* मोनिका अग्रवाल
लसीकरण हा तुमच्या मुलांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी सर्वात किफायतशीर मार्गांपैकी एक आहे आणि तो केवळ मुलांसाठीच नाही तर अनेक प्रौढांसाठी, गरोदर माता आणि वृद्धांसाठीही उपयुक्त आहे. लसीकरणादरम्यान, बाळाला एक लस किंवा डोस दिला जातो, जो प्रत्यक्षात एक निष्क्रिय विषाणू किंवा जीवाणू असतो. या सुप्त सूक्ष्मजीवांची रोग निर्माण करण्याची क्षमता बर्‍याच प्रमाणात कमी झाली आहे. म्हणून, जेव्हा ते तुमच्या शरीरात पोहोचतात तेव्हा शरीरात प्रतिपिंड तयार होतात जे बाळाला रोगापासून वाचवतात. लसीकरण त्याच प्रकारे कार्य करते.
आयुष्याच्या सुरुवातीच्या महिन्यांत, नवजात अनेक रोगांचा बळी होऊ शकतो. तथापि, गर्भधारणेदरम्यान आईला झालेल्या रोगांचे प्रतिपिंडे आधीच बाळाच्या शरीरात प्रवेश करतात. त्यामुळे सुरुवातीचे काही आठवडे बाळ निरोगी राहते पण त्यानंतर बाळाची स्वतःची यंत्रणा रोगांशी लढण्यासाठी तयार असायला हवी. लसीकरण ही प्रणाली मजबूत करते आणि मुलाचे अनेक रोगांपासून संरक्षण करते.
अनेक रोगांपासून संरक्षण
बीसीजी, हिपॅटायटीस बी आणि पोलिओ लसीकरण बाळाला जन्माच्यावेळी आणि रुग्णालयातून सोडण्यापूर्वी दिले जाते. यानंतर, 6 आठवड्यांपासून मुलाला डीपीटीचे 3 डोस, न्यूमोनिया लस, रोटोव्हायरस, गोवर टायफॉइड यांसारख्या लसी दिल्या जातात. याशिवाय त्यांचा बूस्टर डोसही पहिल्या वर्षानंतर दिला जातो. याशिवाय, हिपॅटायटीस ए, चिकन पॉक्स, मेनिन्गोकोकल, गर्भाशयाच्या ग्रीवेचा कर्करोग इत्यादींच्या अतिरिक्त लसही खाजगी क्षेत्रात उपलब्ध करून देण्यात आल्या आहेत.
तज्ञ काय म्हणतात
डॉ. पूनम सिडाना, संचालक – निओनॅटोलॉजी अँड पेडियाट्रिक्स, सीके बिर्ला हॉस्पिटल (आर), दिल्ली यांच्या मते, जेव्हा आपण लसींच्या फायद्यांबद्दल बोलतो तेव्हा आपण रोगांपासून बचाव करण्यापुरते मर्यादित असतो, परंतु सत्य हे आहे की हे रोग केवळ आपलेच संरक्षण करत नाहीत. बाळाला आजारांपासून दूर ठेवतो, परंतु तो आजारी पडल्यास, पौष्टिक समस्यांनी ग्रस्त असल्यास आणि त्याच्या विकासावर परिणाम करणाऱ्या परिस्थितीमुळे त्याला निरोगी ठेवते. अनेक वेळा मुलेही त्यांच्या शाळांमधून संसर्ग घरी आणतात, ज्यामुळे कुटुंबातील वृद्ध व्यक्तीला इजा होऊ शकते. त्यामुळे कधी कधी असे घडते की लसीकरणाचा लाभ केवळ तुमच्या मुलालाच मिळत नाही तर कुटुंबातील इतर सदस्यांनाही त्याचा लाभ मिळतो.
