* शैलेंद्र सिंग
समाजात ज्येष्ठांची संख्या वाढत आहे. भारतात सुमारे 13.8 कोटी वृद्ध लोक राहतात, जे एकूण लोकसंख्येच्या सुमारे 10 टक्के आहे. संख्येसोबतच वृद्धांच्या समस्याही वाढत आहेत. हेल्पएज इंडियाने 4,399 वृद्ध लोक आणि त्यांची काळजी घेणारे 2,200 तरुण, भारतातील 22 शहरांमध्ये राहणा-या, वृद्धांच्या समस्यांबाबत, सामाजिक आणि आर्थिक श्रेणीच्या विस्तृत श्रेणीत राहणाऱ्यांचे सर्वेक्षण केले. हेल्पएज इंडियाने जागतिक वृद्ध अत्याचार जागृती दिनानिमित्त हे सर्वेक्षण सार्वजनिक केले आहे. या अहवालाचे नाव 'ब्रिज द गॅप' असे ठेवण्यात आले होते. या माध्यमातून ज्येष्ठांच्या गरजा समजून घेण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.
गेल्या 2 वर्षांपासून, हेल्पएजने वृद्धांवर कोरोना महामारीचा काय परिणाम होतो यावर संशोधन केले. अहवालात केवळ अस्तित्त्वाच्या मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित केले नाही तर दैनंदिन आधारावर वृद्धांनी काय सहन केले याचा एकंदर अनुभव समजून घेण्याचा प्रयत्न केला. हेल्पएज इंडियाचे सीईओ रोहित प्रसाद म्हणतात, “या वर्षीची थीम 'ब्रिज द गॅप' आहे. वडिलधाऱ्यांचा गैरवापर समजून घेण्याबरोबरच वडिलांच्या सुरक्षिततेचे महत्त्व आणि त्यांची सामाजिक आणि डिजिटल माहितीही त्यात समाविष्ट करण्यात आली आहे.
वडिलधाऱ्यांना म्हातारपणीही काम करायचे असते
'ब्रिज द गॅप' सर्वेक्षणातून असे दिसून आले आहे की 47 टक्के वृद्ध उत्पन्नासाठी कुटुंबावर अवलंबून आहेत. 34 टक्के पेन्शन आणि रोख हस्तांतरणावर अवलंबून आहेत. यूपी सर्वेक्षण अहवालाच्या मुख्य निष्कर्षांवर चर्चा करताना, हेल्पएज इंडियाचे संचालक एके सिंग म्हणाले की, 63 टक्के वृद्धांनी सांगितले की त्यांचे उत्पन्न पूर्ण नाही. दरम्यान, 35 टक्के वृद्धांनी सांगितले की, त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित वाटत नाही. त्यांच्याकडे 'बचत/उत्पन्नापेक्षा खर्च जास्त' असल्याचे नमूद करून. ३७ टक्के वृद्धांना त्यांची पेन्शन पुरेशी वाटत नाही. त्यासाठी म्हातारपणीही काम करावेसे वाटते.
हेल्पएज इंडियाचे संचालक ए.के. सिंग म्हणतात, “या परिस्थिती लक्षात घेता, वृद्धांच्या सुरक्षेकडे अधिक लक्ष देण्याची गरज आहे, आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षा. ज्यांच्याकडे उत्पन्नाचे किंवा पेन्शनचे पुरेसे साधन नाही त्यांना दरमहा रु.3,000 पेन्शन मिळावे.
