* नसीम अन्सारी कोचर
वर्षानुवर्षांची अशी प्रथा आहे की, महिलेला दिवस जाताच घरातल्या अन्य महिला तिच्या खाण्या-पिण्याची विशेष काळजी घेऊ लागतात. जुन्या काळात चणे, गूळ, दूध, खवा, फळे इत्यादींचे सेवन करणे गरोदर महिलेसाठी गरजेचे होते, जेणेकरून तिच्या शरीराला रक्ताची कमतरता भासू नये. परंतु सध्या एकत्र कुटुंब राहिलेली नाहीत. शहर आणि महानगरात महिला केवळ आपल्या नवऱ्यासोबत राहतात, सोबतच नोकरीही करतात. त्यामुळेच स्वयंपाकघरात स्वत:च्या गरोदरपणासाठी पौष्टिक बनवण्याइतका वेळ तिच्याकडे नसतो आणि त्याबाबत तिला माहितीही नसते.
याशिवाय आजकालच्या महिला कमनीय बांध्यासाठी गरजेपेक्षा जास्तच काळजी घेतात. वजन वाढले तर आपण खराब दिसू, अशी भीती त्यांना वाटत असते. त्यामुळेच गरोदर असतानाही पुरेसे खात नाही आणि त्यामुळे त्यांना प्रसूतीवेळी अॅनेमिया म्हणजे रक्तक्षयाचा त्रास जाणवतो.
गरोदरपणात बाळाच्या विकासासाठी शरीर अधिक प्रमाणात रक्त तयार करते. त्यामुळेच तुम्ही या काळात पुरेशा प्रमाणात लोह आणि पौष्टिक अन्न ग्रहण केले नाही तर तुमच्या शरीरात जास्त रक्त तयार करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या लाल पेशींची निर्मिती थांबते. रक्तक्षयामुळे शरीरातील उती आणि भ्रुणापर्यंत ऑक्सिजन घेऊन जाण्यासाठी शरीरातील रक्त पुरेशा प्रमाणात निरोगी लाल रक्त पेशी बनवू शकत नाही. गरोदरपणात हृदयाला भ्रुणाला आवश्यक पोषण मिळवून देण्यासाठी जास्त मेहनत करावी लागते.
गरोदरपणात शरीरातील रक्ताचे प्रमाण ३० ते ५० टक्के वाढते. गर्भावस्थेदरम्यान रक्ताची कमतरता भरून काढण्यासाठी आणि हिमोग्लोबिनच्या पातळीचा समतोल राखण्यासाठी पौष्टिक आहाराचे सेवन करणे गरजेचे असते. लाल रक्त पेशींपर्यंत पुरेशा प्रमाणात ऑक्सिजन घेऊन जण्याचे काम हिमोग्लोबिन करते. गरोदरपणात रक्तक्षय होतोच.
आई किंवा सासूने बनवलेले पिठाचे तुपातील आणि खव्याचे लाडू मिळाले नाहीत म्हणून फारसे बिघडत नाही. त्याऐवजी तुम्ही स्वयंपाकघरातील त्या गोष्टींचा तुमच्या आहारात समावेश करा ज्यात लोह जास्त प्रमाणात असते. शरीरातील हिमोग्लोबिन आणि लाल रक्त पेशींचे प्रमाण योग्य रहावे यासाठी लोहयुक्त पदार्थ खाणे गरोदर महिलेसाठी खूपच गरजेचे असते. गरोदर महिला कोणत्या पदार्थांमुळे स्वत:ला आणि होणाऱ्या बाळाला निरोगी ठेवू शकते, हे माहिती करून घेऊया :
