* प्रतिनिधी
स्वादुपिंडाचा दाह हा एक आजार आहे ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या स्वादुपिंडाला सूज येते. या आजारात पोटात असह्य वेदना होतात, जे सहन करणे फार कठीण होते. स्वादुपिंड ही पोटाच्या मागे आणि लहान आतड्याजवळ एक लांबलचक ग्रंथी आहे. स्वादुपिंडाची दोन मुख्य कार्ये आहेत, ती शक्तिशाली पाचक एन्झाईम्सना लहान आतड्यात अन्न पचवण्यास मदत करते, दुसरे म्हणजे रक्तवाहिन्यांमध्ये इन्सुलिन आणि ग्लुकागन सोडणे. हे हार्मोन्स शरीराला उर्जेसाठी अन्न वापरण्यास मदत करतात.
सामान्यतः हा आजार मध्यमवयीन आणि वृद्ध लोकांमध्ये अधिक असतो, परंतु आता कोणत्याही वयोगटातील लोकांना याचा त्रास होत आहे. असाच एक प्रकार नुकताच दिल्लीतील एका खासगी रुग्णालयात उघडकीस आला, जिथे दुर्मिळ उपचारानंतर यशस्वी उपचार पूर्ण करण्यात आले.
मुलाचे वय अवघे 7 वर्षे होते.त्यावर लॅप्रोस्कोपिक शस्त्रक्रियेद्वारे उपचार करण्यात आले. ही शस्त्रक्रिया मुलामध्ये तीव्र स्वादुपिंडाचा दाह बरा करण्यासाठी करण्यात आली. मुलाचे वजन खूपच कमी होते आणि इतर रुग्णालयांनी त्याच्यावर शस्त्रक्रिया करण्यास नकार दिला, कारण त्याचे वजन केवळ 17 किलो होते. ही शस्त्रक्रिया आपल्या देशातील पहिली आणि जगातील पाचवी शस्त्रक्रिया होती. या अर्थाने तीही मोठी उपलब्धी होती.
डॉ. अमित जावेद, सीके बिर्ला रुग्णालयातील प्रगत सर्जिकल सायन्सेस आणि ऑन्कोलॉजी सर्जरी विभाग, तपासणीनंतर, या मुलावर कमीतकमी चीराच्या पद्धतीने उपचार केले, ज्यामुळे कमी वेदना होत होत्या आणि तो लवकर बरा झाला.
डॉ. अमित जावेद म्हणाले, “हे प्रकरण खूप गुंतागुंतीचे होते, कारण आम्ही फक्त एका लहान रुग्णावर उपचार करत होतो असे नाही, तर त्याचे वजनही त्याच्या वयानुसार खूपच कमी होते. सखोल तपासणीनंतर, मुलावर कमीतकमी चीरा देऊन लॅपरोस्कोपिक शस्त्रक्रिया करण्यात आली, ज्यामध्ये त्याला कमी वेदना झाल्या आणि तो लवकर बरा झाला. स्वादुपिंडातील अनेक दगड आणि पित्त नलिकेत अडथळा असूनही, बाळ आता सामान्य आणि निरोगी जीवन जगत आहे. याशिवाय त्याच्यावर शस्त्रक्रियेचे कोणतेही खुणे आढळणार नाहीत.
ज्या मुलावर उपचार करण्यात आले त्या बालकाला स्वादुपिंडात अनेक दगडांमुळे पोटात तीव्र वेदना होत असल्याच्या तक्रारी होत्या. लहान मुलांमध्ये क्रॉनिक पॅन्क्रियाटायटीसवर शस्त्रक्रियेद्वारे उपचार करणे आव्हानात्मक आहे आणि विशेषतः लॅपरोस्कोपिक शस्त्रक्रिया जगभरात दुर्मिळ आहे. ते भारतातील क्रोनिक पॅन्क्रियाटायटीस आणि पित्त नलिकेच्या अडथळ्याच्या सर्वात तरुण रुग्णांपैकी एक होते.
सीके बिर्ला हॉस्पिटलचे विपुल जैन म्हणतात, “या शस्त्रक्रियेचे यश आमच्यासाठी मैलाचा दगड आहे. केवळ भारतातच नव्हे तर संपूर्ण जगात दुर्मिळ प्रकरणाद्वारे आमच्या वैद्यकीय उत्कृष्टतेची ही पुष्टी आहे.”
किंबहुना, अशा लहान मुलांमध्ये स्वादुपिंडाचा दाह होणे हे दुर्मिळ आहे, ते देखील दीर्घकालीन स्वादुपिंडाचा दाह आहे, ज्यामध्ये दीर्घकालीन दाह असतो. हे बर्याचदा तीव्र स्वादुपिंडाचा दाह नंतर उद्भवते. मुलांमध्ये हे दुर्मिळ आहे कारण हा रोग होण्याचे एक कारण म्हणजे जास्त काळ मद्यपान करणे आणि धूम्रपान करणे. जास्त मद्यपान केल्याने स्वादुपिंडाचे नुकसान होते. परंतु मुलांमध्ये अशा रोगाचे स्वरूप देखील गंभीर चिन्हे देत आहे.
