मारून टाकले या महागाईने

मिश्किली * दीपा पांडे

‘‘अरे मित्रा, तोंड पाडून का बसला आहेस? जा, मजा कर. तुझी प्रियतमा लवकरच तुझी जीवनसाथी होणार आहे. बघ, किती छान नशीब आहे तुझे,’’ रमेश जेव्हा मूडमध्ये असायचा तेव्हा लखनवी अंदाजात बोलायचा.

विजय उदास होऊन म्हणाला, ‘‘अजून तुझे लग्न ठरलेले नाही. म्हणूनच तू माझे दु:ख समजू शकत नाहीस.’’

‘‘म्हणजे? काय म्हणायचे आहे तुला? मला खरेच काही समजले नाही. मी तर असेच ऐकले होते की, प्रेम विवाह फिक्स करताना तोंडचे पाणी पळते. पण तुझा तर महिनाभरानंतर साखरपुडा आणि पुढच्या ६ महिन्यांत लग्न आहे…’’

तेवढयात विजयच्या मोबाईलवर मेसेज आला, ‘‘फ्री आहेस का?’’ विजय आपले बोलणे अर्धवट थांबवत उठून उभा राहिला.

विजय आणि रश्मी कॉलेजपासून एकमेकांना पसंत करीत होते. हे सर्व बीटेकच्या पहिल्या वर्षांपासूनच मित्रमैत्रिणींच्या लक्षात आले होते. त्या दोघांनीही हे लपविण्याचा कधीच प्रयत्न केला नाही. विजय ब्राह्मण, तर रश्मी वैश्य कुटुंबातील होती. फेअरवेल पार्टीच्या दिवशी मित्रमैत्रिणींनी गंमत म्हणून त्यांचे खोटे लग्नही लावून दिले होते.

विजयने सर्वात आधी रश्मीची पोस्ट आणि तिच्या पगाराबाबत आपल्या घरच्यांना सांगितले. त्यानंतर तिची जात सांगितली. त्याची ही युक्ती कामाला आली. रश्मीचा पगार त्याच्यापेक्षा जास्त होता.

विजयचे वडील म्हणाले, ‘‘सध्या जातीपातीहूनही मोठी महागाई झाली आहे. हे चांगले आहे की, रश्मीचा पगार तसा बऱ्यापैकी आहे. बंगळुरुसारख्या महागडया शहरात तुम्हाला चांगल्या प्रकारे उदरनिर्वाह करता यावा यासाठी दोघांनी मिळून कमाविणे खूपच गरजेचे आहे. पण, तुझा प्रेम विवाह आहे. त्यामुळे आम्ही हुंडा मागू शकत नाही. म्हणूनच आम्ही विचारपूर्वक असा निर्णय घेतला आहे की, तुम्ही दोघांनी स्वत:च्या लग्नाचा खर्च स्वत:च करावा.’’

तिकडे रश्मीच्या आईनेही फोनवरून लगेचच निर्णय देऊन टाकला की, ‘‘जातीपातीबाहेर तुझे लग्न लावून देऊ, पण तुझ्या छोटया बहिणींच्या लग्नात हेच लोक जास्त हुंडा मागतील. म्हणूनच तू तुझ्या लग्नाचा खर्च स्वत: कर… ३-४ वर्षांची सेव्हिंग तुझ्याकडेच आहे. आम्ही तुझ्याकडून कधीच काही घेतले नाही.’’

त्यानंतर फोन ठेवून रश्मीच्या वडिलांना सांगितले की, ‘‘हुंडा द्यायचा असेल तर मग लव मॅरेजचा फायदा काय… मी स्पष्टपणे नकार दिला आहे… आपल्या मर्जीने लग्न करायचे असेल तर स्वत: खर्च कर. सुशिक्षित, कमावत्या मुलीला आपल्या जातीपातीच्या बाहेर देत आहोत… सर्व टोमणे तर आपल्यालाच ऐकावे लागणार. शिवाय आपलीच तिजोरी रिकामी करायची, हे नाही जमणार.’’

दोन्ही कुटुंब लग्नाचा खर्च करायला तयार नव्हते. विजय आणि रश्मी स्वत:च्या कामातून थोडासा वेळ काढून लग्नाच्या खर्चाचे नियोजन करू लागले होते. विजय कॉफीच्या मशीनमधून २ कप कॉफी घेऊन मागे वळला. तिथे रश्मी उभी होती.

‘‘साखरपुडयाचे ठिकाण ठरवलेस का?’’ कॉफीचा कप हातात घेत रश्मीने विचारले.

‘‘लखनऊमधील सर्वच हॉटेल्स खूपच महागडी आहेत. त्यातल्या त्यात ७०० ते १००० रुपयांपर्यंत जेवणाचे ताट असलेली थोडी बरी हॉटेल्स आहेत. पण वरून डीजे आणि सजावटीचा खर्च… म्हणजे आणखी १५ ते २० हजार गृहीत धर,’’ विजयने सांगितले.

‘‘दोन्हीकडचे पाहुणे मिळून शंभर, सव्वाशे होतील,’’ रश्मी विचार करीत म्हणाली.

‘‘आमच्या पाहुण्यांना तर टिळक लावून लग्नाची मिठाईही द्यावी लागेल,’’ असे विजयने सांगताच रश्मीने तोंड वाकडे केले, ते पाहून विजयला हसू आले.

‘‘आपल्या दोघांचे कपडे? तेही खरेदी करावे लागतील,’’ रश्मी म्हणाली.

‘‘काय घालणार? लेहंगा, गाऊन की साडी?’’ विजयने विचारले. ‘‘मलाही त्यानुसारच कपडे शिवावे लागतील.’’

‘‘असे करते की, एखादा इंडो-वेस्टर्न ड्रेस खरेदी करते आणि तू सूट घाल… नंतर इतरांच्या लग्नातही घालता येईल,’’ रश्मीने सांगितले.

विजय चिडला, ‘‘सर्व बचत माझ्या कपडयांमध्येच का? तुझा इंडो-वेस्टर्न ड्रेस कधी कामाला येणार? त्यापेक्षा असे कर, तू साडी नेस. तिचा ट्रेंड वर्षानुवर्षवर्षे असतो.’’

हे ऐकून रश्मीने तिचा कप ट्रेमध्ये ठेवला आणि मागे वळून न बघताच निघून गेली. विजयही आपल्या जागेवर जाऊन बसला.

२ दिवस दोघेही एकमेकांशी बोलत नव्हते. पुढाकार विजयलाच घ्यावा लागला. शनिवारी सकाळी बराच विचार करून त्याने फोन लावला, ‘‘हॅलो रश्मी, आज शॉपिंगला जाऊया का?’’

‘‘कसली शॉपिंग?’’

‘‘अगं, अजून नाराज आहेस का? मला माफ कर, लग्नात तुला जे हवे ते घाल.’’

‘‘सांगतो तर असे आहेस जसे की, पैशांचा पाऊसच पडणार आहे… मी माझ्या काही मैत्रिणींना विचारले तर, कुणाचा १५ हजारांचा ड्रेस होता तर कोणाचा ५० हजारांचा. ड्रेससोबत इतर खर्च धरला तर साखरपुडयाचाच खर्च ४ लाखांपेक्षा कमी होणार नाही.’’

‘‘खरे आहे… सोनेही प्रती तोळा ४० हजारांच्या आसपास गेले आहे… अंगठीही खूप महाग झाली आहे,’’ विजय हताश होऊन म्हणाला.

‘‘मी स्वप्न पाहिले होते की, साखरपुडयाला मी प्लॅटिनमची हिरेजडित कपल रिंग घईन… एक महागडा इंडो-वेस्टर्न ड्रेस घालेन, पण नशीबच वाईट आहे. मेकअप, फोटोग्राफरचा खर्च विचारलास का?’’

‘‘याचा तर मी विचारच केला नव्हता.’’

‘‘२ दिवसांपासून झोपला होतास का? मी सर्व माहिती काढली आहे. महागडे जाऊ दे पण, स्वस्तात स्वस्त फोटोग्राफरही ५० हजारांपेक्षा कमी घेत नाहीत. मेकअपवाली ब्रायडलसाठी २० हजार आणि साखरपुडयाच्या दिवसासाठी १० हजार मागत आहे.’’

‘‘काय?’’ एखाद्या विंचवाने नांगी मारावी तसे काहीसे ओरडतच विजयने विचारले, ‘‘बरं झालं तू आठवण करून दिलीस. बँडबाजाचाही खर्च करावा लागेल ना?’’

‘‘त्याचीही माहिती घेतली आहे. आतषबाजी आणि घोडा नसेल तर १८ हजार लागतील.’’ रश्मीने सांगितले.

‘‘मग तर तू संपूर्ण बजेट काढले असशील. ग्रेट रश्मी,’’ विजय कौतुकाने म्हणाला.

‘‘हो, आपण आपल्या बजेटनुसार साखरपुडा किंवा लग्न यापैकी काहीतरी एकच धुमधडाक्यात करू शकतो.’’

असे करूया, सध्या साखरपुडा उरकून घेऊ. त्यानंतर सोबतच राहू, म्हणजे जेवण, घरभाडे अशी बरीच बचत होईल. जेव्हा १०-१२ लाख जमतील तेव्हा लग्न करू.’’

‘‘अरे वा, काय प्लॅनिंग आहे,’’ रश्मी उपरोधिकपणे म्हणाली. ‘‘जरा तुझ्या कट्टरपंथी आईवडिलांना याबाबत विचारून मग मला सांग.’’

‘‘तर मग तूच सांग, काय करूया? आपल्या दोघांचे मिळूनही ११ लाखांपेक्षा जास्त पैसे नाही,’’ विजय उदासपणे म्हणाला.

‘‘साखरपुडा नकोच, पुढच्या महिन्यात सरळ लग्न करूया… सोबत राहिलो तर थोडी फार बचत होईल… मी हनिमूनला परदेशात जाण्यासाठी काही पैसे बाजूला काढून ठेवले होते… हनिमून तर दूरची गोष्ट, इथे लग्नाचा खर्च करणेही अवघड जात आहे.’’

‘‘मी तर एका आलिशान गाडीचे स्वप्न पाहिले होते… ठरविले होते की, लग्नानंतर तुला सरप्राईज देईन… बँकेतून थोडे कर्ज घेईन… आता सर्वच स्वप्नांचा चुराडा झाला.’’

‘‘असे कर, तू मला २ वाजता शॉपिंग मॉलमध्ये भेट. काहीतरी प्लॅन करूया,’’ रश्मीने असे सांगताच विजयने होकार दिला.

शॉपिंग मॉलमध्ये त्यांना रमेश भेटला. तिघेही फूड कोर्टमध्ये जाऊन बसले. दोघांना शांतपणे बसलेले पाहून त्यांची मस्करी करीत रमेश म्हणाला, ‘‘अरे मित्रांनो, तुमच्या जीवनात असे काय घडले आहे, म्हणून दु:खात आहात?’’

‘‘अरे, आमचे कुटुंबीय लग्नासाठी तर तयार आहेत, पण खर्च करण्यासाठी तयार नाहीत. आमची इतकीही बचत नाही की, धुमधडाक्यात लग्न करता येईल.’’

विजयचे बोलणे ऐकल्यावर रमेश काहीसा विचार करीत म्हणाला, ‘‘खरेच आहे, कांदे १२० रुपये किलो, लसूण २०० रुपये किलो आहे. तरी बरे की, तुमच्या लग्नात नॉनव्हेज नसेल नाहीतर काहीच खरे नव्हते. खर्च वाढला असता… तू तुझ्या घरातून रश्मीच्या घरापर्यंत वरात घेऊन जा… हॉटेलचा विचारच करू नकोस. दुसरी महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे लग्न पौर्णिमा किंवा एकादशीला कर.’’

‘‘असे का?’’ दोघांनी एकत्र विचारले.

‘‘अरे, या दिवशी लसूण, कांद्याशिवायचे जेवण बनवता येईल. तुमची ८-१० हजारांची बचत होईल. लोकही खुश होतील की, आमचा उपवास लक्षात घेऊन जेवण बनविले.’’

‘‘ठीक आहे, पण हॉटेल, जेवणाव्यतिरिक्त इतर अनेक खर्च आहेत, त्याचे काय?’’ रश्मीने विचारले.

‘‘लग्नाचे दागिने आणि कपडे भाडयाने घ्या. फक्त मेकअप आणि फोटोग्राफर जर बरा असायला हवा… नंतर फक्त फोटोच तर राहतात.

विजय बराच वेळ विचार करीत असल्याचे पाहून रमेश म्हणाला, ‘‘आता काय झाले? तुझी चिंता तर मिटली ना?’’

‘‘सर्व पैसे लग्नातच खर्च होऊन जातील… आमच्या नवीन संसारासाठीचे सामान कुठून येणार? नवीन घराचे भाडे, करार, असे कितीतरी खर्च कसे करणार?’’ विजयने काळजीच्या स्वरात विचारले.

‘‘तर मग असे करा, कोर्टात लग्न करा आणि वाचलेल्या पैशांतून नव्या संसाराची सुरुवात करा,’’ रमेशने उपाय सुचवला.

‘‘पण मग माझ्या स्वप्नांचे काय? मेहंदी, साखरपुडा, लग्नातील विधी, मौजमजेचे काय?’’ रश्मीने नाराजीच्या स्वरात विचारले.

विजय त्रासून म्हणाला, ‘‘आता काय करायचे ते तूच सांग? मारून टाकले आपल्याला या महागाईने…?

यंग फॉर एव्हर थेरेपी

मिश्किली * नरेश कुमार

पहाटे कूस बदलून हात लांबवला तर उशी हातात आली. याचा अर्थ सौ. सकाळीच उठली होती. दिवसाची सुरूवात रोमँटित झाली म्हणजे छान वाटतं. सौ. कुठं असेल असा विचार करत असतानाच स्वयंपाकघरातून खमंग वास आला. मी स्वयंपाकघरात आलो. सौ. ओट्यावर गरमागरम पराठे करत होती. मी मागून जाऊन तिच्या गळ्यात हात टाकले. तशी मला झिडकारत ती म्हणाली, ‘‘पुरे हो, मुलांना उठवा. शाळा आहे त्यांना. म्हातारपणी कसला रोमांस करताय.’’

मीही अजूनही त्याच मूडमध्ये होतो. मी बोलून गेलो, ‘‘अगं म्हातारपण शरीराचं असतं. तू म्हातारी शरीरानं झाली आहेस. पण मनात तरूण राहा ना. ओ मेरी जोहराजबी, तुझे मालम नहीं…तू अभी तक है हसीन और मैं, जवान…अगं. यंग फॉर एव्हर थेरेपी करून तर बघ.’’

‘‘तर तर? तुम्ही आहात सदाबहार तरूण आणि रोमँटिक…मी तर झालेच ना म्हातारी, अन् सौंदर्यही गेलं लयाला. संसाराचा रामरगाड्यात पिचतेय मी. तरूण आणि सुंदर कशी राहणार होते? अन् ही कुठली थेरेपी काढली आहे? रोमँटिक बनायची की तरूण दिसायची?’’

‘‘अगं, हा फॉर्मुला ट्राय करून बघ. एकदम बार्बी डॉलसारखी सुंदर अन् आकर्षक दिसायला लागशील,’’ मी तिला मिठीत घेत म्हटलं.

तेवढ्यात मुलं उठून स्वयंपाकघरात आली. आम्हाला तशा अवस्शेत बघून गोंधळली. मीसुद्धा सौ.ला सोडून बाथरूममध्ये गीझर ऑन करायला धावलो.

बायकांना, कुणी मावशी किंवा म्हातारी म्हटलेलं अजिबात खपत नाही. चुकून रिक्षावाल्यानं किंवा भाजीवाल्यानं असा उल्लेख केला तर त्याची धडगत नसते. पण सौ.ने स्वत:च, स्वत:चा उल्लेख म्हातारी असा केला, तेव्हा मात्र मला खूपच आश्चर्य वाटलं. तिला दिलासा द्यावा म्हणून मी म्हटलं, ‘‘तू फॉरएव्हर यंग दिसलं पाहिजे. म्हणजे वय वाढलं तरी ते तिथंच थांबलंय असं वाटलं पाहिजे. मग बघ, तूसुद्धा रोमँटिक गाणी गायला लागशील.’’

‘‘पण आता वाढलेलं वय कमी कसं दिसणार? घरातली कामं संपली तर ना इतर काही करता येईल? तुम्ही तर मला सतत स्वयंपाकघरातच अडकवून ठेवलंत. लग्नाला पंधरा वर्षं होताहेत अन् मी पन्नाशीची दिसायला लागलेय. शरीर बघा केवढं थुलथुलीत झालंय…’’ वाढलेला पोटाचा घेर दाखवत सौ. म्हणाली.

मी बोलून गेलो, ‘‘थोडं वॉकिंग, जॉगिंग, एक्सरसाइज वगैरे करून आपली फिगर मेंटेन केली पाहिजे. स्वत:च्या आरोग्याचा विचार कर राणी. बघ कशी छान गोजिरवाण्या बाहुलीसारखी दिसायला लागशील. मी तर म्हणतो आजपासूनच आपण सुरू करूयात यंग फॉरएव्हरचं युद्ध!’’

मी काय म्हणतोय ते सौ.च्या मेंदूत कितपत शिरलं मला समजलं नाही, पण तिला एवढं मात्र पक्क समजलं की तिला ‘बुढि़या’ नाही, ‘गुडि़या’ दिसायचं आहे. अगदी बार्बी डॉलसारखी सुंदर. मग त्यासाठी कितीही श्रम करायची, कष्ट करायची तिची तयारी होती.

दुसऱ्या दिवशीपासून तिनं मेकअपपासून एरोबिक्स, योगासनं, आहार अन् इतर अनेक विषयांवरचं इतकं साहित्य वाचायला सुरूवात केली की सांगता सोय नाही. इतका अभ्यास कॉलेजच्या वयात केला असता तर नुसती डिग्रीच नाही, पीएचडीपण मिळाली असती.

सौ.नं. अगदी सीरियसली गुडिया दिसण्याचं मनावर घेतलं होतं. ती रोज सकाळी लवकर उठून जॉगिंगला जायला लागली. जाताना आम्हाला सूचनावजा ताकीद द्यायची, ‘‘गॅसवर कुकरमध्ये डाळ शिजतेय. दोन शिट्या झाल्या की गॅस बंद करा, मुलांना उठवून दूध द्या, नाश्ता द्या.’’

मी मुलांना उठवतोय तेवढ्यात दोनच्या ऐवजी चार पाच शिट्या होऊन जायच्या. मुलांना अंघोळी घालतोय तोवर दुध उतू जायचं. वरणाला फोडणी घालेपर्यंत भाजी करपायची. कसं बसं सगळं मॅनेज केलं तर मुलांना उशीर व्हायचा. मग त्यांना शाळेत सोडून यावं लागायचं.

सौ.च्या रोज नव्या मागण्या सुरू झाल्या. मोसंबीचा रस, बदाम, अक्रोड, भिजवलेले हिरवे मुग…एकूण पौष्टिक पण वजन न वाढवणारा आहार करायचा.

एक दिवस जॉगिंग करून आल्या आल्या तिनं फर्मान काढलं, ‘‘या कपड्यांमध्ये योगासनं करता येत नाहीत. टॅ्रकसूट घ्यावा लागेल…शिवाय जॉगिंग शूजही हवेत. शूज अन् टॅ्रकसूटचा खर्च काही हजारांत गेला. पण दुसऱ्यादिवशी सूटबूट घालून जाताजाता प्रेमानं एवढं बजावलं, तेवढं बदाम भिजवायला अन् हिरवे मूग मोडवायला विसरू नकां हं! अन् पालकचं सूप तयार ठेवाल ना?’’

मी हो किंवा नाही म्हणायच्या आत ती घराबोहर पडलीही होती. पण एक मात्र खरं, टॅ्रक सूटमध्ये एकदम स्मार्ट दिसत होती सौ. आज रविवार होता. मुलांना शाळेत पाठवण्याची भानगड नव्हती. म्हटलं आपणही जरा बागेत जाऊन येऊयात. बघूयात तरी सौ.चा फॉर्मुला काय आहे तो…मी बदाम भिजवले. मूग फडक्यात बांधले, पालकचं सूप तयार करून ठेवलं अन् पार्कात गेलो.

तिथलं दृश्य बघून माझा जळफळाट झाला. एक हलकट म्हातारा (योगा टीचर होता तो) सौ.ला योगासनं शिकवण्याच्या निमित्तानं कधी तिचे हात धरत होता, कधी शीर्षासन करताना पाय धरून तोल सांभाळत होता. ते बघून माझा अगदी कोळसा झाला. पण काय करणार? त्यांना डिस्टर्ब न करता गुपचुप घरी आलो.

थोड्याच वेळात तो म्हातारा धावत धावत घराकडे येताना दिसला. पुढे पुढे सौ. धावत होती. घरात आल्यावर माझ्याशी ओळख करून देत म्हणाली, ‘‘हे आमचे व्यायाम शिकवणारे शिक्षक आहेत. योगासनं फार छान करतात.’’ मनातल्या मनात मी करवादलो, ‘बघितलंय मघाच, योगासनं शिकवण्याच्या निमित्तानं कुठं कुठं, कसे कसे स्पर्श करतोय, बुड्ढा.’ रागीट चेहऱ्यानंच मी त्याच्याशी हात मिळवला.

सौ.नं विचारलं, ‘‘नाश्ता…?’’ मी भिजवलेले बदाम अन् ओले हरभरे समोर ठेवले.

‘‘खा रे योग्या.’’ मनातच पुन्हा मी त्याच्यावर डाफरलो.

पण त्यांनी ‘‘नको’’ म्हटलं. तोंडात दातच नव्हते काय खाणार?

तो गेला तसा मी बायकोवर राग काढला, ‘‘‘यंग फॉरएव्हर’ व्हायला म्हटलं होतं. फास्ट फारॅवर्ड व्हायला नव्हतं म्हटलं. तू तर त्या म्हाताऱ्यासोबत योग करायला निघालीस. तो म्हातारा काही तरूण होणार नाहीए. आपल्या रोमांसचे मात्र बारा वाजतील…’’

माझा संताप सुरूच होता. पण सौ. पाय आपटत आत निघून गेलीय. तिही रागावली होती. मग तिचा राग घालवायची युक्ती मला शोधावी लागली.

पण एक खरं, सौ. दिवसें दिवस खरंच तरूण दिसायला लागली होती. (मी मात्र स्वयंपाकघर अन् घरातली इतर तंत्र सांभाळत फार म्हातारा होऊ लागलो होतो.) त्या म्हाताऱ्या योगा टीचरचा तर असा राग यायचा. पण तो राग व्यक्तही करता येत नव्हता.

दिवसभर ऑफिसातून दमून भागून यायचं, जाण्यापूर्वी अन् आल्यावर स्वयंपाक. मुलांचं सगळं. बायकोचा डाएट वगैरे आटोपून थकलेला मी रात्री जरा रोमांसच्या मूडमध्ये आलो की बायको मला दूर ढकलून म्हणायची, ‘‘झोपू द्या ना, सकाळी लवकर उठायचं, बुढियाची गुडिया व्हायला हवंय ना मी तुम्हाला? तुमच्यासाठी केवढा त्रास सोसतेय बघा!’’

मी मुकाट्यानं सगळा रोमांस विसरून कूस बदलून झोपी जायचो.

त्या दिवशी ऑफिसातून निघाल्यापासून सौ.च्या फोनची वाट बघत होतो. पूर्वी तर लगेच तिचा फोन असायचा. ‘‘किती वेळात पोहोचताय? चहा ठेवू ना? की थोड्या वेळानं ठेवू?’’

मला थोडी काळजी वाटू लागली, तेवढ्यात फोन वाजलाच. मी आनंदाने सौ. फोनवर हुकुम देत होती. ‘‘घरी पोहोचल्यावर आधी डाळ कुकरला लावा. दोन भाज्या ओट्यावर धुवून ठेवलेल्या आहेत, तेवढ्या चिरून फोडणीला घाला. मी जिममध्ये आहे. आजच सुरू केलंय जिम. घरी पोहोचायला उशीर लागेल.’’

मला स्वत:चाच राग आला. सकाळी, योग, जॉगिंग कमी होतं की म्हणून आता हे जिम सुरू केलंय? कुठून सौ.ला बुढिया म्हटलं अन् कुठून तिला गुडिया बनायला सांगितलं असं झालं मला. पण पुन्हा जरा शांतपणे विचार केला. तीसुद्धा माझे पांढरे केस लपावेत म्हणून दर आठवड्याला मला मेंदी लावून देतेच ना? माझ्या चेहऱ्यावरच्या सुरकुर्त्या कमी व्हाव्यात म्हणून न जाणो कुठले कुठले पॅक तयार करून मला चेहऱ्यावर लावून देत असते ना? मग?

स्वयंपाक आटोपून मुलांना जेवायला घातलं अन् सौ.ची वाट बघत होतो, तोवर दाराची घंटी वाजली. दारात सौ. उभी होती. तिच्याकडे बघताना माझे विस्फारलेले डोळे मिटेनात की वासलेलं तोंड बंद होईना. सौ. चक्क स्लीव्हलेस टी शर्ट आणि शार्ट्समध्ये होती.

‘‘असे काय बघताय? जिम टे्रनरनंच सांगितलं होतं, असा पोशाख घ्यायला. जिममध्ये तोच लागतो.’’ कपडे तोकडे होते, पण खर्च मात्र त्यावर भरपूरच झाला होता. एकूणच यंग फॉरएव्हरमुळे खर्च भरमसाठ वाढला होता हे खरं!

सकाळच्या जोडीनं सायंकाळचं घरकामही आता माझ्याच गळ्यात आलं होतं. मुलं मात्र बिचारी खूपच कोऑपरेट करत होती.

त्यादिवशी विचार केला, ऑफिसातून थोडं लवकर निघून सौ.च्या जिममध्ये डोकावून यावं. तिथं पोहोचलो तेव्हा तिथलं वातावरण बघून माझा पाराच चढला. सौ. टे्रडमिलवर धावत होती अन् इतर पुरूष आपला व्यायाम थांबवून नेत्रसुख घेत होते. सौ.ची बांधेसूद सेक्सी फिगर अधाश्यासारख्या नजरेनं बघत होते. तिथला टे्रनरसुद्धा डंबेल्स अन् बँन्चप्रेस वगैरे व्यायाम करवताना इथं तिथं हात लावण्याची संधी सोडत नव्हता.

मी काही न बोलता तिथून निघणार होतो. तेवढ्यात सौ.चं लक्ष माझ्याकडे गेलं. तिनं सगळ्यांशी माझी ओळख करून दिली. घरी आल्यावर मी माझा सगळा संताप व्यक्त केला.

‘‘तुला यंग फॉरएव्हर करता करता मी पार म्हातारा आणि बॅकवर्ड झालोय. सांभाळ आपली मुलं अन् संसार. फार दुर्लक्ष होतं सर्वांकडे.

‘‘सुटलेलं शरीर आटोक्यात येईल. वाढलेल्या वजनामुळे व्याधी निर्माण होतात त्या होऊ नये अन् मनही प्रसन्न राहावं म्हणून ही थेरेपी फॉलो कर म्हटलं तर तू तोकडे, आखूड कपडे घालून फिरायला लागली. कसली कसली माणसं कसे अन् कुठे स्पर्श करतात, का सहन करतेस हे सगळं?’’

माझी काळजी सौ.ला कळलीच नाही, तिला वाटलं आम्ही तिच्यावर जळतोय, ईष्या वाटतेय मला, तीही भडकली अन् मलाच काहीबाही बोलली.

सौ. हल्ली खरंच छान सडसडीत झाली होती. घोटीव बांधा अन् मुळचं देखणं रूप यामुळे खूपच सुंदर दिसू लागली होती. आसपासच्या स्त्रिया तिचं रहस्य जाणून घ्यायला उत्सुक होत्या. एकदा त्या सगळ्या घरीच येऊन धडकल्या. मी त्यांचं स्वागत केलं. येण्याचं कारण विचारलं. सौ.ला भेटायला आल्याचं त्यांनी सांगितल्यावर ती जिमला गेल्याचं मी सांगितलं.

त्या आपसात बोलंत सोफ्यावर बसल्या होत्या. एकापेक्षा एक बेढब अन् लठ्ठभारती. कुणीतरी म्हणालं, ‘‘काल रात्री बघितलं मी त्यांना बागेत…बहुधा वडील होते त्यांच्याबरोबर…’’

मी दचकलो. काल रात्री आम्ही दोघं बागेत फिरत होतो. मी सौ.चा बाप दिसत होतो? संताप संताप झाला. हल्ली सौ.चं माझ्कडेया लक्षच नाहीए. केसांना मेंदी नाही. चेहऱ्याला फेसपॅक नाही…म्हातारा तर दिसणार होतोच!

त्या विचारात होत्या सौ.नं असं रूप कसं काय मिळवलं. एकदा वाटलं सांगून टाकावी आपली थेरेपी. पण उगीच स्वत:च्या तोंडानं स्वत:ची तारीफ करणं बरं नाही म्हणून म्हटलं ती येईलच एवढ्यात. तिलाच विचारा, मी चहा करून आणतो.

बायका चहा पित होत्या. तेवढ्यात सौ. आलीच. आम्हाला वाटलं ती आता माझी थेरेपी, मी तिला केलेलं सहकार्य, सकाळ संध्याकाळचा स्वयंपाक, घरकाम, मुलांना सांभाळणं, तिच्यासाठी केलेला अफाट खर्च वगैरेंबद्दल भरभरून बोलेल. इतर बायका माझं कौतुक करतील. बायकोला म्हणतील, ‘भाग्यवान आहेस, असा नवरा तुला लाभला.’ पण कसलं काय?

सौ. वदली, ‘‘मी जिमला जाते, योगा करते, जॉगिंग करते, त्यामुळे मी बारीक झाले. जिम टे्रनर आणि योगा शिक्षकांच्यामुळेच अशी सुंदर फिगर झालीय माझी.’’ मी कपाळ बडवून घेतलं. त्या बायका गेल्यावर मी सगळा संताप बोलून दाखवला. सौ.ला माझ्या कष्टाचं, त्यागाचं, तिच्यासाठी केलेल्या खर्चाचं काहीच कौतुक नाही. कृतज्ञता तर अजिबात नाही वगैरे वगैरे खूपच आकांडतांडव केलं.

दुसऱ्यादिवशी आमच्यात अबोला होता. मी घरात काहीही मदत केली नाही. ऑफिसातून घरी परतताना मी एका बागेत बसलो. शांतपणे विचार केला. संसार रथाची दोन्ही चाकं एकसारखी असायला हवी. एक चाक जीर्णशीर्ण, दुसरं नवं कोरं…गाडी कशी चालेल?

बायकोची काळजी घेता घेता आपलीही काळजी घ्यायला हवी. आता यंग फॉरएव्हर थेरेपी स्वत:वर अप्लाय करायची.

डोकं आता बऱ्यापैकी शांत झालं होतं.

रात्री सौ.नं बनवलेलं जेवण जेवून मी अंथरूणावर येऊन झोपलो. सौ.ला वाटलं मी रागात आहे. ती जवळ येऊन म्हणाली, ‘‘तुमच्या रोमांसला काय झालंय? तुम्ही पण आता यंग फॉरएव्हर थेरेपी अंमलात आणा ना?’’

‘‘तेच ठरवलंय. घरकाम दोघं मिळून करूयात. एकत्रच जिम, योगा, जॉगिंग करू. मुलांना दोघं मिळून सांभाळू अन् दोघंही तरूण दिसू. आता मला झोपू दे.’’

‘‘सकाळी लवकर उठायचं आहे अन् हो, रात्रीच बदाम अन् हरभरे भिजवून ठेव. मूगही मोडवायला हवेत.’’ एवढं बोलून मी तोंडावरून पांघरूण घेऊन झोपलो.

सौ. गाणं गुणगुणू लागली, ‘‘चादर ओढ कर सो गया…मेरा बभलम बुड्ढा हो गया…’’

करमणूक

मिश्किली * मधु गोयल

‘‘तुम्ही प्रेसच्या कपडयांमध्ये अंडरवेअरदेखील दिली होती काय?’’ शिखाने तिचा पती शेखरला विचारले.

‘‘बहुधा… चुकून कपडयांसोबत गेली असावी,’’ शेखर म्हणाला.

‘‘प्रेसवाल्याने तिचेदेखील रुपये ५ लावले आहेत. आता असे करा की उद्या अंडरवेअर घालाल तेव्हा त्यावर पँट घालू नका. रुपये ५ जे लागले आहेत,’’ शिखा म्हणाली.

‘‘तू पण ना… नेहमी विनोदाच्या मूडमध्येच असते. कधीकधी तू सिरीयसही होत जा.’’

‘‘अहो, मी तर आहेच अशी… म्हणूनच आजही वयाच्या ५० व्या वर्षीही कुणीही माझ्याशी लग्न करेन.’’

मुलगी नेहा म्हणाली, ‘‘बाबा, तू माझ्यासाठी व्यर्थ मुलगा शोधत आहेस… आईचे लग्न लावून द्या. तसेही मला लग्न करायचे नाहीए.’’

शेखरने विचारले, ‘‘का मुली?’’

‘‘पपा, मी आतापर्यंत जे आयुष्य जगले आहे त्यात असेच जाणवले आहे… लग्न करून मी माझे स्वातंत्र्य गमावणार आहे… लग्न एक बंधन आहे आणि मी बंधनात बांधली जाऊ शकत नाही. मी याबद्दल माझ्या आईशी सर्व काही सामायिक करेन,’’ नेहाने स्पष्ट उत्तर दिले.

तेवढयात शेखरची नजर दारावर पडली. एक कुत्रा घुसला होता. शेखर शिखाला म्हणाला, ‘‘तू बाहेरचा दरवाजाही नीट बंद केला नाहीस. बघ कुत्रा आत आला.’’

‘‘अहो, जरा व्यवस्थित तर बघत जा, हा कुत्रा नाही, कुत्री आहे. बहुधा तुम्हांला भेटायला आली असेल. भेटून घ्या. मग तिला बाहेरचा मार्ग दाखवा,’’ शिखा म्हणाली.

‘‘तू तर सदैव माझ्या पाठीच लागून राहतेस,’’ शेखर रागाने फणफणत म्हणाला.

शिखा त्वरित उत्तरली, ‘‘तुमच्या पाठी नाही लागणार तर मग काय शेजाऱ्याच्या पाठी लागणार? तेही तुला आवडणार नाही आणि असे तर होतच आले आहे की पती पुढे-पुढे आणि पत्नी मागे-मागे,’’ शिखाने पटकन् उत्तर दिले.

‘‘बरं, सोड मी तुझ्याशी जिंकू शकत नाही.’’

‘‘लग्न हीदेखील एक लढाई आहे. तुम्ही त्यात मला जिंकूनच तर आणले आहे. हाच सर्वात मोठा विजय आहे… अशी पत्नी शोधूनही मिळणार नाही,’’ असे शिखा म्हणाली.

‘‘बरं सोड, आपले गुण खूप गाऊन झालेत तुझे. आता माझे ऐक,’’ शेखर म्हणाला.

‘‘मी आतापर्यंत तुमचेच तर ऐकत आहे.’’

‘‘आपल्या नेहासाठी संबंध जुळवून येत आहेत… नेहाने मला सांगितले होते की तिला लग्न करायचे नाही. तू जरा तिच्याशीच बोल.’’

‘‘ठीक आहे श्रीमानजी, जशी आपली आज्ञा… लग्नाच्या या लढाईत तुम्ही पत्नीला जिंकून आणले होते. तेव्हापासून आतापर्यंत तुमच्याच इशाऱ्यावर मी नाचत आहे,’’ शिखा म्हणाली.

‘‘ठीक आहे. मला खूप जोराची भूक लागली आहे. आता काहीतरी खायला-प्यायला दे,’’ शेखर म्हणाला.

‘‘बघा, मी खायला घालण्याची-भरवण्याची नोकरी नाही बजावली. आता तुम्ही लहान मूल तर नाही आहात… आपल्या मुलीसाठी मुलगा शोधत आहात. ते वय तर तुमचे संपून गेले.’’

‘‘बरं, माझ्या आई, तू एकदा देशील तर खरं.’’

‘‘बघा, आई हा शब्द वापरू नका. घाटयात राहाल. विचार करा, मग काहीही मिळणार नाही. फक्त आईच्या प्रेमावरच अवलंबून राहाल.’’

‘‘अरे यार, तुझ्या पालकांनी काय खाऊन तुला जन्माला घातले होते?’’ शेखरच्या तोंडातून बाहेर आले.

‘‘मी जाऊन त्यांना विचारेल की तुमच्या जावयाला तुमचे रहस्य जाणून घ्यायचे आहे… इतक्या वर्षांनंतर ते आज खरवडून पाहत आहेत.’’

‘‘ठीक आहे, ठीक आहे, आता पुरे,’’ शेखर म्हणाला.

‘‘अरे नेहा, मुली माझा चष्मा कुठे आहे?’’ शेखरने मुलीला आवाज दिला.

‘‘अरे पप्पा, चष्मा तुझ्याच डोक्यावर टेकला आहे. तू इकडे-तिकडे का शोधत आहेस?’’ नेहा हसत म्हणाली.

शिखा म्हणाली, ‘‘काखेत कळसा अन गावाला वळसा हा यांचा हिशोब आहे.’’

‘‘विचारेल बच्चू …’’ शेखर तोंड वाकडे करत म्हणाला.

‘‘व्वा व्वा, कधी बच्चू, कधी माई, कधी आई. अहो, जे नाते आहे, त्यातच रहा ना?’’

‘‘तुला समजणार नाही… तसेही दिव्याखाली अंधार… संपूर्ण जगात शोध घेतला असता तरी असा नवरा मिळाला नसता. कालचीच गोष्ट घे ना. साखरेचा डबा फ्रीजमध्ये ठेवला आणि जगभर शोधत त्रासून जात होती… मी तरुण आहे अशी वार्ता करतेस… ही वृद्धावस्थाची चिन्हे नाहीत तर अजून काय आहे?’’

‘‘चल, सोड आता. पुरे झाले. एक कप चहा मिळेल का?’’

‘‘एक कप नाही तर एक बादलीभर घ्या,’’ शिखा म्हणाली.

‘‘बस्स खूप झाले. जेव्हा एखादा सिंह जखमी होतो ना, तेव्हा तो अधिक क्रुर होतो, माझ्या सहनशक्तीची परीक्षा घेऊ नकोस. भाषेत गोडवाच नाही.’’

‘‘हो-हो, माझ्या जीभेत तर विष विरघळले आहे. विहिरीतल्या बेडकासारखे डराव-डराव करत जाल,’’ शिखा म्हणाली.

‘‘तुला कधीच समजणार नाही… हे शब्दच आयुष्यात गोंधळ निर्माण करतात. स्मितहास्य आयुष्य सुरळीत करते, समजले?’’

‘‘अगं मुली नेहा, एक कप चहा बनवून दे. एक कप चहा मागणे गुन्हा झालाय.’’

‘‘हो-हो, चहा तर नेहाच बनवेल… आयुष्यभर छातीवर बसवून ठेवा तिला… माझ्या हाताला तर विष आहे,’’ शिखा हात नाचवत म्हणाली.

‘‘नाही नाही… तुझ्या हाताला नाही, तुझ्या जिभेत विष आहे,’’ शेखर म्हणाला.

‘‘माझ्यासाठी, तर प्रेमाचे दोन शब्दही नाहीत… आता काय मी इतके वाईट झाले?’’

‘‘मी कधी बोललो? अगं वेडे, तुझ्यापेक्षा जगात कुणीही चांगले असूच शकत नाही… फक्त थोडेसे जास्त नाही शांत राहणे शिकून घे, प्रत्येक गोष्टीवर उलटून हल्ला करत जाऊ नकोस… वेडे, आता या वयात मी कुठे जाणार?’’ शेखर म्हणाला.

‘‘तुम्ही चहा घेणार?’’ शिखाने खालच्या स्वरात विचारले.

‘‘अगं, मी तर कधीपासून चहासाठी तळमळत आहे.’’

‘‘अगं मुली नेहा, जरा बटाटे सोल बरे… मी विचार करते चहासोबतच वडे पण बनवून घेऊ. काय हो?’’ शिखाने विचारले.

‘‘उशीरा का होईना शहाणपण सुचले,’’ शेखर हसत म्हणाला.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें