कथा * कैहकशां सिद्दीकी
वकील साहेबांचे हसतेखेळते घर होते. त्यांची पत्नी एक साधीभोळी गृहिणी होती. वकील साहेब काहीसे बाहेरख्याली आहेत हे तिला माहिती होते, पण एक दिवस सवत घेऊन येतील असे तिला वाटले नव्हते. त्या दिवशी ती खूप रडली.
वकील साहेबांनी समजावले. ‘‘बेगम, तू तर घरातली राणी आहेस. या बिचारीला एखादी खोली दे. निमूटपणे पडून राहील. तुला घरकामात मदत करेल.’’
ती रडत राहिली. ‘‘मी असताना तुम्ही दुसरे लग्न का केले?’’
वकील साहेब बोलण्यात कोणालाही ऐकणारे नव्हते. समजूत काढत म्हणाले, ‘‘बेगम, माफ कर. चूक झाली. आता तू सांगशील तसेच होईल. फक्त हिला घरात राहू दे.’’
बेगमला वाटत होते, मुलांना घेऊन माहेरी निघून जावे. पुन्हा वकील साहेबांचे तोंड पाहू नये. पण माहेरी जायचे तर कोणाच्या आधारावर? वडील नाहीत. आई आधीच भावंडांवर ओझे बनून राहत आहे. तिने कधी विचारही केला नव्हता की, लग्नाच्या १४ वर्षांनंतर ४०व्या वर्षी वकील साहेब असे गुण उधळतील. एवढया वर्षांचा संसार उद्धवस्त झाला.
वकील साहेबांनी खाली, आपल्या कार्यालयाच्या शेजारच्या खोलीत दुसऱ्या पत्नीचे सामान ठेवले. त्यांनतर वरती आपल्या पहिल्या पत्नीकडे आले, जसे की काही घडलेच नाही. पहिल्या पत्नीचे मन दुखावले गेले. कष्टाने पैसे जमवून घर बांधले होते. संसार दुसरीसोबत वाटून घ्यावा लागेल असा विचारही मोठया बेगमने केला नव्हता.
दिवस सरले. आठवडे निघून गेले. मोठी बेगम बरीच रडारड करून अखेर शांत झाली. सुरुवातीला वकील साहेब एक दिवस वरती आणि एक दिवस खाली जेवत असत. नंतर हळूहळू त्यांचे वर येणे बंद झाले. नवीन पत्नीमध्ये ते एवढे गुंतले की, त्यांचे वकिलीतले लक्षही उडाले. उत्पन्न कमी झाले आणि कुटुंब मात्र वाढू लागले. छोटी बेगम दरवर्षी एका मुलाला जन्म देऊ लागली. परिणामी ते मोठया बेगमला कमी पैसे देऊ लागले.
मोठया बेगमने परिस्थितीला सामोरे जायचे ठरविले होते. शिक्षणाच्या जोरावर ती गल्लीतीलच एका शाळेत शिकवू लागली. मुलांच्या लहानमोठया गरजा पूर्ण करू लागली. संध्याकाळी ती घरी शिकवणी घेत असे. या पैशांतून स्वत:च्या मुलांच्या शिकवणीचा खर्च भागवत असे. आपला मुलगा, मुलीला भरपूर शिकवून स्वत:च्या पायावर उभे करायचे, एवढेच तिचे ध्येय होते. मुलांचे चांगले पालनपोषण व्हावे केवळ म्हणूनच पती आणि सवतीसोबत राहण्याचा निर्णय तिने घेतला होता. मुलांना आई-वडील दोघांचीही गरज असते, याची तिला जाणीव होती.
