* मदन कोथुनिया
गेल्या काही वर्षांपासून स्त्रियांमध्ये पिण्याची फॅशन वेगाने वाढू लागलीए, ज्याचं एक खास कारण म्हणजे दारूच्या कंपन्यांनी दारू पिणाऱ्या स्त्रियांना आधुनिक, स्वतंत्र व पुरुषांच्या बरोबरीच्या म्हणून प्रचलित करणं आहे. बिअर, शँपेन इत्यादी गोष्टी जुन्या झाल्या आहेत. आता तर दारूचे विविध ब्रॅण्ड बाजारात सहजपणे उपलब्ध आहेत. व्होडका, वाइन, व्हिस्की इत्यादींचे कॉकटेल महाविद्यालयीन तरुणी व गृहिणींमध्ये खूपच प्रचलित झालेत. त्या किट्टी पार्ट्या, लग्नाचा वाढदिवस इत्यादी प्रसंगी पिण्यास व पाजण्यास अजिबात संकोचत नाहीत.
दारू सेवनाच्या जुन्या परंपरांमध्ये पूर्वी दारू पिणाऱ्या स्त्रिया २ विपरीत वर्गांशी संबंधित होत्या. पहिल्या वर्गात झोपडपट्टयांमध्ये राहाणारे दलित, वेश्या येतात, ज्यांच्यासाठी नशा हे उपजीविकेचं साधन राहिलंय, तर दुसऱ्या वर्गात पाश्चिमात्य सभ्यतेने प्रेरित आणि भौतिक सुखवस्तूंच्या मुबलकतेमुळे व्यावसायिक समाजातील स्त्रिया येतात, ज्या लेट नाइट पार्ट्या अथवा पतीसोबत एक्झिक्यूटिव्ह पार्ट्यांमध्ये पिण्याला स्टेट्स सिंबल समजतात. आता एक तिसरा नवीन वर्ग महाविद्यालयीन तरुणींचा आहे, ज्या रात्री उशिरापर्यंत डान्स फ्लोअरवर थिरकण्यासाठी नशेच्या अधीन होतात.
या विषयाबाबत जेष्ठ मानसोपचार डॉ. शकुंतला यादव सांगतात, ‘‘व्यावसायिक वर्गातील स्त्रियांमध्ये पिणं एक स्टेट्स सिंबल झालंय. त्या पिण्याने स्वत:ला पुरुषांच्या बरोबरीने समजतात. भौतिक सुखाच्या प्रचुरतेमुळे पुरुष पिऊ शकतो, तर त्या का नाही? हिच धारणा त्यांना पिण्यासाठी प्रेरित करते.’’
अलीकडेच जयपूरच्या बिडला सभागृहात सिकोईडिकोन संस्थेद्वारे ‘स्त्रिया आणि नशा’ विषयावर आयोजित विचार परिसंवादाच्या अहवालानुसार नशेबाज महिलांची चकित करणारी आकडेवारी समोर आली. यानुसार सर्वाधिक दारूचं सेवन करणाऱ्या स्त्रियांचं वय २१ ते ३५ वर्षांच्या दरम्यान आढळलंय. ४२ टक्के नोकरदार स्त्रिया, ३१ टक्के एकेकट्या राहाणाऱ्या स्त्रिया, ३२ टक्के घटस्फोटित आणि ८० टक्के देहव्यापाराशी संबंधित स्त्रिया दारूबरोबरच इतर व्यसनांच्या अधीन आहेत.
आता प्रश्न असा निर्माण होतो की शेवटी असं कोणतं कारण आहे की विभिन्न वर्गातील स्त्रिया कळतनकळत स्वत:ला यामध्ये का गुंतवून घेत आहेत?
