* पुष्पा भाटिया
सहावीत शिकणारा मोहित हा घरातून बेपत्ता झाला होता. तो दूध घ्यायला निघाला पण घरी परतला नाही. एक आठवड्यानंतर एक गृहस्थ मोहितला घरी सोडून गेले. विचारणा केली असता तो स्वत:च घराबाहेर पळून गेल्याचे निष्पन्न झाले. वास्तविक परीक्षेत त्याचे मार्कस् कमी आले होते. वडिलांच्या भीतीचा सामना करणे त्याच्यासाठी कठीण होते. म्हणून तो घरून पळून गेला होता.
लहान बंटू कधी-कधी घशात काही अडकल्याची तक्रार करतो तर कधी-कधी पोट दुखण्याची. तो नेहमीच उदास आणि खवळलेला असतो. जेवणही व्यवस्थित करत नाही. छोटया-छोटया गोष्टींवर रडू लागतो. वैद्यकीय तपासणीत सर्वकाही व्यवस्थित निघाले. वास्तविक, ही दोन्ही मुले त्यांच्या पालकांच्या सुपर पॅरेंट सिंड्रोमची शिकार आहेत.
क्लिनिकल मानसशास्त्रज्ञ डॉक्टर मॅडलिन लेव्हिन यांनी आपल्या ‘प्राइस ऑफ प्रिव्हिलेन’ पुस्तकात असे लिहिले आहे की जे पालक त्यांच्या यशासाठी मुलांवर अनावश्यकपणे जास्त दबाव आणतात ते अनवधानाने त्यांना तणाव आणि नैराश्याचे बळी बनवतात. त्यांच्या मते, या पालकांना नेहमीच आपल्या मुलांना इतरांपेक्षा पुढे पहायचे असते. भले मग अभ्यास असो, खेळ असो किंवा इतर कोणतेही क्रियाकलाप, ते प्रत्येक क्षेत्रात मुलांना पुश करतात. वास्तवापासून दूर, जेव्हा असे मूल आई-वडिलांच्या अपेक्षांची पूर्तता करत नाही, तेव्हा त्याला दु:ख, निराशा आणि कोंडीची परिस्थिती येते.
प्रत्येक पालकांची इच्छा असते की त्यांचे मूल ना केवळ त्याच्या वर्गातील अभ्यासात उच्च श्रेणीत असावे, तर इतर क्रियाकलापांकरितादेखील उत्साहित आणि प्रोत्साहित असावे. शाळा उघडत नाहीत तोच पालक तयार होतात. मागील वर्षी जी काही कामगिरी राहिली असेल, जो काही निकाल राहिला असेल, या वर्षी मात्र अगदी सुरुवातीपासूनच लक्ष द्यायचे आहे. मग दररोजचे क्रियाकलाप, गृहपाठ, खेळ प्रत्येक क्षेत्र पालकांच्या नित्यकर्मांचा महत्त्वपूर्ण भाग बनतात.
जर आपणदेखील सुपर पालक सिंड्रोमने वेढले गेले असाल तर मानसशास्त्रज्ञांनी दिलेल्या या सूचनांकडे लक्ष द्या आणि आपल्या वर्तनात नियंत्रण आणि समजूत आणा :
