* राजेंद्र कुमार राय
ब्रेस्ट कॅन्सर हा फक्त महिलांना होणारा आजार आहे असा अनेकांचा समज आहे. हे गृहीतक चुकीचे आहे. ब्रेस्ट कॅन्सर हा एक असा आजार आहे जो महिला आणि पुरुष दोघांनाही त्याचा बळी बनवतो. जरी ते स्त्रियांमध्ये जास्त आढळते. केवळ यूकेमध्ये दरवर्षी सुमारे 250 पुरुष या आजाराला बळी पडतात.
वास्तविक, पुरुषांच्या स्तनाग्रांच्या मागे काही स्तन पेशी असतात. जेव्हा या पेशींमध्ये कर्करोगाच्या पेशी विकसित होतात तेव्हा पुरुषदेखील स्तनाच्या कर्करोगाचे बळी होतात.
ज्येष्ठ ऑन्कोलॉजिस्ट डॉ. समीर कौल यांच्या मते, याचे मूळ कारण कोणालाच समजले नसले तरी काही पुरुषांना हा आजार होण्याची शक्यता असते. हा कर्करोग अनेकदा 60 वर्षे ओलांडलेल्या पुरुषांमध्ये जास्त दिसून येतो. ज्या कुटुंबात एकतर पुरुष किंवा स्त्रीला कर्करोग झाला आहे, किंवा दोन्ही स्तनांमध्ये कर्करोग झाल्याचे निदान झालेल्या किंवा स्तनाचा कर्करोग झाल्याचे निदान झालेल्या एखाद्याच्या जवळचे नातेवाईक असलेल्या पुरुषांमध्ये हे अधिक सामान्य आहे. 40 वर्षापूर्वी कर्करोग झालेला नातेवाईक. ज्या कुटुंबात अनेक लोक अंडाशयाचा किंवा आतड्याच्या कर्करोगाने ग्रस्त आहेत, त्या कुटुंबातील पुरुषांनाही स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका असतो. आता अशा लोकांसाठी विशेष उपचार केंद्रे आहेत ज्यांना असे वाटते की त्यांना स्तनाचा कर्करोग होण्याचा धोका जास्त आहे. अशा वैद्यकीय केंद्रांना अनुवांशिक वैद्यकीय केंद्रे म्हणतात. ज्या पुरुषांमध्ये इस्ट्रोजेनचे प्रमाण जास्त असते किंवा ज्यांना लहान वयात रेडिएशनचा सामना करावा लागतो त्यांनाही हा आजार होण्याचा धोका असतो. स्त्री गुणसूत्र फार कमी पुरुषांमध्ये असतात, अशा पुरुषांमध्येही धोका जास्त असतो; पुरुषांमध्येही स्तनाचा कर्करोग अनेक प्रकारचा असू शकतो. पुरुषांमध्ये आढळणारा सर्वात सामान्य स्तनाचा कर्करोग याला इनवेसिव्ह डक्टल कार्सिनोमा म्हणतात. हे महिलांमध्येदेखील आढळते. याशिवाय, इतर काही कर्करोग आहेत- इन्फ्लॅमेटरी ब्रेस्ट कॅन्सर, पेजेट डिसीज ऑफ ब्रेस्ट कॅन्सर, डक्टल कार्सिनोमा इन सिटू इ. डॉ. समीर कौल यांच्या मते, स्तनांमध्ये गुठळ्या होणे, स्तनांचा आकार आणि आकार बदलणे, त्वचेवर व्रण येणे, स्तनाग्रातून स्त्राव होणे, स्तनाग्र मागे वळणे, स्तनाग्र किंवा आजूबाजूच्या त्वचेवर पुरळ उठणे इत्यादी लक्षणे व लक्षणे आहेत.
