* रोचिका शर्मा
माया जेव्हा ५ वर्षांनी आपल्या मोठया बहिणीला, सियाला भेटली तेव्हा सिया तिला उदास भासली. तिने विचारलेच, ‘‘ताई, काय झाले, तुझ्या चेहऱ्यावरचे स्मित कुठे हरवले गं, काही प्रॉब्लेम आहे का?’’
‘‘प्रॉब्लेम नाही माया बस आता उतरती कळा आहे, सांधे कुरकुरू लागले आहेत आणि त्यात भर म्हणून केस गळणे आणि चेहऱ्यावर सुरकुत्या. असे म्हण की वय आता आपला प्रभाव दाखवत आहे. चेहरा तर उदास दिसणारच,’’ सिया म्हणाली.
‘‘तू असा का विचार करतेस ताई. वयाने काय फरक पडतो. थोडी नटूनथटून, मजेत रहायला शीक.’’
‘‘कोणासाठी माया. आता या वयात मला कोण पाहणार आहे? मुले तर हॉस्टेलमध्ये आहेत. आणि मी तर एक विधवा आहे. नटूनथटून राहिले तर लोक काय म्हणतील? लोक माझ्याकडे संशयाने पाहू लागतील.’’ सिया म्हणाली.
‘‘अरे यात वाईट काय आहे? लोक का संशय घेतील? कोणी काही म्हणणार नाही आणि विधवा असणे हा काही तुझा दोष तर नाही. आपले आयुष्य आणि शरीर यांच्याप्रति उदासीन राहणे योग्य नाही. जेव्हा मुले त्यांच्या कुटुंबात व्यस्त होतील तेव्हा तुला कोण सांभाळणार. जर आज भावोजी असते तर त्यांनी तुझी काळजी घेतलीच असती. पण आता ते नसताना तुला स्वत:लाच तुझी काळजी घ्यावी लागेल, नाहीतर चाळीशीनंतर वाढत्या वयासोबत शरीराच्या तक्रारी वाढू लागतात.’’
‘‘खरंतर तू बरोबरच बोलत आहेस माया, पण एकटेपणा खायला उठतो. आधी मुलांमध्ये व्यस्त असायची, पण आता संपूर्ण दिवस घरातच एकटी बसून असते. वेळ जाता जात नाही, सिया म्हणाली.’’
चाळिशीनंतर काही कारणांनी एकल राहून जीवनाप्रति उदासीन बनलेली न जाणो अशी कितीतरी उदाहरणे आपल्या आसपास असतील.
माझ्या शेजारी राहणारी स्मिता एका फार्मा कंपनीत काम करते. वडिलांच्या अकाली निधनानंतर आपल्या २ लहान बहिणींची जबाबदारी तिच्यावर आली. आई जास्त शिकलेली नव्हती. स्मिताने स्वत: नोकरी करून आपल्या दोन्ही बहिणींना स्वत:च्या पायांवर तर उभे केलेच, पण त्यांच्यासाठी योग्य वर शोधून त्यांची लग्नेही लावून दिली. बहिणींचे संसार तर थाटले, पण ती स्वत:मात्र आयुष्यभरासाठी एकटी राहिली. आधी ती आईसोबत राहत होती, पण २ वर्षांपूर्वी त्यांचेही निधन झाले. स्मिता आता ४५ वर्षांची आहे. नोकरी करतेय. आता तिला एकटेपणा आणि सांध्यांच्या तक्त्रारींनी पछाडले आहे. कालपर्यंत आपल्या कुटुंबाची धुरा समर्थपणे खांद्यावर पेलणारी स्मिता आज चेहरा आणि मनाने पार कोमेजून गेल्यासारखी दिसते आहे.
