मान्सून स्पेशल : पावसात त्वचेची ऍलर्जी

• गरिमा पंकज

ऍलर्जी साठी उपाय

* प्रभावित भागावर थंड, ओले कापड गुंडाळा.

* तुमच्या त्वचेवर कोल्ड क्रीम लावा. अंगावर मॉइश्चरायझर किंवा बॉडी लोशन लावा.

* खाज सुटण्यासाठी अँटी-इच क्रीम वापरता येते.

* कोमट पाण्याने आंघोळ केल्यानेही आराम मिळतो.

* त्वचेच्या समस्या निर्माण करणारे पदार्थ टाळा. समस्या निर्माण करणारे दागिने घालू नका.

* खाज सुटल्यास सिंथेटिक कपडे घालण्याऐवजी सुती कपडे वापरा.

* अॅलर्जीचे औषध घेऊनही तुम्ही या समस्येपासून आराम मिळवू शकता.

24 वर्षांची अंजली वर्मा खूप मस्त मुलगी आहे. तिला प्रवास करणे, खरेदी करणे आणि सुंदर दिसणे आवडते. उन्हाळ्यातही ती एकापेक्षा एक ड्रेस खरेदी करते आणि पूर्ण मेकअप करून बाहेर पडते. मात्र गेल्या काही दिवसांपासून त्यांना काटेरी उन्हाचा त्रास होऊ लागला आहे.

गेल्या रविवारी जेव्हा ती तिच्या मैत्रिणीच्या वाढदिवसाच्या पार्टीला पोहोचली तेव्हा तिला पाहून सगळेच थक्क झाले. स्टायलिश वन पीस ड्रेस आणि खुल्या केसांमध्ये ती खूपच सुंदर दिसत होती. पण संध्याकाळी पाठीच्या खालच्या भागात आणि घशाच्या भागात खाज येऊ लागली. ही खाज वाढतच गेली आणि लहान लाल ठिपके निघू लागले. त्यानंतर तिच्या मैत्रिणीने तिला ऍलर्जीचे औषध दिले आणि तिला आंघोळीसाठी पाठवले. आंघोळीनंतर, त्याला त्याचे सुती कपडे घालण्यासाठी दिले गेले आणि प्रभावित भागांवर कोरफड वेरा जेल देखील लावले. हळूहळू त्याचा त्रास कमी झाला.

वास्तविक, उन्हाळ्यात काटेरी उष्णता इत्यादी त्वचेशी संबंधित आजार होण्याची शक्यता वाढते. निष्काळजीपणामुळे हा आजार गंभीर बनू शकतो. त्वचेवर लाल रंगाचे पुरळ येणे आणि त्यात खाज येणे ही सामान्यतः काटेरी उष्णतेची लक्षणे असतात. या स्थितीत शरीरावर घामाच्या ठिकाणी किंवा सिंथेटिक कापडाने झाकलेल्या ठिकाणी लहान लाल पुरळ उठतात, ज्यामध्ये खाज सुटू लागते.

अति उष्णतेमुळे किंवा घट्ट कपडे परिधान केल्यामुळे देखील असे होते. हे टाळण्यासाठी सूर्यप्रकाश शक्यतो टाळा. जर तुम्हाला बाहेर जायचे असेल तर टोपी आणि छत्री घाला आणि शरीराच्या उघड्या भागांवर सनस्क्रीन लावा. पॉलिस्टर किंवा नायलॉन कपड्यांऐवजी सुती, सैल आणि आरामदायक कपडे घाला.

जर आपली त्वचा एखाद्या विशिष्ट गोष्टीसाठी संवेदनशील असेल तर त्या वस्तूच्या त्वचेवर परिणाम झाल्यामुळे पुरळ, मुरुम किंवा लाल पुरळ बाहेर येऊ शकतात. त्वचेच्या एलर्जीची अनेक कारणे असू शकतात :

* काही लोकांना विशिष्ट प्रकारच्या अन्नाची ऍलर्जी असते. काही खाल्ल्याने त्यांना खाज येण्याची समस्या होऊ शकते.

* काही लोकांना कोणत्याही औषधाच्या दुष्परिणामांमुळे खाज सुटणे किंवा ऍलर्जी होऊ शकते.

* रासायनिक सौंदर्यप्रसाधने वापरल्याने देखील खाज येऊ शकते. केमिकलयुक्त हेअर डाई किंवा केसांचा रंग वापरल्याने अनेकदा खाज येण्याची समस्या उद्भवते. त्याचप्रमाणे काहींना फाउंडेशनने तर काहींना काही खास फेस क्रीमने या समस्येचा सामना करावा लागतो.

* काही महिलांची त्वचा दागिन्यांसाठी संवेदनशील असते. अशा महिलांनी धातूपासून बनवलेले कोणतेही दागिने घातल्यास त्यांना त्वचेवर खाज येऊ शकते. उन्हाळ्यात जेव्हा दागिने घामाच्या संपर्कात येतात तेव्हा त्वचेवर ऍलर्जी होते.

* काही लोकांना सिंथेटिक कपड्यांचीही अॅलर्जी असते.

* पाळीव प्राण्याला स्पर्श केल्याने किंवा खूप कडक साबण वापरल्याने देखील खाज सुटू शकते. यामुळे त्वचेवर लालसरपणा किंवा पुरळ येतात. फोड देखील येऊ शकतात.

* मूत्रपिंड किंवा थायरॉईडच्या समस्यांमुळे देखील खाज येऊ शकते.

* कोरड्या त्वचेची समस्या हे देखील याचे एक कारण आहे. हे खूप गरम किंवा थंड हवामानात शक्य आहे. अशा परिस्थितीत नियमितपणे चांगले मॉइश्चरायझर लावणे आवश्यक आहे.

* एखाद्या प्रकारचे कीटक चावल्यावरही त्वचेवर खाज सुटणे किंवा इतर कोणतीही समस्या उद्भवू शकते.

* बुरशीजन्य संसर्ग देखील खाज येण्याचे कारण असू शकते.

* मधुमेहामुळेही अशी समस्या उद्भवू शकते.

* हिवाळ्यात, लोक अनेकदा लोकरीचे कपडे घालतात, ज्यामुळे त्वचेवर खाज येण्यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.

* किडनी खराब झाल्यावर खाज येण्याची समस्या होते.

* अंगावर उठणार्या पित्ताच्या गाठी किंवा चिकन पॉक्समुळे त्वचेवर खाज सुटणे किंवा दुखणे सुरू होते.

* काही लोकांना परफ्यूमची अॅलर्जी असते. जेव्हा असे लोक परफ्यूम वापरतात तेव्हा त्यांच्या त्वचेवर लाल पुरळ उठतात.

त्वचेच्या ऍलर्जीचे प्रकार

बुरशीजन्य संसर्ग : बुरशीजन्य संसर्ग हा बुरशीमुळे होणारी त्वचेची ऍलर्जी आहे. त्याला मायकोसिस देखील म्हणतात. चेहरा, हात किंवा शरीराच्या कोणत्याही भागाच्या त्वचेवर बुरशीजन्य संसर्ग होऊ शकतो. या ऍलर्जीमध्ये त्वचेवर एक प्रकारचा खडबडीतपणा येतो आणि खाजही येते. हा संसर्ग शरीराच्या अशा ठिकाणच्या त्वचेवर जास्त होतो जेथे बोटे, घोटे, नखे, गुप्तांग, स्तन इत्यादींमध्ये थोडासा ओलावा असतो.

लाइकेन प्लानस : हा देखील एक प्रकारचा त्वचेचा संसर्ग किंवा त्वचेची ऍलर्जी आहे जो 30 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये दिसून येतो. हा एक प्रकारचा खाज सुटणारा लाल पुरळ आहे जो शरीराच्या कोणत्याही भागावर येऊ शकतो, परंतु मनगट, खालचा पाय, पाठ, मान इत्यादींना या ऍलर्जीचा धोका असतो. ही ऍलर्जी अनुवांशिक आहे.

एक्जिमा : इसब हा एक असा आजार आहे ज्यामध्ये त्वचेला तीव्र खाज सुटते आणि त्वचा कोरडी पडते. काही लोकांमध्ये ही समस्या इतकी त्रासदायक बनते की त्यांना त्यावर दीर्घ उपचार करावे लागतात. ऋतू बदलल्याने हा त्रास आणखी वाढतो. काहींना इतकी तीव्र खाज सुटते की त्वचेतून रक्तही येऊ लागते.

पित्ताच्या गाठी : ही एक प्रकारची त्वचेची ऍलर्जी आहे ज्यामध्ये त्वचेवर मोठ्या प्रमाणात लाल पुरळ उठतात. त्वचेवर या लाल रॅशेसमध्ये खूप खाज येते. तुम्ही त्या जागेवर जितके जास्त स्क्रॅच कराल तितकी ही ऍलर्जी अधिक वेगाने वाढू लागते. तो काही दिवसात स्वतःच बरा होतो.

त्वचेच्या ऍलर्जीसाठी घरगुती उपचार

चहाच्या झाडाचे तेल : चहाच्या झाडाचे तेल त्वचेच्या ऍलर्जीमध्ये खूप उपयुक्त आहे. यात अँटीमाइक्रोबियल आणि अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म आहेत, ज्यामुळे त्वचेच्या अनेक प्रकारच्या ऍलर्जीपासून आराम मिळतो. त्वचेवरील लालसरपणा आणि खाज सुटण्यासाठी चहाच्या झाडाचे तेल हा एक चांगला पर्याय आहे.

तुळशी : तुळशीमध्ये बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म भरपूर प्रमाणात असतो जो तुमच्या त्वचेला संसर्गापासून वाचवण्याचे काम करतो. याशिवाय, त्यात दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत जे त्वचेच्या ऍलर्जीशी संबंधित लालसरपणा, सूज आणि खाज सुटण्यापासून आराम देतात. यासोबतच तुळशी ही ऍलर्जीरोधक आहे. तुळशीची पाने धुवून त्याची पेस्ट बनवा. आता ते प्रभावित भागावर लावा आणि 20 ते 30 मिनिटांनी धुवा.

ऍपल सायडर व्हिनेगर : ऍपल सायडर व्हिनेगरमध्ये दाहक-विरोधी आणि बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्म असतात. या गुणधर्मांच्या मदतीने ते त्वचेवर लावल्याने अॅलर्जीपासून आराम मिळतो आणि त्वचेवर इन्फेक्शन वाढत नाही.

तुम्ही पाणी गरम करा आणि त्यात सफरचंद व्हिनेगर मिसळा. आता हे मिश्रण कापसाच्या मदतीने प्रभावित भागावर लावा. 15 ते 20 मिनिटांनी स्वच्छ धुवा.

कोरफड : कोरफड वेरा जेलमध्ये बरे करण्याचे गुणधर्म आहेत. यामध्ये असलेले अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म खाज सुटणे आणि लाल पुरळ उठण्यास मदत करतात.

प्रभावित भागावर ताजे कोरफड वेरा जेल लावा आणि 30 मिनिटे सोडा. कोरडे झाल्यावर स्वच्छ धुवा.

नारळाचे तेल : नारळाच्या तेलात मॉइश्चरायझिंग गुणधर्म भरपूर असतात. यात वेदनाशामक आणि दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत, त्यामुळे त्वचेच्या ऍलर्जीमुळे होणारी लालसरपणा आणि खाज सुटण्यास मदत होते. ते वापरण्यासाठी, तळहातावर खोबरेल तेलाचे काही थेंब घ्या आणि प्रभावित त्वचेवर लावा. 20 ते 30 मिनिटांनंतर त्वचा साध्या पाण्याने धुवा आणि नंतर टॉवेलने वाळवा.

कडुलिंब : कडुलिंबात दाहक-विरोधी आणि बॅक्टेरियाविरोधी गुणधर्म असतात. त्वचेच्या ऍलर्जीच्या उपचारांमध्ये हे प्रभावी मानले जाते. कडुलिंबाची पाने बारीक करून पेस्ट बनवा आणि त्वचेवर २० ते ३० मिनिटे राहू द्या. कोरडे झाल्यावर पाण्याने धुवा.