* डॉ. संजीव अग्रवाल, एचओडी आणि वरिष्ठ सल्लागार, हृदय विज्ञान, सरोज सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल, नवी दिल्ली
उत्पन्न वाढल्यामुळे लोकांची जीवनशैली बदलली आहे. ते जास्त आरामदायी जीवन जगू लागले आहेत. जीवनाच्या स्पर्धेत पुढे जाण्याच्या इर्षेने तणावाची पातळी वाढत चालली आहे. त्यातच गॅजेट्सच्या अतिवापराने शरीराची हालचाल जवळपास संपवून टाकली आहे. यामुळे भारतात हृदयरोगाचे रुग्ण सातत्याने वाढत आहेत. आपल्या देशात होणाऱ्या एकूण मृत्यूंपैकी एक तृतीयांश मृत्यू हृदयरोगामुळे होतात. सुरुवातीला या आजाराकडे वृद्धांना होणारा आजार म्हणून पाहिले जायचे. आता मात्र हा अतिशय वेगाने तरुणांचीही शिकार करत आहे.
आपली जीवनशैली आणि खाण्यापिण्याच्या सवयीवर नियंत्रण ठेवून हृदयरोगापासून स्वत:ला वाचवता येते. जर तुम्ही हृदयरोगाच्या जाळयात अडकला असाल तर घाबरू नका. यावर अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाद्वारे केलेले उपचार फारच प्रभावी ठरत आहेत.
हृदयरोगाशी संबंधित प्रमुख समस्या
हृदयरोगाचा झटका : मानवी हृदय मांसपेशींनी बनले आहे. त्याला सतत अन्न आणि ऑक्सिजनची गरज भासते. हृदयाला रक्त पोहोचवणाऱ्या धमन्या आकुंचन पावल्या असतील तर हृदयाच्या मांसपेशींना अन्न आणि ऑक्सिजन मिळत नाही आणि त्या मृत होऊ लागतात. यामुळे हृदय कमकुवत होते आणि शरीराला पुरेशा प्रमाणात रक्तप्रवाह होऊ शकत नाही. त्यामुळे जीव जाण्याचा धोका वाढतो. या संपूर्ण प्रक्रियेला हार्टअटॅक म्हणजेच हृदयरोगाचा झटका येणे असे म्हणतात.
हृदयाचे अनियंत्रित ठोके : हृदयाचे अनियंत्रित ठोके हे हृदय बंद होण्याचे संकेत असू शकतात. सामान्य आणि निरोगी माणसासाठी हृदयाचे ठोके ६० ते ९० बीट प्रती मिनिट असतात, मात्र अनेकदा ते अनियंत्रित होऊ शकतात. हृदयाची धडधड प्रमाणापेक्षा जास्त वाढल्यास कार्डियक अरेस्ट किंवा हार्टअटॅक येऊ शकतो. अॅनिमिया हेही हृदयाच्या अनियंत्रित ठोक्यांसाठी कारणीभूत ठरू शकते, कारण यामुळे लाल रक्तपेशींची संख्या कमी झाल्यामुळे हृदयाला शरीरातुन रक्त पुरवठा मिळवण्यासाठी बरीच मेहनत करावी लागते, ज्यामुळे हृदयाची धडधड वाढते आणि लेफ्टवॅट्रिक्युलर हायपरट्रोफी (एलवीएच) हा गंभीर आजार होतो. यात हृदयाच्या मांसपेशींचा आकार वाढतो. यामुळे हृदय बंद पडणे किंवा लाल रक्तपेशी लवकर नष्ट होण्याचा धोका वाढतो. तणाव वाढल्यानेही हृदयाचे ठोके वाढतात.
