ऐका आणि ऐकवादेखील…

* प्रीता जैन

‘‘प्रणव तुझी लखनौची जमीन कितीला विकली गेली, कोणी घेतली, कुठचा रहाणारा आहे, केव्हापर्यंत पैसे मिळतील?’’

तसंही प्रणव त्यांच्यापासून काहीच लपवून ठेवत नव्हता, परंतु आज अधिक काही सांगावसं त्याला वाटत नव्हतं. कारण दुसऱ्यांना प्रत्येक गोष्ट विचारायची आणि स्वत:बद्दल काहीच न सांगता. बस, एवढंच सांगायचं की सर्व काही ठीक आहे.

अशाप्रकारे अंजू आणि तिच्या बहिणीमध्ये गप्पा चालल्या होत्या. बोलता-बोलता अंजूच्या ताईने विचारलं, ‘‘तू काही बचत करतेस की नाही? काही दागिने घेतले आहेस का?’’

‘‘हो ताई, अविनाश दर महिन्याला बचतीच्या काही पैशाची एफडी माझ्या नावावर करतात. या व्यतिरिक्त काही दिवसांपूर्वी आम्ही सोन्याचा एक सेटदेखील विकत घेतला आहे.’’

‘‘तू सांग ना ताई तू कायकाय विकत घेतलंस?’’

‘‘अगं अंजू, तुला तर माहित आहे मी सर्व पैसे खर्च करून टाकते. आता तर माझ्याजवळ काहीच नाही आहे.’’

‘‘ताई, तू गेल्या महिन्यातच सोनाराकडे गेली होतीस आणि असं ऐकलंय की काही प्रॉपर्टीदेखील घेतली आहेस.’’

असं फक्त प्रणव वा अंजूसोबतच झालं नाही आहे तर अनेकांसोबत होतच असतं. काही अशा परिचितांशी बोलणं होतं जे समोरासमोर वा मग फोनवर वैयक्तिक गोष्टी माहीत करून घेण्यात तरबेज असतात. ते एवढी माहिती काढून घेतात की दुसरी व्यक्ती खरोखरंच त्रासली जाते आणि त्यांच्यामध्ये ही खासियत असते की स्वत:बद्दल ते जरासुद्धा काही सांगत नाहीत, उडवून लावतात.

अनेकदा तर दररोजच्या गोष्टी माहिती करून घेत राहतात. उदाहरणार्थ, आज तू काय जेवण बनवलंस? सर्व दिवस काय काय केलं? कोण आलं कोण गेलं? कुठे कुठे फोनवर बोललीस वगैरे वगैरे आणि हो, जर त्यांना एखादी गोष्ट आवडली नाही तर ते सल्ला द्यायलादेखील लागतात की असं करायला हवं, तसं करायला हवं.

असं करणे योग्य आहे का?

एखाद्या समजूतदार व्यावहारिक व्यक्तीला जर तुम्ही त्याचं मत विचारलं तर त्याचं उत्तर असेल की हे करणे योग्य नाही आहे. दुसऱ्यांची प्रत्येक गोष्ट जाणून घेण्याची उत्सुकता असते तेव्हा त्यांनी स्वत:बद्दलदेखील सांगावं अन्यथा कोणत्याही प्रकारची रुची घेऊ नये. जर दुसरी व्यक्ती स्वत:च्या इच्छेनुसार काहीदेखील सांगत असेल तर ते नक्कीच ऐकावं. परंतु प्रत्येक गोष्ट जाणून घेण्याची आणि सल्ला देण्याची सुरुवात अजिबात करू नये. जर ऐकावसं वाटत असेल तर स्वत:बद्दलदेखील सांगावं. यामध्येच स्वत:चा समजूतदारपणा तसंच मोठेपणा मानला जातो. आपापसातील नातेसंबंधांमध्ये स्नेह व जवळीक बनून राहते आणि आपापसातील संबंध अधिक दृढ व घनिष्ठ होतात.

त्यामुळे आता या गोष्टी लक्षात ठेवून वर्षानुवर्षे प्रियजनांचीसोबत मिळवून आनंदी जीवन जगा :

* प्रत्येकाचं स्वत:चं वैयक्तिक आयुष्य व गोष्टी असतात, कोणी कितीही जवळचं असलं तरी काही गोष्टी दुसऱ्यांसोबत शेअर केल्या जात नाहीत. त्यामुळे कोणाच्या आयुष्यातील प्रत्येक गोष्ट व बोलणं जाणून घेण्याचा प्रयत्न अजिबात करू नका.

* कोणाच्याही वैयक्तिक गोष्टीची माहिती दुसरीकडून माहिती करून घेण्याची सवय स्वत:ला लावून घेवू नका. असं केल्यामुळे आपणच आपली अव्यावहारिकता आणि मूर्खपणा दर्शवितो.

* नात्यांना खूप सांभाळून ठेवलं जातं. यांच्या आधारेच आयुष्यात प्रत्येक आव्हानाचा सामना केला जातो. म्हणून गरजेपेक्षा अधिक एकमेकांच्या गोष्टी वा वैयक्तिक गोष्टींमध्ये हस्तक्षेप करू नका आणि ना ही कौटुंबिक प्रकरणांमध्ये सल्ला मागितल्याशिवाय देऊ नका. जर दीर्घकाळापर्यंत नात्यांमध्ये प्रेम व आपलेपणा ठेवायचा असेल तर आजूबाजूला विनाकारण लक्ष केंद्रित करण्याऐवजी, मी आणि माझं आयुष्य एवढयापर्यंतच विचार करा. यामध्येच सुख व आनंद आहे.

गर्भवती स्त्रीसाठी ड्रायव्हिंग टीप्स

* शकुंतला सिंह

रस्ते अपघाताचे प्रमुख कारण आहे तो वेगाने चालवणं, नशेत ड्रायव्हिंग करणं, रहदारीच्या नियमांचं उल्लंघन करणं इत्यादी. याव्यतिरिक्त खराब रस्ते आणि सिटी प्लॅनिंगदेखील दुर्घटनांच कारण असू शकतं.

स्त्रिया आणि कार अपघात

अलिकडे शहरांमध्ये स्त्री कार चालकांची संख्या सतत वाढत आहे. यामध्ये काही नियमितपणे कार्यालयात येण्या-जाण्यासाठी वापर करतात, तर काही इतर वैयक्तिक कामासाठी. नोकरदार स्त्रिया तर गर्भावस्थेमध्येदेखील ड्राईव्ह करून कार्यालयात जातात. गर्भावस्थेत जीवनशैली, शारीरिक आणि मानसिक बदल घडणे स्वाभाविक आहे. त्यांना स्वत: आणि गर्भातील शिशू दोघांचीही काळजी घ्यायची असते. अशावेळी गर्भवती स्त्रियांनी ड्रायव्हिंग करतेवेळी खास सावधानता बाळगायला हवी.

छोटयामोठया कार अपघातात एखादा खास धोका उद्भवत नाही, परंतु जर जास्त मार लागला असेल तर त्यामध्ये विविध प्रकारचा धोका असतो.

गर्भपात : खरंतर बाळ गर्भात एम्नीयोटीक द्रव्यात नैसर्गिकरित्या सुरक्षित असतं. तरीदेखील एखाद्या मोठया दुर्घटनेमध्ये गर्भाशय पंक्चर होण्याची धोका असतो. ज्यामुळे गर्भपात होऊ शकतो.

वेळेपूर्वी जन्म : दुर्घटनेवेळी येणारं स्ट्रेस व त्यानंतर होणाऱ्या स्ट्रेसमुळे फ्री मॅच्योर प्रसूती होऊ शकते.

गर्भनाळ तुटणं : दुर्घटनेच्या आघातामुळे गर्भनाळ गर्भात गर्भाशयातून तुटून वेगळी होऊ शकते, ज्यामुळे बाळ गर्भाबाहेर येऊ शकतं. प्रेग्नेंसीच्या शेवटच्या काही आठवडयात याची आशंका अधिक असते.

हाय रिस्क प्रेग्नेंसी : प्रेग्नेंसीच्या दरम्यान शिशु अथवा आई या दोघांच्या स्वास्थावर कायम नजर ठेवणं गरजेचं असतं त्याला हाय रिस्क प्रेग्नेंसी म्हणतात. जसं की आईला मधुमेह, उच्च रक्तदाब इत्यादी आजार वा खूपच कमी वा अधिक वयामध्ये प्रेग्नेंसीच्या काही समस्या असतात. अशावेळी आई आणि गर्भातील शिशु दोघांनाही डॉक्टरकडे चेकअप आणि अल्ट्रासाऊंड इत्यादी तपासणीसाठी वारंवार जावं लागतं अशा स्त्रियांनी अधिक सतर्क राहायला हवं.

यूट्रस इंजरी : गर्भावस्थेत यूट्रस म्हणजे गर्भाशय मोठं होतं आणि कार अपघातात पोटाला मार लागल्यावर गर्भाशय फाटण्याची भीती असते. अशावेळी आई आणि शिशु दोघांच्याही जीवाला धोका निर्माण होतो.

जन्म दोष : कार अपघातात गर्भाशयाला अपघात झाल्यामुळे भ्रुणामध्ये काही दोष होण्याची शक्यता असते. बाळ किती अगोदर झालंय आणि त्याला किती जास्त जखम झाली आहे. या गोष्टीवर बर्थ डिफेक्ट म्हणजेच जन्म दोष अवलंबून असतो.

भ्रुणाला आघात : कार दुर्घटनेत आईच्या पोटाला जास्त मार लागल्यामुळे बाळाच्या ऑक्सिजन सप्लायमध्ये बाधा निर्माण होते. शिशूच्या शरीराचा मेंदू वा इतर काही खास भागाला जखम झाल्यामुळे दूरगामी समस्या निर्माण होण्याची भीती असते.

कू आणि कंट्रा कू इंजरी : कार अपघातामध्ये दोन प्रकारच्या हेड इंजुरी होतात – कू आणि कंट्रा कू इंजरी. इंजरी तेव्हा होते जेव्हा कारमध्ये बसलेल्या स्त्रीचे डोकं स्टिअरिंगवर आपटत आणि डोक्यासमोर जखम होते. हा आघात झाल्यामुळे पहिली इंजरी आहे. यामध्ये मेंदूच्या दुसऱ्या अपघाताची शक्यतादेखील असते. कंट्रा कू इंजरी ही जेव्हा पुढे लागलेल्या डोक्याची जखम मागच्या मेंदूपर्यंत पोहोचते.

असं यासाठी होतं कारण कवटीच्या आतील मेंदूतला आघात झाल्यामुळे ते गतिशील होतं आणि मेंदू कवटीच्या मागच्या भागाला आपटतो आणि कू आणि कंट्रा कू इंजरी दोन्ही अवस्थेत स्त्रीला खूपच धोका असतो. सोबतच गर्भातील शिशुवरदेखील याचा वाईट परिणाम होण्याची भीती असते.

प्रियकर अडचण बनू नये

* नसीम अन्सारी कोचर

प्रत्येक प्रेमकहाणी यशस्वी होईलच असे नाही. नाती तुटतात ही आणि इथूनच ‘द्वेष’ निर्माण होतो. प्रत्येक प्रकरणात असे घडेलच असे नाही, परंतु बहुतेक प्रकरणांमध्ये हे घडते. ब्रेकअप झाल्यावर जिथे काही लोक त्यांच्या आयुष्यात आनंदी होतात किंवा दुसरा जोडीदार शोधतात. तर काही लोक बदला घेण्याचे ठरवतात. विचार करतात की ती माझी झाली नाही तर ती दुसऱ्याची कशी होऊ शकते.

अशा परिस्थितीत काय करावे, चला जाणून घेऊया :

सावधगिरी बाळगा : एका गाण्याचे बोल आहेत, ‘वो अफसाना जिसे अंजाम तक लाना न हो मुमकिन, उसे एक खूबसूरत मोड़ दे कर छोड़ना अच्छा…’

एखाद्याशी नात्यात असणे ही एक सुंदर भावना आहे, परंतु जेव्हा हे सुंदर स्वप्न तुटते, तेव्हा खूप जोराचा आघात पोहोचतो. प्रेमसंबंध तुटण्याची काही कारणे असतात, जसे की दोघांपैकी कोणा एकाचे लग्नाला तयार नसणे, घरातील सदस्यांचा दबाव असणे, धर्म-जाती वेगळया असणे, मुलाकडे नोकरी नसणे, कुठले भविष्यातील नियोजन नसणे, इ. जेव्हा तुम्हाला असे वाटते की तुमचे नाते कोणत्याही गंतव्यापर्यंत पोहोचू शकत नाही, तेव्हा योग्य कारणे समोर ठेवून वेगवेगळया मार्गांची निवड करण्यासाठी तुमच्या जोडीदाराशी मोकळेपणाने बोला. जर तुमचा प्रियकर तुमच्याशी कुठल्या स्वार्थामुळे संलग्न असेल तर तो तुम्हाला धमकावण्याचा किंवा घाबरवण्याचा प्रयत्न करेल. कदाचित तो तुम्हाला ब्लॅकमेलदेखील करू शकतो.

हळूहूळू अंतर वाढवा : जर तुमचे लग्न ठरले असेल, तर तुम्ही तुमचे नाते क्षणार्धात तोडावे हे आवश्यक नाही. जेव्हा नातं तयार व्हायला वेळ लागतो, तेव्हा ते संपवायलाही वेळ लागतो. म्हणून हळूहळू अंतर वाढवा, त्याला त्या गोष्टींची जाणीव करून द्या की त्या कोणत्या विवशता आहेत, ज्यामुळे तुम्ही त्याच्यापासून दूर जात आहात. एका क्षणात सर्वकाही संपवण्याचा प्रयत्न करू नका, कारण समोरची व्यक्ती अचानक निर्माण झालेली पोकळी सहन करू शकणार नाही. त्याला वेळ द्या आणि हळूहळू सर्व संपर्क संपवा.

भेटवस्तू नष्ट करा : तुमच्या प्रियकराने तुम्हाला गिफ्ट, कार्ड किंवा कपडे इत्यादी दिले असतील. जितक्या लवकर तुम्ही त्यांना स्वत:पासून दूर कराल तितक्या लवकर तुम्ही त्याच्या आठवणींपासून मुक्त व्हाल. तसेच आपण त्याला दिलेल्या सर्व भेटवस्तू किंवा कार्ड वगैरे त्याच्याकडून परत मिळवण्याचा प्रयत्न करा, त्यांचादेखील नाश करा. जुन्या गोष्टींची सावली नव्या आयुष्यात पडू नये.

ब्रेकअपनंतर स्वत:ला वेळ द्या : ब्रेकअपनंतर अनेकदा असं वाटतं की, हे काही काळाचं अंतर आहे, आम्ही पुन्हा एकत्र येऊ. या भावनेतून बाहेर पडणे सोपे नसते. ब्रेकअपनंतर निर्माण झालेली पोकळी भरून काढण्यासाठी बहुतेक लोक लगेच दुसरा मित्र शोधतात किंवा लग्नासाठी तयार होतात, हे योग्य नाही. प्रियकरासोबत घालवलेले क्षण विसरण्यासाठी आणि सत्याचा पूर्णपणे स्वीकार करण्यासाठी स्वत:ला वेळ द्या. चिंतन करा आणि तुम्ही उचललेले पाऊल अगदी योग्य आहे हे स्वत:ला समझवून घ्या. नवीन मित्र किंवा जीवनसाथी निवडण्यात घाई करू नका.

नवऱ्याला सर्व काही सांगू नका : तुमच्या जोडीदारापासून तुमचे भूतकाळातील नाते लपवणे चुकीचे असेल, पण तुमच्या भूतकाळातील सर्व काही सांगणे आवश्यक नाही, आजकाल शाळा-कॉलेजेसमध्ये बॉयफ्रेंड-गर्लफ्रेंड बनणे सामान्य गोष्ट आहे. अनेकदा पती पत्नीला याबाबत विचारत नाहीत. तरूणाईमध्ये विरुद्ध लिंगाबद्दल आकर्षण असणे स्वाभाविक आहे. हा सामान्य कल आहे. म्हणूनच तुमच्या पतीला हे सांगणे की होय, तुमचा प्रियकर होता, ही काही आकाश कोसळणारी गोष्ट नाही. होय, पण जर तुम्ही त्याच्याशी शारीरिक संबंध ठेवला असेल किंवा तुम्ही कधी त्यापासून गरोदर राहिला असलात किंवा तुमचा गर्भपात झाला असेल, तर तुम्ही हे सर्व पतीला सांगण्याची गरज नाही. कारण असे केल्याने तुमच्या नात्यात कटुता येईल.

नवऱ्याची तुलना प्रियकराशी करू  नका : तुमच्या प्रियकराच्या अनेक गोष्टी कदाचित तुमच्याशी मेळ खात असाव्यात, तेव्हाच तुमची मैत्री झाली आणि कदाचित तुम्ही ज्याच्याशी लग्न केले आहे त्याच्या सवयी तुमच्याशी अजिबात जुळत नसतील. अशावेळी तुम्हाला तुमच्या प्रियकराची आठवण येऊ शकते.

लक्षात ठेवा तुम्ही ज्या व्यक्तीशी लग्न केले आहे ती खूप चांगली आहे, कारण त्याने तुम्हाला स्थिरता दिली आहे, तुम्हाला आर्थिक सुरक्षा दिली आहे. कधी तुमचा प्रियकर तुम्हाला इतके सर्व देऊ शकला असता का? कदाचित नाही, म्हणूनच आपल्या पतीची तुलना त्या व्यक्तीशी कधीही करू नका.

सगळयात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे लग्नानंतर जर अशा कोणत्याही अप्रिय परिस्थितीला सामोरे जावे लागले तर आत्मविश्वासाने सामोरे जा.

जेव्हा खरेदी कराल ऑनलाइन फर्निचर

* गरिमा पंकज

आजच्या काळात जिथे एकीकडे कोरोनाची भीती आहे, तर दुसरीकडे जीवनातील व्यस्तता वाढत चालली आहे, अशा परिस्थितीत बाजारात जाऊन वस्तू खरेदी करण्यापेक्षा घरी बसून ऑनलाइन खरेदी करणे हा अतिशय सोयीचा आणि सोपा पर्याय आहे. आज लोक इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंपासून घरगुती वस्तूंपर्यंत सर्व काही ऑनलाइन खरेदी करण्यास प्राधान्य देतात. आता सर्व काही ऑनलाइन उपलब्ध आहे.

भारतात ऑनलाइन खरेदीच्या सर्वात जास्त प्रसिद्ध आहेत. जेव्हा आपण बूट, कपडे किंवा सौंदर्य प्रसाधने इत्यादी लहान वस्तूंच्या खरेदीसाठी ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म वापरतो तेव्हा आपण फारसा विचार करत नाही, परंतु जेव्हा फर्निचर इत्यादीसारख्या महागडया वस्तू खरेदी करायच्या असतात तेव्हा आपल्याला जास्त विचार करावा लागतो, कारण त्याच्या खरेदीसाठी एकाचवेळी भरपूर पैसे लागतात.

तसे तर फर्निचर ही केवळ आवश्यक वस्तूच नाही तर घराच्या सजवटीतही ते भर घालते. अशा परिस्थितीत, जर तुम्ही ऑनलाइन फर्निचर खरेदी करत असाल तर केवळ त्याच्या डिझाइनकडे लक्ष देऊ नका. फर्निचर ऑनलाइन खरेदी करताना अनेक गोष्टींची काळजी घेणे गरजेचे असते.

गरज असेल तेव्हाच खरेदी करा

अनेकदा ऑनलाइन खरेदी करताना आपण काही चांगले, कमी किंमतीचे डिझायनर फर्निचर पाहातो, मग फारसा विचार न करताच ते खरेदी करतो, पण घरात जागा कमी असल्याने घर खूपच छोटे दिसू लागते. म्हणूनच ऑनलाइन फर्निचरची खरेदी करण्यापूर्वी आपल्या गरजेकडे लक्ष द्या.

विश्वासार्ह साइटवर जा

नेहमी सुरक्षित साइटवरूनच फर्निचर खरेदी करणे योग्य ठरते. तसे तर अनेक ऑनलाइन मार्केट प्लॅटफॉर्म आहेत जे तुम्हाला आकर्षक फर्निचर देण्याचा दावा करतात, पण हे महत्त्वाचे असते की तुम्ही केवळ विश्वसनीय साइटचा पर्याय निवडावा. साइटची सुरक्षा जाणून घेण्यासाठी, लॉक चिन्हावर क्लिक करा, प्रोडक्ट संबंधी रिव्ह्यू वाचा आणि ईमेल किंवा फोनद्वारे कंपनीशी संपर्क साधण्याचा प्रयत्न करा, जेणेकरून तुम्हाला त्याची सत्यता तपासता येईल. संबंधित साइट नियमितपणे अपडेट होत आहे की नाही याकडेही लक्ष द्या.

मेजरमेंटकडे लक्ष द्या

प्रत्येक फर्निचर वेगवेगळा आकार आणि पॅटर्नमध्ये मिळते. त्यासाठीचे मटेरियल म्हणजे सामग्रीही वेगवेगळी असते. फर्निचरबाबत ऑनलाइन दिलेली माहिती नीट वाचा. डिझाइनसोबतच घरात उपलब्ध असलेली जागाही लक्षात घ्या. तुम्हाला फर्निचर कुठे ठेवायचे आहे आणि तिथे किती जागा आहे, हे आधीच ठरवा, जेणेकरून ती जागा छोटी दिसणार नाही.

अनेकदा आपण पलंग, सोफा किंवा इतर मोठे फर्निचर खरेदी करतो, पण ते जेव्हा घरी येते तेव्हा आपल्या खोलीत व्यवस्थित बसत नाही. अशावेळी मोठी समस्या निर्माण होते. म्हणूनच खोलीचे मेजरमेंट म्हणजे मोजमाप घ्यायला विसरू नका. सोबतच योग्य साईजचे फर्निचर निवडा. काही साइट्सवरून ग्राहकाच्या घरी इंटेरिअर स्पेशालिस्टला पाठवले जाते, तो ग्राहकांना योग्य फिटिंगचे फर्निचर घेण्यासाठी मदत करतो.

सवलतींचा फायदा घ्या

बहुतेक कंपन्या अनेकदा आपल्या उत्पादनांवर सवलत देत असतात. विशेष करून सण-उत्सवांवेळी जास्त सवलत मिळू शकते. त्यामुळे तुम्ही ऑनलाइन उत्पादन खरेदी करण्यापूर्वी सर्व साइट्सवर जाऊन सवलतींबद्दल जाणून घ्या. तुम्हाला त्याचा फायदा मिळू शकेल.

अटी-शर्तींकडे लक्ष द्या

ऑनलाइन फर्निचर खरेदी करण्यापूर्वी डिस्क्रिप्शनमधील अटी-शर्ती व्यवस्थित वाचा. पुढे वाद झाल्यास विक्रेत्याकडे स्वत:ला वाचवण्याचा पर्याय रहातो. याशिवाय फर्निचर घेण्यापूर्वी कस्टमर रिव्ह्यू वाचा. त्यातून बरीच माहिती मिळते. मटेरियल, रंग इत्यादीबाबतही सविस्तर वाचा. त्यासाठी तुम्हाला थोडा वेळ लागेल, पण त्यामुळे तुम्ही चुकीचे प्रोडक्ट घेण्यापासून वाचू शकाल.

डिलिव्हरी चार्जकडे दुर्लक्ष करू नका

अनेकदा ऑनलाइन खरेदीवेळी आपण डिलिव्हरी चार्ज म्हणजे वितरण शुल्काकडे लक्ष देत नाही.

महागडी वस्तू खरेदी केल्यामुळे त्याची मोफत डिलिव्हरी मिळेल, असा गैरसमज आपण करून घेतो, पण तसे होत नाही. तुम्हाला शिपिंग चार्जही द्यावा लागतो. तेव्हा फसवणूक झाल्यासारखे आपल्याला वाटते कारण त्यामुळे फर्निचर आणखी महागात पडते.

खरेदी करण्यापूर्वी यादी बनवा

ऑनलाइन फर्निचर खरेदी करणे तितकेसे सोपे नाही. तुम्ही व्यवस्थित माहिती काढूनच ती खरेदी करायला हवी. म्हणूनच एखादे प्रोडक्ट खरेदी करण्यापूर्वी एक यादी तयार करा. त्यात आवडीच्या फर्निचरची नावे लिहा. शेवटी सर्व पर्याय पाहिल्यानंतर तुम्हाला हा निर्णय घेणे अधिक सोपे होईल की, तुमच्या घरासाठी कोणते फर्निचर योग्य ठरेल.

किंमतीची तुलना करा

इंटरनेटवर बऱ्याच ऑनलाइन शॉपिंग साईट्स आहेत. अनेकदा वेगवेगळया साइट्सवर एकाच प्रोडक्टच्या वेगवेगळया किंमती असतात. म्हणूनच कुठलेही फर्निचर खरेदी करण्यापूर्वी इतर साइट्सवरील त्याच्या किंमतीची तुलना करायला विसरू नका. वेगवेगळया साइट्सवर एकाच प्रोडक्टच्या किंमतीत १ हजारापासून ते १० हजार रुपयांपर्यंत फरक पाहायला मिळू शकतो. हे तपासायला विसरू नका की, कमी किंमतीच्या मोहात तुम्ही साध्या किंवा खराब लाकडाचे फर्निचर तर घेत नाही ना? म्हणूनच किंमतीसोबतच क्वालिटी अर्थात दर्जाकडे दुर्लक्ष करू नका.

कॅश ऑन डिलिव्हरी आहे उत्तम पर्याय

बनावट वस्तू किंवा कुठल्याही प्रकारच्या फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी कॅश ऑन डिलिव्हरीचा पर्याय निवडणे गरजेचे असते. या पर्यायात ग्राहक प्रोडक्ट मिळाल्यावर त्याचे पैसे देतो. यामुळे तुम्ही अनेक प्रकारच्या समस्यांपासून वाचू शकता.

रिटर्न पॉलिसी

ऑनलाइन खरेदी करताना आपण बऱ्याचदा रिटर्न पॉलिसीचा विचार करत नाही, पण असे केल्यामुळे तुम्ही अडचणीत येऊ शकता. अनेकदा फर्निचरची डिलिव्हरी झाल्यानंतर ते तुम्हाला आवडत नाही किंवा फर्निचरला तडा गेलेले अथवा त्यात दुसरी एखादी कमतरता आढळते. हे आपल्याला प्रोडक्ट घरी आल्यानंतरच समजते. अशावेळी कंपनीची ‘नो रिटर्न पॉलिसी’ असेल तर ते परत करणे अवघड होते आणि तुम्हाला मनाविरुद्ध ते फर्निचर ठेवून घ्यावे लागते. म्हणून अशाच साइट्सवरून ऑर्डर करा जिथे वस्तू न आवडल्यास ती परत करण्याचा पर्याय असेल.

जर वस्तूची तोडमोड झालेली असेल तर तुम्ही तिची डिलिव्हरी न घेणेच योग्य ठरेल. तुम्ही त्याचे फोटो काढून पाठवू शकता. ते तुमच्याकडे पुरावा म्हणून रूपात राहतील की, डिलिव्हरीपूर्वीच फर्निचरचा काही भाग डॅमेज झाला होता. यामुळे तुम्हाला कुठलेच पैसे किंवा रिटर्न कॉस्ट द्यावी लागणार नाही आणि तरीही प्रोडक्ट परत करता येईल.

जेव्हा आईचा मित्र फ्लर्ट करू लागेल

* रितू वर्मा

२० वर्षीय सेजल तिची आई शेफालीचा प्रियकर राजीव मलिक यांच्यावर खूप नाराज आहे, ४५ वर्षीय शेफाली १० वर्षांपासून पती रवीपासून वेगळी राहत आहे. अशा स्थितीत तिच्या आयुष्यात पुरुषांचे येणे-जाणे सतत चालू असते. राजीव मलिक शेफालीचे घर आणि बाहेर दोघी प्रकारचे काम पाहतो आणि त्यामुळे शेफालीच्या आयुष्यात राजीवचा हस्तक्षेप वाढू लागला. हद्द तर तेव्हा संपली जेव्हा राजीवने वयाच्या ४८ व्या वर्षीही सेजलसोबत खुलेआम फ्लर्ट करायला सुरुवात केली.

कधी पाठीवर थाप मारायचा, कधी गालाला प्रेमाने हात लावायचा, कधी सेजलच्या बॉयफ्रेंडविषयी चौकशी करायचा वगैरे. हे सगळं सेजलसोबत घडत होतं, ते ही तिच्याच सख्या आईसमोर, जिने मुर्खासारखा तिच्या प्रियकरावर आंधळा विश्वास ठेवला होता. सेजल एका विचित्र कोंडीतून जात आहे. तिला समजत नव्हते की काय करावे, तिने आपले म्हणणे कोणाशी शेअर करावे?

जेव्हा सेजलने ही गोष्ट तिचा प्रियकर संचितला सांगितली तेव्हा त्याने सेजलला साथ न देत याचा गैरफायदा घेतला. एकीकडे संचित आणि दुसरीकडे राजीव. सेजलचा या दोघांच्या पश्चात पुरुषांवरील विश्वासच उडाला आहे. सेजलने हे प्रकरण तिच्या मावशी किंवा आजीला सांगितले असते तर बरे झाले असते.

तर दुसरीकडे काशवीच्या आईचा मित्र आलोक काका, केव्हा काकांच्या परिघातून बाहेर पडून कधी तिच्या आयुष्यात आला हे खुद्द काशवीलाही कळू शकले नाही. आलोक काकांनी मोकळेपणाने पैसे खर्च करणे, तिच्याशी रात्रंदिवस चॅट करणे काशवीला पसंत होते. दुसरीकडे, काशवीची आई रश्मी आपल्या मुलीला तत्वज्ञानी आणि मार्गदर्शक मित्र मिळाला आहे या विचाराने आनंदित होती. आलोकला आणखी काय हवे, एकीकडे रश्मीची मैत्री तर दुसरीकडे काशवीचा निर्बुद्धपणा.

आलोक काशवीशी फ्लर्ट करताना त्याची स्वत:ची मुलगी काश्वीच्या वयाचीच असल्याचेही विसरतो.

पण काही मुली हुशारही असतात. विनायकने त्याची मैत्रिण सुमेधाची मुलगी पलकसोबत फ्लर्ट करण्याचा प्रयत्न केला, तेव्हा पलकनेही आपले काम करून घेतले आणि जेव्हा विनायकने फ्लर्टिंगच्या नावाखाली सीमा ओलांडण्याचे साहस केले तेव्हा पलकने मोठया हुशारीने तिची आई सुमेधाला पुढे केले. विनायक आणि सुमेधा आजही मित्र आहेत, पण विनायक आता चुकूनही पलकच्या अवतीभोवती फिरकत नाही.

आजच्या आधुनिक युगातील या काही वेगळया प्रकारच्या समस्या आहेत. जेव्हा स्त्री-पुरुष एकत्र काम करतील तेव्हा त्यांच्यात मैत्री ही होईलच आणि हे पुरुष मित्र घरी देखील येतील-जातील.

काकू किंवा मावशीला बनवा रहस्यभेदी

तुमच्या काकू किंवा मावशीला तुमच्यापेक्षा जास्त जीवनाचे अनुभव आहेत. त्यांच्या अनुभवांच्या आधारे त्या तुम्हाला नक्कीच योग्य सल्ला देतील. अशी गोष्ट स्वत: पर्यंतच मर्यादित ठेवा, गप्पा-गोष्टी अवश्य करा

मित्राच्या मुलांशी मैत्री करा

जर आईच्या मित्राने त्याची सीमारेषा विसरण्याचा प्रयत्न केला तर त्याला मर्यादेत ठेवण्यासाठी त्याच्या मुलांशी मैत्री करा. त्याच्या घरी जा, त्याच्या कुटुंबियांना तुमच्या घरी बोलवा.

आपल्या वडिलांनाही सोबत न्यायला विसरू नका. जेव्हा कुटुंबाचा प्रश्न येतो भल्याभल्या बहाद्दूरांना घाम सुटतो. ते तुम्हाला चुकूनही त्रास देणार नाहीत.

चुकीच्या गोष्टीचा विरोध करा

आपल्या मोठयांच्या चुकीच्या गोष्टीकडे आपण जाणीवपूर्वक दुर्लक्ष करतो हे अनेक वेळा पाहायला मिळते. यामागे फक्त त्यांच्या वयाचा मान ठेवणे असते, पण ते तुमचे आई किंवा बाबा नाहीत की तुम्हाला त्यांचा आदर ठेवावा लागेल. त्यांच्या चुकीच्या गोष्टीला कडाडून विरोध करा आणि गरज पडल्यास आईलाही तिच्या मित्राच्या वागणुकीची माहिती द्या.

लक्ष्मण रेखा ओढून ठेवा

आपल्या आईच्या मित्राशी बोलण्यात काही गैर नाही, पण आपले वर्तन मर्यादेत ठेवा. जर तुम्ही स्वत:च फॉर्मल राहिलात तर तुमचे अंकलही कॅज्युअल होऊ शकणार नाहीत. हलक्याफुलक्या विनोदात काही नुकसान नाही, पण या हलक्याफुलक्या क्षणांमध्ये तुमच्या आईचाही सहभाग असावा हे लक्षात ठेवा.

वयाचा आरसा दाखवा

हा सर्वात अचूक आणि प्रभावी उपाय आहे, जो कधीही व्यर्थ जात नाही. आईच्या मित्राने जास्त थट्टा-मस्करी करण्याचा प्रयत्न केला तर त्याला त्याच्या वयाचा आरसा दाखवायला मागेपुढे पाहू नका, स्वत:ला म्हातारे समजणे कुणालाच आवडत नाही, एकदा का तुम्ही त्याला तुमच्यात आणि त्याच्यात वयाचे अंतर जाणवून दिले, तर चुकूनही तो तुमच्या अवतीभोवती फिरकणार नाही.

धर्म असो किंवा सत्ता निशाण्यावर महिला का?

* नसीम अंसारी कोचर

अफगाणिस्तानमध्ये धार्मिक आणि राजकीय लढाई सुरू आहे. मुळात त्याचा धर्म इस्लाम आहे. कट्टरतावादी तालिबान हे शरिया कायद्याचे खंदे समर्थक आहेत. ते माणसाच्या कपडयांपासून ते त्याच्या वर्तनापर्यंत सर्वांवर स्वत:च्या कायद्याचे वर्चस्व गाजवू पाहातात. ते पुरुषाला दाढी, टोपी आणि स्त्रीला हिजाब घालायला भाग पाडतात. महिलांबद्दलचे त्यांचे विचार अत्यंत बुरसटलेले असतात.

तालिबान महिलांकडे फक्त सेक्सचे खेळणे म्हणून पाहातात. त्यामुळेच सुशिक्षित, नोकरदार आणि प्रगतीची ओढ असलेल्या अफगाण महिलांमध्ये निजाम बदलल्यामुळे प्रचंड अस्वस्थता आहे. त्यांना माहीत आहे की, तालिबान भलेही असे सांगत असले की, ते महिलांचे शिक्षण आणि नोकरीवर गदा येऊ देणार नाहीत, तरीही जेव्हा संपूर्ण अफगाणिस्तान त्यांच्या ताब्यात येईल आणि तालिबानची सत्ता स्थापन होईल तेव्हा सर्वप्रथम महिलांची स्थिती बिकट होणार आहे. त्यांना पुन्हा एकदा आपली नोकरी आणि अभ्यास सोडून आपल्या घरात कैद व्हावे लागेल. स्वत:ला हिजाबमध्ये लपेटून शरिया कायद्याचे काटेकोरपणे पालन करावे लागेल.

यावेळी अफगाण गायक, चित्रपट निर्माते, अभिनेत्री, नृत्यांगना, खेळाडू हे कोणत्या ना कोणत्या मार्गाने अफगाणिस्तानातून पळून जाण्याच्या प्रयत्नात आहेत. तालिबानचा ताबा घेतल्यापासून मोठया संख्येने कलाकार अफगाणिस्तान सोडून गेले आहेत. त्याचे कारण म्हणजे तालिबानने त्यांना शरिया कायद्यानुसार त्यांच्या व्यवसायाचे मूल्यमापन करून व्यवसाय बदलण्याचे फर्मान सोडले आहे.

त्यांनी आज्ञा न पाळल्यास ते गोळयांचे लक्ष्य होतील, कारण तालिबान त्यांचा औदार्याचा मुखवटा त्यांच्या चेहऱ्यावर फार काळ ठेवू शकत नाहीत. अमेरिकन सैन्य पूर्णपणे माघारी फिरल्यानंतर ते त्यांचा खरे रंग दाखवतील.

आता फक्त आठवणी

ज्या अफगाणी महिला ६०च्या दशकात किशोरावस्थेत होत्या किंवा तारुण्याच्या उंबरठयावर पाय ठेवणार होत्या त्या आता वृद्ध झाल्या आहेत, मात्र त्यावेळच्या अफगाणिस्तानची आठवण येताच त्यांच्या डोळयात चमक येते. सुरुवातीला ब्रिटनची संस्कृती आणि नंतर रुसी संस्कृतीच्या प्रभावामुळे ६०व्या दशकात अफगाणी महिलांचे आयुष्य खूपच ग्लॅमरस होते.

आज जिथे त्या बुरख्याशिवय बाहेर पडू शकत नाहीत त्या अफगाणच्या जमिनीवर एकेकाळी फॅशन शोचे आयोजन होत असे. महिला शॉर्ट स्कर्ट, बेलबॉटम, मिडी, लाँग स्कर्ट, शॉर्ट पॅन्टसारख्या कपडयांवर रंगीत स्कार्फ आणि मफलर घालत. उंच टाचांच्या चपला घालत. स्टाईलमध्ये केस कापत. बिनधास्तपणे पुरुषांसोबत सर्वत्र फिरत. क्लब, खेळ, सहलीचा आनंद घेत.

काबूलच्या रस्त्यांवर दिसणारी अफगाणी महिलांची फॅशनेबल स्टाईल हॉलिवूडच्या अभिनेत्रींनपेक्षा कमी नव्हती. उच्च शिक्षण घेऊन त्या मोठया हुद्द्यावर काम करत. १९६० पासून १९८०च्या दरम्यानचे फोटो पाहिल्यास अफगाणिस्तानमध्ये महिला किती स्वच्छंद आणि स्वतंत्र होत्या, हे लक्षात येईल. फॅशनसह सर्वच क्षेत्रात त्या अग्रेसर होत्या. तेव्हाच्या काबूलचे फोटो पाहून असा आभास होतो की, तुम्ही लंडन किंवा पॅरिसचे जुने फोटो पाहात आहात.

फोटोग्राफर मोहम्मद कय्यूमींचे फोटो त्या काळच्या वास्तवाची झलक दाखवतात. वैद्यकीय असो किंवा हवाई क्षेत्र असो, प्रत्येक क्षेत्रात अफगाणी महिलांनी स्वत:चा ठसा उमटवला होता. १९५०च्या आसपास अफगाणी मुले-मुली विद्यापीठ आणि चित्रपटगृहातही एकत्र फिरायची, मौजमस्ती करायची. अफगाणी महिलांचे आयुष्यही खूपच आनंदी होते.

प्रत्येक क्षेत्रात होत्या अग्रेसर

त्याकाळी अफगाण समाजात महिलांची भूमिका महत्वपूर्ण होती. शिक्षण, नोकरी, अशा प्रत्येक क्षेत्रात त्या पुरुषांच्या खांद्याला खांदा लावून वाटचाल करत होत्या. १९७०च्या दशकाच्या मधल्या काळात अफगाणिस्तानच्या तंत्रज्ञानाच्या संस्थांमध्ये महिला असणे, ही सर्वसामान्य बाब होती. काबूलच्या पॉलिटेक्निक विद्यापीठात सर्व अफगाणी मुली पुरुषांसोबत शिक्षण घेऊ शकत होत्या. १९७९ पासून १९८९ पर्यंत अफगाणिस्तानातील सोव्हिएतच्या हस्तक्षेपादरम्यान अनेक सोव्हिएत शिक्षक अफगाणच्या विद्यापीठात शिकवायचे. तेव्हा महिलांवर तोंड झाकण्याची बंधने लादलेली नव्हती. त्या त्यांच्या पुरुष मित्रांसोबत काबूलच्या रस्त्यांवर बिनधास्त फिरायच्या.

मात्र १९९० च्या दशकात तालिबानी प्रभाव वाढल्यानंतर महिलांना बुरखा घालण्याची ताकीद देण्यात आली. त्यांच्या घराबाहेर पडण्यावरही निर्बंध आले.

अफगाणिस्तान असो किंवा भारत, धर्माने सर्वात जास्त नुकसान महिलांचेच केले. सर्वात जास्त अन्याय महिलांवर केला. गुलामगिरीच्या शृंखलेत सर्वात जास्त महिलाच जखडल्या गेल्या. जर एखादा पुरुष धर्माच्या हातून मारला गेला तर त्याचे परिणाम भोगायची वेळही महिलांवर आली. एक पुरुष मेल्यावर कमीत कमी ४ महिलांना त्रास सहन करावा लागतो आणि तो आयुष्यभर सहन करतच कसेबसे जगावे लागते. ती त्या पुरुषाची आई, बहीण, पत्नी आणि मुलगी असते. धर्म हा महिलांचा सर्वात मोठा शत्रू आहे. धर्माच्या शृंखला तोडून टाकण्याचा निर्णय महिलांनाच घ्यावा लागणार आहे. ती हिंमत त्यांच्यात कधी निर्माण होईल, हे सध्या तरी सांगणे अवघड आहे.

धर्म हा एक बहाणा आहे

आता अफगाणिस्तानमध्ये इस्लाम आणि भारतात हिंदुत्व आपली पकड मजबूत करत आहे. दोघांमध्ये फारसा फरक नाही. ते इस्लामच्या नावावर तर हे हिंदुत्वाच्या नावावर मारहाण करतात. धर्माचे ठेकेदार अफगाणिस्तानमध्ये असोत किंवा हिंदुस्तानात, ते सत्ताधाऱ्यांना स्वत:च्या मर्जीनुसार वागवतात आणि त्यांच्या हातून हा गुन्हा घडवून आणतात. सत्तेची भाषा वापरून महिलांना अपमानित केले जाते.

इतके निराश का?

प्रियंका गांधी निवडणूक काळात प्रचारासाठी मैदानात उतरतात तेव्हा त्यांच्या कपडयांपासून ते दिसण्यापर्यंत राजकारणी टिकाटिप्पणी करतात. प्रियंकाला पाहून असे अनेकदा बोलले गेले की, सुंदर महिला राजकारणात काय करू शकणार? अशाच प्रकारे शरद यादव यांनी वसुंधरा राजेंवर केलेली टिका लक्षात असेलच. ते त्यांच्या लठ्ठपणावर खोचकपणे बोलले होते की, वसुंधरा राजे लठ्ठ झाल्या आहेत. त्यांना आरामाची गरज आहे.

महिलांसंबंधी असे बेताल बोलणाऱ्यांना धर्माचे फळ कधीच मिळत नाही. धर्माचे ठेकेदार अशा बोलण्यावर हसतात आणि सत्तेवर बसलेले अशा लोकांना प्रोत्साहन देतात. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे सत्तेची ताकद प्राप्त करणाऱ्या महिलाही महिलांबद्दल असे हीन वक्तव्य करणाऱ्यांचा विरोध करण्याची किंवा त्यांना फटकारण्याची हिंमत दाखवत नाहीत.

मुलींच्या पीजीमध्ये राहण्यापूर्वी

* मिनी सिंह

आजच्या मुली घराच्या चार भिंतीआड राहून फक्त घर सांभाळणे आणि जेवण बनवायला शिकत नाहीत तर शिकून यशाच्या आकाशात उत्तुंग भरारी घेण्याचीही इच्छा बाळगतात. आजच्या मुली त्यांचे स्वप्न आणि करियरसाठी घराबाहेर पडून छोटया-छोटया शहरांतून दिल्ली, गुजरात, महाराष्ट्रासारख्या मोठया शहरात पीजी अर्थात पेईंग गेस्ट किंवा होस्टेलमध्ये राहू लागल्या आहेत.

सध्या पीजीची प्रथा ही मोठया शहरातील सामान्य बाब झाली आहे, जिथे एका खोलीत ३-४ मुली आरामात एकमेकींसोबत राहातात. पीजी हे खरोखरंच एक रंगीबेरंगी जग आहे. म्हणूनच तर त्याबद्दल मुलींमध्ये आकर्षण आहे. मुलींच्या पीजीत प्रत्येक प्रकारच्या मुली असतात. काही अभ्यास एके अभ्यास करणाऱ्या तर काही जगभरातील गॉसिलिंग करणाऱ्या असतात.

मुलींच्या पीजीतील मुलींचे जग वेगळेच असते. तिथे विविध ठिकाणांहून आलेल्या मुली एकत्र एका कुटुंबाप्रमाणे राहातात. खोली, पलंग, बाथरूम आणि कपडेही शेअर करतात, एकत्र झोपतात. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे एकमेकांचे सुख-दु:ख वाटून घेतात. गमतीची गोष्ट म्हणजे ज्यांना गायला येत नाही त्याही बाथरूममध्ये घुसून गाणे गुणगुणतात.

एकमेकींना आधार

एखाद्या गोष्टीवरून भलेही आपापसात वाद असले तरी वेळ येताच त्या एकमेकींना आधार देतात. पीजीत राहाणाऱ्या मुली एक नवीन नाते तयार करतात. इथल्या बऱ्याच गोष्टी मनाला आनंद देतात, जसे की मिळूनमिसळून काम करणे, सुट्टीच्या दिवशी मिळून काहीतरी खास पदार्थ बनवणे, एकमेकींना सर्व गोष्टी सांगणे, अनेकदा अर्ध्या रात्री भूक लागल्यावर मॅगी बनवून त्यावर तुटून पडणे, बाहेर फिरायला जाताना कधीतरी अगदी ५ मिनिटांत तयार होणे. पीजीतील मैत्रिणीच्या वाढदिवसासाठी केक बनवायलाही पीजीत राहूनच शिकले जाते.

घरापासून दूर राहणाऱ्या मुलींना बऱ्याचदा मानसिक दबाव असतो. कधी कार्यालयातील वाढलेल्या कामाचा ताण, कधी रिलेशनशिपमधील वाद तर कधी कुटुंबाची चिंता त्यांना सतावत असते. त्यामुळेच पीजीमध्ये राहणाऱ्या मुलींना मानसिक आधाराची गरज असते, जो त्यांना पीजीत मिळतो. मुलींची पीजी किंवा हॉस्टेलमध्ये तयार झालेली नाते त्यांच्यासोबत वर्षानुवर्षे प्रेमाने बांधलेली राहातात.

सुरक्षेची भीती

एकीकडे पीजी किंवा हॉस्टेलमध्ये राहून मुली बऱ्याचशा चांगल्या गोष्टी शिकतात तर दुसरीकडे अशाही काही घटना घडतात ज्या तिथे राहिल्यानंतरच अनुभवता येतात. सर्वात पहिली गोष्ट म्हणजे आपल्याला तिथे सुरक्षितपणे राहाता येईल का? घरापासून इतक्या दूर आपल्या माणसांशिवाय राहाताना भीती वाटणार नाही ना? मुले आणि मुली दोघांच्याही मनात हेच प्रश्न उपस्थित होतात.

मुलींबद्दल बोलायचे झाल्यास या प्रश्नांची उत्तरे अवघड आहेत. मुली करियर किंवा शिक्षणासाठी घराबाहेर पडून पीजी किंवा हॉस्टेलमध्ये राहायला गेल्यावर मुलींना सुरक्षेसह इतरही भीती सतावत असते. पीजीत राहाणाऱ्या मुलींना तेथील अनेक गोष्टी चांगल्या वाटतात तर काही खटकतात.

पीजीत राहाणाऱ्या मुलींना सर्वसाधारणपणे हे प्रश्न नक्कीच सतावतात :

सुरक्षेची भीती

पीजीत सुरक्षेची भीती असते. जिथे सतत एखादा सुरक्षारक्षक असतो अशा पीजींमध्येही ही भीती असतेच. कधी कोणी येऊन गोंधळ घालेल, हे सांगता येत नाही. मग तो तुमच्यासोबत राहणाऱ्या मैत्रिणीचा रागावलेला मित्र किंवा अन्य कोणीही असू शकतो. खोलीत एखादा छुपा कॅमेरा तर नाही ना? अशी भीतीही सतावत असते, कारण असाच एक प्रकार चंदिगडमधील एका पीजीत घडला होता, जिथे ८ मुलींच्या खोलीत छुपा सीसीटीव्ही कॅमेरा सापडला. तो कॅमेरा खोली मालकाच्या मुलाने लावल्याचा मुलींचा आरोप होता.

अशाच प्रकारे अहमदाबादच्या नवरंगपुरातील सीजी रोडवरील उच्चभ्रू परिसरातील एका पीजीत रात्रीच्यावेळी एक मुलगा घुसला आणि हॉलमध्ये झोपलेल्या मुलीसोबत अश्लील चाळे करू लागला. ते सर्व सीसीटीव्हीत कैद झाले. लाज जाईल या भीतीमुळे मुलीने पोलिसात तक्रार केली नाही, पण त्या घटनेचा व्हिडीओ व्हायरल झाला. त्यानंतर तेथे राहाणाऱ्या मुली प्रचंड घाबरल्या होत्या. पीजीत राहाणाऱ्या मुली भलेही बाहेरच्या जगापेक्षा सुरक्षित असल्या तरी कधीकधी त्या आतल्या आतच पिळवणूक आणि वादविवादाच्या बळी ठरतात.

मौलीसोबत असेच घडले. पीजीत तिच्यासोबत तिच्या खोलीत राहाणारी मुलगी रागिष्ट होती. छोटयाशा कारणावरून रागावून वाद घालायची तिला सवय होती.

असे वागूनही केअरटेकरकडे तीच मौलीची तक्रार करायची. मौली झोपायला जाताच खोलीतील लाईट सुरू करायची. ती अभ्यास करू लागताच लाईट बंद करून झोपायचे नाटक करायची. मुद्दामहून तिला त्रास द्यायची. मौली काहीच न बोलता बाथरूममधील बादली उलटी करून त्यावर बसून अभ्यास पूर्ण करायची.

ती मौलीच्या खासगी आयुष्यातील गोष्टी स्वत:च्या मित्रमैत्रिणींना जाहीरपणे सांगायची. कोणी तुमच्यासोबत २४ तास राहात असेल तर त्याला तुमच्या बऱ्याचशा गोष्टी माहीत होणे स्वाभाविक आहे, पण याचा त्याने गैरफायदा घेतल्यास वाईट वाटणारच. म्हणूनच मौली ते पीजी सोडून दुसरीकडे राहायला गेली.

चोरी

पीजीत प्रत्येक मुलीसाठी स्वतंत्र कपाट असते. त्या कपाटाला कुलूप लावतात. तरीही पीजीत छोटीमोठी चोरी होतेच. खायच्या वस्तू, शाम्पू, साबण, बॉडीवॉश, परफ्यूम, टीशर्ट, कानातले, पैसे इतकेच नाही तर अंतर्वस्त्रही चोरीला जातात. कधीकधी तर एखाद्या मुलीला लक्ष्य करून तिला सतावले जाते. तिचे सामान लपवले किंवा पळवले जाते. तिने जाब विचारताच सर्वजणी तिच्यावर जणू तुटून पडतात.

नोकरांची भीती

अशी एक घटना कानावर आली होती की, पीजीत राहाणाऱ्या मुलीला तेथील नोकर खिडकीतून लपूनछपून पाहायचा. सुदैवाने तिने त्याला वेळीच बघितले अन्यथा काहीतरी चुकीचे घडले असते. अलीकडेच अशी बातमी कानावर आली होती की, एका पीजीतील नोकर मुलीच्या खोलीत शिरून अश्लील चाळे करू लागला, पण त्याला पकडण्यात आले.

भलेही मुलींसाठी पीजी सुरक्षित जागा असली तरी पीजीत मुलींना त्या पुरुषांपासूनही धोका असतो ज्यांची तेथे कामानिमित्त ये-जा असते. मग तो घरमालक असो, नोकर, केअरटेकर असो किंवा तिथे राहणाऱ्या एखाद्या मुलीचा नातेवाईक असो. पीजीत मुली त्यांच्या सोयीनुसार शॉर्ट्स किंवा नाईटी घालून फिरतात. अशावेळी कोणी अचानकपणे आल्यास त्यांना स्वत:च्या सुरक्षेची काळजी वाटू लागते.

गॉसिपचा विषय होण्याची भीती

मुलींचे हॉस्टेल किंवा पीजीतील गॉसिपिंग धोकादायक असते. एखाद्या मुलीला नैराश्यात ढकलण्यासाठी पुरेसे असते. प्रत्येक प्रकरणात असे घडत नसले तरी अती झाले की त्रास होतोच. जसे की, अमुक एका मुलीचे प्रेमप्रकरण सुरू आहे, घर मालकासोबत तिचे जवळचे संबंध आहेत. कार्यालयातील साहेबांसोबत तिचे अफेअर सुरू आहे. पीजीत न राहाता ती रात्रभर मित्रासोबत बाहेर राहाते इत्यादी कुजबूज सतत होत राहिल्यास त्या मुलीला नैराश्य येऊ शकते.

एकटे पडण्याची भीती

एकांत आणि एकटेपणात फरक असतो. एकांत आपल्याला शांतता देतो तर एकटेपणामुळे आपण अस्वस्थ होतो. मुलींच्या पीजीत राहणाऱ्या मुलीला अशीच अस्वस्थता सतावते जेव्हा तेथील मुली तिला ग्रुपमधून वेगळे करतात. पीजीत राहूनही तुम्ही एकटया पडत असाल तर वाईट वाटणारच. कोणीच तुमच्याशी बोलत नसेल, तुमची मदत करत नसेल, तुम्हाला बघून एलियन असल्यासारखे वागत असेल तर त्याचे दु:ख होणारच.

साफसफाईवरून वाद

प्रत्येकाच्या सवयी वेगवेगळया असतात. कोणाला साफसफाई करायला आवडते तर कोणाला आळशीपणा आवडतो. खोलीतील स्वच्छतेवरून अनेकदा पीजीत राहणाऱ्या मुलींमध्ये वाद होतो. मितालीचे तिची रूममेंट दियासोबत या कारणावरून भांडण व्हायचे कारण ती तिचे अस्वच्छ कपडे खोलीत कुठेही टाकायची. मितालीला स्वछता आवडायची तर दिया खोलीत खायला बसली की, उष्टी भांडी तिथेच टाकून निघून जायची, त्यामुळे त्यावर माशा बसायच्या. कधीकधी भांडी इतकी सुकून जायची की, ती स्वच्छ करणे अवघड व्हायचे. याच गोष्टीवरून दोघांमध्ये भांडण व्हायचे.

 

कामसूत्र निषिद्ध नाही

* डॉ. प्रेमपाल सिंह वाल्यान

अलीकडेच मुंबईतील महाविद्यालयीन विद्यार्थिनींच्या एका गटाने सेक्स आणि त्याबद्दलच्या महिलांच्या इच्छेबाबत मनमोकळेपणाने बोलता यावे यासाठी मुलींना प्रोत्साहित करण्याच्या हेतूने सोशल मीडियावर एक उपक्रम सुरू केला. काही महिन्यांतच त्यांच्या फॉलोअर्सची संख्या लाखांच्या घरात पोहोचली आणि या विषयाने इंस्टाग्रामवर एक सन्मानजनक स्थान प्राप्त केले.

हस्तमैथून, कामवासना, लैंगिक इच्छा आणि लैंगिक आनंद या अशा गोष्टी आहेत ज्या तारुण्यावस्था सुरू होताच आपले हार्मोन्स आपल्याला देतात, पण या विषयावर आपण, विशेषत: मुली कधीच मनमोकळेपणाने बोलत नाहीत, असे ओह माय ऋतिक डॉट कॉमच्या ५ संस्थापकांपैकी २ असलेल्या कृती कुलश्रेष्ठ आणि मानसी जैन यांचे म्हणणे आहे.

कामवासनेच्या कथा

२०१८ मधील हिवाळयाच्या ऋतूत मुंबईतील महाविद्यालयीन विद्यार्थिनी कृती, मानसी, वैशाली मानेक, सुपर्णा दत्ता आणि केविका सिंगला यांनी निर्णय घेतला की, त्या महिलांची इच्छा आणि त्यांच्या आंतरिक आनंदाबद्दल जाहीरपणे बोलायला सुरुवात करतील. त्यांना त्यांच्या ‘बॅचलर्स ऑफ मास मीडिया’च्या (बीएमएमच्या) अभ्यासक्रमासाठी हाच विषय घ्यायचा होता. त्यांच्या काही मैत्रिणींना मात्र हा विषय आवडला नाही आणि त्या त्यांच्या गटातून वेगळया झाल्या. तरीही त्या मुलीही मानिसकदृष्ट्या या विषयाशी सखोलपणे आणि प्रामाणिकपणे जोडल्या गेल्या.

या विषयावर खूप जास्त चर्चा झाली, कारण काही लोकांना माहीत होते की, या विषयावर खूप काही करणे बाकी आहे. कृतीने सांगितले की, जेव्हा आम्ही या विषयावर संशोधन केले तेव्हा लक्षात आले की, फक्त अशा प्रकारच्या भावना आणि विचार व्यक्त केले तरी मानसिक तणाव संपतो.

निनावी मंच

अशा प्रकारे ओह माय ऋतिक डॉट कॉम तरुणींसाठी त्यांच्या कल्पना, इच्छांना निनावीपणे किंवा ओळखीसह व्यक्त करण्याचे व्यासपीठ बनले. त्याला ऋतिक हे नाव यासाठी देण्यात आले, कारण हे सर्वाधिक महिलांच्या आवडीचे नाव आहे. काही तरुणींचे असे म्हणणे होते की, ‘लस्ट स्टोरी’ चित्रपटात सुमुखी सुरेशचे चरित्र महिला हस्तमैथून संदर्भातले आहे आणि त्यात ऋतिक रोशन एका सत्यनिष्ठ ग्रीक गॉडच्या रूपात आहे आणि आम्हाला असे वाटले की, यातून ओएमसीऐवजी एखाद्याच्या भावना व्यक्त करून त्या समजावून सांगण्यात आल्या आहेत.

एका मुलीची गोष्ट

कृती सांगते की, सुरुवातीला वेबसाईट आणि सोशल मीडिया हँडलने बऱ्याच मुलांना आकर्षित केले, कारण त्यांना वाटले की, ही एखादी सेक्स साईट आहे. वास्तव समजताच बरीच मुले अलिप्त झाली, मात्र आता मोठया संख्येने मुली याच्याशी जोडल्या गेल्या आहेत.

मानसी सांगते की, आम्ही फक्त प्रसिद्धी झोतात राहणाऱ्या आणि नक्कल करणाऱ्या आहोत असा लोकांना संशय होता, पण असे काहीच नसल्याचे आता त्यांच्या लक्षात आले आहे. आमच्या अनेक पुरुष मित्रांनी आम्हाला सांगितले की, यामुळे त्यांना महिलांना चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत होत आहे तसेच मुलींच्या अपेक्षांबद्दलही त्यांना जास्त माहिती मिळत आहे.

वाईट गोष्ट नाही

कृती सांगते की, वयात आल्यानंतर मुली त्यांच्या महिला मैत्रिणींशी या विषयवार कधीच बोलत नाहीत. मी सीबीएसई शाळेत शिकले. तिथे लैंगिक शिक्षणाच्या वर्गात मुलांना सर्व माहिती असायची मात्र मुली त्याकडे दुर्लक्ष करायच्या. शिक्षकही हा विषय शिकवायचा सोडून स्वत:च शिका असे सांगायचे.

मानसी सांगते की, या व्यासपीठावर आपले विचार मांडताना मुलींनी आपली ओळख लपवू नये, असे बहुतांश मुलींचे मत आहे. त्यांच्या मते आपल्या इच्छांचे मालक आपण स्वत: असायला हवे. ही वाईट गोष्ट नाही. त्यासाठी स्वत:ला दोष देऊ नये. हे खूपच सामान्य आहे. तुम्ही तुमचे विचार, इच्छा आणि भावना दाबून ठेवत असाल तर तुमच्यासाठी ते चांगले नाही. काही लोक, मुले आणि मुलींनी आम्हाला सांगितले की, एका मुलीला जे हवे असते ते तिचे वैयक्तिक आयुष्य असते. म्हणूनच आम्ही कोणावर जबरदस्ती करत नाही. आमच्याकडे बऱ्याच निनावी पोस्ट आहेत आणि आम्ही त्यांची दखल घेतो.

स्वत:हून याबद्दल बोला : कृती सांगते की, मुली फक्त ऑनलाइनपर्यंत मर्यादित राहू इच्छित नाहीत. आम्ही या विषयावर दिल्लीतील मिरांडा हाऊस, जयपूरमधील एक कॅफे आणि मुंबईतील एका महाविद्यालयाच्या कॅम्पसमध्ये चर्चा केली. जयपूरमध्ये आमच्या २० महिला सदस्य आहेत. अनेक मुलींनी सांगितले की, कामवासना आणि त्यासंदर्भातील इच्छेबाबतच्या आपल्या भावनांचे काय करायचे, हे यापूर्वी त्यांना माहीत नव्हते. या माध्यमामुळे आपले लैंगिक वर्तन सामान्य ठेवण्यासाठी अनेकांना मदत मिळत आहे.

आकार महत्त्वाचा असतो : आम्हाला या साईटमधून कुठलाही नफा मिळत नाही, मात्र महाविद्यालयीन परिसरात आमचे अनेक संचालक आणि कार्यकर्ते आहेत. आम्हाला असे लेखक, कलाकार, कवी आणि लोकांचे सहकार्य हवे आहे जे या विषयाच्या अभिव्यक्तीसाठी, त्याला आणखी वाचा फोडण्यासाठी आम्हाला मदत करू शकतील. आम्हाला सातत्याने या विषयात पुढे जायचे आहे. या साईटसाठी सध्या स्वत:च्या खिशातून खर्च करावा लागत असल्याचे या मुलींचे म्हणणे आहे, मात्र या साईटचा विस्तार आवश्यक आहे, कारण कुठल्याही विषयाच्या आकाराला महत्त्व असते.

अज्ञान : या मुलींचे म्हणणे आहे की, बहुतांश मुली प्रतिमा बेदी आणि शोभा डे यांना ओळखत नाहीत, ज्या महिलांची इच्छा आणि त्यांच्या आंतरिक आनंदाला आवाज मिळवून देण्यासाठी अग्रेसर राहिल्या आहेत. म्हणूनच त्यांना या अज्ञानातून बाहेर काढण्यासाठीचे आमचे प्रयत्न सुरू आहेत.

कृतीचे म्हणणे आहे की, आमच्या अशा मनमोकळेपणे वागण्यामुळे लोकांना पुढे धोका असल्यासारखे किंवा आम्ही बऱ्याच स्वतंत्र झालो आहोत असे वाटू शकते. जर ते आम्हाला समजू शकत नसतील तर आमच्यावर टीका-टिपण्णी करण्याचा त्यांना अधिकार नाही. आम्ही नकारात्मकता, असभ्य टिपण्णी आणि असभ्य संदेश आल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करून सकारात्मक बाजूकडे लक्ष केंद्रित करतो.

निषिद्ध विषय नाही

प्रसिद्ध कलाकार राधिका आपटेने तिच्या ओएमएच प्लॅटफॉर्मवर या मुलींचे बरेच कौतुक केले आहे, सोबतच एक व्हिडीओ प्रसिद्ध करून स्वत:च्या कल्पनांबद्दलही माहिती दिली आहे.

ऋतिकला हे माहीत आहे का की तुम्ही त्याला इच्छापूर्तीचे प्रतीक बनवले आहे, असे जेव्हा या मुलींना विचारले तेव्हा त्या म्हणाल्या की, त्याला याबाबत माहिती आहे किंवा नाही, हे आम्हाला माहीत नाही, पण मुख्यत्वे हे त्याच्यासंदर्भात नाही.

या विषयावर सागरी मानसशास्त्रज्ञ अशिता महेंद्र यांचे म्हणणे आहे की, लैंगिक अत्याचार महिलांच्या मानसिक आरोग्यासाठी धोकादायक ठरतो. ऐतिहासिक रुपात महिलांना कामुकतेसाठी लाजिरवाणी वागणूक देण्यात आली. त्यामुळेच महिला त्यांच्या लैंगिक गरजेच्या पूर्ततेसाठी आवश्यक शारीरिक संबंध ठेवण्याकरता पुढाकार घेत नाहीत. त्यांना यासाठी प्रशिक्षणही देण्यात येत आहे.

भारतीय समाजात सेक्स आणि लैंगिक शिक्षण हा पूर्वापारपासूनच निषिद्ध विषय राहिला आहे, मात्र सिगमंड फ्राईड यांच्या मते लैंगिक आवेश आणि लैंगिक इच्छा दाबून टाकल्यामुळे अनेक आजारांना आमंत्रण मिळते. त्यासोबतच अनेक विकृती जसे की, लाज, चिंता, नैराश्य इत्यादी समस्या निर्माण होतात. तसेच लैंगिक उत्तेजना आणि इच्छा कमी झाल्यामुळे त्यांच्यामध्ये स्वत:वर संशय घेण्याची वृत्ती आणि असुरक्षिततेची भावना निर्माण होते. याचा परिणाम त्यांच्या वैवाहिक संबंधांवरही होतो.

नवजात बाळाच्या त्वचेची विशेष काळजी घ्या

* गरिमा पंकज

नवजात बाळाची त्वचा अतिशय पातळ आणि नाजूक असते, कारण त्वचा इतक्या लवकर संरक्षणासाठी आवश्यक असलेले अडथळे पूर्णपणे विकसित करू शकत नाही. त्यासाठी सुमारे वर्षाचा कालावधी लागतो. वातावरण, तापमानातील बदलांचा थेट परिणाम बाळाच्या त्वचेवर होतो. त्यामुळे त्याच्या त्वचेची जास्त काळजी घेण्याची गरज असते. म्हणूनच बाळासाठी चांगली बेबी केअर उत्पादने वापरण्याचा प्रयत्न करायला हवा. याशिवाय योग्य तापमान आणि मॉइश्चरायझरचा पुरेसा वापर या बाबींचाही विचार करावा लागेल. बाळाच्या त्वचेच्या आरोग्याची काळजी घेणे आणि अॅलर्जी किंवा संसर्गाचा धोका कमी करणे ही आई-वडिलांची जबाबदारी असते.

त्वचेवर उद्भवणाऱ्या सामान्य समस्या

सुरकुत्या, त्वचेवर लालसरपणा आणि कोरडेपणा यासारख्या समस्या नवजात बाळामध्ये सामान्य असतात. त्याच्या त्वचेत काही समस्या दिसल्यास घाबरू नका. आईच्या पोटातून बाहेर आल्यानंतर तो नव्या वातावरणात स्वत:ला जुळवून घेण्याचा प्रयत्न करत असतो. त्याची त्वचा नवीन वातावरणाच्या संपर्कात आल्यानंतर काही समस्या नैसर्गिकरित्या उद्भवू शकतात, ज्या काळानुरूप बऱ्या होतात. अनेकदा वेळेआधी जन्मलेल्या बाळाच्या चेहऱ्यावर आणि पाठीवर मऊ केस असतात. याउलट उशिरा जन्मलेल्या बाळाची त्वचा अनेकदा कोरडी आणि सालपटे निघाल्यासारखी दिसते. मात्र काही आठवडयांतच त्याच्या त्वचेची ही समस्या दूर होऊ लागते, पण जर काळानुरूप नवजात बाळाच्या त्वचेवर उद्भवलेल्या समस्या बऱ्या होत नसतील तर डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

जन्मखुणा

रक्त पुरेसे परिपक्व न झाल्यामुळे बाळाच्या त्वचेवर छोटे लाल डाग दिसू शकतात. या खुणा चेहरा आणि मानेच्या मागे येतात. बाळ रडू लागल्यानंतर त्या प्रकर्षांने जाणवतात, पण या सर्व खुणा वर्षभराच्या आत स्वत:हून निघून जातात. जन्माला आल्यानंतर बाळाच्या त्वचेवर खरचटल्यासारखे किंवा रक्ताचे डाग दिसू शकतात, तेही काही आठवडयांत बरे होतात.

काही विशेष खबरदारी घ्या

बाळाची त्वचा निरोगी आणि मुलायम राहावी यासाठी दैनंदिन जीवनात काही विशेष खबरदारी घेणे गरजेचे असते :

बाळाला अंघोळ घालणे : नवजात बाळाची त्वचा अत्यंत संवेदनशील आणि कोमल असते. त्यामुळे त्याला अंघोळ घालताना खूप काळजी घेणे गरजेचे असते. त्याला रोज अंघोळ घालण्याची गरज नसते. जन्माला आल्यानंतर पहिले काही आठवडे बाळाचे खराब डायपर बदलणे आणि स्पंज बाथ पुरेसा असतो. वर्षभरानंतर त्याला प्रत्येक २-३ दिवसांनी अंघोळ घालायला हरकत नाही. यामुळे किटाणूंपासून संरक्षण होण्यासह त्याला प्रसन्न वाटेल. अंघोळ घालण्यासाठी टपात ३-४ इंच पाणी भरणे गरजेचे असते. बाळाला अंघोळ घालण्यापूर्वी पाणी जास्त गरम नाही ना? हे तपासून पाहा. त्याला कोमट पाण्यात २-३ मिनिटे अंघोळ घालणे पुरेसे ठरते. यादरम्यान शाम्पू किंवा साबण त्याच्या डोळयात जाणार नाही, याची काळजी घ्या.

सतत अंघोळ घातल्यास बाळाची त्वचा कोरडी होऊ शकते. म्हणूनच तुम्ही बाळाला अंघोळीनंतर एखादी चांगली बेबी पावडर आणि मॉइश्चरायझर लावू शकता. लोशन लावत असाल तर ते त्याच्या ओल्या त्वचेवर लावा. त्वचेवर ते घासून लावण्याऐवजी हळूवारपणे लावा. बाळाच्या त्वचेसाठी वापरली जाणारी उत्पादने जसे की, लोशन, साबण, शाम्पू इत्यादीची निवड करण्यापूर्वी ते मुलायम आणि पेराबिन फ्री असतील याकडे लक्ष द्या. शक्य झाल्यास त्याच्यासाठी बाजारात उपलब्ध असलेल्या खास बेबी स्किन केअरचीच निवड करा.

मालिश : बाळाची मालिश करण्याची प्रथा वर्षानुवर्षे चालत आली आहे. नैसर्गिक तेलाने केलेली मालिश त्याच्या त्वचेला पोषण देते. बाळाची मालिश करण्यासाठी ऑलिव्ह ऑइल, राईचे तेल, खोबरेल तेल किंवा बदामाचे तेल वापरता येईल. हे तेल खूपच गुणकारी असते. बाळाची सुगंधित आणि केमिकल असलेल्या तेलाने मालिश करणे टाळावे, अन्यथा त्याच्या त्वचेचे नुकसान होऊ शकते. मालिश करण्यापूर्वी बाळाला दूध पाजलेले नसावे आणि ज्या खोलीत मालिश केली जाईल तिचे तापमान सामान्य असेल याकडे लक्ष द्यावे.

डायपरसंबंधी काळजी : बाळाच्या शरीरावर डायपरमुळे चट्टे पडू शकतात. डायपर खूप वेळापर्यंत बाळाला घालून ठेवल्यामुळे ही समस्या निर्माण होऊ शकते. बाळ सतत डायपर ओले करू शकते. त्यामुळे वेळेवर डायपर न बदलल्यास त्याला रॅशेश होऊ शकतात. बाळाच्या त्या भागाच्या आसपासची त्वचा लाल आणि सालपट निघाल्यासारखी दिसते. त्वचेला खाज येऊ शकते. यापासून वाचण्यासाठी शक्य तितक्या लवकर ओला डायपर बदला. डायपर खूप घट्ट असेल किंवा बाळाच्या त्वचेला एखाद्या खास ब्रँडच्या डायपरमुळे अॅलर्जी झाली असेल तर तुम्ही डायपर लगेचच बदलायला हवा, अन्यथा यामुळे संसर्ग होण्याची शक्यता असते.

बाळाचा गुप्तांगाचा भाग नेहमी स्वच्छ आणि कोरडा ठेवा. बाळाचा डायपर बदलताना तो भाग गरम पाण्याने स्वच्छ करून व्यवस्थित पुसून नंतरच नवीन डायपर घाला. त्याच्यासाठी असा डायपर निवडा जो मुलायम आणि जास्त शोषून घेणारा असेल. जास्तच लालसर चट्टे येऊ लागल्यास तुम्ही डॉक्टरांच्या सल्ल्याने झिंक ऑक्साईड असलेले डायपर रॅश क्रीम लावू शकता.

सूर्य किरणे : बाळाच्या जन्मानंतर सुरुवातीच्या काळात त्याचा थेट सूर्यकिरणांशी संपर्क येऊ देऊ नका. यामुळे त्याला सनबर्न होऊ शकते. तुम्हाला बाहेर जायचे असल्यास आणि त्यावेळी बाळाचा उन्हाशी संपर्क येणार असल्यास त्याला संपूर्ण हातांचे शर्ट, पॅन्ट आणि टोपी घाला. उघडया राहणाऱ्या भागावर बेबीसेफ सनस्क्रीन लावणे गरजेचे आहे. तो थोडा मोठा झाल्यावर त्याला काही वेळ कोवळया उन्हात नेता येईल. यामुळे त्याच्या शरीरातील ड जीवनसत्त्वाची कमतरता भरून निघेल.

सुती कपडे घाला

बाळाला अगदी सहज लालसर चट्टे येतात, कारण त्याची त्वचा जिथे दुमडते तिथे त्याला घाम खूप जास्त येतो. त्यामुळे त्याला सुती कपडे घालायला हवे. हे कपडे नरम असतात आणि घाम अगदी सहज शोषून घेतात. सिंथेटिकच्या कपडयांमुळे बाळाला अॅलर्जी होऊ शकते. त्याचे कपडे धुण्यासाठी नेहमी सौम्य साबण किंवा पावडर वापरा. आजकाल बाजारात बाळाचे कपडे धुण्यासाठी खास तयार करण्यात आलेले साबण, पावडर उपलब्ध आहेत.

तापमानाकडे लक्ष द्या

बाळाच्या त्वचेची चांगल्या प्रकारे काळजी घेण्यासाठी वातावरण, तापमानाकडे लक्ष देणे गरजेचे असते. तापमान कमी किंवा जास्त असल्यास बाळ व्यवस्थित झोपू शकणार नाही. याचा परिणाम त्याच्या शारीरिक विकासावर होईल. त्यामुळे तुम्हाला तापमानातील बदलांकडे लक्ष द्यावे लागेल. विशेष करून जास्त गरम होत असल्यास किंवा जास्त थंडीच्या दिवसात बाळाकडे अधिक लक्ष देण्याची गरज असते.

माझी मिळकत माझा हक्क

* रितू वर्मा

सोमीच्या ऑफिसमध्ये आज सगळयांचे चेहरे फुलले होते. आणि फुलणार ही का नाहीत, आज सर्व कर्मचाऱ्यांना १० टक्के वेतनवाढ मिळाली होती पण सोमी निराश दिसत होती.

जेव्हा कायराने याबद्दल विचारले तेव्हा सोमीच्या हृदयातील ज्वालामुखीचा उद्रेक झाला, ‘‘माझ्या पगारावर माझा नाही, तर संपूर्ण कुटुंबाचा हक्क आहे.’’

पगारवाढ म्हणजे जास्त काम, पण मला काय मिळणार तर काही नाही. दर महिन्याला माझे पती लहान मुलाप्रमाणे काही हजार माझ्या हाती देतात. विचारले असता सांगतात की सर्व काही तर मिळत आहे, तू या पैशांचे काय करणार, उधळपट्टी करण्याशिवाय?’’

सोमी ही केवळ एकटीच महिला नाही. सोमीसारख्या स्त्रिया प्रत्येक घरात आहेत ज्या आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र असल्या तरी गुलाम आहेत. पती आणि कुटुंबासाठी त्या फक्त कमाईचे यंत्र आहेत. त्यांचा पैसा कुठे खर्च करायचा आणि कुठे गुंतवायचा हा पतीचा मूलभूत अधिकार असतो.

रितिकाची कथाही सोमीपेक्षा वेगळी नाही. तिचा पगार होताच संपूर्ण पैसे विभागले जातात. मुलांच्या शाळेची फी, गृहकर्जाचा हप्ता आणि घरखर्च हे सर्व रितिकाच्या पगारातून होत असते. पण रितिकाचा पती प्रदीपचा पगार कुठे खर्च होतो हे प्रदीपशिवाय कुणालाच माहीत नाही.

प्रत्येक वेळी सुट्टीत फिरायला जाण्याचे नियोजन करणे, दूर-जवळच्या नातेवाईकांसाठी भेटवस्तू खरेदी करणे, पत्नी, मुलांसाठी कपडे खरेदी करणे इत्यादी कामे प्रदीप आपल्या पगारातून करतो आणि सर्वांचाच लाडका बनून आहे. त्याचवेळी प्रदीप रितिकाबद्दल म्हणतो की अहो स्त्रियांचा लाली-लिपस्टिकवरील खर्च रोखण्याचा हा एक नवीन मार्ग आहे की त्यांच्या पगारावर कर्ज वगैरे घेणे.

मासिक ८० हजार कमावणारी रितिका ना तिच्या आवडीचे कपडे घालू शकते ना कोणाला तिच्या आवडीचे गिफ्ट देऊ शकते. एवढी कमाई करूनही ती पूर्णपणे तिच्या पतिवर अवलंबून आहे.

वरील दोन्ही घटना पाहिल्या तर एक गोष्ट दोघींमध्ये समान दिसून येते की सोमी आणि रितिका अजूनही मानसिकरित्या गुलामगिरीच्या बेडयांमध्ये कैद आहेत. दोन्ही महिलांमध्ये एक समानता आहे ती म्हणजे दोघीही मानसिकदृष्ट्या स्वतंत्र नाहीत.

आपल्या कष्टाच्या घामाची कमाई कशी खर्च करायची हे दोघीनाही कळत नाही.

आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी नसलेल्या महिलांपेक्षा सोमी आणि रितिकासारख्या महिलांची अवस्था वाईट आहे, असे म्हटल्यास वावगे ठरणार नाही. कधी प्रेमात तर कधी भीतीपोटी त्या त्यांच्या आर्थिक स्वावलंबनाची चावी त्यांच्या पतीच्या हाती सोपवतात, जे अजिबात योग्य नाही.

आजच्या काळात जीवनाची गाडी तेव्हाच सुरळीत चालू शकते जेव्हा पती-पत्नी दोघेही आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी असतील. ज्याप्रमाणे गाडीची दोन्ही चाके समान नसतील तर गाडी धावू शकत नाही, त्याचप्रमाणे पती-पत्नीमध्ये समानता असली पाहिजे जेणेकरून आयुष्य सुरळीत चालेल.

जर तुम्ही या छोटया-छोटया गोष्टींची काळजी घेतली तर तुम्ही तुमची मिळकत तुमच्या इच्छेनुसार खर्च करू शकाल.

प्रेमाचा अर्थ गुलामगिरी नाही

स्त्रिया स्वभावाने कोमल आणि भावनिक असतात. प्रेमाच्या नात्यात बांधून जाऊन त्या त्यांच्या पगाराची इत्यंभुत माहिती पतीला देतात. पती आपल्या पगारासह पत्नीचा पगार ही आपल्या हिशोबाने खर्च करू लागतात. सुरुवातीला बायकांना हे सगळं खूप गोंडस वाटतं, पण लग्नानंतर १-२ वर्षांनी त्या मनातल्या मनात याबद्दल कुढू लागतात. पतिच्या हाती तुमचा पगार किंवा एटीएम कार्ड देणं हे प्रेम किंवा निष्ठेचं लक्षण नसून ते गुलामगिरीचं लक्षण आहे.

तुमचा मूलभूत अधिकार

लग्नानंतर मुली स्वत:वर खर्च करण्यास संकोच करू लागल्याचे अनेक प्रकरणांमध्ये दिसून येते. आता घराची जबाबदारी हीच त्यांची सर्वाच्च जबाबदारी झाली आहे, असे त्यांना वाटते. पार्लरमध्ये जाणे किंवा स्वत:वर खर्च करणे, मैत्रिणींसोबत बाहेर जाणे, त्यांना सर्व काही अनावश्यक वाटते जे योग्य नाही. तुमचं पहिलं नातं तुमच्याशी आहे, त्यामुळे त्याला आनंदी ठेवणं हा तुमचा मूलभूत अधिकार आहे.

तुमचे भविष्य सुरक्षित करा

जीवन तुमचे आहे, म्हणून त्याची लगाम तुमच्याच हातात ठेवा. लग्न म्हणजे सारं काही पतिच्या भरवश्यावर सोडून हातावर हात धरुन बसणं असा होत नाही. तुमचे भविष्य सुरक्षित करण्याची जबाबदारी तुमची आहे. तुमची कमाई योग्य ठिकाणी गुंतवून तुमचे भविष्य सुरक्षित करा.

तुमच्या ऐपतीनुसार देवाणघेवाण करा

पत्नीच्या पगारामुळे पती आपला खोटा अभिमान दाखवत लग्नात आणि फंक्शनमध्ये खूप महागड्या भेटवस्तू देतात असे अनेकवेळा दिसून येते. जर तुमच्या पतीलाही ही सवय असेल तर तुम्ही त्याला पहिल्याच संधीत टोकावे. माहेरी आणि सासरी दोन्ही ठिकाणी समानतेने आणि तुमच्या ऐपतीनुसारच देवाणघेवाण करा.

विचारपूर्वक गुंतवणूक करा

तुम्हाला तुमचे पैसे शेअर मार्केटमध्ये गुंतवयाचे आहेत किंवा त्याद्वारे एखादा ब्रँड विकत घ्यायचा की मालमत्तेत टाकायचेत. हा तुमचा निर्णय असला पाहिजे, तुम्ही तुमच्या पतिचा सल्ला नक्कीच घेऊ शकता, पण त्याला तुमच्या पैशाचा कर्ताधर्ता बनवू नका.

पैसा खूप शक्तिशाली आहे

हे कटू असले तरी सत्य आहे. पैशात खूप ताकद असते. जोपर्यंत तुमच्याकडे तुमचा पैसा आहे, तोपर्यंत सासरच्या घरात तुमचा सन्मान असेल. तुमचा पतिसुद्धा काही उलटसुलट करण्यापूर्वी शंभरवेळा विचार करेल कारण त्याला ठाऊक असेल की तुमच्या आयुष्याची लगाम तुमच्याच हातात आहे. जर त्यांनी काही चुकीचे केले तर तुम्ही त्यांना सोडण्यास ही मागेपुढे पाहणार नाही.

पतिला हेही चांगलंच ठाऊक असेल की भविष्यासाठी तुम्ही जमा केलेला पैसा हा तुमच्यासोबतच त्यांच्या म्हातारपणाचादेखील आधार आहे.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें