* डॉ. गौरव गुप्ता
नेहमीच आपण लोकांना हे सांगताना ऐकतो की मुलं तर आता मुलांप्रमाणे वागतच नाहीत. अनेक मुलं अशा काही गोष्टी बोलतात की कुटुंबातील लोकांना दुसऱ्यांच्या समोर लाजिरवाणं वाटतं. उदा :
खासगी गोष्ट बोलणे
अनेक मुलं कुटुंबातील खासगी गोष्टी उदा. आईवडिलांच्या आपसातील संबंधांच्या गोष्टी किंवा दुसरी एखादी गोष्ट अशा प्रकारे बोलतात की आईवडिलांना शरमिंधा वाटते.
याबाबत अनेक प्रचलित घटनांची पुनरावृत्ती होणे चुकीचं ठरणार नाही. काही मित्र घरात गप्पा मारत होते, इतक्यात लाइट गेला. एक जण लाइटची व्यवस्था करण्यासाठी आत गेला. यादरम्यान तिथेच बसलेला एक मित्र ५ वर्षांच्या मुलाला विचारू लागला, ‘‘बाळा, तुला काळोखात भीती तर वाटत नाहीए ना?’’
तो पटकन म्हणाला, ‘‘मी बाबांसारखा डरपोक नाहीए. मला जेव्हा कधी भीती वाटते, तेव्हा मी आईजवळ जाऊन झोपतो. पण बाबांना तर रोज रात्री भीती वाटते आणि तेही आईजवळ येऊन झोपतात.’’
सांगायलाच नको, सर्वजण खोखो करून हसले आणि मुलांचे आईवडील लाजेने लाल झाले.
इतरांबद्दल वाईट गोष्टी बोलणे
मुलं केवळ खासगी गोष्टीच नव्हे, काही अशा गोष्टीही दुसऱ्यांच्यासमोर बोलतात, ज्या कधी त्यांच्या आईवडिलांनी त्यांच्याबाबत बोललेल्या असतात.
एका घराची घंटी वाजली, तेव्हा ७ वर्षांचा मुलगा धावत दरवाजा उघडायला गेला आणि मग तिथूनच ओरडला, ‘‘आई, काका आलेत.’’
आईने विचारलं, ‘‘कुठले काका?’’
तो म्हणाला, ‘‘आई, तेच काका, जे गेल्यानंतर तू नेहमी बाबांना सांगतेस की तुमचा हा भिकारी मित्र नेहमी जेवणाच्या वेळी टपकतो. खादाड कुठला. नकोही म्हणतो आणि खातही जातो.’’
तुम्हाला कळलंच असेल, त्या व्यक्तीसमोर आईला किती लाज वाटली असेल.
अनेकदा मुलं कुटुंबातील सदस्यांची आपसात झालेल्या भांडणांची इतरांसमोर पोलखोल करून घरच्यांना लाज आणतात.
अशा स्थितींपासून वाचण्यासाठी मुलांसमोर केवळ त्या गोष्टींचीच चर्चा करा, ज्या त्यांच्यासाठी उपयुक्त आहेत.
शिव्या देणे
काही मुलं शिव्या द्यायला शिकतात. अर्थात, मुलांना तेवढी समज नसते, ना ही त्यांना माहीत असतं की शिव्या देणे वाईट गोष्ट आहे. त्यामुळे ती कोणासमोरही शिव्या देऊ लागतात.
