* प्रतिनिधी
गुडघ्यात संवेदना देणाऱ्या नसा पाठीच्या खालच्या भागातून येतात. या नसा कूल्हे, पाय आणि घोट्यालाही संवेदना देतात. अशा स्थितीत खोल दुखापत झाल्याची वेदना मज्जातंतूंद्वारेही बाहेरच्या भागावर जाणवते, ज्याला रेफर पेन म्हणतात. गुडघेदुखी एकतर थेट गुडघ्यापासून उद्भवू शकते किंवा नितंब, घोट्यापासून किंवा पाठीच्या खालच्या भागातून संदर्भित केली जाऊ शकते. गुडघेदुखीचे हे सर्व स्रोत गुडघ्याच्या सांध्याशीच संबंधित आहेत.
तीव्र वेदना कारण
गुडघ्यात अचानक तीव्र वेदना फ्रॅक्चर, अस्थिबंधन फाटणे किंवा तुटणे, नितंबाचे हाड निखळणे, गुडघा विस्थापित होणे किंवा त्याच्या जागी गुडघ्याचा कॅप यामुळे होऊ शकतो.
वेदना कारणे
संधिवात: गुडघा संधिवात हा गुडघ्याच्या सांध्यातील एक प्रकारचा दाहक विकार आहे, जो बर्याचदा वेदनादायक असतो. संधिवात होण्याची अनेक कारणे असू शकतात. जसे:
ऑस्टियोआर्थरायटिस : हे गुडघ्याच्या मऊ हाडांच्या ऱ्हासामुळे होते आणि त्याच्या अत्यंत अवस्थेत हाडे एकमेकांवर घासायला लागतात.
लक्षणे : यामध्ये कोणतेही काम करताना सतत आणि कायम तीव्र वेदना होतात. सतत बसल्याने मऊ हाडांमध्येही कडकपणा येतो.
उपचार : उपचारांचे मुख्य ध्येय वेदना नियंत्रित करणे आहे. यासाठी वेदनाशामक आणि दाहक-विरोधी औषधे दिली जातात. गंभीर प्रकरणांमध्ये, गुडघ्याला ब्रेसिंग करून घेण्याचा सल्ला दिला जातो किंवा गुडघ्याचा सांधा सिंथेटिक जॉइंटने बदलला जातो.
संधिवात : हा संपूर्ण शरीराशी संबंधित आजार आहे, ज्यामुळे शरीराच्या अनेक सांध्यांवर, विशेषत: गुडघे प्रभावित होतात. हा एक प्रकारचा अनुवांशिक रोग मानला जातो.
लक्षणे : यामध्ये सकाळी गुडघ्यांमध्ये कडकपणा आणि सूज येण्याबरोबरच तीव्र वेदना जाणवतात आणि स्पर्श केल्यावर गुडघ्यात उबदारपणा देखील जाणवतो.
उपचार : यासाठी देखील, वेदना कमी करणारी औषधे, सूज कमी करण्यासाठी औषधे आणि रोग वाढू नये म्हणून किंवा जळजळ कमी करण्यासाठी रोगप्रतिकारक शक्तीवर परिणाम करणारी औषधे दिली जातात. जीवशास्त्र देखील वापरले जाऊ शकते.
क्रिस्टलीय संधिवात : हा संधिवात एक अतिशय वेदनादायक प्रकार आहे जो गुडघा किंवा इतर सांध्यामध्ये क्रिस्टल्स तयार झाल्यामुळे होतो. युरिक ॲसिड आणि कॅल्शियम पायरोफॉस्फेट इत्यादी अनेक प्रकारच्या नैसर्गिक पदार्थांच्या शोषण किंवा चयापचय प्रक्रियेमध्ये काही प्रकारच्या व्यत्ययामुळे हे क्रिस्टल्स तयार होतात.
लक्षणे : गुडघ्याच्या सांध्यामध्ये सूज स्पष्टपणे दिसून येते. यामुळे, गुडघ्यांमध्ये तीव्र वेदना आणि उबदारपणा किंवा जळजळ जाणवते. जणू गुडघ्यांनी काम करणे पूर्णपणे बंद केले आहे.
उपचार : त्याच्या उपचारांचा भाग म्हणून, जळजळ थांबवण्यासाठी औषधे दिली जातात, त्याबरोबरच क्रिस्टल्स तयार होण्यापासून रोखण्यासाठी अनेक प्रकारच्या रसायनांच्या चयापचयावर परिणाम करणारी औषधे देखील दिली जाऊ शकतात. मद्यपान न करण्याचा सल्ला दिला जातो. संधिवात वाढू नये म्हणून आहारातही विविध बदल केले जातात.
बर्सायटिस : यामध्ये गुडघ्याच्या विविध बर्सा आघात, संसर्ग किंवा स्फटिक जमा झाल्यामुळे सुजतात.
लक्षणे : अचानक किंवा सततच्या आघातामुळे गुडघ्यात सूज येण्याबरोबरच तीव्र वेदना होतात. बर्साइटिसचे तीन वेगवेगळे प्रकार देखील दिसतात.
प्रीपेटेलर बर्साइटिस : हा एक अतिशय सामान्य बर्साचा दाह आहे, जो त्यांच्या गुडघ्यांवर खूप काम करणाऱ्या लोकांमध्ये अधिक सामान्य आहे. हे बहुतेकदा घरी काम करणाऱ्या मोलकरणी किंवा कार्पेट बनवणाऱ्या लोकांमध्ये घडते.
अँसेरिन बर्साइटिस : हे मुख्यतः लठ्ठ आणि जास्त वजन असलेल्या लोकांमध्ये आढळते. त्याचा परिणाम खेळाडू आणि इतर लोकांवरही होऊ शकतो.
उपचार : यामध्ये मुख्यतः घरगुती उपचार आणि काळजी यावर भर दिला जातो. गंभीर प्रकरणांमध्ये, वेळोवेळी स्टिरॉइड इंजेक्शन देऊन देखील उपचार केले जातात.
संसर्गजन्य संधिवात : गुडघ्यांचा हा संसर्ग गोनोरिया नावाच्या सामान्य लैंगिक संक्रमित रोगामुळे होतो. हा रोग प्रतिकारशक्ती कमी करतो किंवा कमी करतो, ज्यामुळे गुडघ्यांवर देखील परिणाम होतो.
लक्षणे : गुडघ्यांमध्ये संसर्ग झाल्यामुळे, तीव्र वेदनादायक सूज येते. तसेच, ज्यांना या संसर्गाने ग्रासले आहे ते लोक वारंवार ताप येणे किंवा थरथर कापत असल्याची तक्रार करतात. संसर्ग फार गंभीर नसल्यास, ताप येत नाही.
उपचार : उपचारासाठी गहन प्रतिजैविक थेरपीची आवश्यकता असते आणि आवश्यक असल्यास, संक्रमण काढून टाकण्यासाठी शस्त्रक्रिया देखील केली जाऊ शकते.
