज्यात तुम्ही शेकडो लोक तर जोडले आहेत, पण तुम्हाला कोणी आवडत नसेल तर तुम्ही त्याला एकाच क्लिकवर एका झटक्यात काढून टाकू शकता. कुटुंबातील काही सदस्य तुमच्याकडे कसे पाहतात, कसे वागतात याची अजिबात पर्वा करू नका. स्वत:ला अशा प्रकारे व्यवस्थित करणे चांगले होईल की आपण नेहमीच एक सुंदर व्यक्ती राहाल. कोण कसे पाहते हे त्याच्यावर अवलंबून आहे.

आजकाल जिथे बहुतेक लोक विभक्त कुटुंबात राहतात आणि सर्व निषिद्धांमधून जातात, तिथे आजच्या काळात तुम्हाला संयुक्त कुटुंबात राहण्याची संधी मिळाली आहे, ज्यामध्ये थोडी समज दाखवली तर भविष्यात हे तुमच्यासाठी फायदेशीरच सिद्ध होईल.

सौंदर्य समस्या

– समाधान ब्यूटी एक्सपर्ट, पूजा साहनी

  • रेच काळे डाग आहेत, ज्यामुळे मी खूपच चिंतित आहे. मी अनेक उपाय केले, पण काहीच फायदा झाला नाही. चेहऱ्यावरील डाग दूर करण्याचे उपाय सांगा?

चेहऱ्यावर डाग दीर्घकाळ उन्हात राहिल्याने, दिवसभर प्रदूषणाच्या संपर्कात येण्याने आणि कधी कधी हार्मोनल बदलामुळेही होतात आणि मग दिवसेंदिवस हे डाग गडद होत जातात. पण काही उपाय करून हे हलके केले जाऊ शकतात. तुम्ही टोमॅटोचा रस कापसाने आपल्या डागांवर आणि संपूर्ण चेहऱ्यावर लावा आणि सुकल्यावर धुऊन काढा. त्याचबरोबर बटाट्याच्या सालींचा रस चेहऱ्याच्या डागांवर लावल्यानेदेखील डाग हलके होतात. याशिवाय तुम्ही दही आणि बेसन किंवा लिंबू आणि मधाचा लेपही चेहऱ्यावर लावू शकता. हा लेप चेहऱ्यावर चांगल्याप्रकारे लावून सुकू द्या, मग चेहरा धुवा. हे उपाय सतत केल्याने डागही हलके होतील आणि चेहराही उजळून निघेल.

  • माझ्या चिन आणि अपरलिपवर केस आहेत, जे मला काही दिवसांच्या अंतराने थ्रेडिंग किंवा वॅक्सिंगद्वारे काढून टाकावे लागतात. पण ते पुन्हा लगेचच वाढतात आणि माझा चेहरा खराब दिसू लागतो. असा एखादा घरगुती उपाय सांगा ज्याने चिन आणि अपरलिपचे केस कायमस्वरूपी दूर होतील?

सामान्यपणे चेहऱ्यावर अधिक लव येणं हे हार्मोनल असंतुलनामुळे होत असतं. हे नको असलेले केस तुम्ही ब्यूटी ट्रीटमेंट जसं की ब्लीचिंग, वॅक्सिंग, लेझर ट्रीटमेंट किंवा हेअर रिमूवल क्रीमद्वारे काढू शकता. यामध्ये लेझर ट्रीटमेंट हा स्थायी उपाय आहे तर इतर अस्थायी उपाय आहेत. तुम्ही घरगुती उपाय म्हणून हळदीचा घट्ट लेप बनवा आणि नको असलेल्या केसांना लावा मग सुकू द्या. सुकल्यावर चोळून चोळून हळद काढा आणि मग चेहरा धुवा. असं ४-५ आठवडे सतत करा. हळद नैसर्गिक ब्लीचचं काम करते आणि हळूहळू केसांची वाढ मुळापासून संपवण्यासाठी मदत करते. अशाच प्रकारे लिंबू आणि साखरेचा लेपही चेहऱ्यावरील नको असलेले केस दूर करण्यास मदत करतो.

  • मी २२ वर्षांची तरुणी असून माझ्या सावळट रंगामुळे खूप हैराण आहे. सावळट रंगामुळे मला माझ्या व्यक्तिमत्त्वामध्ये खूप मोठा अभाव असल्यासारखं वाटतं. असा एखादा घरगुती उपाय सांगा ज्याने त्वचेच्या रंगामध्ये सुधारणा होऊ शकेल?

कोणतीही व्यक्ती सावळट व गोरी असणं हे नैसर्गिक असण्याबरोबरच आनुवंशिकही असतं, जे पूर्णपणे बदलणं कठीण आहे. सावळेपणा हा कसला अभाव वा कमी नाहीए. तसंही अलीकडे डस्की ब्यूटीचं युग आहे. पण तरीदेखील तुम्हाला हवं तर तुम्ही काही घरगुती उपाय करून आपल्या रंगामध्ये सुधारणा करू शकता. तुम्ही टोनर म्हणून कच्च्या दुधाचा वापर करा. कापसाच्या बोळ्याने चेहऱ्यावर दूध लावा आणि हळुवारपणे मसाज करा. जेव्हा दूध त्वचेमध्ये पूर्णपणे मुरून सुकेल तेव्हा चेहरा धुऊन काढा. याने त्वचेचा पोत सुधारेल. याव्यतिरिक्त पपईचा गर चेहऱ्यावर लावल्यानेदखील त्वचा उजळते. याशिवाय तुम्ही उन्हात जाणं टाळा आणि घरातून बाहेर पडतेवेळी एसपीएफयुक्त सनस्क्रीन लावा.

  • मी कॉलेजात जाणारी विद्यार्थिनी आहे. माझं केस खूपच पातळ आहेत. केस स्वस्थ आणि लांबसडक बनवण्याचा एखादा घरगुती उपाय सांगा?

केसांना स्वस्थ आणि लांबसडक बनवण्यासाठी दररोज तेल लावा. मालीश करण्यासाठी तुम्ही खोबरेल किंवा ऑलिव्ह तेलाचा वापर करू शकता. केसांवर केमिकल ट्रीटमेंट फार कमी प्रमाणात करा. या ट्रीटमेंटमुळे केस अशक्त होतात. केस स्वस्थ ठेवण्यासाठी आवळा पावडर आणि लिंबाचा रस समप्रमाणात घेऊन पेस्ट बनवा आणि केसांवर लावा. पेस्ट सुकल्यावर कोमट पाण्याने ती धुऊन काढा. याव्यतिरिक्त तुम्ही बटाट्याचा रसदेखील केसांना लावू शकता. यानेदेखील केस स्वस्थ आणि मऊसूत बनतात. बटाट्याच्या रसामध्ये व्हिटामिन एबीसी असतात जे केसांना नरीशमेंट देतात.

  • मला वॅक्सिंग केल्यानंतर त्वचेला खाज उठण्याची समस्या आहे. मी जेव्हा जेव्हा माझ्या अंडरआर्म्सना वॅक्स करते तिथे पुरळ उठतं आणि खाज सुटते. मला सांगा, असं का होतं आणि यापासून बचावण्याचे काय उपाय आहेत?

अनेक वेळा आपण जो डिओडे्रंट वापरतो, तोदेखील आपल्या अंडरआर्म्समध्ये पुरळ उठण्याचं आणि खाज सुटण्याचं कारण ठरू शकतं. तसंच वॅक्सिंगमुळेही अनेक वेळा खाज सुटते. म्हणूनच तुम्ही कायम प्रोफेशनल सलूनमधूनच वॅक्सिंग करून घ्या. वॅक्सिंग करण्यापूर्वी प्रीवॅक्स लोशन जरूर लावा. जर त्वचा जास्तच संवेदनशील असेल तर सेन्सिटिव्ह स्किन ऑइलही तुम्ही अंडरआर्म्सला लावू शकता. याने तुमची समस्या लवकरच दूर होईल.

  • पार्टीसाठी तयार होताना ब्लशर जास्त प्रमाणात लागल्यास काय करावे?

ब्लशर जास्त लागल्यास गालांवर ब्रशच्या मदतीने लूज क्लीन पावडर ब्लश लावा. जर यानेदेखील फायदा झाला नाही तर थोडीशी ट्रान्सलूशन पावडर मिसळून गालांवर ब्रश फिरवा. ब्लशर आणि ट्रान्सलूशन पावडर मिसळल्याने एक म्यूट कलर तयार होईल आणि तुमची समस्याही दूर होईल.

आरोग्य परामर्श

 डॉ. संदीप मेहता, बीएलके सुपरस्पेशालि हॉस्पिटल,नवीदिल्ली

प्रश्न : मी ४७ वर्षांची नोकरदार स्त्री आहे. मी वयाच्या ४२व्या वर्षीच रजोनिवृत्त झाले आहे. पण तेव्हापासून कूस बदलल्यावर मला स्तनांमध्ये वेदना जाणवते. मला कोणत्या प्रकारची तपासणी करायला हवीय?

उत्तर : याला मस्टाल्जिया म्हटलं जातं. स्तनांमध्ये वेदना स्तनरोगाचं कोणतंही लक्षण असू शकतं. तुम्ही एखाद्या तज्ज्ञ कॅन्सर सर्जनकडून तुमच्या स्तनांची तपासणी करून घ्यायला हवीय. जर तुमचे स्तन कडक झाले असून तुमच्या डॉक्टरांना तपासणीदरम्यान एखादी गाठ वगैरे दिसत असेल तर तुम्ही तुमच्या ब्रेस्टचा एमआरआय करणं जास्त योग्य ठरेल.

प्रश्न : मी ३७ वर्षांची गृहिणी आहे. गेल्या सहा वर्षांपासून मी गर्भनिरोधक गोळ्या खात आहे. पण मी असं ऐकलं आहे की अशा गोळ्यांचं सेवन केल्याने कॅन्सर होण्याची शक्यता बळावते. हे सत्य आहे का?

उत्तर : पाच वर्षांपेक्षा जास्त काळापासून गर्भनिरोधक गोळ्या खाणाऱ्या स्त्रियांमध्ये ब्रेस्ट कॅन्सरचा धोका जास्त असतो. खरंतर अलीकडे गर्भनिरोधक गोळ्यांमध्ये हार्मोन्सचं प्रमाण कमी ठेवलं जातं. त्यामुळे याचा धोका बऱ्यापैकी कमी झाला आहे. पण ज्या स्त्रियांच्या कुटुंबात ब्रेस्ट कॅन्सरचा इतिहास राहिला आहे तिने अशा गोळ्यांचं सेवन करणं टाळलं पाहिजे.

प्रश्न : दोन वर्षांपूर्वी माझ्या बहिणीचं ओव्हरियन कॅन्सरमुळे निधन झालं होतं. तिला २ मुली. एक १६ वर्षांची आणि एक १० वर्षांची आहे. डॉक्टर सांगतात की जर आईला कॅन्सर झाला आहे तर मुलांनाही कॅन्सर होण्याची शक्यता असते. म्हणूनच जर भविष्यात अशा कुठच्या धोक्यापासून बचावयाचं असेल तर आम्ही काय करायला हवं?

उत्तर : मुलींना ओव्हरियन कॅन्सरची भीती (सामान्य लोकसंख्येच्या तुलनेत ३ ते ६ पट) जास्त असते. दोन्ही मुलींसाठी सद्या एकच सल्ला आहे की त्यांनी दरवर्षी सीए १२५ची तपासणी करत राहावं आणि ओव्हरियन कॅन्सरची तपासणी करण्यासाठी ट्रांसवेजिनल अल्ट्रासाउंड करून घ्यावा. त्यांनी बीआरसीए १ आणि बीआरसीए २ सारखी अेनेटिक म्यूटेशन तपासणीही करून घ्यायला हवी. जर याचा रिपोर्ट पॉझिटिव्ह आला, तर अपत्य जन्माला न घालण्याचा निर्णय घेऊन त्यांना याचा धोका कमी करणाऱ्या साल्पिंगो उफोरेक्टोमिया (या सर्जिकल प्रक्रियेत स्त्रीची ओव्हरी आणि फॅलोपियन ट्यूब्स काढून टाकल्या जातात) वरही विचार करायला हवाय. अशाप्रकारच्या तपासणीचा सल्ला सामान्यपणे ३०-३५ वर्षांच्या स्त्रीला दिला जातो. पण तुम्ही तुमच्या बहिणीच्या मुलींचा हा सर्जिकल उपचार त्यांची आई ओव्हरियन कॅन्सरने ग्रस्त झाल्याच्या वयापेक्षा १० वर्षं कमी वयातही करून घेऊ शकता. त्या कमी वयात हा धोका कमी करण्यासाठी आपली ओव्हरी काढू शकतात.

प्रश्न : लहानपणी भाजल्यानंतर कोणाला नंतर कॅन्सर होऊ शकतो का? जर होय, तर यापासून बचावण्याचं पहिलं पाऊल काय असायला हवंय?

उत्तर : भाजल्यामुळे अस्थायी डाग पडतात, ज्यामुळे अशी त्वचा आकसली किंवा ताणली जाते आणि त्याची हालचाल सीमित होऊन जाते. जसं की, टाचा किंवा गुडघ्यांच्या सांध्यामध्ये अनेक वर्षांनी कॅन्सरची जखम बनण्याची शक्यता निर्माण होते. भाजल्यामुळे त्वचेला झालेल्या अपायांवर उपचार करण्यासाठी बचावण्याचा सर्वात उत्तम मार्ग म्हणजे शक्य तितक्या लवकर स्किन ग्राफ्टिंग किंवा फ्लॅप करणं आहे.

प्रश्न : प्रत्येकाला एचपीव्ही लस टोचून घ्यायला हवीय का? ही लस टोचून घेतल्याचा काही धोकाही आहे का?

उत्तर : एचपीव्ही पुरुष आणि स्त्रियांमध्ये आनुवंशिक गाठीचं मुख्य कारण असतं. हे स्त्रियांच्या गर्भाशय, गुप्तांग आणि योनिमार्गाच्या कॅन्सरचंही कारण ठरतं. पुरुषांना लिंग कॅन्सर आणि स्त्री व पुरुष दोघांना यामुळे गुदद्वार आणि गळ्याचाही कॅन्सर होऊ शकतो. यापैकी अनेक रोगांपासून एचपीव्ही लस घेऊन बचावलं जाऊ शकतं.

एचपीव्ही लस ११-१२ वर्षांच्या मुलामुलींना घेण्याचा सल्ला दिला जातो. किशोरावस्थेच्या आधीचं वय लस घेण्यासाठी सर्वात योग्य असतं. कारण पहिल्यांदा यौन संपर्कात येणं आणि वायरसच्या पहिल्या संपर्कात येण्याच्या खूप आधी ही लस फारच प्रभावीपणे काम करते. किशोरावस्था ओलांडणारे आणि   तारुण्यावस्थेत पोहोचणाऱ्यांनाही एचपीव्ही लसीचा फायदा होऊ शकतो. मग ते सेक्सुअलरीत्या सक्रिय असले तरी ही लस त्यांना एचपीव्हीच्या सर्वात सामान्य टाइपपासूनही वाचवेल.

एचपीव्हीचे जवळजवळ ४० वेगवेगळे प्रकार आहेत. मुली वयाच्या सव्वीसाव्या वर्षांपर्यंत ही लस घेऊ शकतात तर मुलं वयाच्या एकविसाव्या वर्षांपर्यंत ही लस घेऊ शकतात.

गृहशोभिकेचा सल्ला

मी २१ वर्षांची तरुणी आहे. गेल्या अनेक महिन्यांपासून मी आपल्या प्रियकरासमवेत त्याच्या फ्लॅटवर जात असे. आमच्यात शारीरिक संबंध बनले. या काळात बॉयफ्रेंडने आवश्यक खबरदारी घेतली नाही, उलट माझ्?या वारंवार आग्रह केल्यानंतर तो माझ्यावर रागावयाचा. मला त्यास गमवायचे नव्हते म्हणून मी विवश होते. परंतु आता मला भीती वाटत आहे की मी यामुळे गरोदर तर होणार नाही ना. मी पुढे काय करावे?

संबंध बनवल्यानंतर जर मासिक पाळी आली नसेल तर तुम्ही घाबरायला हवं. मासिक पाळी आली नसल्यास आपण गर्भधारणा चाचणी किट वापरुन परीक्षण करू शकता. आपण स्वत:देखील घरीच हे परीक्षण करू शकता. किटमध्ये तपासणी केल्यावर दोन लाल रेषा दिसल्या तर तुम्ही तातडीने डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. जर तुमचे आणि तुमच्या प्रियकरामधील नाते गहन असेल तर लवकरच तुम्हा दोघांनी लग्न केले पाहिजे. जर तुमचा प्रियकर लग्नासाठी तयार नसेल तर मग त्याचे नाही म्हणण्याचे कारण शोधण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे आणि त्याच्याकडून स्वत: भावनिकरित्या ब्लॅकमेल होणे टाळा. आपण आपल्या इच्छेने संबंध बनवत असल्यास प्रोटेक्शन वापरा.

मी २४ वर्षांची स्त्री आहे. माझे लग्न ३ महिन्यापूर्वी झाले आहे, लग्नापूर्वी माझे दुसऱ्यावर प्रेम होते. कुटुंबातील सदस्यांच्या दबावाखाली माझे लग्न झाले. माझा नवरा खुल्या विचारांचा आहे. त्यांनी आमचे संबंध समजून घेण्यासाठी मला पूर्ण स्वातंत्र्य दिले. या ३ महिन्यांत आमच्यात कोणतेही संबंध नव्हते, परंतु आता मला वाटते की आमच्यातील अंतर संपुष्टात यावे. कृपया योग्य सल्ला द्या?

हे नातं समजून घेण्यासाठी तुमच्या पतीने तुम्हाला पूर्ण वेळ दिला ही एक उत्तम गोष्ट आहे. आता आपणास समजले आहे की आपले सध्याचे कुटुंब आपले पतीच आहेत. त्यांच्यापासून अंतर मिटविण्यासाठी हे उत्तम होईल की आपण आपल्या पतीबरोबर फिरायला जा, त्यांना पुरेसा वेळ द्या. जर तसे झाले नाही तर आपल्या पतीबरोबर रोमँटिक होण्याचा प्रयत्न करा. त्यांच्यासाठी आश्चर्यकारक योजना बनवा. रात्री आपल्या बेडरूममध्ये फुले व मेणबत्त्या सजवा. स्वत:ला हॉट आणि मादक बनवा. यादरम्यान असे कपडे घाला, जे आपले सौंदर्य वाढवतील. तर मग पती तुमच्या प्रेमात कुठल्या सीमेपर्यंत स्वत:ला हरवतो ते पहा.

मी २४ वर्षांची तरुणी आहे. लग्नाआधी माझे १-२ बॉयफ्रेंड्सबरोबर लैंगिक संबंध होते. त्यावेळी माझी २ वेळा गर्भधारणाही झाली. मग मी औषध खाऊन गर्भपात करून घेतला. आता माझ्या लग्नाला ३ वर्ष झाली आहेत, पण अद्याप मी गर्भधारणा करू शकले नाही. यामागे पूर्वी औषधे घेण्याचे काही कारण आहे का? कृपया मला मार्गदर्शन करा की मी भविष्यात आई होईन की नाही?

भुतकाळ विसरा. पूर्वी जे घडले त्याच्या भीतीतून स्वत:ला मुक्त करा. योग्य आहार घ्या आणि व्यायाम करा व डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन गरोदरपणास उपयुक्त औषधे घ्या. तुमची इच्छा नक्कीच पूर्ण होईल.

मी २० वर्षांची मुलगी आहे. मला एक मुलगा आवडतो, तोही माझ्यावर खूप प्रेम करतो. त्याला माझ्याशी लग्न करायचं आहे पण मला आता माझ्या करिअरवर लक्ष केंद्रित करायचं आहे आणि मग लग्न करायचं आहे. तो लग्नासाठी खूप दबाव आणत आहे आणि मी नकार दिल्यावर त्याने माझ्याशी बोलणेही थांबवले आहे. मी काय करू?

तुम्ही एकदम बरोबर आहात. आजकाल मुलींनी सर्वप्रथम त्यांच्या करिअरवर लक्ष केंद्रित केले पाहिजे. यासाठी आपल्या प्रियकराला समजावण्याचा प्रयत्न करा. जर तो सहमत नसेल तर हीच वेळ आहे आपण शिकण्याची, म्हणजे करिअर करण्याची. तुमचे करिअर बॉयफ्रेंडपेक्षा महत्त्वाची आहे. आता जर तुम्ही फक्त आपल्या करिअरवर लक्ष केंद्रित केले तर ते अधिक चांगले होईल.

माझा प्रियकर खूप संशयी आहे. प्रत्येक क्षणी माझ्यावर लक्ष ठेवतो आणि माझे कोणत्याही मुलाशी बोलणे त्यास आवडत नाही. खरेतर मी त्याला सर्व काही सांगते. सुरुवातीला मला असे वाटायचे की तो माझी काळजी घेतो, पण आता मला या नात्याने गुदमरल्यासारखे वाटते. मला नेहमी प्रश्न विचारणे, यामुळे मी कळसूत्री बाहुलीसारखे बनले आहे. जेव्हा मी ब्रेकअपबद्दल बोलते तेव्हा तो मला भावनिक ब्लॅकमेल करतो. मला हे सर्व संपवायचे आहे. मी काय करू?

ज्या व्यक्तिबद्दल आपणास आतापासूनच माहीत आहे की संशय घेणे त्याच्या स्वभावामध्ये आहे, तो आपल्याला गुलाम बनवू इच्छित आहे आणि आपल्या स्वातंत्र्याच्या मार्गामध्ये खूप मोठा अडथळा ठरू शकतो, तर अशा व्यक्तिबरोबर आयुष्यात खूप लांबचा प्रवास केला जाऊ शकत नाही.

जेव्हा आपण या नात्यात शांती आणि आनंद मिळवू शकत नसाल तर मग सारे आयुष्य त्याच्याबरोबर राहून तडफडण्यापेक्षा चांगले हे आहे की आपण आताच त्याच्यापासून विभक्त होण्याचे ठरवायला हवे.

त्याच्या भावनिक गोष्टी आपल्याला असा निर्णय घेण्यास थांबवतील, परंतु आपण आपल्या निर्णयावर ठाम रहायला हवे. हळूहळू तोदेखील समजेल आणि योग्य अंतर ठेवेल. जर तरीही तो सहमत नसेल तर संपूर्ण गोष्ट आपल्या कुटुंबातील सदस्यांना सांगा.

आरोग्य परामर्श

* रिता बक्षी, स्त्रीरोग तज्ज्ञ, इंटरनॅशनल फर्टिलिटी सेंटर

प्रश्न : मी ५३ वर्षीय महिला आहे. माझा मेनोपॉज अजून आला नाही आहे. मला माहीत करून घ्यायचे आहे की शरीर या बदलाकडे वाटचाल करत आहे का?

उत्तर : मेनापॉजचे सरासरी वय ४५ ते ५५ वर्ष असते, म्हणून शक्यता आहे की तुमचीसुद्धा या बदलाकडे वाटचाल होत असावी. असे आवश्यक नाही की सगळयाच महिलांचा मेनापॉज या वयात यायला हवा. अनेक अशी कारणं आहेत जी याला प्रभावित करतात. जसे ताण, दैनंदिन जीवनशैली, योग्य आहार इत्यादी. जर तुम्हाला काही लक्षणं जसे योनीमार्गाचा शुष्कपणा, त्वचा कोमेजणे, पोटावर सूज, थकवा आणि मूड स्विंग अनेकदा जाणवत असेल तर, शक्यता आहे की तुमच्या हार्मोन्समध्ये बदल होत आहे. असे होत असेल तर तुम्ही तुमच्या खाण्यापिण्याची काळजी घ्या आणि एखाद्या स्त्री रोगतज्ज्ञाला भेटा.

प्रश्न : मी ४८ वर्षांची महिला आहे. मी कामेच्छा प्रबळ होण्यासाठी सप्लीमेंट घेऊ शकते का? ४-५ वर्षांपूर्वी आंशिक हिस्टे्रक्टॉमी झाली होती. गेल्या काही महिन्यांपासून मला माझ्यात मेनोपॉजची लक्षणं जाणवत आहेत. मला असे वाटते की सर्वात स्पष्ट लक्षण सेक्स ड्राइव्ह कमी होणे हे आहे. सांगा मी काय करू?

उत्तर : लिबीडो म्हणजे कामेच्छा कमी होणे, मेनोपॉजदरम्यान अत्यंत सामान्य असते आणि यात अनेक गोष्टी आपले योगदान देत असतात. मेनोपॉजच्या काळात एस्ट्रोजन हार्मोन्स कमी होणे हे प्रमुख कारणांपैकी एक आहे. हार्मोनल चेंज शरीरावर मोठा ताण आणतो, म्हणून ऊर्जेचा स्तर कमी होतो. एस्ट्रोजनचा स्तर कमी होणे आपल्या मन:स्थितीला प्रभावित करु शकते. यासाठी जडीबुटी, मॅका आणि ब्लॅक रास्पबेरीचे सेवन लाभकारक होऊ शकते.

प्रश्न : मी ४० वर्षीय महिला आहे आणि माझा मेनोपॉज काळ सुरु झाला आहे. लवकर मेनोपॉज आल्याने माझ्या पोटावर खूप ब्लॉटिंग होत आहे. मी काय करू?

उत्तर : मेनोपॉजमध्ये सूज, ब्लॉटिंग अगदी सामान्य गोष्ट आहे. आणि हा त्रास इतर अनेक कारणांमुळे होऊ शकतो. एस्ट्रोजन हार्मोनचा खालावता स्तर, पचनाला प्रभावित करू शकतो, ज्यामुळे सर्व काही मंदगतीत चालते. यामुळे सूज येते. खालावता एस्ट्रोजनचा स्तर कार्बोहायड्रेटच्या पचनावरसुद्धा परिणाम करू शकतो, ज्यामुळे स्टार्च आणि शुगरचे पचन होणे आणखी कठीण जाते व यामुळे अनेकदा थकवासुद्धा जाणवू शकतो.

रोज नियमित चालणे तुमच्यासाठी सहाय्यक ठरेल. यामुळे तुमची पचनशक्ती बळकट होईल. याशिवाय खोल श्वास घ्या आणि शरीराला टोन करा. पास्ता, केक, बिस्कीट आणि पांढरे तांदूळ खाणे टाळा. जर दीर्घ काळ हे दुखणे बरे झाले नाही तर एखाद्या स्त्रीरोग तज्ज्ञांना भेटा.

प्रश्न : माझा मेनोपॉज सुरु झाला आहे. मी फॅमिली प्लॅनिंगबाबत सतर्क असायला हवे का?

उत्तर : तुमचा मेनापॉज आताच सुरु झाला आहे. त्यामुळे शक्यता आहे की १ वर्षांपासून तुमची मासिक पाळी आली नसेल. अशावेळी जेव्हा महिलेची वर्षभर मासिक पाळी येत नाही, तेव्हा त्यांनी फॅमिली प्लॅनिंग म्हणजे कंडोम वगैरेचा वापर करायला हवा. मेनोपॉजनंतरसुद्धा स्त्रियांमध्ये लैंगिक संक्रमणाची जोखीम कमी करण्यासाठी कंडोम इत्यादीचा वापर करत रहायला हवे.

प्रश्न : तीन महिन्यांपासून माझी मासिक पाळी आली नाही आहे. आता एकदम एक आठवडयापासून ब्लीडींग होते आहे. हे बरोबर आहे की चूक आणि अशा परिस्थिती मी काय करायला हवे?

उत्तर : अनेक महिलांमध्ये कितीतरी महीने एवढेच नाहीतर वर्षभरसुद्धा मासिक पाळी येत नाही आणि नंतर परत सुरु होते. हा बदल तेव्हाच होतो जेव्हा हार्मोन, ताण, अती व्यायाम, आहारात बदल होतो. अशा परिस्थितिचा सामना करण्यासाठी तुम्ही थोडया दिवसांसाठी आयर्न टॉनिकचा आधार घ्या. जर तरीही या समस्येतून सुटका झाली नाही तर लवकरात लवकर एखाद्या स्त्रीरोग तज्ज्ञाला भेटा.

प्रश्न : मेनोपॉजच्या काळात मी कसा आहार घ्यायला हवा? मी खूप ठिकाणी याबाबत वाचले आहे, पण अजूनपर्यंत एखाद्या योग्य आहारापर्यंत पोहोचले नाही. कृपया सांगा की या परिवर्तनादरम्यान कसा आहार घ्यायला हवा?

उत्तर : मेनोपॉज संपूर्ण शरीरावर फार मोठा परिणाम करत असतो. म्हणून जितकी जास्त तुम्ही तुमच्या शरीराची काळजी घ्याल तेवढे उत्तम. ताजी फळं, ब्राऊन राईस, मोड आलेली कडधान्य असलेला आहार आपल्या जेवणात जास्त समाविष्ट करा. गव्हाच्या पिठाचे सेवन कमी करा, कारण काही महिलांमध्ये गव्हाचे पचन करण्याची प्रक्रिया मंदावते आणि वजन वाढू लागते. आपल्या आहारात जास्त प्रथिने आणि जर तुम्ही शाकाहारी नसाल तर मांस आणि मासेसुद्धा खाऊ शकता. जर शाकाहारी असाल तर दररोज प्रोटीन शेक पिऊ शकता. पण हे निश्चित करा की यात साखर कमी वा नसल्यातच जमा असावी.

प्रश्न : मी ५७ वर्षाची आहे. मेनोपॉजमुळे माझ्या चेहऱ्यावर खूप केस उगवत आहेत. मला सांगा की मी काय करायला हवे?

उत्तर : मेनोपॉजचे अनेक साईड इफेक्ट्स असतात. नकोसे केस उगवणे यापैकी एक आहे. बॉटनिकल सप्लिमेंट्स मेनोपॉजच्या भक्ष्य असलेल्या महिलांमध्ये एस्ट्रोजनचे प्रमाण नियंत्रित करते.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें