* नसीम अन्सारी कोचर
सासू आणि सुनेमधील भांडणाच्या कथा सामान्य आहेत. हे असे नाते आहे ज्यामध्ये प्रत्येक घरात महाभारत चालू आहे. सासू आणि सून यांच्यातील वर्चस्वाच्या लढाईत, मुलगा आणि सासरे खूप त्रास सहन करतात. हे दोन्ही प्राणी गव्हाच्या निष्पाप दाण्यांसारखे दोन गिरण्यांच्यामध्ये चिरडले जात आहेत. जर मुलगा आईची बाजू घेतो तर पत्नी नाराज होते आणि जर तो पत्नीची बाजू घेतो तर आई नाराज होते. पत्नीच्या भीतीमुळे सासरेही आपल्या सुनेचे चांगले काम कौतुकाने करू शकत नाहीत. सून घरात आल्यानंतर, बहुतेक सासरे त्यांचा बहुतेक वेळ शांततेत घालवतात आणि बाहेरच्या खोलीत त्यांचे निवासस्थान बनवतात. भारतीय घरांमध्येही अशीच परिस्थिती दिसून येते जिथे मुलगा त्याच्या पत्नी आणि पालकांसह एकाच घरात राहतो. पण हेमंतच्या घरातील परिस्थिती उलट आहे.
जेव्हा हेमंतचे निकितासोबत लग्न झाले आणि निकिता तिच्या आईवडिलांचे घर सोडून सासरी पोहोचली, तेव्हा काही दिवसांतच तिने तिच्या सासऱ्यांना आपला चाहता बनवले. खरंतर निकिता एक ब्युटीशियन होती. एके दिवशी, सासऱ्यांच्या पायांना स्पर्श करताना, तिला त्यांच्या पायांवर भेगा पडलेल्या टाचा आणि काळे डाग दिसले आणि तिने विचारले – बाबा, तुम्ही पेडीक्योर करत नाही का?
पेडीक्योर तिच्या सासऱ्यांनी आश्चर्याने तो शब्द पुन्हा सांगितला. निकिता म्हणाली – बाबा, जर तुम्ही पेडीक्योर करत राहिलात तर तुमच्या टाचांना भेगा पडणार नाहीत. टाचा स्वच्छ आणि मऊ राहतात. चालताना खूप वेदना होत असतील ना? तुमच्या टाचांना खूप भेगा पडल्या आहेत आणि त्यामध्ये खूप घाण साचली आहे.
सुनेचे बोलणे ऐकून हेमंतचे वडील भावुक झाले. तो म्हणाला – मुली, पहिल्यांदाच कोणीतरी माझ्या वेदना आणि माझ्या जखमांबद्दल विचार केला आहे. खूप वेदना होत आहेत. म्हणूनच मी बूटही घालू शकत नाही; मी फक्त चप्पल किंवा सँडल घालतो.
थोड्याच वेळात, निकिता तिच्या सासरच्या खोलीत पोहोचली, तिच्याकडे शाम्पू, लिंबू, ब्रश, स्क्रबर आणि विविध प्रकारचे तेल असलेले कोमट पाण्याचे टब होते. तिने तिच्या सासऱ्यांना खुर्चीवर बसवले आणि त्यांचे पाय अर्धा तास कोमट पाण्यात ठेवले आणि त्यानंतर तिने त्यांचे पेडीक्योर एक तास केले. त्यांचे पाय स्क्रबरने चांगले घासा. पेडीक्योरनंतर तिने तिच्या सासऱ्यांच्या पायांना कोमट नारळाच्या तेलाने मालिशही केली. टॉवेलने पाय पुसल्यानंतर, जेव्हा हेमंतच्या वडिलांनी त्याच्या पायांकडे पाहिले तेव्हा इतके स्वच्छ पाय पाहून ते थक्क झाले. सर्व कोरडी त्वचा काढून टाकली. पाय खूप मऊ झाले होते. रात्री त्याने अनेक वेळा आपल्या पत्नीला आपले पाय दाखवले आणि आपल्या सुनेचे कौतुक केले.
निकिताने १५ दिवसांत त्याच्या पायातील भेगा आणि वेदनांपासून त्याला मुक्त केले. त्याच्या सासरच्यांच्या पायावरील काळे डागही पेडीक्योरने नाहीसे झाले. एके दिवशी निकिताने त्याला एक चांगला केस कापून दिला. हेमंतने त्याच्या वडिलांसाठी स्पोर्ट्स शूज आणले होते. मग काय झालं, बाबाजी आता रोज सकाळी स्पोर्ट्स शूज घालून मॉर्निंग वॉकला जातात. पायात वेदना होत नाहीत. तो भेटणाऱ्या प्रत्येकासमोर त्याच्या सुनेचे कौतुक करतो.
अंशुलाचीही अशीच कथा आहे. अंशुला चार्टर्ड अकाउंटंट आहे तर तिचा नवरा डॉक्टर आहे. पण अंशुलाचे सासरे चार्टर्ड अकाउंटंट होते. आता तो बराच म्हातारा झाला आहे पण त्याची सून अंशुला हिच्याशी त्याचे खूप चांगले संबंध आहेत कारण त्या दोघीही एकाच क्षेत्रात आहेत. अंशुलाला त्याच्या अनुभवातून खूप काही शिकायला मिळते. त्याच वेळी, इतक्या वर्षांनी, सासऱ्यांना घरात कोणीतरी सापडले जे त्यांच्याशी त्यांच्या शेताबद्दल बोलू शकेल, अन्यथा अंशुलाची सासू एक सामान्य गृहिणी राहिली. त्याला आकड्यांचा खेळ समजत नाही आणि कोणीही त्याच्याशी याबद्दल कधीही चर्चा केलेली नाही. आणि रुग्ण आणि औषधांमुळे मुलाला मोकळा वेळ मिळत नाही. अंशुला आणि तिचे सासरे अनेकदा जेवणाच्या टेबलावर एकमेकांशी बोलत असल्याचे दिसून येते तर अंशुलाचा नवरा आणि सासू तोंड बंद करून त्यांच्याकडे पाहत राहतात. बऱ्याचदा, सासूला चिडचिडही होते कारण तिच्या आवडीनुसार काहीही चर्चा होत नाही. ती अनेकदा तिच्या मोठ्या बहिणीला फोनवर तक्रार करते की सून आल्याबरोबर तिच्या सासऱ्यावर असा कोणता जादू केला आहे हे कळत नाही की ते तिचे गुणगान गात राहतात.
ज्या पालकांना एकुलती एक मुले असतात ते देखील घरात सून आल्यानंतर खूप आनंदी होतात. त्यांना त्यांच्या सुनेद्वारे मुलीची कमतरता भरून काढायची आहे. अशा परिस्थितीत, सुनेचे तिच्या सासऱ्यांशी असलेले नाते खूप चांगले बनते कारण मुलींना त्यांचे वडील जास्त प्रेम देतात. जेव्हा सासू-सासरे या चांगल्या नात्याला फसवतात तेव्हा समस्या उद्भवते. जसे सीमाच्या सासूने केले आणि एका चांगल्या घराचे नुकसान केले.
सीमाचा नवरा सौरभ हा त्याच्या आईवडिलांचा एकुलता एक मुलगा आहे. सासरच्या घरी आल्यानंतर, सीमाचा तिच्या सासऱ्यांबद्दलचा ओढा वाढला कारण तिच्या सासऱ्यांना सीमा जे काही शिजवते ते आवडायचे. सीमाला मसालेदार जेवण खूप आवडायचे आणि तिच्या सासऱ्यांचीही जीभ खूप मसालेदार होती. पण सासू नेहमीच साधे जेवण खात असे. त्यामुळे सौरभचे लग्न होईपर्यंत संपूर्ण कुटुंबाला आईने बनवलेले तेच चविष्ट अन्न खावे लागले. सीमाच्या आगमनानंतर, जेव्हा तिचे सासरे आणि नवरे त्यांच्या आवडीनुसार मसालेदार आणि चविष्ट जेवण घेऊ लागले, तेव्हा तिच्या सासूबाई चिडल्या. जरी सीमाने तिच्या सासूसाठी मिरची आणि मसाल्याशिवाय भाज्या आणि डाळ आधीच बाजूला ठेवल्या होत्या, तरीही सासूला तिच्या सुनेमध्ये फक्त दोष आढळले. तिला तिच्या मुलाने किंवा नवऱ्याने सीमाच्या स्वयंपाकाची प्रशंसा करावी असे वाटत नव्हते. सीमाच्या सासऱ्यांना कधीही पचनाचा त्रास झाला नाही कारण त्यांच्या सासू सीमावर रागावायच्या. ती म्हणते की तिला त्यांना मसालेदार अन्न देऊन वेळेआधीच मारायचे आहे.
तिचे लक्ष मालमत्तेवर आहे, म्हणूनच ती सर्वांना रक्तदाब आणि हृदयविकाराने ग्रस्त करत आहे. अशाप्रकारे घरात बरेच दिवस भांडणे होत राहायची. हिंगाच्या काही गोळ्या घेतल्यावर तिचे सासरे बरे व्हायचे, पण सासूचे शिव्या आणि टोमणे थांबत नव्हते. सीमानेही तेच बेचव जेवण बनवावे जे ती तिला बनवत आणि वाढत होती. तिला तिच्या पतीच्या तोंडून तिच्या सुनेची स्तुती अजिबात ऐकायची नव्हती.
एके दिवशी त्याने सर्व मर्यादा ओलांडल्या. सीमाने जेवणाची प्लेट तिच्या सासरच्यांसमोर ठेवली तेव्हा तिच्या सासऱ्यांनी त्यात तडका डाळ आणि मसालेदार फुलकोबी-बटाट्याची भाजी पुरी पाहून आनंदाने उडी मारली. तो म्हणाला – बेटा, आज तू माझ्या आवडीचे जेवण बनवले आहेस. इतकी मसालेदार कोबी-बटाट्याची करी पुरी मी खाल्ल्यापासून बरीच वर्षे झाली. हे ऐकताच सीमाच्या सासूने दोन्ही प्लेट्स उचलल्या आणि भिंतीवर फेकल्या. आणि ती तिच्या नवऱ्यावर जोरात ओरडू लागली – जर तुला तिचे हात इतके आवडत असतील तर तिच्याशी लग्न कर. जेव्हापासून ती चेटकीण आली आहे, तेव्हापासून ती तुम्हाला आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करत आहे आणि तुम्हाला हे समजत नाही की हे सर्व तुमची मालमत्ता हडप करण्यासाठी आहेत. तुम्हाला जे काही दिले जाते ते खात राहा.
हे सर्व ऐकून सीमा आणि तिचे सासरे थक्क झाले. आणि दुसऱ्या दिवशी सीमा तिच्या आईवडिलांच्या घरी गेली. त्यानंतर परिस्थिती अशी झाली की सीमा त्या घरात परतू इच्छित नव्हती किंवा तिच्या सासूबाई तिला तिथे पाहू इच्छित नव्हत्या. शेवटी सौरभला घर भाड्याने घ्यावे लागले आणि त्याच्या पालकांपासून वेगळे राहावे लागले कारण सीमादेखील गर्भवती होती आणि तिला अशा तणावपूर्ण आणि नकारात्मक वातावरणात तिच्या मुलाला जन्म द्यायचा नव्हता. सीमाच्या सासूबाईंच्या मत्सर आणि संतापामुळे एक चांगले कुटुंब उद्ध्वस्त झाले, जरी सीमा सर्वांच्या आवडी लक्षात घेऊन जेवण बनवत असे. ती चुकूनही तिच्या सासूच्या जेवणात कधीच तिखट मसाले घालत नव्हती. ती त्यांची डाळ आणि भाज्या वेगवेगळी बनवायची. तरीही सासूला सून आवडली नाही.
बऱ्याच वेळा असे घडते की जेव्हा मुलगा आणि सून दोघेही काम करत असतात आणि सासरेही काम करत असतात आणि तिघेही दिवसभर घराबाहेर असतात, तेव्हा सासूला वाटते की ती फक्त घराची मोलकरीण आणि पहारेकरी आहे. संध्याकाळी, जेव्हा तिघेही आपापल्या ऑफिसमधून परततात, तेव्हा ते आपापसात त्यांच्या कामाबद्दल आणि व्यस्ततेबद्दल बोलतात. या गोष्टींचा सासूवर वाईट परिणाम होतो आणि ती राग आणि मत्सराने भरून जाते. आता, तिचा नवरा आणि मुलगा तिचे स्वतःचे आहेत, ती त्यांच्यावर राग काढत नाही, परंतु ती दुसऱ्या घरातून आलेल्या तिच्या सुनेला टोमणे मारून किंवा तिच्या कामात दोष शोधून त्रास देऊ लागते. या वर्तनामुळे घरात तणाव निर्माण होतो आणि घराच्या विघटनात त्याचा शेवट होतो.
बऱ्याच घरांमध्ये सासरे शहाणे असतात. त्याला त्याच्या पत्नीचे वर्तन, राग आणि मत्सरदेखील समजतो. अशा परिस्थितीत, तो त्याच्या सुनेचा चाहता असूनही, त्याच्या पत्नीसमोर तिची स्तुती करत नाही, परंतु तो तिच्याशी एकांतात खूप बोलतो. अशा परिस्थितीत, सुनेनी केवळ त्यांच्या सासऱ्यांच्याच नव्हे तर त्यांच्या सासूच्याही घराची देखभाल करण्याच्या इच्छा समजून घेतल्या पाहिजेत आणि त्यांची काळजी घेतली पाहिजे. तुम्ही त्यांच्याशी त्यांच्या पद्धतीने बोलावे जेणेकरून त्यांना दुर्लक्षित वाटू नये. असे केल्याने सासू आणि सून जवळीक साधू शकतात. भारतीय सुनेसाठी सासूचे मन जिंकणे कठीण काम आहे, पण प्रयत्न करण्यात काय हरकत आहे?
