* गरिमा पंकज
परदेशात, वृद्धांना भीती वाटते की त्यांना आपल्या मुलांवर अवलंबून राहावे लागणार नाही, परंतु भारतात उलट परिस्थिती आहे. इथे वडिलधाऱ्यांना वाटतं की ज्याप्रमाणे त्यांची मुलं तरुणपणी त्यांच्यावर अवलंबून होती, त्याचप्रमाणे म्हातारपणी त्यांची सेवा करण्याचा त्यांना हक्क आहे. पण सत्य हे आहे की मुलांकडून ही अपेक्षा आणि त्यांना त्यांच्या कर्तव्याची आठवण करून देण्याचा प्रयत्न चुकीचा आहे. लग्नानंतर मुलाला जन्म दिला तर त्याला आपले खेळणे समजू नका. त्याच्याकडून कशाचीही अपेक्षा करू नका.
आधुनिक भारतीय कुटुंबातील ते दिवस गेले जेव्हा पालकांना त्यांच्या मुलांसोबत राहायचे होते. मावळत्या सूर्याकडे पाऊल टाकताना म्हणा की गंमत तुम्ही आयुष्य कसे जगलेत नाही. तुम्ही मृत्यूला किती सुंदरपणे मिठी मारली हा प्रश्न आहे. निवृत्तीनंतर तुम्हाला तुमचे आयुष्य तुमच्या अटींवर जगायला आवडेल. कदाचित तुम्हाला आणि तुमच्या पत्नीला पुस्तके वाचणे, निसर्गाचा आनंद घेणे आणि समविचारी लोकांशी बोलणे आवडते. जर तुम्ही तुमच्या मुलांसोबत राहाल तर ते तुमच्या जीवनावर राज्य करतील पण तुम्ही हे मान्य करणार नाही.
खरं तर, कुटुंबाचा अर्थ असा नाही की तुम्ही तुमच्या मुलांना प्रौढ झाल्यावरही तुमच्याशी बांधून ठेवा. त्यांना पुढे जाण्यासाठी दुसऱ्या शहरात किंवा दुसऱ्या देशात जावे लागले तर तुम्ही त्यांना रोखू शकत नाही. हे आवश्यक नाही की प्रौढ मुले नेहमी त्यांच्या पालकांसोबत राहतील आणि त्यांची काळजी घेतील. गरज असेल तेव्हा मुलांनी त्यांची काळजी घ्यावी अशी पालकांची अपेक्षा असते. परंतु आपण हे लक्षात ठेवले पाहिजे की या अपेक्षांची किंमत असते. बदल्यात मुलांकडून नाराजी आणि दुर्लक्ष होत असेल तर फायदा काय. त्यामुळे मुलांवर कधीही दडपण आणू नका किंवा त्यांच्यासाठी कर्तव्य समजू नका की जर तुम्ही त्यांना त्यांच्या लहानपणी सांभाळून वाढवले, तर आता म्हातारपणी त्यांना तुमचा आधार व्हावे लागेल. तुमच्या मुलांशी आणि त्यांच्या कुटुंबियांशी सुरळीत संबंध ठेवण्यासाठी तुम्ही काही गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत;
