mishkili katha Archives

अक्कल दाढ

* लीना खत्री

मी लहानपणापासून हे ऐकून कंटाळले होते की, मला जराही अक्कल नाही. एके दिवशी जेव्हा मी हे ऐकून चिडून रडू लागले तेव्हा माझ्या आत्येने मला प्रेमाने समजावले की, ‘‘बाळा, अजून तू लहान आहेस, पण जेव्हा तू मोठी होशील तेव्हा तुला अक्कल दाढ येईल आणि तेव्हा कोणीही असे म्हणणार नाही की, तुला अक्कल नाही.’’

आत्येचे बोलणे ऐकून माझ्या चेहऱ्यावर हास्य उमलले आणि मी रडणे बंद करून खेळायला गेले. माझी अशी पक्की खात्री झाली होती की, कधीतरी मलाही नक्कीच अक्कल येईल. हळूहळू मी मोठी होऊ लागले आणि याची वाट पाहू लागले की, आता लवकरच मलाही अक्कल देणारी दाढ येईल. या दरम्यान माझे लग्न झाले.

आता सासरीही मला हेच टोमणे ऐकायला मिळू लागले की, तुला तर जराही अक्कल नाही. आईने तुला काहीच शिकवले नाही. हे सर्व टोमणे सहन करत वेळ पुढे निघून चालली होती, पण अक्कल दाढ काही केल्या यायला तयार नव्हती. आता जेव्हा मी वयाची चाळीशी ओलांडली तेव्हा मला अक्कल दाढ येईल, ही आशाच सोडून दिली. एके दिवशी अचानक माझी चावून खायची दाढ प्रचंड दुखू लागली. वेदना असह्य झाल्यामुळे गालावर हात ठेवून मी ओरडत घरात फिरू लागले.

माझी दाढ दुखतेय हे ज्या कोणाला समजले त्या प्रत्येकाने मला हेच सांगितले की, ‘‘अगं, तुला अक्कल दाढ येत असेल. म्हणूच तुला इतकं दुखतंय.’’

मला अत्यानंद झाला. वाटले, उशिराने का होईना, पण आता मला अक्कल येईल. मात्र जेव्हा प्रचंड वेदनेने मी कळवळू लागले तेव्हा वाटले की, यापेक्षा मला अक्कल नव्हती तेच बरे होते. दातांच्या डॉक्टरकडे गेल्यावर त्यांनी सांगितले की, तुमची कोपऱ्यातली दाढ कीड लागून सडली आहे. ती काढून टाकावी लागेल.

तेव्हा मी कुतूहलाने विचारले, ‘‘ही माझी अक्कल दाढ होती का?’’

माझ्या या प्रश्नावर दातांचे डॉक्टर हसत म्हणाले, ‘‘होय, ही तुमची अक्कल दाढच होती.’’

आता सांगा? मी तरी काय बोलणार होते? एक तर आधीच उशिरा आली आणि कधी सडून गेली ते मला समजलेदेखील नाही. असह्य वेदना सहन करण्यापेक्षा ती काढून टाकणेच मला जास्त योग्य वाटले. डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे मी ३ दिवसांनंतर दाढ काढायला गेले. तिथे दातदुखीमुळे त्रासलेली आणखीही काही माणसे बसली होती. त्यांच्यामध्ये एक छोटीशी ५ वर्षांची मुलगीही होती. तिच्या समोरच्या दुधाच्या दाताला कीड लागली होती. तो दात काढायला ती आली होती. मी तिला तिचे नाव विचारले, मात्र तिने उत्तर दिले नाही. ती रागाने गाल फुगवून बसली होती.

तिच्या आईने सांगितले की, ३ दिवसांपासून ती दातदुखीमुळे त्रासून गेली आहे. सुरुवातीला दात काढून घ्यायला तयार नव्हती, पण आता सहन होत नसल्यामुळे दात काढायला तयार झाली आहे.

माझा नंबर त्या मुलीच्या नंतर होता. तिला डॉक्टरांनी बोलावले आणि गाल सुन्न होण्यासाठी इंजेक्शन दिले. त्यामुळे तिचा गाल सुजला. आता माझा नंबर आला. तशी तर मी दिसायला सुदृढ आहे, पण माझे मन भित्र्या सशासारखे आहे. काय करणार? इंजेक्शन घ्यावेच लागले. त्यांनतर १० मिनिटांनी डॉक्टर माझी दाढ काढणार होते. मी गाल पकडून तिथेच सोफ्यावर बसले.

घाबरून बसलेल्या मला १० मिनिटांनी आत बोलावण्यात आले आणि माझी अक्कल देणारी दाढ काढून टाकण्यात आली. दाढ काढताना मला विशेष दुखले नाही, पण त्यानंतर त्या जागेवर डॉक्टरांनी औषधाचा कापूस लावला आणि त्या औषधाच्या घाणेरडया वासाने मला तिथेच उलटी झाली. तेव्हा नर्सने माझ्याकडे खाऊ की गिळू, अशाच काहीशा नजरेने बघितले. ते पाहून मी चटकन गाल पकडून बाहेर आले. माझा छोटा मुलगा माझ्यासोबत होता. एक तासभर कापूस काढायचा नाही, असे डॉक्टरांनी सांगितले आहे. त्याने मला डॉक्टरांचा निरोप दिला. तो एक तास कसाबसा गेला आणि मला आइस्क्रीम खायला मिळाले.

सुजलेले तोंड घेऊन आईस्क्रीम खाताना मी विचित्र दिसत होते. माझे वेडेवाकडे होणारे तोंड पाहून मुलांना हसू येत होते. मला दाढदुखीमुळे आणि ती काढताना जो त्रास झाला तो झाला, पण हे माझ्यासोबत चुकीचे घडले होते की, ज्या अक्कलदाढेची मी कित्येक वर्षे वाट पाहिली ती अशा प्रकारे आली आणि निघूनही गेली. शेवटी मी मात्र तशीच राहिले. हो, आधी होते तशीच…बेअक्कल.

कोरोना विषाणूबाबत एका गृहिणीचे पत्र

* पूनम अहमद

कोरोना, तुला माझ्या देशाबद्दल काहीच माहिती नाही. आम्ही तुला नुसत्या शेणानेही पळवून लावू शकतो. तू येथे येऊन एका गृहिणीवर अन्याय केला आहेस. जेव्हा माझ्या मुलाच्या शाळेत तु याबाबत भीती निर्माण होत होती तेव्हा मी फेशियल करत होते.

पती अमित दौऱ्यावर होते. माझा मोबाइल वाजला. तसा तर मी तो उचलणार नव्हते, पण शाळेचे नाव पाहून मला तो उचलावाच लागला. मेसेज आला होता की, तुमच्या मुलाला घेऊन जा. त्यावेळी मला एवढा मोठा धक्का बसला की, मी तुला खूपच वाईटसाईट बोलले. कारण, त्यानंतर आमची किटी पार्टी होणार होती. टिश्यू पेपरने चेहरा पुसल्यानंतर मी बंटीला आणण्यासाठी त्याच्या शाळेत गेले. तर वाईट बातमी ऐकायला मिळाली. शाळा बंद झाल्या आहेत. तुम्ही बंटीला ओळखत नाही. त्याला सुट्टी म्हणजे माझ्या डोक्याला ताप. त्याच्या कलेने वागावे लागते.

अमित जेव्हा बाहेरून गाणे गुणगुणत येतात तेव्हा त्याचा अर्थ असा असतो की, मी सावध राहिले पाहिजे, कारण असे काहीतरी घडलेले असते जे अमितला खूप आवडले आहे, पण माझ्यासाठी ते डोईजड ठरणार आहे. नेमके तसेच झाले. तुला याबाबत लिहिताना माझ्या डोळयात अश्रू तरळले आहेत, कारण अमितच्या कार्यालयातील सर्वांना पुढील ३ महिन्यांसाठी वर्क फ्रॉम होम दिले आहे. नवऱ्याच्या वर्क फ्रॉम होमचा त्रास किती असतो, ते गृहिणीला विचारा.

तर मग वर्क फ्रॉम होम सुरू झाले. याचा अर्थ अमित आता आरामात उठतील, त्यांच्या चहा-नाश्त्याची वेळ निश्चित नसेल. म्हणजे आता माझे मॉर्निंग वॉक गेले तेल लावत… बंटी आणि अमित दिवसभर असा ताप देतील की विचारूच नका. बंटीची शाळा कदाचित काही दिवसांनंतर उघडेलही, पण अमित ३ महिने ते ही घरून काम? लॅपटॉप सतत उघडाच असेल. रमाबाईने केलेल्या साफसफाईला अमित सतत नावे ठेवत राहतील. माझ्या चांगल्या दिनक्रमावर सतत टिका करत राहतील. मध्येच चहा बनिवण्याचे फर्मान येईल. बाजारातून काही आणायला सांगितले तर, ‘घरातून काम करणे अवघड आहे,’ हा टोमणा ठरलेलाच.

अमित खूपच खुश आहेत. कारण, आता मी गर्दीपासून स्वत:ला वाचवण्यासाठी आठवडयाच्या शेवटी चित्रपट पाहायला जाऊया, असे सांगूच शकणार नाही. ट्रेन, फ्लाईट, अशा सर्वच गर्दीच्या ठिकाणांपासून दूर राहायचे आहे. अमित घरी आहेत म्हणून एक्स्ट्रा रोमान्स, प्रेमाच्या गोष्टी होतील, असे काहीच नाही. आता तर फक्त साबण, टिश्यू पेपर, सॅनिटायझर याबाबत बोलायचे? किती वेळा हात धुतेस, हातांची त्वचा कोरडी झाली आहे…

माझी कामवाली बाईही यात कुठेच कमी नाही. काल रमाबाई काय बोलत होती माहिती आहे? म्हणत होती, ‘‘दीदी, माझे पती सांगत होते की, कोरोना कदाचित तुझाही जीव घेईल… रमा सर्वजण घरून काम करत आहेत… तूही दहा दिवसांची सुट्टी घे.’’

जेव्हा मी तिच्याकडे रागाने पाहिले तेव्हा म्हणाली की, ‘‘दीदी, काय करणार, तुमची काळजी वाटते… आम्हीच कुठून तरी तुमच्या घरी हा कोरोना संसर्ग घेऊन येऊ नये इतकेच वाटते.’’

मी सावध झाले. जितके गोड बोलता येईल तेवढे बोलू लागले. ‘‘रमा, अगं असे काहीच नाही. काळजी करू नकोस… जे होईल ते बघून घेऊ… तू येतच रहा. पण हो, हात चांगल्या प्रकारे धूत जा.’’ मनातल्या मनात विचार केला की, आधीच अमित आणि बंटीची सुट्टी. त्यातच हीदेखील सुट्टीवर गेली तर… कोरोनाच्या औलादी, मीच काय, पण माझ्या पुढच्या ७ पिढयाही तुला माफ करणार नाहीत.

बंटी आणि अमितच्या न संपणाऱ्या ऑर्डर पूर्ण करता करताच मी मरून तर जाणार नाही ना? हाय, हे दोघे किती आनंदी आहेत? चला, अमितने हाक मारली. बापलेकाला संध्याकाळच्या चहासोबत गरमागरम भजी खायची इच्छा झाली आहे… वर्क फ्रॉम होम सुरू आहे ना, मग ऑफिसच्या कॅन्टीनमधील चटरपटर खायची सवय आता मलाच सहन करावी लागणार… जाऊ दे, मला कोरोनाबाबत बोलायचेच नाही.

ही ऍन्ड शी

* डॉ. सुरेंद्र मोहन

आधी तुम्हाला ‘ही’ अन् ‘शी’ ची ओळख करून द्यायली हवी. ‘ही’ म्हणजे हिमांशु एम.एन.सीमध्ये मोठ्या हुद्यावर काम करतो, सतत विमानानं फिरत असतो.

‘शी’ म्हणजे शिल्पा. सुंदर दिसणारी एक सज्जन बाई आहे. सक्सेसफुल होममेकर अन् सक्सेसफुल फॅशन डिझायनर आहे. फारच बिझी असते. तिचं आपल्या घरावर अन् व्यवसायावर खूप प्रेम आहे. तिचं रूटीन ठरलेलं आहे. प्रत्येकवेळी ती कामात असते, पण प्रत्येक कामासाठी ती वेळ काढते. शी इज ग्रेट.

शिल्पा हिमांशुची भेट मुंबई, कोलकात्ता फ्लाइटच्यावेळी एअरपोर्टवर झाली. सुंदर स्मार्ट शिल्पा हिमांशुला आवडली. दाट केसांचा, सडपातळ बांध्याचा, उंच, देखणा हिमांशु शिल्पालाही पसंत पडला. बरेच दिवस त्यांचं डेटिंग चाललं अन् मग दोन्ही कुटुंबांच्या संमतीनं त्यांचं लग्न झालं.

कोलकात्त्याच्या एका मोठ्या रेसिडेन्शिअल कॉम्प्लेक्समध्ये त्यांचा सुखाचा संसार सुरू आहे. वाढतं वय शिल्पाकडे बघून जाणवत नाही. हिमांशु मात्र वयस्कर वाटू लागलाय. वजन अव्वाच्या सव्वा वाढलंय. ढेरी ज्या वेगानं वाढली, तेवढ्याच झपाट्यानं डोक्यावरच्या केसांनीही रजा घेतली. या दोन्ही गोष्टी त्याच्याकडे आनुंवशिक म्हणूनही आल्या आहेत.

‘‘शिलू हिमूचं काही बरं चाललेलं नाहीए…’’ मोनानं दिव्याला ब्रेकिंग न्यूज सांगितली.

मोनाला चित्रपट तारे तारकांबद्दलच्या बातम्या विशेषत: त्यांच्या वैवाहिक जीवनाबद्दलच्या बातम्यांमध्ये विशेष इंटरेस्ट होता. छिद्र दिसलं की डोकावणं अन् फट दिसली की कान लावणं हे तिचं आवडते छंद होते.

‘‘तुला कसं कळलं? बातमी पक्की आहे ना?’’ दिव्या पूर्ण बातमी जाणून घेणारी होती.

‘‘अगं, माझी मेड म्हणजे मोलकरीण गौरी सध्या शिल्पाकडे काम करतेय, कारण तिची मेड गावी गेलीय. तर गौरीनं सांगितलं, दोघं नवरा बायको वेगवेगळे झोपतात. तिनं काही तरी डिव्होर्स असं ऐकलं, बाकी सगळं इंग्लिशमध्ये होतं ते तिला नीटसं समजलं नाही.’’ मोना म्हणाली.

‘‘शिल्पा मॅडम, आता फॅशन सेलिब्रेटी झाल्यात ना?…बिच्चारा हिमांशु…शिल्पाला त्यानं केवढा सपोर्ट केला होता,’’ दिव्यानं हिमांशुची बाजू घेतली.

‘‘शिल्पानं स्वत:ला चांगलं मेंटेन केलंय. राहतेही अगदी टिपटॉप…आता त्यांची जोडी फारच विजोड दिसते,’’ मोनाने शिल्पाची कड घेतली.

‘‘तिच्या हसबंडचं स्टेटस आणि पॅकेज तर चांगलं आहे…’’ दिव्या म्हणाली.

‘‘फॅशन जगताचं वेगळं असतं हो…अजून कुणीतरी भेटला असेल. हृदयाची कुणी गॅरेंटी देत नाही. ते कुणावरही भाळतं,’’ मोना हसून म्हणाली.

मोना, दिव्या, मंजिरी,शालिनी, रागिणी, मोहिनी, अल्पना, नेहा, स्नेहा, प्रतिभा या सगळ्या एकाच बिशी ग्रुपच्या मेंबर होत्या. पूर्वी शिल्पाही त्यांच्यात होती. पण ती कामात गुंतत गेली तशी ती त्यातून बाहेर पडली. तरीही त्या सगळ्याजणी शिल्पाशी मैत्री ठेवून होत्या.

अल्पनाच्या फ्लॅटवर त्या दिवशी पार्टी झाली. तिचा नवरा ऑफिसच्या टूरवर होता. लहान मुलं झोपी गेली होती. रमीचे डाव अन् पनीर, कांद्याची भजी जोडीला असल्यावर गप्पा कुचाळक्यांना ऊत आला तर त्यात नवल काय? शिल्पा हिमांशुच्या ब्रेकअपची हॉट न्यूज होतीच.

‘‘तुझ्या गौरीनं अजून काय काय सांगितलं?’’ मंजिरीचं कुतुहल स्वस्थ बसू देत नव्हतं तिला.

‘‘डिव्होर्स इतका सोप्पा नसतो गं!…शिवाय मुलगी राजस्थानातल्या प्रसिद्ध शाळेत शिकतेय…’’ मोनाकडे फारसं काही सांगायला नव्हतं.

‘‘पेरेंट्समध्ये वाद, ताणतणाव असेल की कुटुंब एकसंघ राहत नाही, मुलांवर त्याचा फारच वाईट परिणाम होतो.’’ शालिनीनं काळजी व्यक्त केली.

‘‘खरं तर, नवरे ना, बायकोची प्रगती सहन करू शकत नाहीत.’’ पत्ते वाटता वाटता शालिनीनं आपलं मत सांगितलं.

‘‘शिल्पानं अर्थात्च अगदी विचारपूर्वक स्टेप घेतली असेल,’’ नेहानं आपले विचार मांडले.

‘‘शिल्पाला भेटायला हवं. आपली मैत्रीण आहे ती, मॉरल सपोर्ट देणं ही आपली जबाबदारी आहे.’’ रागिणीनं आपला विश्वास बोलून दाखवला.

‘‘मी ही येईन तुझ्याबरोबर,’’ मोनालाही आपल्या जबाबदारीची जाणीव झाली.

रविवारी शिल्पा घरीच होती. हिमांशू जयपूरला गेलेला…कारण लेकीला पुढल्या वर्गात दाखला घ्यायचा होता. शिल्पाला खरं तर जयपूरला जायचं होतं. पण नेमकं इथं काही तरी महत्त्वाचं काम निघालं. हिमांशुला जयपूरहून मुंबईला जावं लागणार होतं, त्यामुळे शिल्पाची इथं असण्याची गरज जास्तच वाढली.

बऱ्याच दिवसानंतर मोना अन् रागिणी घरी भेटायला आल्यामुळे शिल्पाला आनंद झाला. तिनं प्रेमाने, अगत्यानं त्यांचं स्वागत केलं.

‘‘हल्ली माझं काम खूपच वाढलंय…मलाही खूप इच्छा असते तुम्हाला भेटायची, पण वेळ कमी पडतो….’’ शिल्पानं आपली अडचण सांगितली.

‘‘गौरीचं काम आवडलं?’’ मोनानं विचारलं.

‘‘बरं करतेय…तशीही मीरा येतेच आहे चार दिवसांनी,’’ शिल्पाची गौरीच्या कामाबद्दल तक्रार नव्हती अन् तिची मेड मीरा चार दिवसात दाखल होणारच आहे.

‘‘आणि काय म्हणतेस? संसार छान चाललाय? लेकीला इतक्या लांब पाठवलंस अभ्यासासाठी…तशी ती लहानच आहे अजून…’’ रागिणीला शिल्पाकडून सगळं जाणून घेण्याची घाई झाली होती.

‘‘खरं सांगू? मुलीला…संस्कृतीला होस्टेलला ठेवलीय. पण फार आठवण येते तिची…मग आम्ही दोघं एकमेकांच्या खांद्यावर डोकं ठेवून एकत्रच रडतो. त्यामुळे दु:ख हलकं होतं…पण तिथं तिचा अभ्यास आणि एकूणच प्रगती छान चालली आहे. इथं तसं होत नव्हतं. तिच्या भल्याचा विचार करूनच आम्ही दोघांनी हा निर्णय घेतलाय,’’ लेकीच्या आठवणीनं शिल्पाचे डोळे भरून आले.

‘‘मुलीवरच फुलस्टॉप घेतलाय?…संस्कृतीला एखादा भाऊ हवा ना?’’ रागिणीनं सरळच विचारलं.

‘‘चला, आधी खाऊ, पिऊ मग या विषयावर बोलू…’’ शिल्पानं स्वयंपाकघराकडे वळत म्हटलं.

गाजराचा हलवा, रसगुल्ले, समोसा अन् फरसाण असं पोटभर हादडून झालं.

गरमागरम कॉफीही ढोसून झाली. मग शिल्पा म्हणाली, ‘‘संस्कृतीनंतर आम्ही दुसरं मुल होऊ दिलं नाही. कारण तिच्यावरच आम्हाला पूर्ण लक्ष द्यायचं होतं. तिचं शिक्षण, नोकरी अथवा करिअर, लग्न, चांगला नवरा हेच आमचं ध्येय आहे. आता दुसऱ्या बाळाला फार उशीर झालाय, त्यावेळी आम्ही दोघांनी दुसऱ्या बाळाऐवजी आपल्या करिअरवर लक्ष केंद्रित केलं होतं आणि आता तर आम्ही स्लीपडायव्होर्स घेतलाय.’’ शिल्पानं म्हटलं.

‘‘डायव्होर्स घेतलाय? हिमांशुशी पटत नाहीए का? की तो मारहाण करतो? छळ करतो? तू कधीच बोलली नाहीस?’’ रागिणीनं एकदम प्रश्नच प्रश्न विचारले.

‘‘छे छे, आमचे संबंध अगदी सलोख्याचे आहेत. हिमांशूचं माझ्यावर प्रेम आहे. ते माझी काळजी घेतात. माझ्या गरजांचा विचार करतात, त्या गरजा पूर्ण करतात. मला आधार वाटतो त्यांचा. मी त्यांच्याविषयी तक्रार करावी असं कधीच वागत नाहीत ते,’’ हिमांशु विषयीचा अभिमान तिच्या चेहऱ्यावरून ओसंडू लागला.

‘‘तुम्ही दोघं एकत्र राहता…हा कसला अर्धवट डिव्होर्स आहे तुमचा?’’ शिल्पाचं बोलणं मोनाच्या खरं तर डोक्यावरूनच गेलं होतं.

‘‘आमचा फक्त स्लीप डिव्होर्स आहे. आम्ही एकत्र एका बेडवर झोपत नाही. रात्री वेगवेगळ्या खोलीत झोपतो…नाइट डिव्होर्स म्हणतात त्याला. हिमांशु रात्री उशीरापर्यंत काम करतात. त्यांना सकाळी लवकर उठवत नाही. मी रात्री लवकर झोपते. माझा दिवस सकाळी सहाला सुरू होतो. आम्ही दोघंही आपापल्या कामामुळे खूप दमतो. त्यामुळे पुरेशी झोप दोघांसाठीही अत्यंत आवश्यक आहे. हिमांशुना रात्री घोरायची सवय आहे. मला त्रास होतो त्याचा. मला त्यांच्या घोरण्याचा त्रास होतो या गोष्टीचा हिमांशुला त्रास होतो. म्हणून त्यांनीच सुचवलं की आपण वेगेळे झोपूयात. मला प्रथम ते विचित्र वाटलं, पण मग दोघांचा सोयीचा विचार करून आम्ही तो प्रयोग अंमलात आणला. आज आम्हाला दोघांनाही पुरेशी झोप अन् त्यामुळे मानसिक स्वास्थ्य लाभतं.’’ शिल्पानं सविस्तर समजावलं.

‘‘म्हणजे तुमच्यात काही भांडण, प्रॉब्लेम वगैरे नाहीए?’’ मीनाचं आश्चर्य अजून संपलंच नव्हतं.

‘‘अजिबात नाही. उलट एकमेकांवरील प्रेमामुळेच, एकमेकांचा अधिक विचार करून आम्ही हा निर्णय घेतलाय. यात वाईट काहीच नाही. एकाच बेडवर नवराबायकोवं झोपणं हा विचार आता जुना झालाय. उलट स्लीप डायव्होर्सनं नवरा बायकोमधलं प्रेम वाढतं असा माझा अनुभव आहे. हल्ली तर मानसोपचार तज्ज्ञही याचा सल्ला देतात. यासाठी कोर्ट किंवा वकील काहीच लागत नाही,’’ शिल्पानं सांगितलं.

रागिणी अन् मोना पार निराश झाल्या. मुकाट्यानं तिथून उठल्या. त्यांना फ्लश करायला ब्रेकिंग न्यूज मिळाली नव्हती. ही आणि शी अगदी मजेत होती.