* प्रतिनिधी
अजिंठा-एलोराच्या लेण्यांच्या दुनियेचा फेरफटका म्हणजे एक सुंदर अनुभूती असते. तुम्ही जर कलाप्रेमी असाल आणि पुरातन काळातील ऐतिहासिक वास्तू व कलाकृतींचे प्रशंसक असाल, तर अजिंठा-एलोरा तुमच्यासाठी एक खूपच छान पर्यटन स्थळ आहे. या लेण्यांना १९८३ मध्ये वर्ल्ड हेरिटेजच्या यादीत समाविष्ट करण्यात आले आहे. येथील गुंफांमध्ये केली गेलेली चित्रकारी व मूर्तिकला खूपच अद्वितीय आहे.
औरंगाबादपासून जवळपास २ तासांच्या टॅक्सी प्रवासानंतर अजिंठाच्या गुंफांपर्यंत पोहोचता येईल. जगप्रसिद्ध अजिंठा-एलोराची चित्रकारी व गुंफा कलाप्रेमींसाठी नेहमीच आकर्षणाचे प्रमुख केंद्र राहिल्या आहेत. विशालकाय खडक, हिरवळ, सुंदर मूर्ती आणि इथून वाहणारी वाघोरी नदी येथील सौंदर्य द्विगुणित करतात.
अजिंठामध्ये छोटया-मोठया ३२ प्राचीन गुंफा आहेत. २००० वर्षे जुन्या अजिंठाच्या गुंफेच्या द्वारांना खूपच सुंदर पद्धतीने सजविण्यात आले आहे. घोडयाच्या नालेच्या आकाराच्या या गुंफा अत्यंत प्राचीन असून, त्यांना ऐतिहासिक महत्त्व आहे. आकर्षक चित्रे आणि भव्य मूर्तींबरोबरच येथील सिलिंगवर बनविलेली चित्रे अजिंठाच्या गुंफांना एक आगळेवेगळे सौंदर्य प्रदान करतात. या सुंदर कलाकृती साकारण्यासाठी कोणते तंत्र वापरण्यात आले, हे अजूनही एक गूढच आहे. हे गूढ उकलण्यासाठी जगातील कानाकोपऱ्यातून पर्यटक इथे येतात.
वाघोरा नदी येथील सौंदर्यात आणखी भर टाकते. या गुंफांचा शोध आर्मी ऑफिसर जॉन स्मिथ व त्यांच्या दलाने १८१९ साली लावला असे सांगितले जाते. ते या ठिकाणी शिकार करण्यासाठी आले होते. त्यावेळी त्यांना या ओळीत बनलेल्या २९ गुंफा दिसल्या. त्यानंतरच या गुंफा संपूर्ण जगात प्रसिद्ध झाल्या.
येथील सुंदर चित्रकारी व मूर्ती कलाप्रेमींसाठी अनमोल भेट ठरल्या आहेत.
हातोडी आणि छेनीच्या मदतीने कोरलेल्या या मूर्ती सौंदर्याचा अप्रतिम नमुना आहेत. या लेणी पाहण्यासाठी आपल्याला अनेक वेळा पायऱ्या चढाव्या व उतराव्या लागतात. त्यामुळे इथे जाताना तुम्ही आरोग्याच्या दृष्टीने फिट असणे आवश्यक आहे. इथे प्रत्येक गुंफेबाहेर एक बोर्ड लावला आहे, त्यावर हिंदी व इंग्रजीमध्ये गुंफांची संख्या आणि त्यांच्यासंबंधी माहिती दिलेली आहे. चित्रांचे आयुष्य तीव्र प्रकाशामुळे कमी होत असल्यामुळेच, गुंफांमध्ये चार ते पाच लक्सचा प्रकाश असतो. अर्थात, मिणमिणत्या मेणबत्तीसारखा प्रकाश. कोणत्याही चित्राच्या सौंदर्याची जाणीव होण्यासाठी ४० ते ५० लक्स तीव्रतेच्या प्रकाशाची गरज असते.
