निरोगी लाईफस्टाइल गरजेची

* किरण अहुजा

काव्या आयटी कंपनीत काम करते. वय वर्षे २८. अविवाहित आहे. लॉकडाऊन नंतर कंपनीने वर्क फ्रॉम होम सुरू केलं. सुरुवातीला जी परीस्थिती होती ती पाहता असं वाटलं की २-३ महिन्यात पुन्हा सगळं व्यवस्थित सुरू होईल, परंतु करोना वाढतच गेला आणि परिस्थिती सामान्य होण्याऐवजी अधिकच अवघड होत गेली. काव्याच्या कंपनीने सर्वांनाच वर्षाच्या शेवटपर्यंत वर्क फ्रॉम होम करण्याचा सल्ला दिला.

सुरुवातीला घरी रहात असली तरी अॅक्टिव्ह होती. सकाळी ६ वाजता उठायची. वॉकसाठी जायची. वॉकसाठी जाता आलं नाही तर ती घरच्या घरी अर्धा तास व्यायाम करायची. खाण्यापिण्याकडे तिचं व्यवस्थित लक्ष होतं. मात्र जसजसा काळ सरकत गेला तसा घरच्या घरी राहून देखील काव्याने आळशीपणा करायला सुरुवात केली. ऑफिसला जायचं नसल्यामुळे ती उशिरा सकाळी ८-९ वाजेपर्यंतदेखील झोपून राहायची. वॉकला जाणं बंद झालं, कारण दहा वाजेपर्यंत तिला ऑफिस कॉलवर लॅपटॉप समोर बसावं लागायचं. तेलकट आणि अन् हेल्दी खाण्याची तिला जास्तच चटक लागली होती. वेळेचं तसं काही बंधन नसल्यामुळे वेळीअवेळी ती खात राहायची.

पूर्वी ती ९ वाजता रात्रीचे जेवण जेवून अकरा वाजेपर्यंत कोणत्याही परिस्थितीत झोपी जायची, परंतु आता रात्रीच्या जेवणाची वेळ ठरलेली नसायची. रात्री उशीरापर्यंत ती वेब सिरीज पाहून स्वत:ची झोप खराब करायची आणि मग सकाळी उशिरा उठायची.

आता मात्र अनेकदा तिचं पोट खराब राहू लागलं होतं. काही दिवसापासून तिला वाटू लागलं होतं की एखादं मेहनतीचं काम करताना तिला अधिक थकायला व्हायचं.

एका रात्री जेव्हा ती झोपायला गेली, तेव्हा अचानक तिच्या पोटात दुखायला लागलं आणि मग हळूहळू वाढत गेलं. कशीबशी तिने रात्र काढली. दुसऱ्या दिवशी तिने डॉक्टरला दाखवलं. तपासणी केल्यानंतर कळलं की तिला अपेन्डिस झालंय. आजार तसा प्राथमिक स्तरावर होता, म्हणून सर्जरीनंतर काव्या लवकरच बरी झाली.

परंतु हे सगळं कशामुळे झालं? काव्याने विचारल्यानंतर डॉक्टरांनी सांगितलं की खाण्यापिण्याच्या चुकीच्या सवयीमुळे तिला हा आजार झाला होता. काव्या तिचं खाणं-पिणं आणि आरोग्याच्या बाबतीत खूपच निष्काळजी झाली होती. काही आजार होतात, परंतु काही आजारांना आपण

स्वत:हून निमंत्रण देतो. जसं की काव्यासोबत झालं होतं. म्हणून स्वत:ला निरोगी ठेवायचं असेल तर हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं आहे.

जर तुम्हाला मनापासून हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्विकार करायचा असेल परंतु तुम्हाला समजत नसेल की कसं, काय आणि कुठून सुरुवात करायची, तर या टीप्स तुम्ही नक्कीच फॉलो करा :

व्यायाम आणि चालायला जाणं : उन्हाळयात बाहेर चालायला जाणं वा बाहेर वर्कआऊट करणं हे फिट राहण्याचा सर्वात उत्तम पर्याय आहे, मात्र थंडीत बाहेर वर्कआउट न करण्याचा सल्ला दिला जातो, तेव्हा घरच्या घरी राहूनदेखील नृत्य इत्यादींच्या मार्गाने तुम्ही फिटनेस कायम राखू शकता. फिजिकल अॅक्टिविटी म्हणजे असा कोणताही व्यायाम ज्यातून तुमच्या शरीरातून घाम निघायला हवा आणि तुम्हाला त्यासाठी अधिकची मेहनत करणे. यामुळे व्यक्तीच्या मासपेशी मजबूत होतात कधी रोग प्रतिरोधक क्षमता वाढते. कमीत कमी दररोज ३० मिनिटे तरी व्यायाम करा.

पोषक अन्न सेवन करा : खाण्यापिण्याचा आपल्या शरीरावर सर्वाधिक परिणाम होतो. पोषक अन्नाने शरीराला ऊर्जा मिळते. साध्या कार्बोहाइड्रेटसाठी पोहा, उपमा, स्टीम्ड इडली, ओट्स, मुसळी आणि प्रोटीनसाठी अंड, मलई विरहित दूध घेऊ शकता. फॅटसाठी बदाम, अक्रोड, आळशीच्या बिया खा. संध्याकाळच्यावेळी कोणत्याही भाज्यांनी बनलेलं सूप व ग्रीन टी प्या. रात्रीच्या जेवणात  एक वाटी सलाड वा उकडलेल्या भाज्या व पपया खाऊ शकता. भाज्यांमध्ये कांदा आणि लसूण ब्रोकोली टाका.

डाएट ६-७ भागात वाटून घ्या. जर तुम्ही ३ वेळा खात असाल तर मध्ये स्प्राऊट्स, मोसमी फळं, भाज्यांच सलाड खाणं तसंच ज्यूस प्यायची सवय लावा.

गव्हाच्या पोळीऐवजी थंडीमध्ये मका व बाजरीची भाकरी खा. पांढरा भात खाण्याऐवजी ब्राउन राईस खा. यामधील प्रोटीन, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फायबर, पोटॅशियम सारखी तत्व वजन नियंत्रित ठेवून पाचनक्रिया आणि ब्लड शुगरचा स्तर नियंत्रित ठेवतो.

पुरेशा प्रमाणात पाणी : दररोज ८-१० ग्लास पाणी प्यायला हवं. सकाळी उठताच १ ग्लास पाणी पिण्याची सवय लावा. यामुळे पोट साफ राहतं. पाणी प्यायल्यामुळे त्वचा कोरडी होत नाही. मासपेशींचा ८० टक्के भाग पाण्याने भरलेला असल्यामुळे पाण्याने मासपेशीतील ताठरतादेखील दूर होते.

साखर व मिठाचं कमी प्रमाणात सेवन : आहारात मीठ, साखर व तेलाचे प्रमाण कमी असेल तर लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि हृदयरोगांपासून दूर राहता येतं. साखरेत कॅलरीजचे प्रमाण अधिक असतं. साखरेत कोणतंही विटामिन, मिनरल व पौष्टिक तत्त्व नसतात. त्यामुळे फक्त शरीराला ऊर्जा मिळते. दिवसभरात २५ ग्रॅम पेक्षा जास्त साखर घेऊ नका. तसेच फक्त सहा ग्रॅम मीठ खायला हवं.

नशा व धुम्रपानापासून दूर रहा : जास्त दारू प्यायल्याने आणि धूम्रपान केल्याने व्यक्तीचं आरोग्य खराब तर होतच तसंच वृद्धपणादेखील दिसून येतो. शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता खूपच कमी होते.

अलीकडच्या काळात अनेक आजार वाढत आहेत. वेळेतच त्यावर उपचार केले तर अनेक फायदे होतात. जसं की, व्यक्तीचे वजन संतुलित राहतं, हृदयरोग होण्याची शक्यता कमी होते, संकल्पनापासून बचाव होतो, दीर्घायुष्य लाभते, स्वत:ला ताजतवानं वाटतं, ज्यामुळे व्यक्ती आनंदी राहते. आज लोकांनी हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं झालंय. मग काय विचार

गव्हाच्या पोळीऐवजी थंडीमध्ये मका व बाजरीची भाकरी खा. पांढरा भात खाण्याऐवजी ब्राउन राईस खा. यामधील प्रोटीन, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फायबर, पोटॅशियम सारखी तत्व वजन नियंत्रित ठेवून पाचनक्रिया आणि ब्लड शुगरचा स्तर नियंत्रित ठेवतो.

पुरेशा प्रमाणात पाणी : दररोज ८-१० ग्लास पाणी प्यायला हवं. सकाळी उठताच १ ग्लास पाणी पिण्याची सवय लावा. यामुळे पोट साफ राहतं. पाणी प्यायल्यामुळे त्वचा कोरडी होत नाही. मासपेशींचा ८० टक्के भाग पाण्याने भरलेला असल्यामुळे पाण्याने मासपेशीतील ताठरतादेखील दूर होते.

साखर व मिठाचं कमी प्रमाणात सेवन : आहारात मीठ, साखर व तेलाचे प्रमाण कमी असेल तर लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि हृदयरोगांपासून दूर राहता येतं. साखरेत कॅलरीजचे प्रमाण अधिक असतं. साखरेत कोणतंही विटामिन, मिनरल व पौष्टिक तत्त्व नसतात. त्यामुळे फक्त शरीराला ऊर्जा मिळते. दिवसभरात २५ ग्रॅम पेक्षा जास्त साखर घेऊ नका. तसेच फक्त सहा ग्रॅम मीठ खायला हवं.

नशा व धुम्रपानापासून दूर रहा : जास्त दारू प्यायल्याने आणि धूम्रपान केल्याने व्यक्तीचं आरोग्य खराब तर होतच तसंच वृद्धपणादेखील दिसून येतो. शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता खूपच कमी होते.

अलीकडच्या काळात अनेक आजार वाढत आहेत. वेळेतच त्यावर उपचार केले तर अनेक फायदे होतात. जसं की, व्यक्तीचे वजन संतुलित राहतं, हृदयरोग होण्याची शक्यता कमी होते, संकल्पनापासून बचाव होतो, दीर्घायुष्य लाभते, स्वत:ला ताजतवानं वाटतं, ज्यामुळे व्यक्ती आनंदी राहते. आज लोकांनी हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं झालंय. मग काय विचार

गव्हाच्या पोळीऐवजी थंडीमध्ये मका व बाजरीची भाकरी खा. पांढरा भात खाण्याऐवजी ब्राउन राईस खा. यामधील प्रोटीन, कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, फायबर, पोटॅशियम सारखी तत्व वजन नियंत्रित ठेवून पाचनक्रिया आणि ब्लड शुगरचा स्तर नियंत्रित ठेवतो.

पुरेशा प्रमाणात पाणी : दररोज ८-१० ग्लास पाणी प्यायला हवं. सकाळी उठताच १ ग्लास पाणी पिण्याची सवय लावा. यामुळे पोट साफ राहतं. पाणी प्यायल्यामुळे त्वचा कोरडी होत नाही. मासपेशींचा ८० टक्के भाग पाण्याने भरलेला असल्यामुळे पाण्याने मासपेशीतील ताठरतादेखील दूर होते.

साखर व मिठाचं कमी प्रमाणात सेवन : आहारात मीठ, साखर व तेलाचे प्रमाण कमी असेल तर लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब, मधुमेह आणि हृदयरोगांपासून दूर राहता येतं. साखरेत कॅलरीजचे प्रमाण अधिक असतं. साखरेत कोणतंही विटामिन, मिनरल व पौष्टिक तत्त्व नसतात. त्यामुळे फक्त शरीराला ऊर्जा मिळते. दिवसभरात २५ ग्रॅम पेक्षा जास्त साखर घेऊ नका. तसेच फक्त सहा ग्रॅम मीठ खायला हवं.

नशा व धुम्रपानापासून दूर रहा : जास्त दारू प्यायल्याने आणि धूम्रपान केल्याने व्यक्तीचं आरोग्य खराब तर होतच तसंच वृद्धपणादेखील दिसून येतो. शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता खूपच कमी होते.

अलीकडच्या काळात अनेक आजार वाढत आहेत. वेळेतच त्यावर उपचार केले तर अनेक फायदे होतात. जसं की, व्यक्तीचे वजन संतुलित राहतं, हृदयरोग होण्याची शक्यता कमी होते, संकल्पनापासून बचाव होतो, दीर्घायुष्य लाभते, स्वत:ला ताजतवानं वाटतं, ज्यामुळे व्यक्ती आनंदी राहते. आज लोकांनी हेल्दी लाइफस्टाइलचा स्वीकार करणं खूपच गरजेचं झालंय. मग काय विचार करूया.

 

जोपर्यंत तुम्ही नाही म्हणत नाही तोपर्यंत तुम्हाला कोणीही गंभीरपणे घेणार नाही – गुनीत विर्डी

* गरिमा पंकज

सामान्यतः असे मानले जाते की वयानुसार महिलांचे सौंदर्य कमी होऊ लागते. 30 नंतर ना चेहऱ्यावरची चमक राहते ना शब्दात उत्साह आणि अंत:करणात जल्लोष. कुटुंब, मुलं आणि काम यात अडकलेल्या भारतीय स्त्रिया तिशीनंतरचं आयुष्य जगणं विसरतात. पण दिल्लीच्या गुनीत विर्डीच्या बाबतीत असे नाही. त्याच्या चेहऱ्यावरची चमक आणि डोळ्यात आयुष्यासाठी निघून गेलेली चमक पूर्णपणे जिवंत आहे.

गुनीत विर्डी हे एक पुरस्कार विजेते सेलिब्रिटी मेकअप आर्टिस्ट आहेत ज्यांचे सोशल मीडियावर 2 लाखांहून अधिक फॉलोअर्स आहेत. लोक त्यांच्या उपलब्धतेनुसार त्यांच्या लग्नाच्या तारखा ठरवतात. ती सुंदर आहे आणि सौंदर्याचा प्रभावही. कोणाबरोबर बाहेर जायचे याबद्दल ती खूप निवडक आहे. पेज 3 च्या दुनियेत नेहमी चमकणाऱ्या गुनीतचं जग खूप वेगळं आहे. डिझायनर स्टायलिश कपडे, नीटनेटके सजवलेले वाळलेले केस, सुंदर मॅनिक्युअर केलेले नखे, उच्च दर्जाचे दागिने, शहरातील आकर्षक पार्ट्यांमध्ये गुनीत तिच्या आकर्षक व्यक्तिमत्त्वासह 9 वर्षांच्या मुलीसारखी दिसते, हे कोणीही म्हणू शकत नाही.

ती लवकरच झी टीव्हीच्या पहिल्या पेज 3 रिअॅलिटी शो दिल्ली डार्लिंग्समध्ये अशाच एका महिलेच्या रूपात दिसणार आहे जी तिचे खरे आयुष्य आहे. शोमध्ये अशा 10 दिल्ली डार्लिंग्स पाहायला मिळतील जे अत्यंत श्रीमंत असतानाही उत्कट, आरामदायक आणि स्टायलिश आहेत. हे आहेत गुनीत विर्डी यांच्या संभाषणातील खास उतारे;

तुमचा फिटनेस फंड काय आहे?

आजच्या काळात, विशेषत: दिल्लीसारख्या मेट्रो शहरात तुम्ही सुंदर, तंदुरुस्त आणि ग्लॅमरस नसाल तर तुम्हाला कोणी विचारत नाही, स्वत:ला कसे प्रेझेंट करायचे हे कळले पाहिजे. सुंदर दिसण्यासाठी आपल्यावर किती दडपण असते, हेही या शोमध्ये दाखवण्यात आले आहे. थोडासा लठ्ठपणाही आला तर विनोद केला जातो.

एका सर्वेक्षणानुसार आजच्या काळातही ५९% महिला गप्प बसतात. एखादा महत्त्वाचा निर्णय असताना ते त्यांचा दृष्टिकोन ठेवत नाहीत का?

जो मागे राहिला किंवा त्याने दिलेला शब्द मनात ठेवला तो मागे राहतो. जोपर्यंत तुम्ही बोलत नाही, आवाज उठवणार नाही, तुमची आवड दाखवणार नाही, तुमची इच्छा किंवा तुमची बाजू मांडणार नाही, तोपर्यंत तुम्हाला कोणी गांभीर्याने घेणार नाही. त्यामुळे तुमच्या मनात जे असेल ते सांगा, आग्रह करा. जिथे जिद्द असते तिथे जोश असतो, भल्याभल्यांनीही हार मानली.

तुम्ही ग्लॅमरची व्याख्या कशी कराल?

ग्लॅमर अजिबात सोपे नाही. यामागे मेहनत, पैसा, कुटुंब, भावना सर्व काही सामील आहे. अनेकवेळा तुम्ही घरातून भांडण करून किंवा एखाद्या गोष्टीवर नाराज होऊन बाहेर पडतात. अशा स्थितीत तुमचा मूड ऑफ राहतो, तरीही तुम्हाला हसावे लागते, ग्लॅमर दाखवावे लागते. मनात तणाव असला तरी प्रेझेंटेबल आणि स्मार्ट दिसणे ही या व्यवसायाची मागणी आहे.

कामासोबत कुटुंब आणि मुले कशी सांभाळता?

आयुष्यात पुढे जाण्यासाठी कौटुंबिक आधार खूप महत्त्वाचा असतो. माझे पती व्यापारी आहेत आणि त्यांना 9 वर्षांची मुलगीदेखील आहे. साहजिकच घरातील सदस्यांच्या पाठिंब्यामुळे मी मुल आणि काम एकत्र सांभाळू शकते.

तुमच्या मते किटी पार्ट्यांचा सकारात्मक दृष्टिकोन काय आहे?

किटी पार्ट्यांमध्ये आपण सर्वजण आपल्या कुटुंबातून वेळ काढून भेटू शकतो. एकमेकांशी विनोद. चला आनंद घेऊया. सकारात्मक वातावरण पाहायला मिळते. आपण एकमेकांना चावतो पण यातही आनंद मिळतो. हे सगळं काळाबरोबर जाणवणाऱ्या कंटाळवाण्या आयुष्यातील मसाल्यासारखं आहे.

एक्स्ट्रा मॅरिटल अफेअर्सबद्दल तुम्हाला काय म्हणायचे आहे? दिल्ली डार्लिंग्स हे बरोबर आहे का?

दिल्लीची संस्कृती अशी आहे की जसे तुमचे वय वाढते तसे तुम्हाला तुमच्या नवऱ्याचा कंटाळा येऊ लागतो किंवा ते तुम्हाला जास्त वेळ देऊ शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत प्रत्येक स्त्रीला अशी एक मैत्रीण असू शकते जी तिला समजून घेईल, जिच्यासोबत ती आपल्या मनातील सर्व काही सांगू शकेल, आयुष्यातील काही सुंदर क्षण चोरू शकेल. ते कोणीही असू शकते. तो एखाद्या ओळखीचा नवरा, ऑफिसचा कुली किंवा बेस्ट फ्रेंडही असू शकतो. मला समजले आहे की आजही लहान शहरांमध्ये विवाहित स्त्रीने पुरुष नसलेल्या व्यक्तीशी खुलेपणाने बोलणे किंवा मैत्री राखणे ही मोठी गोष्ट आहे. लोकही विचित्र कमेंट करू लागतात.

पण यात काही गैर आहे असे मला वाटत नाही. जर तुमची दृष्टी चांगली असेल, तुमचे नाते खूप चांगले असेल, तुम्ही निरोगी असाल तर यात काही अडचण नाही. तुम्ही काय घेत आहात हे तुमच्यावर अवलंबून आहे.

तुमचे फॅशन स्टेटमेंट काय आहे?

मला साधे, दर्जेदार, सोबर, सभ्य आणि आरामदायक कपडे घालायला आवडतात. मला स्वत:ला जसा दिसायचा आहे तसा मी कपडे घालतो.

काय आहे पिलेट्स वर्कआऊट

* शीतल शहा, संस्थापक, कोअर पिलेट्स स्टुडिओ

आधुनिक व्यायामाच्या क्षेत्रात पिलेट्सने आपले असे एक वेगळे स्थान निर्माण केले आहे. आपली जीवनशैली अशी Peली आहे की आपल्याला खूप वेळ बसून राहावे लागते, जे खूप हानिकारक आहे. अशावेळी पिलेट्स वर्कआऊटमुळे शरीरात लवचिकता येते. तुमचे वय व फिटनेस बॅकग्राउंड काहीही असो पिलेट्स व्यायामामुळे शरीराला ढिगभर फायदे होतात. यामुळे एकाग्रता वाढणे, शारीरिक मुद्रा आणि बॉडी अलाइनमेंट सुधारणे याशिवाय शारीरिक ताकत वाढविण्यातही मदत मिळते.

पिलेट्सबाबत अनेक प्रकारचे गैरसमज आहेत व अर्धवट माहितीच्या आधारे काहीही करणे धोकादायक ठरू शकते. म्हणून पिलेट्स काय आहे, हे कसे काम करते याची माहिती असणे खूप आवश्यक आहे. यात त्या ५ गोष्टी सांगितल्या आहेत, ज्यांची माहिती तुम्हाला पहिल्या पिलेट्स क्लासपूर्वी असली पाहिजे.

पिलेट्स क्लासेस दोन प्रकारचे असतात : मॅट पिलेट्स आणि रिफॉर्मर पिलेट्स. मॅट क्लासेज तुम्ही व्यायाम मॅटवर करता, जेणेकरून तुमच्या प्रेशर पॉईंट्सना कुशन मिळेल किंवा मशिनवर व्यायाम करू शकता ज्याला रिफॉर्मर पिलेट्स म्हणतात. यात एक स्लायडिंग प्लॅटफॉर्म असतो, ज्यात स्टेशनरी फुटबार, स्प्रिंग्ज व पुलीज असतात, जे बॉडी  टोनिंगसाठी रेसिस्टन्स आणते.

सामान्यत: एका चांगल्या पिलेट्स स्टुडिओत दोन्ही प्रकारच्या व्यायामाची व्यवस्था असते. हे तुम्हाला याचे स्वातंत्र्य देते की आपल्या शरीराप्रमाणे योग्य प्रकार निवडा. कोणत्याही प्रकारचे वर्क आउट करण्यासाठी तुम्हाला हे माहीत असणे आवश्यक आहे की हे वर्कआउट ४५ मिनिटे ते एक तासाचे असते. दोन्ही प्रकारच्या पिलेट्समध्ये अंतहीन मांसपेशींना थकवण्याऐवजी नियंत्रणाच्या सिद्धांतावर काम केले जाते. तुम्ही कोणताही क्लास निवडा, पण तुमच्या मार्गदर्शकाला तुमच्या क्षमतेची माहिती अवश्य असेल याची खात्री करून घ्या, जेणेकरून तो त्यानुसार व्यायामाचा आराखडा तयार करेल. विशेषत: तुम्ही जर नवे असाल तर.

वेदना सहन करायला तयार रहा : पिलेट्स शरीर थकवण्यापेक्षा नियंत्रणावर अधिक भर देते. तरीही दीर्घ काळ एकाच स्थितीत स्थिर राहिल्यास शरीर थकतेच. म्हणून जरी तुम्ही क्रॉसफिट वा जड डंबेल्स उचलणे यासारखे व्यायाम करत नसाल तरीही पिलेट्समध्ये करवून घेतल्या जाणाऱ्या बॉडी वेटवर आधारित रुटीन खूपच कठीण असते.

उदाहरणार्थ, व्यायामात अॅबडॉमिनल फोकस्ड हालचालींवर भर दिला जातो, ज्यात सतत गती वाढवली जाते, ज्यामुळे आपल्या अॅब्जवर तीव्र परिणाम दिसून येतो. लहान हालचालींवर लक्ष केंद्रित करण्याची क्षमता याचा अर्थ हा आहे की तुम्ही सर्व मांसपेशींवर काम करत आहात व हेच प्रत्येक व्यायामाचे ध्येय असते.

अशा प्रकारच्या वर्कआऊटमध्ये तुम्ही खूपच थकता. जेव्हा दुसऱ्या दिवशी तुम्ही दुसरा व्यायाम कराल तेव्हा मांसपेशीतील ही जळजळ दुसऱ्या दिवशी वेदनादायी जाणवेल. म्हणून तुम्ही मानसिक दृष्टया तयार असायला हवे. अनेकांना वाटते की पिलेट्स खूप सोपे आहे, पण जेव्हा हे सुरु करता तेव्हा जाणवते की त्यांचा अंदाज किती चूक होता.

आरामदेह कपडे वापरा : पिलेट्स वर्कआऊट तुम्हाला आतून बळकट बनवते. हे तुमचे व्यक्तिमत्व, शारीरिक लवचिकता, उत्साह व शक्ति वाढवते. हे वर्कआऊट अतिशय उच्च स्तरावरचे असते. तुम्ही एवढे आरामदायक असायला हवे की तुमच्या मांसपेशी सहज हालचाल करू शकतील व व्यायाम सहज करू शकाल. जे कपडे तुम्ही वापराल ते आरामदायक असायला हवे. पण खूप सैल नसावे. आरामदायक मटेरियलच्या अंगाला चिकटणाऱ्या कपडयांना पिलेट्ससाठी योग्य मानले गेले आहे. असे यासाठी की तुमचा प्रशिक्षक तुम्ही व्यायाम कराल तेव्हा स्नायूंच्या  हालचाली पाहू शकेल व गरज भासल्यास व्यायामाचे स्वरूप सुधरवू शकेल. पायाच्या बाबतीत सांगायचे झाले तर तुम्ही अनवाणीसुद्धा हे करू शकता. तुम्ही पिलेट्स सॉक्ससुद्धा वापरू शकता.

इतर फिटनेस रुटीनपेक्षा जास्त शब्दावली असत : यात एरोबिक्स ते क्रॉसफिटपर्यंत स्वत:ची अशी टर्मिनोलॉजी असते. पिलेट्स प्रत्येक जिममध्ये शिकवल्या जाणाऱ्या सामान्य व्यायामापेक्षा खूपच वेगळा व्यायाम आहे. यात वापरल्या जाणाऱ्या शब्दांची तुम्हाला माहिती असायला हवी जसे ‘पॉवर हाऊस’चा अर्थ एका कशेरुकापासून दुसऱ्या कशेरुकापर्यंत हळूहळू हालचाल करणे. २ क्लासेस झाल्यानंतर कोणीही ही शब्दावली ग्रहण करू शकतो.

फिटनेस प्लानचा भाग असायला हवे पिलेट्स : कोणीही आपले फिटनेस ध्येय प्राप्त करण्यासाठी एकाच प्रकारच्या व्यायामप्रकारावर अवलंबून असू नये. तुमच्या वर्कआऊटमध्ये निरनिराळया प्रकारच्या व्यायामाचे मिश्रण असायला हवे, जे तुमच्या शरीराला मानवतात.

कधी फिटनेस प्रोग्राममध्ये तुमच्या शरीराला नवीन हालचाली आणि नवे बदल अंगवळणी पडण्यास वेळ लागतो. पिलेट्स एकाच वेळी तुमच्या शरीराला स्ट्रेच, टोन व अलाइन करते हे इतर फिटनेस स्पोर्ट्स प्रोग्राम्ससाठीसुद्धा उपयोगी असते, कारण हे तुमच्या शरीराला जास्त चांगल्या हालचालींसाठी तयार करते. जसे की हे प्रत्येक लहानशी मांसपेशी बळकट करण्यावर भर देते, म्हणून पिलेट्स आपल्या रुटीनमध्ये सामील करून तुम्ही जास्त वजन उचलणे, वेगाने धावणे, जास्त चांगले पोहणे एवढेच नाही तर कंबरदुखीपासूनसुद्धा सुटका मिळवण्यात यशस्वी होऊ शकता.

तोंडाची जळजळ दुर्लक्ष नको

* डॉ. शांतनु जरादी, डेंन्टज डेंटल केयरचे चिकित्सक

तोंडाची जळजळ फक्त जास्त मसालेदार आहार खाल्ल्यानेच होत नाही, तर याची इतरही अनेक कारणं आहेत.

मग या जाणून घेऊया तोंडाची जळजळ आणि त्याच्यावरील उपायांबद्दल :

दातांची स्वच्छता : दातांच्या स्वच्छतेकडे लक्ष न दिल्यास तोंडाची जळजळ, कोरडेपणा, तोंडातील अल्सर यासांरखी लक्षणं दिसतात. तोंडाच्या स्वच्छतेसाठी नियमित ब्रशिंग फार जरूरी आहे.

पोषणाचा अभाव : शरीरात व्हिटॅमिन, लोह आणि खनिजांची कमतरताही या समस्येचं कारण ठरू शकते. म्हणून असा आहार घ्या, ज्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात हे घटक असतील.

आजार : मधुमेह आणि थायरॉइडने ग्रस्त असलेल्या लोकांनाही ही समस्या असते.

अतिसंवेदनशीलता : एलर्जीने ग्रस्त असलेल्या लोकांनाही एखाद्या खाद्यपदार्थामुळे या समस्येला सामोरं जावं लागू शकतं.

हार्मोनल असंतुलन : हार्मोनल समस्येने ग्रस्त असलेल्या लोकांमध्येही याची लक्षणे दिसून येतात. रजोनिवृत्त स्त्रियांमध्येही हार्मोनचं असंतुलन आढळून येतं, त्यामुळे त्यांच्या तोंडात लाळेच्या कमीमुळे जळजळ होण्याची समस्या उद्भवते.

औषधांचं सेवन आणि उपचार : रेडिएशन आणि कीमो थेरेपीसारखे उपचार करणाऱ्यांना या समस्येला सामोरे जावं लागतं. म्हणून कोणतंही औषध घेण्यापूर्वी याविषयी डॉक्टरांचा सल्ला जरूर घ्या.

व्यसनाची सवय : धूम्रपान आणि व्यसनदेखील तोंडाच्या जळजळीचं कारण ठरतात. विशेष म्हणजे मद्यपान करणाऱ्या लोकांमध्ये ही समस्या पाहायला मिळते. अशा लोकांना तोंडाच्या जळजळीसह पोट आणि छातीतही जळजळ होण्याची समस्या असते.

तोंडाच्या जळजळीवर उपचार

तोंडाच्या जळजळीकडे दुर्लक्ष करू नका. त्वरीत डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि या गोष्टींकडे लक्ष द्या.

* धुम्रपान करू नका.

* आम्लीय पेय आणि मद्य सेवन करू नका.

* आपल्या आहारात पौष्टिक घटक जसं की डाळी, फायबरयुक्त अन्न, मोसमी फळं इत्यादींचा समावेश करा.

* जास्तीत जास्त पातळ पदार्थांचं सेवन करा. लक्षात ठेवा की पातळ पदार्थ गरजेपेक्षा अधिक गार नसावेत.

* ब्रशिंगची योग्य पद्धत जाणून घ्या.

* आपला डेंचर फिक्स ठेवा.

* मसालेदार आणि जास्त गरम खाद्य पदार्थांचं सेवन करणं टाळा.

* विशेष म्हणजे रात्रीच्या वेळेस बिन मसालेदार आहाराचं सेवन करा.

* आयुष्यभर जर स्वादिष्ट आणि पौष्टिक खाण्याचा आनंद घ्यायचा असेल तर तोंडाच्या आरोग्याशी निगडित या गोष्टींचा आजपासून अवलंब करा.

७ सोप्या टीप्स राखतील फिट अॅन्ड फाइन

* मोनिका अग्रवाल

तुम्ही तंदुरुस्त राहू इच्छित असाल, तर काही टीप्सचा तुम्ही अवलंब केला पाहिजे. तुमचं वजन कमी करण्यासाठी तुम्ही व्यायाम करता आणि डाएटही कंट्रोल करता. सुरूवात तर एकदम उत्साहाने करता, पण काही वेळाने हा उत्साह धरू लागतो आणि तुम्ही फास्टफूड खायला सुरूवात करता. मग हळु हळु पुर्वपदावर येता, असं तुम्हीच नाही तर प्रत्येक स्त्री करते.

फिट राहण्यासाठी ध्येय ठरवा : तुम्हाला सर्वात आधी ध्येय ठरवावं लागेल की कशाप्रकारे तुम्हाला फिटनेस हवा आहे. यासाठी तुम्ही मोठे नाही तर लहान ध्येय ठेवा. फिटनेस दिवा शिल्पा शेट्टीनुसार फिट राहण्यासाठी स्मार्ट ध्येय निश्चित करा. स्मार्ट ध्येय म्हणजे असा व्यायाम करा की जो सहजतेने करता येईल आणि परिणामही लवकर समोर येईल. सुरूवातीच्या दिवसात थोडं अंतरच पळा जे १५-२० मिनिटातच पूर्ण केलं जाऊ शकेल.

ठरवून जेवण तयार करा : कामाची घाई गडबड असो अन्य आणखीन काही महत्वाचा कार्यक्रम असो वेळेवर खाल्लंच पाहिजे. खाण्याची वेळ टाळू नये वा हलगर्जीपणा करू नये. योजना आखून पूर्ण आठवडयासाठी पोषण तत्वांनी परिपूर्ण असं जेवण बनवा. थोडा वेळ काढून पोषक तत्वांनी युक्त जेवण गरम करून खात जा. घरातून बाहेर जाताना आपलं जेवण आणि पाणी सोबत घेऊन जा.

चांगला जोडीदार निवडा : फिट राहण्यासाठी एका चांगल्या साथीदाराची निवड करा. त्यामुळे तुमच्यात उत्साह संचारेल. दोघं एकमेकांना प्रेरित कराल आणि रोजच्या दिनक्रमात उशीर होणार नाही. शक्य असेल तर एखाद्या व्यायाम शिकविणाऱ्या इंस्ट्रक्टरचा सल्ला घ्या.

मनावर नियंत्रण ठेवा : समजा बर्गर, पिझ्झा, चाट तुमची आवड आहे आणि तुम्ही ते बघून स्वत:वर नियंत्रण ठेवू शकत नाही, तर आपला मार्ग बदला. खाण्याची इच्छा झाली, राहावलं नसेल तरी या भावनांवर नियंत्रण ठेवणं आपल्याच हाती आहे.

व्यायामाचा आनंद घ्या : फक्त कॅलरी कमी करायची आहे, हा विचार करून व्यायाम करू नका. तुम्हाला जे काम करायला आवडतं जसं की घराची सफाई, बागकाम, नृत्य यासारखी कामं मन लावून करा. आनंद घेत बॅडमिंटन, रश्शीउडया, टेनिस खेळणे वगैरे फिटनेस मेण्टेन करायचे सोपे प्रकार आहेत.

स्वत:ला बदला : जर दररोजच्या आयुष्याला कंटाळला असाल तर काहीतरी नवीन करा, ज्याने तुम्हाला आनंद मिळेल. जेव्हा फार कंटाळा येईल, तेव्हा काहीतरी नवीन करा, मग भले ते स्वयंपाक करणं असेल किंवा डांसिंग असेल किंवा इतर काही हलकफुलकं जे तुम्ही ऐन्जॉय कराल.

व्यस्त राहा स्वस्थ रहा : बारीक व्हायचं आहे, हा विचार करुन स्वत:ला त्रास करून घेऊ नका. काहीच न खाणं किंवा शिळं अन्न खाणं योग्य नाही. मनावर नियत्रंण ठेवून हलकंफुलकं आणि पौष्टीक खा. भरपूर पाणी प्या. उपाशी पोटी राहू नका आणि नियमित व्यायाम करा. विश्वास ठेवा तुम्हाला पाहुन आरसाही लाजेल.

आरोग्यासाठी आवश्यक असलेल्या २० सवयी

* गरिमा पंकज

आपल्या जीवनशैलीचा आणि सवयींचा आपल्या आरोग्यावर खोलवर परिणाम होतो. चला, सरोज सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटलच्या निधी धवनकडून अशाच काही सवयींबद्दल जाणून घेऊया, ज्यातील काही अवलंबून आणि काही सोडून तुम्ही तंदुरुस्तही व्हाल आणि आनंदीदेखील रहाल :

जॉगिंग आणि व्यायाम

दररोज व्यायामाने आणि धावण्यामुळे शरीरातील विषारी पदार्थ घामाद्वारे बाहेर पडतात आणि शरीर तंदुरुस्त राहते. व्यायाम करणे आणि धावण्याने शरीराचे स्नायू भरीव आणि मजबूत बनतात. यामुळे त्वचेत घट्टपणा येतो, ज्यामुळे सुरकुत्यांची समस्या उद्भवत नाही.

कोमट पाण्याचा एक पेला

शरीरात ऊर्जा पातळी राखण्यासाठी दिवसाची सुरुवात कोमट पाणी पिऊन करा. हे पिण्याने शरीराचा चयापचय दर वाढतो आणि शरीरात संपूर्ण दिवस ताजेपणा कायम राहतो. अन्न खाल्ल्यानंतर कोमट पाण्यात लिंबाचा रस मिसळून पिल्याने अन्न सहज पचते.

ग्रीन टी किंवा ब्लॅक कॉफी

ग्रीन टीमध्ये उपस्थित अँटीऑक्सिडंट्स शरीरातील विषारी पदार्थांचे उत्सर्जन करतात आणि शरीरातील अतिरिक्त चरबीदेखील कमी करतात. त्याचप्रमाणे, नॉन-शुगर ब्लॅक कॉफीमध्ये नगण्य कॅलरी असतात, तर कॅल्शियम आणि पोटॅशियम मुबलक प्रमाणात असतात.

फिरणे

हे आवश्यक नाही की आपण सकाळी चालाल तरच आपल्याला फायदे मिळतील. चालणे हा एक असा व्यायाम आहे, जो दिवसा कोणत्याही वेळी केला जाऊ शकतो. दुपारचे जेवण आणि रात्रीच्या जेवणानंतर अर्धा तास चालण्याने अन्न सहज पचते.

खाण्याची एक वेळ

खाण्यासाठी एक वेळ ठरवा आणि त्यानंतर त्याचे अनुसरण करा. सकाळी ८-९ च्या दरम्यान नाश्ता करा, दुपारी १-२ च्या दरम्यान लंच आणि सायंकाळी ७.३० ते ८.३० दरम्यान डिनर. मधल्या लांब गॅपमुळे तुम्हाला स्वत:ला भूक जाणवेल. दुपारचे जेवण आणि रात्रीचे जेवण यांच्यात अंतर जास्त असल्यामुळे आपण संध्याकाळी  ४-५ दरम्यान थोडा हलका नाश्ता घेऊ शकता.

७-८ तास झो

आरोग्यासाठी चांगली आणि पुरेशी झोप खूप महत्वाची आहे. जे लोक रात्री १० वाजता झोपतात आणि ६ वाजता उठतात त्यांना दिवसभर ताजेपणा जाणवतो, तसेच तणाव आणि चिंतेच्या समस्यादेखील अशा लोकांमध्ये कमी पाहायला मिळतात.

मैदानी खेळांना महत्त्व द्या

आजच्या काळात, लोक मॉलमध्ये उपलब्ध असलेल्या गेमिंग क्षेत्रात मुलांना घेऊन जातात, जेथे त्यांचे मनोरंजन तर केले जाते, परंतु त्यांचा शारीरिक आणि मानसिक विकास होत नाही. पूर्वीच्या मुलांना घरात खेळण्याशिवाय बाहेर खेळणेही जास्त आवडायचे ज्यामुळे त्यांचा शारीरिक आणि मानसिक विकास चांगला होत असे.

कुटुंबासमवेत वेळ घालवा

दिवसाला १ तास कुटुंबाला द्या. जेव्हा आपण कुटुंबातील सदस्यांसह वेळ घालवाल, तेव्हा आपण त्यांच्याशी मनातील गोष्टी बोलू शकता आणि त्यांच्याही बाबी समजून घेता.

३ लिटर पाण्याचे सेवन

पाणी केवळ आपली तहानच भागवते असे नाही, तर बऱ्याच आजारांवरील उपचारदेखील आहे. जे लोक दररोज किमान ३ लिटर पाण्याचे सेवन करतात, ते कमी आजारी पडतात, अशा लोकांना पोटाच्या समस्येवरुन कधीच त्रास होत नाही, त्यांची त्वचादेखील चमकत असते आणि त्यांना मुरुमांचा त्रासही होत नाही.

हसणे-हसवणे

हसणे आरोग्यासाठी खूप चांगले असते. हसण्याने एखाद्याचा ताण तर कमी होतोच, शिवाय बरेच आजारही त्याने बरे होतात. स्वत: तर हसाच तसेच इतरांनाही हसवा. मनमोकळे हसण्याने रक्त परिसंचरण योग्य राहते. हसण्यादरम्यान ऑक्सिजनदेखील मोठया प्रमाणात शरीरात पोहोचतो.

भाज्या आणि फळांचे सेवन

फळे आणि भाज्या खाल्ल्याने कर्करोगाचा प्रतिबंध होतो, तर दुसरीकडे हृदयाशी संबंधित आजार होण्याचा धोकाही कमी होतो. यांमध्ये फायबर तसेच व्हिटॅमिन ए, सी, अँटिऑक्सिडेंट्स आणि खनिजे असतात, ज्यामुळे आपल्याला फिट आणि सक्रिय असल्याचे जाणवते.

धूम्रपान करू नका

सिगरेटमध्ये असलेल्या विषारी घटकांमुळे त्वचेला सुरकुती येऊ लागतात आणि ती व्यक्ती वयापूर्वीच म्हातारी दिसू लागते. धूम्रपान केल्यामुळे शरीरात ऑक्सिजनची कमतरता होऊ लागते, ज्यामुळे त्वचा निर्जीव होते. इतकेच नाही तर धूम्रपानाने जननक्षमतेवरदेखील परिणाम होतो. म्हणूनच जर तुम्हाला निरोगी आणि दीर्घायुष्य जगायचे असेल तर आजपासून धूम्रपान सोडा.

थोडा वेळ एकांतात घालवा

दररोज अर्धा तास एकांतात घालवल्याने व्यक्तीला स्वत:ला समजून घेण्याची संधी मिळते. इतकेच नाही तर लोक खासगी गोष्टींवर विचार करू शकतात, ज्यामुळे त्यांना योग्य निर्णय घेण्यात मदत होईल. जे एकांतात वेळ घालवत नाहीत त्यांच्या तुलनेत जे एकांतात वेळ घालवतात ते अधिक शांत आणि आनंदी असतात.

आपली मुद्र्रा सरळ ठेवा

ऑफिसचे काम असो वा घरचे, आपल्या शरीराची मुद्र्रा योग्य ठेवण्यासाठी सरळ उठावे-बसावे. शरीराची मुद्र्रा सरळ न ठेवल्यामुळे अनेकदा पाठीचा त्रास, खांदा दुखणे, मान दुखणे, कंबर दुखणे इत्यादी समस्या होतात.

सोडयाचे सेवन थांबवा

सोडयामुळे केवळ दातच किडत नाहीत तर त्यात अत्याधिक प्रमाणात असलेली रिफाईंड साखर, कॅलरीचे प्रमाण वाढवून लठ्ठपणा वाढविण्याचे कार्य करते. जर आपल्याला कॅलरी कमी करण्याच्या मोहात डाएट सोडा घेणे आवडत असेल तर आपल्याला हे माहित असणे आवश्यक आहे की यामुळे आपल्या मूत्रपिंडाची कार्यक्षमता कमी होते.

निरोगी आहार

जर आपण आपले वजन कमी करण्याची योजना बनवित असाल तर उपाशी पोटी राहण्याची चूक करू नका. आपल्या आहारात प्रॉपर प्रथिने, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे समाविष्ट करा.

शरीर आणि घराची साफसफाई

आपले आरोग्य आपल्या शरीराच्या स्वच्छतेबरोबरच घर आणि आजूबाजूच्या स्वच्छतेवरदेखील अवलंबून असते. उन्हाळा असो वा हिवाळा, दररोज आंघोळ केली पाहिजे आणि आंघोळ केल्यावर उन्हात बसून कोमट तेलाने शरीराची मालिश केली पाहिजे.

आठवडयातून एक दिवस उपवास करा

उपवासादरम्यान चरबी वेगाने विरघळने सुरू होते. चरबीयक्त पेशी लॅप्टीन नावाचा हार्मोन सोडतात. यादरम्यान, कमी कॅलरी मिळण्याने लॅप्टिनच्या सक्रियतेवर परिणाम होतो आणि वजन कमी होते. शरीरात पोषण टिकवून ठेवण्यासाठी उपवासादरम्यान ताजी फळे आणि उकडलेल्या हिरव्या भाज्यांचे सेवन केले जाऊ शकते.

खाण्यापूर्वी हात धुवा

दिवसभर माहित नाही आपण किती गोष्टींना स्पर्श करतो, ज्यामुळे असंख्य जिवाणू आपल्या हाताला चिपकतात. जर आपण हात न धुता अन्न खाल्ले तर जीवाणू आपल्या शरीरात अन्नासह प्रवेश करतात जे आपल्याला आजारी करतात.

झोपायच्या आधी दात स्वच्छ करणे

दात निरोगी राखण्यासाठी रात्री ब्रश करायला विसरू नका. यामुळे पट्टिका काढून टाकण्यासदेखील मदद होते, ज्यामुळे दातांत विषाणू तयार होतात.

फिट रहा खुश रहा

* पूनम अहमद

जगभरात ‘हेल्दी खाणे आणि वेट कमी करणे’ या दोन गोष्टींसाठी लोक जिममध्ये जाण्याचा अट्टाहास करताना दिसून येतात. मात्र कालांतराने हा उत्साह थंड झालेला दिसून येतो. कोणाकडे वेळ कमी असतो तर कोणाला जेव्हा मनासारखा परिणाम दिसून येत नाही, त्यांचा उत्साह हळूहळू कमी होऊ लागतो.

अशात आपल्या दृष्टिकोन आणि फिटनेस प्लॅनमध्ये काही बदल करून तुम्ही कायम वर्ष फिट आणि फ्रेश राहू शकता.

कसे रहाल फिट

फिटनेस ट्रेनर गौरव गुप्ता सल्ला देतात की वेट उचलायला मागे पुढे पाहू नका. बरेच लोक धावणे आणि ट्रेडमिलवर चालणे यालाच फिटनेस समजतात. असे ब्रिस्क आणि जॉगिंग पुरेसे समजले जाते. वेट ट्रेनिंगमुळे तुमचा मेटाबोलिक रेट वाढतो. ज्यामुळे तुमचे शरीर आराम करूनही फॅट बर्न करते.

झुंबा स्पेशालिस्ट आणि मास्टर सविता पाल म्हणतात, तुमचे शरीर काळानुसार बदलत असते, तुमच्या एक्सरसाइजच्या स्ट्रेस नुसार अॅडजस्ट आणि मजबूत होत असते. कधी कधी बॉडी वेट बूट कॅम्पमध्ये जा. जर तुमच्याकडे वेळ कमी असेल तर छोटे छोटे वर्कआउट करा.

होलिस्टिक लिविंग कॉन्सेप्टच्या डॉक्टर दीपा यांचे म्हणणे आहे की कुठेही १० ते ३० मिनिटांचे हाय इंटेन्सिटी वर्कआउट करा. यामुळे कमी वेळात जास्त कॅलरी बर्न होईल आणि वर्कआउटनंतर काही तासांसाठी तुमचा मेटाबोलिक रेट वाढलेला असेल.

यू ट्यूबवर फिटनेस ब्लॉग आणि फूड चॅनेलचे रणवीर सांगतात आपल्या शेड्युलमध्ये एक्सरसाइजचे रुटीन ठरवून टाका आणि त्यापासून मागे हटू नका. कोणताही वेळ जो तुम्हाला सोयीचा आहे तो निवडा आणि हे आपले जरुरी काम समजा आणि याला इग्नोर करू नका.

सविता पाल सल्ला देतात, ‘‘एक फिटनेस सोबती शोधा. त्याच्यामुळे तुम्हाला प्रेरणा मिळेल. जेव्हा तुम्हाला वाटेल तुम्ही खूप एक्सरसाइज केली आहे, तेव्हा तोच सोबती तुम्हाला आणखी एक सेट करण्यासाठी उत्तेजन देऊ शकतो. हे आणखी जरासेच तुम्हाला खूप मोठा फरक जाणवून देईल. तुम्ही स्वत:ला जास्त स्ट्राँग फील कराल.’’

स्वत:ला करा मोटिव्हेट

आदिदासच्या मुंबई कॅप्टन यांच्या अनुसार थोडयाशा प्रेरणेनेही खूप उत्साह वाटतो. खेळाडूंची चरित्रे वाचा.

पालसुद्धा म्हणतात की तुम्ही सोशल मिडियावर फिटनेसचे व्हिडिओ बघून आपल्या फिटनेसच्या उद्देशासाठी प्रेरणा मिळवू शकता.

लेलिस्टिक न्युट्रीशनच्या ल्यूक यांचे म्हणणे असे आहे की जर तुम्हाला सकाळी उठल्या उठल्या चहा घ्यावा लागत असेल तर तुमच्या स्लीप पॅटर्न आणि रुटीन यांच्याकडे लक्ष देणे जरुरी आहे.

झोपेतही आपले शरीर अनेक अवस्थांतून जात असते जसे की सेल ग्रोथ, डिटॉक्सिफिकेशन, सेल्युलर रिपेअर, हीलिंग आणि रिज्युव्हीनेशन. बहुतांश स्वस्थ प्रौढ व्यक्तिला रात्रीची ७ ते ९ तासांची झोप आवश्यक असते. जर तुम्हाला झोपण्यात काही समस्या असेल तर, फोन आणि लॅपटॉपपासून रात्री दूरच रहा. अल्कोहोल, कॅफिन किंवा गोड पदार्थ झोपण्याआधी २ तास घेऊ नका.

पाणी कमी प्यायल्याने थकवा जाणवू शकतो. त्यामुळे जास्त पाणी प्यावे.

ल्यूक म्हणतात प्रत्येक पोषक तत्त्व हे अनेक मेटाबोलिक प्रोसेसशी जोडलेले असते. १ टक्के जरी कमी झाले तरी एनर्जीवर परिणाम होतो. व्हिटॅमिन डी, बी १२, के, आयर्न, मॅग्नेशिअम, सिलेनियम, पोटॅशिअम आणि क्यू १०कडे नेहमी दुर्लक्ष केले जाते. पण यांच्या कमतरतेमुळे मांसपेशींना थकवा आणि मानसिक तणाव उद्भवू शकतो.

आपल्या आहारातील पोषक तत्त्वे ग्रहण करण्यासाठी मेटाबोलिज्म वाढवण्यासाठी प्रोटीन आवश्यक असते. हे आपल्या आहारात अवश्य घ्या.

साखर, मैद्यापासून बनलेल्या पदार्थांमुळे मेटाबोलिक रेट कमी होऊ शकतो. त्यामुळे केक, पेस्ट्री, बिस्किट्स यांच्यापासून दूर रहा.

फिटनेस ट्रेनर सनी पाल यांचे असे म्हणणे आहे की हल्ली लोक शारीरिक दृष्ट्या सोयीसुविधांचे आयुष्य उपभोगत आहेत. त्यामुळे दररोज १०,००० पावले अवश्य चाला. त्यामुळे १५० कॅलरी बर्न होईल, चालण्याची कोणतीही संधी सोडू नका. कार थोडी लांब पार्क करा, ज्यामुळे तुमची थोडी चाल होईल. ऑफिस ब्रेकमध्येही चालण्याचा प्रयत्न करा. जिने चढा, प्रत्येक पाच पावलांना एक कॅलरी बर्न होते. साधारणपणे जिन्याच्या पॅटर्नमध्ये १४ पायऱ्या असतात, त्यामुळे लिफ्टऐवजी जिन्याचा वापर करा. जर रुटीन वर्कआउटने बोअर झाला असाल तर, ज्यांना डान्स करणे आवडते त्यांनी झुंबा जॉइन करावे. ट्रेकिंग किंवा हायकिंग यासारख्या अॅक्टिव्हिटीमुळे वर्कआउटसोबतच सोशल अफेअरही होऊ शकते.

फिट राहण्यासाठी थोडीशी मेहनत करून पहा, तुम्हाला चांगले वाटेल. आणि असे म्हटले जातेच की एका स्वस्थ शरीरातच स्वस्थ मन वास करते, तेव्हा आजपासूनच सुरुवात करा आणि स्वस्थ रहा.

बहरणारी सेकंड इनिंग

* शैलेंद्र सिंह

फॅशन, मॉडेलिंग आणि अभिनयासाठी पूर्वी स्त्रियांचे वय २० ते ३० पर्यंतच योग्य मानले जात होते. पण आता ३५ व्या वर्षांनंतरही स्त्रिया स्वत:ला एखाद्या मॉडेल किंवा अभिनेत्रीपेक्षा कमी समजत नाहीत. संधी मिळाल्यावर चंदेरी पडद्यापासून ते रॅम्प शो, कॅटवॉक आणि मॉडेलिंगमध्येही त्या सेकंड इनिंगची मजा घेत आहेत.

हा बद्दल फक्त बॉलिवूडपर्यंतच मर्यादित राहिला नसून लहान मोठ्या शहरातील घरगुती स्त्रियासुद्धा यामध्ये मागे राहिलेल्या नाहीत. यामुळेच देशात सौंदर्य, फॅशनेबल कपडे आणि वेलनेसचा व्यवसाय सर्वात अग्रेसर आहे.

हेमामालिनी, माधुरी दिक्षित, मलायका अरोरा, काजोल, जुही चावलाच नाही तर लहान मोठ्या शहरात राहणाऱ्या स्त्रियासुद्धा आता वयाच्या दुसऱ्या टप्प्यामध्ये आधीपेक्षाही चांगले काम करत आहेत. फिटनेस आणि सौंदर्य पाहता त्या आधीपेक्षाही अधिक सुंदर आणि ग्लॅमरस दिसू लागल्या आहेत. हेच कारण आहे की हल्ली लहान मोठ्या सर्वच शहरात ‘मिसेस’ म्हणून वेगलेगळ्या स्पर्धांचे आयोजन होऊ लागले आहे. लग्नानंतर स्त्रिया इतर काही सामाजिक कार्यांमध्ये सक्रिय असत. आता फॅशन, ब्युटी, रॅम्प शो आणि मॉडेलिंगमध्येही त्या त्यांचे सौंदर्य आणि फिटनेसची कमाल दाखवत आहेत.

याबद्दल मिळालेल्या माहितीवरून समजते की लग्नानंतर करिअर, कुटुंब, मुलांचे ताणतणाव यामुळे स्वातंत्र्यावर गदा यायची. ३५ व्या वर्षी किंवा त्यानंतर साधारणत: सर्व बाबी सुरळीत झालेल्या असतात आणि मानसिकदृष्ट्या थोडी मोकळीक मिळालेली असते आणि याच कारणामुळे हल्लीच्या काळात महिला वयाच्या दुसऱ्या टप्प्यात जास्त सक्रिय दिसू लागल्या आहेत.

आणि हे फक्त रॅम्प आणि ब्युटी शो पुरतं मर्यादित नाही. आज हॉटेलांमध्ये होणाऱ्या पार्ट्यां पाहिल्या तर कळून येते की सर्वात जास्त पार्ट्यांचे आयोजन स्त्रियांकडूनच केलेले असते. त्याच अयोजक असतात आणि त्याच सहभागीसुद्धा होतात. आधी किट्टी पार्टी फक्त तंबोला खेळण्यापुरतीच मर्यादित होती. पण आता किट्टी पार्टी  ग्लॅमरस होऊ लागली आहे. यामध्ये थीम पार्टीचे आयोजन केले जाते. पार्टीची थीमसुद्धा काही अशाप्रकारे ठरवली जाते की त्यामध्ये महिला त्यांचा फिटनेस आणि सौंदर्यही दाखवू शकतील. थीम पार्टीमध्ये पूलपार्टीसुद्धा असते. तिथं महिला स्विमवेअर परिधान करून येतात. कधी तर स्कर्ट घालून येण्याची वेगळी थीम बनते. थीम पार्टीमध्ये जेव्हा विजेत्यांची निवड होते, तेव्हा कुणाचा स्कर्ट किती शॉर्ट होता, कोणी कशाप्रकारचे स्विमवेअर घातले होते हेही पाहिले जाते.

फिटनेसची कमाल

फिटनेसमुळे महिलांमध्ये हा बदल घडून आला आहे. फिटनेसचे प्रमाण पाहिले तर पुरूषांपेक्षा स्त्रियाच आपल्या फिटनेसवर जास्त लक्ष देऊ लागल्या आहेत. जिमपासून ते ब्युटी पार्लरपर्यंत आणि स्किन स्पेशालिस्ट डॉक्टरांपासून ते प्लॉस्टिक सर्जनपर्यंत या स्त्रिया फेऱ्या मारू लागल्या आहेत. त्यांच्या याच मानसिकतेमुळे आज सौंदर्य आणि फिटनेससाठी मदत करणाऱ्यांचा व्यवसाय भरभराटीस आला आहे. कुठल्याही महिलेला हल्ली जरा जरी फॅट वाढले तरी त्यांना भीती वाटू लागते आणि मग त्या काहीही करून स्वत:चे वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करू लागतात. माधुरी दिक्षित, मलायका अरोरा, काजोल, जूही चावला अशा स्त्रिया यांच्या आदर्श असतात. त्यांना पाहून त्या स्वत:ला त्यांच्याप्रमाणे बनवू पाहतात.

लोभसवाणी सेकंड इनिंग

लग्नाच्या २० वर्षांनंतर मिसेस यूनिवर्सपर्यंत मजल मारणाऱ्या रश्मि सचदेवा पहिल्या नॉन बॉलिवूड सेलिब्रिटी बनल्या, ज्यांना कान्स फिल्म फेस्टिवलमध्ये रेड कारपेटवर वॉक करण्याची संधी मिळाली.

त्या म्हणतात, ‘‘जर आम्ही थोडे मागे वळून पाहिले तर आम्हांलाही जाणीव होते की आम्ही आधीपेक्षा जास्त सुंदर दिसत आहोत. हा फरक आमच्यात निर्माण झालेल्या आत्मविश्वासामुळे झाला आहे. आज आम्ही निरनिराळे डिझायनर ड्रेस घालू शकतो. आम्हांला असे कधीही वाटत नाही की आम्ही आजाच्या काळातील मॉडेलपेक्षा फिटनेसमध्ये कुठेही कमी आहोत. जे ड्रेस त्या परिधान करतात, आम्हीही तसे ड्रेस परिधान करू शकतो. त्यांच्या आमच्या साइजमध्येही काही फरक आढळत नाही.

‘‘मी पूर्ण भारतात वेगवेगळ्या ठिकाणी सेलिब्रिटी म्हणून गेले आहे. प्रत्येक ठिकाणी मी तेथील महिलांशी बोलले. त्यांचे विचार ऐकले तर आढळले की हा बदल घरोघरी झालेला आहे. त्या महिला रॅम्पवर जरी नसल्या तरी घरातही त्या आधिक सुंदर व फिट राहू लागल्या आहेत. याचे सर्वात मोठे कारण आहे मिडिया. विशेषकरून महिलांमध्ये वाचली जाणारी मासिके. ज्यामुळे हा बदल शक्य झाला आहे. घरोघरी झालेल्या जागरूकतेमुळे प्रत्येक महिलांची सेकंड इनिंग अधिक सुंदर झालेली आहे आणि यामुळेच कापड व्यवसायात मोठा बदल घडून आलेला आहे. तिथे डिझायनर त्यांना डोळ्यांसमोर ठेवून ड्रेस तयार करू लागले आहेत.’’

फिटनेसपासून सर्जरीपर्यंत

पूर्वी अनेक प्रकारच्या समस्यांमुळे महिला फॅशन करिअरमध्ये येण्यास बिचकत असत. पण आता फिटनेसपासून ते सर्जरीपर्यंत अनेक असे उपाय आहेत, ज्यामुळे मनाप्रमाणे सौंदर्य मिळवता येऊ शकते. आता शरीरातील कुठल्याही भागात जमा असलेले फॅट काढून टाकता येणे शक्य आहे. जसे, हिप्स, ब्रेस्ट, वेस्ट आणि हाताजवळील फॅटमुळे शरीर बेढब होते. हे दूर केले जाऊ शकते. अंडर आर्म, लिप्स आणि आयब्रोपासून ते स्माइल म्हणजेच हसण्यातही सुधारणा केली जाऊ लागली आहे आणि यामुळे वयाचा परिणाम स्वत:वर दिसूनच येत नाही. बऱ्याचशा महिलांना सेकंड इनिंगमध्येही हिप्स, ब्रेस्ट, वेस्ट, अंडरआर्म्स, लिप्स किंवा आयब्रोजसारख्या बाबी योग्य करून घेण्यासाठी डॉक्टरांकडे जाण्याची गरज नसते. अनेक प्रकारच्या व्यायामांनीच सर्व ठिक होऊन जाते.

सौंदर्य क्षेत्रामध्ये काम करणाऱ्या डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की पूर्वी लग्न आणि विशेषत: आई बनल्यानंतर शरीराच्या काही भागांचा कसाव नष्ट होत असे. आता फिटनेस आणि डाएट एक्सपर्ट यांच्या मदतीने या सर्व बाबी टाळता येऊ शकतात. आता लग्नानंतरही आई बनल्यानंतर महिला त्यांच्या मुलांना व्यवस्थितपणे ब्रेस्ट फिडिंग करतात आणि त्याचा परिणामही दिसत नाही. इतकेच नाही तर ब्रेस्ट आणि वेस्ट या भागात पडणारे स्ट्रेच मार्क्स नष्ट करता येतात.

गर्भावस्थेदरम्यानसुद्धा असे उपाय करता येऊ लागले आहेत. यामुळेच स्ट्रेच मार्क्स कमी प्रमाणात तयार होतील, असे उपाय आधी महागडे होते आणि सर्वत्र उपलब्ध नव्हते. पण आता तसे नाही. हे उपाय स्वस्त आणि सर्वत्र उपलब्ध आहेत.

फिगरची कमाल

ही बाब फक्त फॅटस्ची नाही. जर तुमची ब्रेस्ट, हिप्स आणि वेस्ट योग्य त्या आकारात नसतील तर त्यांची रचना योग्य केली जाऊ शकते. लहान ब्रेस्ट सुडौल केली जाऊ शकते. ज्यामुळे तुम्ही रॅम्प आणि मॉडेलिंग दरम्यान असा प्रत्येक ड्रेस परिधान करू शकता, जो एखादी नवी मॉडेल परिधान करू शकते. अंडरआर्म्सबद्दल थोडा संकोच असतोच, पण आता यासाठी विचार करण्याची गरज नाही. अंडरआर्म्सच्याखाली जमा झालेले फॅटही काढून टाकले जाऊ शकते. आणि तेथील डार्कनेसही कमी करता येणे शक्य आहे. शॉर्ट ड्रेसच नाही तर गृहिणी आता थिमवेअरसुद्धा आत्मविश्वासाने वापरू लागल्या आहेत. पूर्वीपेक्षा आता हॉटेलांमध्ये जास्त प्रमाणात स्विमिंग पूल बनले आहेत. इथे येणाऱ्यांमध्ये स्त्रियांची संख्या सर्वात जास्त असते. यावरून कळून येते की स्त्रिया त्यांच्या फिगरच्या बाबतीत किती सजग झाल्या आहेत.

आई बनल्याने करिअर संपुष्टात येत नाही

दिवसभर क्लिनिकमध्ये रूग्णांच्या समस्येला तोंड देणाऱ्या डॉ. मेघना सांगतात, ‘‘माझे लग्न ३० व्या वर्षी झाले. त्याचवेळी मी माझे करिअर सुरू केले. तो काळ माझ्यासाठी आव्हानात्मक होता. कारण कुटुंब आणि करिअरमध्ये ताळमेळ बसवणे खूप गरजेचे होते. यानंतर मुलगी झाल्यानंतर दिनचर्या थोडी डगमगली. मी इतर स्त्रियांप्रमाणे फिटनेस बाबतीत निष्काळजी राहू लागले.

‘‘मग मी लवकरच स्वत:ला बदलले आणि नियमित व्यायाम मेडिटेशन करू लागले आणि याचा फायदा मला माझ्या करिअरमध्येसुद्धा दिसू लागला. माझ्याकडे अनेक असे रूग्ण येतात, जे माझ्यापेक्षा वयाने १०-१२ वर्षं लहान असतात. पण फिटनेसमुळे मी त्यांच्यापेक्षा खूप लहान दिसते. मुलगी झाल्यानंतर माझे कुटुंबही पूर्ण झाले.

‘‘आई झाल्यानंतर मला कधीच हे जाणवले नाही की माझे वय ४० पेक्षा जास्त झाले आहे. कारण आजही मी स्वत:वर प्रेम करते. मी मुलीच्या संगोपनात स्वत:ला हरवू दिले नाही. आज सेकंड इनिंगमध्येसुद्धा माझ्यात तोच उत्साह आणि आत्मविश्वास आहे जो माझ्यात लग्नाआधी मला जाणवायचा. लग्न झाल्याने आणि आई बनल्याने कोणाचेही करिअर आणि ग्लॅमर संपुष्टात येत नाही.’’

शहरांमध्ये वेगाने लेडीज जिम सुरू झाल्या आहेत. इथे स्त्रिया वर्कआऊट करून स्वत:ला फिट ठेवतात. हे गरजेचे नाही की प्रत्येक स्त्रीला रॅम्पवॉक करायला पाहिजे किंवा तिला चित्रपट किंवा मॉडेलिंगच करायची असेल. हे मात्र नक्की की ती आज तिच्या कुटुंबाची साथ देते, व्यवसाय सांभाळते आणि यामुळेच तिला फिट राहाणे आवडू लागले आहे. हल्लीच्या काळात साडी आणि नेहमीचे पंजाबी ड्रेस बाद झाले आहेत. आता महिलांना डिझायनर ड्रेस आवडू लागले आहेत. पंजाबी ड्रेसही डिझायनर झाले आहेत.

फिटनेस हल्लीच्या महिलांची मोठी गरज बनली आहे आणि अशात त्या त्यांच्या आयुष्यातील सेकंड इनिंगमध्ये वेगाने पुढे चालल्या आहेत. सोशल मिडियानेही याला पाठिंबा दिला आहे आणि त्यामुळे महिला त्यांची फिगर आणि फिटनेस बाबतीत जास्त जागरूक राहू लागल्या आहेत. यात त्या कुठलीही तडजोड करत नाहीत.

मान्सून स्पेशल : २५ मॉन्सून फिटनेस टीप्स

* सोमा घोष

फिटनेस राखणे हे फार गरजेचे आहे. अनेक महिला या मोसमात सुस्त होतात. मग त्या गृहिणी असोत किंवा नोकरदार महिला. मॉन्सूनमध्ये बाहेर पडून वर्कआउट करणं कोणाला फारसे रूचत नाही. अशामुळे पचनशक्ती कमकुवत होते आणि याबरोबरीनेच अनेक आजारही उद्भवतात. अशावेळी जर सोप्या फिटनेस टीप्स मिळाल्या तर घरी वर्कआउट करणेही सोपे होऊन जाईल.

मुंबईतील साईबोल डान्स अॅन्ड फिटनेस सेंटरच्या फिटनेस एक्सपर्ट मनीषा कपूर अनेक वर्षांपासून महिलांना ट्रेनिंग देत आहेत. मनीषाने सुचवलेल्या फिटनेस टीप्स पुढीलप्रमाणे :

  1. या दमट ऋतुत घाम जास्त येतो. त्यामुळे पाणी जास्त प्यावे. दिवसभरात १०-१२ ग्लास पाणी जरूर प्यावे.
  2. या ऋतुत काकडी, मोसमी फळे ज्यात कलिंगड, टरबूज इ. फळे जास्त प्रमाणात खावीत. यामध्ये पाण्याचे प्रमाण सर्वांधिक असते.
  3. वर्कआऊट एंजॉयमेंटच्या रूपाने करावा. फक्त व्यायाम म्हणून करू नये. जर तुम्हाला डान्स आवडत असेल तर तोही करू शकता. कमीत कमी १५ ते २० मिनिटे वर्कआऊट करा.
  4. उन्हाळ्यात आणि पावसाळ्यात बाहेर जाणे शक्य नसते. त्यामुळे घरी राहूनच बॉडी वेट एक्सरसाइज, स्टे्रचेस इ. केले जाऊ शकते.
  5. वर्कआऊटच्या आधी प्रॉपर वॉर्मअप करायला विसरू नये अन्यथा पेशींना हानी पोहोचू शकते.
  6. वर्क आऊटनंतर कूल डाऊन पोजीशनमध्ये अवश्य राहा.
  7. तसे तर तुम्ही कधीही वर्कआऊट करू शकता, पण सकाळी आणि संध्याकाळी वर्कआऊट करणे चांगले असते. यावेळी वातावरण थोडे थंड असते.
  8. वर्कआऊटच्या दरम्यान श्वास नेहमी नाकानेच घ्यावा. यामुळे तुमचा वेग थोडा मंदावेल. पण तुमच्या कॅलरीज न थकताच बर्न होतील.
  9. वर्कआऊटच्यावेळी नेहमी फिक्या रंगाचे आरामदायक कपडे घालावेत.
  10. वर्कआऊट करताना जर थकल्यासारखे वाटले तर ताबडतोब थांबा आणि पंख्याखाली निवांत बसा.
  11. व्यायाम करताना मन शांत ठेवण्यासाठी एखादे आवडीचे गाणे ऐकू शकता. यामुळे मनात काही इतर विचारही येणार नाहीत. कारण दिवसभर जरी तुम्ही पळापळ करत असता अणि त्यावेळी एखादे काम उरकण्याचा तुमचा मानस असतो. अशावेळी वर्कआउट करताना तुमचा मेंदू हाच ताण अनुभवतो.
  12. कुटुंबासोबत किंवा मैत्रीणींसोबतही तुम्ही व्यायाम करू शकता. यामुळे आळस येणार नाही व फिटनेस रूटिन निर्माण होईल.
  13. या मोसमात योग्य डाएट जरूरी असतो. मिठाई, तळलेले तेलकट पदार्थ टाळावेत. आहारात फळे, भाज्या यांचा समावेश करावा.
  14. पावसात बाहेर गेलात तर केळी, टरबूज, सफरचंद इ. कापून स्वत:जवळ ठेवावे. याशिवाय लिंबूपाणी, कैरीचे पन्हे, ताक, कोकम सरबत हेही ठेवू शकता.
  15. बाहेर पडताना पाण्याची बाटली अवश्य जवळ बाळगावी. या पाण्यामध्ये पुदिन्याची पाने, काकडी आणि लिंबू लहान आकारात कापून टाकावेत. पाणी प्यायल्यानंतर त्यामध्ये या सर्वांचा स्वाद आणि थंडपणा येतो. त्यामुळे तुम्हाला फ्रेश वाटेल.
  16. जंक फूडमध्ये मिठाचे प्रमाण अधिक असते, विशेषत: वेफर, लोणचे आणि चटण्या कमी खाव्यात.
  17. जेवण बनवताना कोथिंबीर, पुदिन्याची पानं, आणि बडिशेपचा वापर अधिक प्रमाणात करावा. कारण यामुळे शरीर थंड राहतं. गरम मसाल्यांचा वापर कमी करावा.
  18. बराच वेळ कापून ठेवलेली फळे उन्हाळ्यात आणि पावसाळ्यातही खाऊ नयेत. कारण या मोसमात जीवजंतूची उत्पत्ती जास्त प्रमाणात होत असते.
  19. भाज्या शिजवण्याआधी व्यवस्थित धुवून घ्या. गरज पडल्यास कोमट पाण्यात मीठ घालून त्यात भाज्या धुवून घ्याव्यात.
  20. ७-८ तास जरूर झोपा.
  21. या ऋतुत एखादा छंद जोपासण्याचा प्रयत्न करावा.
  22. बाहेरून घरी येताच मेडिकेटेड साबणाने सर्वप्रथम हातपाय धुऊन स्वत:ला फ्रेश ठेवावे. वैयक्तिक स्वच्छतेसाठी हे गरजेचे आहे.
  23. या मोसमात पायांकडे विशेष लक्ष द्यावे लागते, कारण पावसात बाहेरील घाणेरड्या पाण्यामुळे पायाच्या बोटांना इन्फेक्शन होऊ शकते. पाय कोरडे राहू द्या. गरज पडल्यास बोरिक अॅसिड पावडर पायाला लावावी.
  24. विनाकारण पावसात भिजणे आजाराला आमंत्रण ठरू शकते. त्यामुळे याबाबत काळजी घ्या.
  25. वातावरण जरी खराब असले तरी वेळ चांगला जावा म्हणून आवडीचे संगीत ऐकावे. पुस्तके वाचावीत आणि आनंदी राहण्याचा प्रयत्न करावा. यामुळे मानसिक आरोग्य उत्तम राहते.

आजपासूनच या टीप्स अंमलात आणा आणि पावसाच्या शिडकाव्यासोबत आनंदी आणि सुदृढ राहा.

नववर्षाचा फिटनेस फॉर्म्युला

* आरुषी वर्मा

‘‘नवीन वर्षात मला फिट दिसायचे आहे आणि यासाठी मला ५ किलो वजन कमी करायचे आहे,’’ किंवा ‘‘मला आपला हरवलेला फिटनेस परत मिळवून तो मेंटेन ठेवायचा आहे,’’ अशाप्रकारचे काही संकल्प तुम्हीसुद्धा केले असतील. असेही होऊ शकते की तुमच्यापैकी काही लोकांनी लवकर फिट होण्याच्या नादात शॉर्टकट घ्यायला सुरुवातही केली असेल.

तुमच्यासाठी हे जाणून घेणे जरुरी आहे की हे सर्व प्रयत्न लाँग टर्मसाठी चांगले नाहीत. त्यामुळे समंजसपणे वजन कमी करण्याचे असे प्रयत्न करा की ज्यात सातत्याने तुमचे वजन घटत राहील. झुंबा आणि वेट लिफ्टिंग व्यायाम तुमच्यासाठी उत्तम ऑप्शन सिद्ध होईल.

झुंबा आहे जबरदस्त

झुंबासाठीही अनेक लोक जिमला जाणे पसंत करतात. परंतु जिमच्या उपकरणांवर आणि मशीनवर त्याच त्या पारंपरिक पद्धतीने वर्कआउट करणे फिटनेस प्रेमींमध्ये मोठया प्रमाणावर कंटाळवाणे ठरते. आता त्यांना आपले फिटनेस लक्ष्य गाठायला काहीतरी विविधता, उत्साह आणि मनोरंजन असलेले असे एखादे टेक्निक हवे असते.

झुंबाचा आविष्कार ९०च्या दशकात एक फिटनेस प्रशिक्षक अल्बर्टो बेटो पेरेज यांनी केला. हा ऊर्जेने परिपूर्ण असा एरोबिक फिटनेस प्रोग्रॅम आहे, जो दक्षिणी अमेरिकी डान्स शैलीपासून प्रेरित आहे. यात आपल्या पायांच्या पंज्यावर उभे राहून हिपहॉप आणि सालसाच्या मस्तीभऱ्या बिट्सवर आपली बॉडी मूव्ह करायची असते. उत्साह आणि फिटनेस यासाठी केला जाणारा झुंबा हा मुख्यत्वे ग्रुपने केला जातो.

झुंबा हा वेगाने केला जाणारा डान्स प्रकार असल्याने हा ट्रेडमिलवर धावणे किंवा क्रॉस ट्रेनरवर वेळ घालवणे अशा वर्कआउटपेक्षा वेगाने फॅट बर्न करतो.

लवचिकपणा वाढतो : झुंबा एक कार्डिओव्हॅस्क्युलर एक्सरसाइज आहे, जी वेगात आणि मध्यम अशा गतीने केली जाते आणि इंटरवेल ट्रेनिंगसारखे काम करते. त्यामुळे प्रत्येक मांसपेशी खासकरून पोट आणि पाठ यावर अधिक परिणामकारक ठरते. झुंबाचे परिणाम एवढेच सीमित नसून ताकदीने परिपूर्ण असलेल्या या वर्कआउटचा दुसरा फायदा हा आहे की हा सगळया मांसपेशींना सक्रिय करतो आणि पूर्ण शरीराला फिट राखायला मदत करतो. फिट राहण्यासाठी ५ ते ६५ वर्षांपर्यंत कोणीही व्यक्ती झुंबा करू शकतो.

वेट ट्रेनिंग

वेट ट्रेनिंग हेसुद्धा वजन कमी करण्याचे एक अन्य प्रभावी असे वर्कआउट आहे, जे परंपरागतरित्या बॉडी बिल्डर्समध्ये लोकप्रिय राहिलेले आहे. आश्चर्य वाटतंय? आपल्यापैकी बहुतेक लोकांचा असा समज असतो की वेट ट्रेनिंग हे फक्त मसल्स बनवण्यासाठीच योग्य असते. हेच कारण आहे की वजन कमी करू पाहणारे वेट ट्रेनिंगला प्राधान्य देत नाहीत आणि ते सोडून कार्डिओ आणि कॅलिस्थेनिक्स करतात.

वेट लिफ्टिंग शरीराच्या बळकटिसह वजन कमी करण्याचा एक महत्त्वपूर्ण व्यायाम आहे. परंपरागत रूपात स्ट्रेंथ ट्रेनिंगमध्ये सहनशक्ती आणि मांसपेशी मजबूत करण्यासाठी फ्री वेट किंवा वेट मशीनचा वापर केला जात आहे. मेटाबोलिक स्ट्रेंथ ट्रेनिंगमध्ये उच्च तीव्रतेचे इंटरवेल सर्किट्स आणि चेंजिंग कॉम्बिनेशन्ससह फ्री वेट्स, कॅटलबेल्स, डंबेल्स इ. चा वापर करत रिपीट करायचे असते.

वर्कआउट दरम्यान रेजिस्टन्स बँड्स मेटॅबॉलिझम रेट वाढवतात. कार्डिओ ट्रेनिंगमध्ये फक्त वर्कआउटच्या दरम्यान हृदय आणि फुफ्फुसांची क्षमता वाढून कॅलरीज बर्न होतात, याउलट वेट ट्रेनिंगमध्ये व्यायाम संपल्यानंतरही ७२ तासांपर्यंत कॅलरी बर्निंग सुरू राहते.

वजन कमी मजबूतीची हमी : वेट लिफ्टिंगचे फायदे केवळ वजन कमी करण्यापर्यंत सीमित नाहीत. वेट ट्रेनिंग हे बॉडी मसल्स बनवण्यासाठी आणि हाडांची घनता वाढवण्यासाठी उपयुक्त ठरते. ज्यामुळे ऑस्टिओपोरोसिससारख्या आजारांपासून संरक्षण मिळते. दररोज वेट लिफ्टिंग केल्याने डायबिटीसचा धोका कमी होतो आणि यामुळे पाठदुखीतही आराम मिळतो. मानसिक स्वास्थ्यही वाढते.

त्यामुळे शरीराच्या मजबुतीसाठी भलेही फिटनेसच्या धुंदीत तुम्ही झुंबा निवडा किंवा वेट ट्रेनिंग, हे दोन्हीही वर्कआउट्स तुमचे फिटनेसचे ध्येय गाठायला तुम्हाला मदत करतील. तुम्हाला वजन कमी करायचे असो किंवा मांसपेशींची मजबुती, झुंबा आणि वेट लिफ्टिंग हे दोन्हीही उत्तम मार्ग आहेत. तर मग तुम्ही घाम गाळायला तयार आहात का?

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें