* रेणू लायसी
बागकामाच्या टिप्स : बागकामाची आवड असलेले बरेच लोक त्यांच्या घरातील बागेत सुंदर रोपे लावतात परंतु त्यांची काळजी घेऊ शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत, बागेचे सौंदर्यच नष्ट होत नाही तर काळजीअभावी झाडेदेखील मरायला लागतात, विशेषतः हिवाळ्यात, कमी तापमान आणि रात्रीच्या वेळी दंव यामुळे झाडांचे मोठे नुकसान होते.
चला, हिवाळ्यात रोपांची काळजी घेणे सोपे होईल आणि तुमची बाग हिरवीगार आणि फुलांनी सुगंधित राहील अशा काही पद्धती जाणून घेऊया :
दररोज पाणी देऊ नका : हिवाळ्यात तापमान कमी असल्याने, झाडांना खूप कमी पाण्याची आवश्यकता असते. उन्हाळ्यात झाडांना दिवसातून दोनदा पाणी द्यावे लागते, तर हिवाळ्यात ४-५ दिवसांनी एकदा पाणी द्यावे. वरची १-२ इंच माती सुकेपर्यंत पाणी देऊ नये. झाडांना पाणी देण्यापूर्वी, त्यांना कमीत कमी १ इंच खोल खणून नंतर खत घाला. दुसऱ्या दिवशी पाणी द्यावे. हिवाळ्यात, वनस्पतींची माती अनेक दिवस ओलसर राहते.
घरातील वनस्पतींना माती पूर्णपणे कोरडी झाल्यावरच पाणी द्यावे. जास्त पाण्यामुळे त्यांची मुळे कुजतात. शक्यतोवर, फवारणीद्वारे पाणी द्या. झाडांच्या देठांवर किंवा पानांवर फवारणी करू नका, त्याऐवजी थेट जमिनीत फवारणी करा. पाण्याच्या फवारणीने संपूर्ण माती ओली होते. जर जास्त थंडी नसेल तर तुम्ही पानांवरही फवारणी करू शकता. असे केल्याने तुमचे रोप हिरवेगार राहील.
कुंडीच्या प्लेटमध्ये पाणी साचू देऊ नका : झाडांना जास्त प्रमाणात पाणी दिल्याने कुंडीच्या खाली ठेवलेल्या प्लेट पाण्याने भरतात. यामुळे झाडांची मुळे खराब होऊ लागतात. हे टाळण्यासाठी, प्लेट्स काढा किंवा वेळोवेळी प्लेट्समधून पाणी काढून टाकत रहा. असे केल्याने झाडाची मुळे वितळणार नाहीत आणि कुजणार नाहीत आणि झाड सुरक्षित राहील.
सूर्यप्रकाश खूप महत्वाचा आहे : तुम्ही फुलांच्या आणि फळांच्या रोपांना जास्तीत जास्त सूर्यप्रकाशात ठेवावे. यामुळे त्यांना पुरेशी उष्णता मिळेल आणि झाडे अधिक फुलतील. झाडांना सूर्यप्रकाश मिळावा यासाठी, तुम्ही झाडांचे कोरडे भाग किंवा फांद्या छाटून टाका. यामुळे झाडांना सूर्यप्रकाश सहज मिळेल आणि त्यांना फुले येतील आणि फळे येतील.
तण काढणे आवश्यक आहे : बागेत किंवा कुंड्यांमध्ये असलेल्या झाडांभोवती नको असलेले जंगली गवत किंवा झाडे वाढतात, जी आपल्या झाडांना नुकसान करतात. ती झाडे काढून टाकण्यासाठी आठवड्यातून किमान एकदा कुदळाने तण काढावे जेणेकरून हवा जमिनीत जाऊ शकेल आणि मुळे मजबूत होतील आणि झाडे सुरक्षित राहू शकतील.
बुरशीनाशकाची फवारणी : बागेत किंवा कुंड्यांमधील झाडांना बुरशीच्या हल्ल्यापासून वाचवण्यासाठी, १५-२० दिवसांनी एकदा झाडांच्या पानांवर आणि मातीवर कडुलिंबाचे तेल फवारावे. फवारणी करून, तुम्ही पाण्यामुळे होणाऱ्या कीटकांपासून आणि बुरशीपासून झाडांना वाचवू शकता आणि त्यांना सुरक्षित ठेवू शकता.
दवपासून संरक्षण : दव वनस्पतींसाठी हानिकारक आहे. हिवाळ्यात दव पडल्यामुळे झाडांची पाने जळतात आणि फुले आणि कळ्या वितळतात. यापासून बचाव करण्यासाठी, सकाळी झाडांची पाने कोरड्या कापडाने पुसून टाका किंवा पाण्याचा फवारणी करा जेणेकरून दव वाहून जाईल आणि झाडांची पाने सुरक्षित राहतील. झाडांना दव पडण्यापासून वाचवण्यासाठी, त्यांना जाळीदार कापड किंवा चादरीने झाकून ठेवा जेणेकरून दव झाडांवर पडणार नाही आणि झाडे सुरक्षित राहतील.
झाडे कोमेजण्यापासून वाचवा : हिवाळ्यात अति थंडीमुळे, झाडे अनेकदा कोमेजतात. झाडे कोमेजण्यापासून रोखण्यासाठी, त्यांना खोलीत, बाल्कनीत, खिडकीत इत्यादी ठिकाणी ठेवा जेणेकरून जोरदार थंड वारे थेट झाडांवर आदळणार नाहीत. असे केल्याने झाडे सुकण्यापासून किंवा खराब होण्यापासून वाचवता येतात.
आच्छादन : झाडांच्या मुळांना थंडीपासून वाचवण्यासाठी, कुंडीतील मातीवर आच्छादन करावे. यामुळे झाडे सुरक्षित राहतात. यासाठी, कुंड्यांमध्ये किंवा बागेत रोपांभोवती लहान दगड, नारळाचे तंतू, वाळलेली कडुलिंबाची पाने, अंड्याचे कवच पसरवता येतात. या गोष्टी दिवसा उष्णता शोषून घेतात आणि रात्री थंडीपासून वनस्पतींच्या मुळांचे संरक्षण करतात. असे करून तुम्ही तुमचे रोप सुरक्षित ठेवू शकता.
संतुलित खत
हिवाळ्यातही तुम्ही झाडांना खत घालावे. तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही बाजारातून खत खरेदी करू शकता किंवा घरीही खत तयार करू शकता. हिवाळ्यात खत तयार करण्यासाठी, तुम्ही शेण आणि कडुलिंबाची पेंड एकत्र मिसळून खत तयार करू शकता.
कडुलिंबाच्या पेंडीमध्ये कार्बन, नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटॅशियम असते जे हिवाळ्यात वनस्पतींसाठी खूप फायदेशीर असते. या खताचा वापर केल्याने, मुंग्या आणि बुरशी हिवाळ्यात झाडांवर हल्ला करत नाहीत. तुम्ही खत पुरेशा प्रमाणातच द्यावे. जास्त खत वनस्पतींसाठी हानिकारक आहे.
द्रव खत : हिवाळ्यात, झाडांना दर २५-३० दिवसांनी द्रव खत द्यावे जेणेकरून हिवाळ्यातही त्यांची वाढ चालू राहील. खरंतर, रोप लावताना खत दिले जाते. वारंवार खतांचा वापर केल्याने झाडे खराब होतात. म्हणून, सर्व गोष्टी वेळेवरच सांभाळल्या पाहिजेत.
