* नीलू देसाई
एपिलेप्सी हा एक सामान्य न्यूरोलॉजिकल डिसऑर्डर आहे जो उपचार करण्यायोग्य आहे. एकूण, 1000 लोकांमागे 7-8 लोकांना बालपणात अपस्मार होतो. असाही अंदाज आहे की जगभरात 5 दशलक्ष लोक अपस्माराने ग्रस्त आहेत.
एपिलेप्सीच्या अभिव्यक्तीच्या वेगवेगळ्या पद्धती आहेत, त्यापैकी काही खाली सूचीबद्ध आहेत :
शरीराच्या संपूर्ण किंवा अर्ध्या भागात मुरगळणे आणि कडक होणे.
दिवस स्वप्न पाहणे.
भीती, विचित्र चव, वास आणि पोटात मुंग्या येणे यासारख्या असामान्य संवेदना
खूप धक्का बसला
तंदुरुस्त झाल्यानंतर, रुग्णाला झोपेची किंवा गोंधळल्यासारखे वाटू लागते, तसेच त्याला डोकेदुखीची तक्रारदेखील होऊ शकते.
अपस्माराची कारणे कोणती?
मेंदू अनेक चेतापेशींनी बनलेला असतो, ज्या शरीरातील विविध कार्ये विद्युत सिग्नलद्वारे नियंत्रित करतात. जर हे संकेत विस्कळीत झाले तर त्या व्यक्तीला अपस्माराचा आजार होतो (याला 'फिट' किंवा 'कन्व्हल्शन' म्हणता येईल.)
एपिलेप्सीसारखे इतर अनेक आजार आहेत. उदाहरणार्थ, मूर्च्छा (मूर्च्छा), श्वसनाचे आजार आणि ताप येणे.
पण या सगळ्यांना एपिलेप्टिक फेफरे म्हणता येणार नाही. कारण ते मेंदूची क्रिया रोखत नाहीत. हे योग्यरित्या ओळखले जाणे आणि त्यांच्या विविध व्यवस्थापन धोरणांचे ज्ञान असणे महत्वाचे आहे.
मेंदूतील जखमांमुळे अनेक रुग्णांना अपस्माराचे झटके येतात. हे चट्टे बालपणात डोक्याला दुखापत झाल्यामुळे किंवा मेंदूला संसर्ग झाल्यामुळे होतात. मेंदूच्या विकारांमुळे काही लोकांना अपस्माराचे झटके येऊ लागतात. काही मुलांच्या अपस्मारामागे अनुवांशिक कारणे असतात. असे म्हणता येईल की अपस्माराच्या झटक्यांचे नेमके कारण जाणून घेणे अद्याप सोपे नाही.
एपिलेप्सीचे निदान काय आहे?
इलेक्ट्रोएन्सेफॅलोग्राफी आणि मेंदूच्या एमआरआयसारख्या चाचण्यादेखील अपस्माराची पुष्टी करू शकतात.
एपिलेप्सीचा उपचार कसा केला जाऊ शकतो?
जीवनशैलीतील बदल आणि औषधांनी अपस्मारावर उपचार करता येतात. एकच अँटीपिलेप्टिक औषध जवळपास 70% प्रकरणांमध्ये फेफरे नियंत्रित करू शकते, जरी कोणतेही एक औषध अपस्माराचे कारण पूर्णपणे दुरुस्त करू शकत नाही.
एक औषध अयशस्वी झाल्यास, दुसरे आणि तिसरे औषधांचे मिश्रण दिले जाते. सर्व औषधांप्रमाणे, AEDS चे देखील दुष्परिणाम आहेत. उदाहरणार्थ, यामुळे तंद्री, चिंता, अतिक्रियाशीलता आणि वजन वाढणे यासारख्या समस्या उद्भवतात.
