-गरिमा पंकज
डॉक्टर बिपिन कुमार दुबे, एचसीएमसीटी मनिपाल हॉस्पिटल, दिल्ली.
हिवाळा सुरू झाल्याबद्दल सामान्य लोकांकडून संमिश्र प्रतिक्रिया उमटल्या आहेत. काही लोक थंड हवामानाचे स्वागत करतात तर काहींना हिवाळ्याच्या काळात फ्लू, श्वसन रोग, फ्रॉस्टबाइटची भीती असते. परंतु काळजी करण्यामागे आणखी एक कारण आहे ज्याबद्दल बरेच लोकांना माहितीही नसते. थंड हवामानात रक्तवाहिन्या आकुंचन होऊ शकतात, वाढत्या सहानुभूतीच्या स्वरुपामुळे हृदय गती वाढू शकते, रक्तदाब वाढतो आणि शरीरात रक्त जमण्याची शक्यतादेखील वाढते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका वाढतो.
खरं तर, हिवाळ्यादरम्यान हृदयविकाराचा झटका येण्याची शक्यता सुमारे 33 टक्क्यांनी वाढते. हे सांगणे आवश्यक नाही की हिवाळ्यात उबदार राहण्यासाठी लोकांनी पुरेशी काळजी घेतली पाहिजे. सर्दीच्या या महिन्यांत वृद्धांना त्रास होऊ शकतो, सर्दीमुळे त्यांच्या शरीराचे तापमान नाटकीयरित्या हायपोथर्मिया होऊ शकते. जर शरीराचे तापमान 95 अंशांपेक्षा कमी झाले तर हायपोथर्मियामुळे हृदयाच्या स्नायूचे गंभीर नुकसान होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, एनजाइनामुळे ग्रस्त रूग्णांना विशेषतः सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे कारण थंड हवामानात कोरोनरी रक्तवाहिन्यांमधे उबळ येऊ शकते ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. काही व्यक्तींना थंड हवामानात हृदयविकाराचा धोका जास्त असतो, ज्यात हृदयविकाराचा झटका, कोरोनरी हृदयरोग किंवा हृदयाची कमतरता, उच्च रक्तदाब, उच्च कोलेस्ट्रॉल, मधुमेह, धूम्रपान आणि सुस्ती यांचा समावेश आहे अशा जीवनशैलीचा मागील इतिहास आहे.
लक्षणे
हिवाळ्यात हृदयविकाराचा धोका जास्त असतो हे जाणून घेतल्यास हृदयविकाराचा झटका येणा-या लक्षणांची जाणीव ठेवणे व समजून घेणे शहाणपणाचे ठरेल. छातीत तीव्र वेदना किंवा अस्वस्थता सामान्यत: रेट्रोस्टर्नलपेक्षा वेगळी असते परंतु छातीच्या उजव्या किंवा डाव्या बाजूला, खांद्यावर, मान किंवा खालच्या जबड्यात, जठरासंबंधी असू शकते, जी वरच्या अवयवापर्यंत पसरते.
मळमळ, उलट्या किंवा चक्कर येणे श्वास घेण्याशी संबंधित असू शकते; स्त्रियांना विशेषतः जागरूक रहावे लागेल कारण त्याची लक्षणे थोडी वेगळी दिसू शकतात. म्हणूनच, जरी त्यांना असामान्य लक्षणांचा अनुभव आला तरीही हे महत्वाचे आहे की ते कोणत्याही संभाव्य लक्षणांबद्दल नेहमी सतर्क असतात.
