असमान शेजाऱ्यांशी कसे निभावून न्याल

* इंजी. आशा शर्मा

विनय डॉक्टर आहे आणि त्याची प्रॅक्टिस चांगल्या प्रकारे सुरू आहे. पण सध्या तो एका वेगळयाच समस्येने त्रासाला आहे. काही वर्षांपूर्वी त्याने घर बांधण्यासाठी एका सरकारी वसाहतीतील भूखंड खरेदी केला होता. त्यावेळी तेथे फारशी वस्ती नव्हती. त्यामुळे तो आपल्या कुटुंबासह वडिलोपार्जित घरातच राहत होता. मात्र आता तेथे वस्ती होऊ लागल्याने त्यानेही तेथे घर बांधण्याचा निर्णय घेतला.

नकाशा बनविण्यासाठी विनय सिव्हिल इंजिनीअर म्हणजे स्थापत्य अभियंत्यासह तेथे गेला तेव्हा रस्त्याच्या दुसऱ्या बाजूला असलेली घरे पाहून त्याची चीडचिड झाली. ती घरे अतिशय अल्प उत्पन्न गटातील लोकांची होती. विनय मनातल्या मनात स्वत:च्या आणि त्यांच्या राहणीमानाची तुलना करू लागला. अशी तुलना करणे त्याच्या बुद्धीला पटत नव्हते, पण मन काही केल्या मान्य करायला तयार नव्हते.

‘‘आजकाल शेजारीपाजारी जाऊन बसण्याइतका वेळ कोणाकडे आहे? ते त्यांचे कमावून खातील आणि आपण आपले. तुम्ही उगाचच त्रास करून घेत आहात,’’ पत्नीने समजावले.

‘‘ही जागा विकून दुसरी घेणे सोपे काम नाही. शिवाय तुझ्याकडे इतका वेळ कुठे आहे? उगाचच दलालांकडे फेऱ्या माराव्या लागतील. सुनेचे म्हणणे योग्य आहे. याच जागेवर घर बांध,’’ वडिलांनी असा सल्ला दिल्यानंतर विनय काहीशा नाराजीनेच घर बांधण्यासाठी तयार झाला.

घराचे बांधकाम सुरू करून काही दिवसच झाले होते. एके दिवशी रस्त्याच्या दुसऱ्या बाजूच्या घरांपैकी एका घरातील माणूस तेथे आला आणि म्हणाला, ‘‘बरे झाले, शेजारी एखादा डॉक्टर असेल तर रात्रीअपरात्री उपयोगी पडेल.’’

हे ऐकताच विनय पुन्हा नाराज झाला.

जसजसे घराचे काम पूर्ण होऊ लागले होते तसा विनयचा उत्साह कमी होऊ लागला होता. जेव्हा कधी तो त्याची चारचाकी गाडी तेथील एका झाडाखाली उभी करायचा तेव्हा कितीतरी मुले गाडीच्या अवतीभवती फिरत. काही गाडीला हात लावून बघत. एखादा खोडकर मुलगा आपल्या महागडया गाडीचे नुकसान तर करणार नाही ना, अशी भीती विनयला सतावत असे.

विनयचे मित्र, नातेवाईक जेव्हा त्याचे बांधकाम सुरू असलेले घर पाहाण्यासाठी येत तेव्हा त्याचा शेजार पाहून कुत्सितपणे हसत. काही जण तर ‘चिखलात उमलले कमळ’ अशी तुलना करून टोमणे मारत.

‘‘आपल्या मुलांनाही यांच्यासारख्या सवयी लागू नयेत, एवढीच अपेक्षा आहे,’’

असे एके दिवशी शेजारच्या मुलांना आपापसांत भांडण करताना पाहून पत्नीने काळजीच्या स्वरात म्हटले. हे ऐकून विनयचा उरलासुरला उत्साहही मावळला. त्याने त्याच दिवशी एका दलालाची भेट घेऊन त्याला घर विकायला सांगितले.

जेव्हा खासगी आयुष्यावर होते अतिक्रमण

सानियाची समस्याही काही छोटी नाही. जेव्हा ती पाश्चिमात्य पेहराव करून स्वत:ची चारचाकी गाडी घेऊन सोसायटीतून बाहेर पडते तेव्हा कितीतरी नजरा तिच्यावर खिळल्या जातात. तिच्यासोबत येणाऱ्या मित्रांची माहिती करून घेण्यासाठीही अनेक जण बरेच उत्सुक असतात. अनेकदा तर पार्टी सुरू असताना एखाद्या शेजाऱ्याचा मुलगा काहीतरी कारण सांगून तिच्या घरात घुसण्याचा प्रयत्न करतो. एकीकडे हे घर विकून दुसरे खरेदी करण्याचे प्रयत्न यशस्वी होत नसल्यामुळे आणि दुसरीकडे खासगी आयुष्यावर अशा प्रकारे शेजाऱ्यांचे अतिक्रमण होत असल्यामुळे तिची मनातल्या मनात घुसमट होत आहे.

काय असतात समस्या?

* शेजारी तुमच्यापेक्षा कमी उत्पन्न गटातील माणसे राहत असतील तर त्यांना पाहून तुम्हाला भेटायला आलेले मित्र, नातेवाईक नाक मुरडतात. अनेकदा बोलण्याच्या ओघात टोमणेही मारतात.

* शेजारी अशीच मुले राहत असल्यामुळे तुमच्या मुलांनी त्यांच्यासोबत खेळणे आणि खेळताना भांडण होणे स्वाभाविक आहे. अशावेळी एकमेकांचे संस्कार, सवयी आदींचे मुलांकडून अगदी सहजपणे अनुकरण केले जाते.

* असमान राहणीमान असल्यामुळे उच्च उत्पन्न गटातील शेजाऱ्यांच्या घरी होणारी पार्टी, कार्यक्रम इत्यादी अल्प उत्पन्न गटातील शेजाऱ्यांसाठी कौतुकाचा विषय ठरते. कुतूहलातून ते अशा कार्यक्रमांवेळी त्यांच्या घरात डोकावण्याचा प्रयत्न करतात. असे वागणे त्यांच्या खासगी आयुष्यावर अतिक्रमण करण्यासारखे ठरते.

* अशा प्रकारच्या कार्यक्रमांसाठी जेव्हा मुले आपल्या अन्य मित्रांसह शेजारी राहणाऱ्या मित्रांनाही आमंत्रण देतात तेव्हा विचित्र परिस्थिती निर्माण होते. दोन्हीही उत्पन्न गटांतील मुलांना एकमेकांसोबत मौजमजा करताना संकोचल्यासारखे होते..

कसे निभावून न्याल?

* येथे कोणालाही लहान किंवा मोठे दाखविण्याचा उद्देश अजिबात नाही, पण हे सत्य आहे की प्रत्येक उत्पन्न गटाचे स्वत:चे असे एक राहणीमान असते. त्यामुळे शेजाऱ्याला त्याची सीमारेषा माहीत असणे योग्य ठरते.

* शेजाऱ्यांनी दिलेल्या भेटवस्तू किंवा पैशांचे पाकीट त्यांच्या समोरच उघडून पाहू नका. यामुळे त्यांना संकोचल्यासारखे वाटेल. शिवाय असे चुकीचे न वागण्यातच तुमच्या मनाचा मोठेपणा दिसून येईल.

* मुले शेजारच्या मुलांसोबत खेळत असतील तर त्यांना रोखू नका. वेळेनुसार  मुले त्यांच्याप्रमाणेच मित्रांची योग्य निवड करतात.

उत्पन्न गटानुसार राहणीमानातील असमानता केवळ शेजारीपाजरीच नव्हे तर कुटुंबातही पाहायला मिळते. हे शाश्वत सत्य आहे की, अशा प्रकारची असमानता समाजाचा एक भाग आहे आणि त्याचा स्वीकार करण्यातच शहाणपण आहे. ज्या प्रकारे कौटुंबिक नाती निभावताना गरजेनुसार कधीतरी झुकावेही लागते त्याच प्रकारचा समजूतदारपणा शेजारीपाजारी वावरतानाही दाखवायला हवा.

चांगले संबंध आणि आनंदाचे काय आहे कनेक्शन

* गरिमा पंकज

अनुभवला नुकतेच मॅनेजर बनवले गेले होते. आता त्याच्या जीवनात एकच गोष्ट महत्वाची होती आणि ती म्हणजे काम. याशिवाय तो आपला वेळ कुठेही खर्च करत नाही. अगदी नाती निभावणं सोडाच पण मित्रांसोबत थट्टामस्करीही करत नाही. सकाळी ऑफिसला निघून जायचा आणि पूर्ण दिवस फायलींमध्ये हरवून जायचा.

रात्री उशिरा घरी परतायचा तोपर्यंत त्याची मुले झोपलेली असायची. पत्नीशीसुद्धा फक्त कामाविषयीच बोलायचा. इतर वेळेस मोबाईल किंवा लॅपटॉपमध्ये व्यस्त असायचा. कालांतराने त्याचं आयष्य नैराश्याने भरून गेलं. ऑफिसचे कलीग्सही त्याच्याशी किनारा करू लागले. पत्नीबरोबर भांडणं होऊ लागले.

सतत चिडचिड करू लागला. एवढा चिढखोर झाला की मुलांचे मस्ती करतानाचे ओरडणेसुद्धा सहन करू शकत नसे आणि म्हणून त्यांच्यावर हात उचली. नेहमी आजारी पण राहू लागला. एके दिवशी अनुभवच्या डॉक्टर मित्राने त्याला चांगल्या संबंधाची गरज आणि मानसिक आनंदाचा आरोग्यावर पडणारा प्रभाव याविषयी विस्तीर्ण माहिती दिली. त्याला जीवन जगण्याचा योग्य मार्ग शिकवला. तेव्हा अनुभवलाही कळून चुकले की नातेसंबंधात कटकट करून तो कधीही पुढे जाऊ शकत नाही. वेळोवेळी झाडांप्रमाणे नात्यांचेही प्रेम आणि विश्वासाच्या पाण्याने पोषण करणे गरजेचे आहे.

या गोष्टी लक्षात घेतल्या तर नातेसंबंध आणि जीवनात प्रेम टिकून राहील.

जीवनाला खूप गंभीरपणे घेऊ नका

काही लोक जीवनाला एवढे गंभीरपणे घेतात की ते जीवनातील लहानमोठे चढउतारही स्वीकारू शकत नाही आणि डिप्रेशनमध्ये जातात, याउलट व्यक्तिचे व्यक्तित्व असे असायला हवे की मोठयांहून मोठे वादळसुद्धा मनाला विचलित करू शकणार नाही. लोकांशी वाद घालण्यापेक्षा गोष्टींना हसून टाळायला शिकले पाहिजे. यामुळे नात्यांमध्ये कधी वितुष्ट येत नाही आणि आपल्यातील प्रसन्नतासुद्धा कायम टिकून राहते.

थँकफुलनेस आवश्यक

एका अभ्यासानुसार आपण ज्या गोष्टींसाठी दुसऱ्यांचे आभारी आहात त्या गोष्टी एका डायरीत किंवा मोबाईलमध्ये लिहून ठेवल्याने मनात एक वेगळा आनंद निर्माण होतो. असे करणे परस्पर नातेसंबंधांसह आरोग्यासाठीही खूप फायद्याचे असते. बऱ्याच वेळा आपण कोणा व्यक्तीच्या त्या गोष्टींवर लक्ष्य केंद्रित करु लागतो, जेव्हा त्याने आपल्याशी वाईट वर्तणूक केली. यामुळे आपली वागणूकही त्याच्याशी कठोर होऊन जाते. यामुळे नात्यांमध्ये कटुता येण्याची दाट शक्यता असते. अशावेळेस लिहिलेल्या त्या जुन्या गोष्टीं वाचाव्याते जेव्हा त्याने आपली मदत केली होती, काही चांगले केले होते.

‘पर्सनल रिलेशनशिप’ नावाच्या जर्नलमध्ये प्रकाशित एका अभ्यासानुसार तसे कपल्स जे आपल्या रिलेशनशिपमध्ये एकमेकांप्रति थँकफुलनेस कायम बाळगतात, त्यांच्यात डिवोर्स कमी होतात.

प्रगाढ नाते आवश्यक

जेव्हा आपण एखाद्याशी कपटीपणा न करता हृदयापासून जोडलेले असता, त्याच्या सुख-दु:खाला आपले मानत आणि आपल्या हृदयाची प्रत्येक गोष्ट त्याच्याशी शेअर करतो, तेव्हा आपले मन खूप हलके होते. आनंदी राहण्यासाठी अशाप्रकारचे प्रगाढ नाते बनविणे गरजेचे आहे, कारण जेव्हा आपण काही लोकांशी मनापासून जोडलेले असता.

सोशल मिडियाचा वाढता हस्तक्षेप

कामात व्यस्त राहण्याबरोबरच आजकाल नात्यांमध्ये येणाऱ्या दुराव्याचे खास कारण लोकांच्या जीवनात सोशल मिडियाचा वाढता हस्तक्षेपही आहे. आजकाल लोक गॅझेटच्या जगात एवढे मग्न असतात की त्यांना आपल्या जवळपास बसलेल्या लोकांची पण पर्वा राहत नाही. आजकाल काल्पनिक जगतातील नाते खऱ्या नाते-संबंधावर वरचढ ठरू लागले आहे. ते अशाप्रकारे बिझी तर आहेत पण प्रसन्न नाहीत. खरी प्रसन्नता आणि आरोग्याचे रहस्य जाणून घेण्यासाठी हार्वर्ड युनिव्हर्सिटीच्या वैज्ञानिकांनी आतापर्यंतचे सगळयात विस्तारित आणि लांबलचक संशोधन केले.

‘हार्वर्ड स्टडी ऑफ एड्ल्ट डेव्हलपमेंट’ नावाचा हा अभ्यास १९३८ पासून सुरु झाला. ज्यात ८०० पेक्षा जास्त लोकांच्या जीवनाच्या प्रत्येक पैलूंचा व्यापक अभ्यास केला गेला. जवळपास ८ दशके चाललेल्या या अभ्यासात ३ समुदायाच्या लोकांना जोडले गेले. पहिल्या समुदायात २६८ उच्च शिक्षित हार्वर्ड ग्रॅज्युएट्स होते, दुसरा समुदाय ४५६ लोकांचा होता, जो बोस्टनजवळील परिसरातील मुलांचा होता. हे प्रतिकूल परिस्थितीत राहत होते.

येथे चांगल्या संबंधाचा अर्थ गहन आणि बळकट नात्यांशी आहे. एकटेपणा आपले दु:ख आणि डिप्रेशनला वाढवतो. याउलट नात्यांतील मधुरता दु:खांना कमी करण्यास सहाय्यक ठरते. नातेसंबंध खूप सारे असावेत हे गरजेचे नाही, पण जे कुठले नाते असावे ते बळकट आणि गहन असावे.

या, जाणून घेऊया कसे नात्यांना बळकट बनवले जाऊ शकते.

माफ करायला शिका

विनाकारण कोणाबद्दल आपल्या हृदयात कटुता ठेवण्याची सवय न केवळ नात्यांना कमकुवत बनवते तर त्याचबरोबर आपल्या मानसिक आरोग्यासाठीसुद्धा धोकादायक असते. अशा स्थितीत उत्तम हे आहे की आपण सर्व हेवेदावे विसरून हृदयापासून लोकांना माफ करायला शिका. यामुळे मनाला आराम आणि जीवनात उत्साह टिकून राहतो.

धोका देऊ नका

नात्यांमध्ये रुपये-पैसे, शंका घेणे इत्यादींना थारा देऊ नका. प्रेम मोठ्या मुश्किलीने होते. नाते खूप हळुवारपणे बळकट होत असते. जर आपण समोरच्यांशी काही रुपयांसाठी बेईमानी केलीत, त्याच्या विश्वासाला तोडले तर मग त्याच्याबरोबर आपल्या नात्याचा गोडवा राहणार नाही. आपण त्या व्यक्तीला गमावून बसतो. खुद्द आपल्यालासुद्धा कधी न कधी या गोष्टीची जाणीव जरूर होते की आपण त्याच्याशी चुकीचे वागलो आहोत.

मदत करायला शिका

जीवनाने आपणास जे काही दिले आहे त्याचा उपयोग लोकांच्या मदतीसाठी करा. स्वत: पुढे या आणि जेवढी शक्य होईल तेवढी दुसऱ्यांची मदत करा. यामुळे आपल्या मनाला प्रसन्नता लाभते. कधी आपण केलेल्या कामाचा राग आळवू नये, एखाद्याला मदत करून विसरून जा. अशा व्यक्तींशी सगळे नाते बनवू इच्छितात.

आपल्या अहंकाराला आपल्या मार्गात येऊ देऊ नका

नात्याच्या बंधनाला आपल्या इगोपायी तोडू नका. नात्यात कोणी छोटा किंवा मोठा नसतो. कोणाच्या पुढे झुकल्याने जर नातेसंबंध टिकून राहत असतील तर याच्यात काही वाईट नाही. कारण रुपये-पैसे यापेक्षा मौल्यवान नातेसंबंध असतात. कोणाच्या यशावर आनंदी होण्याऐवजी आपण चिडू लागलात, त्याला हीन वागणूक देण्याचा प्रयत्न करू लागलात तर समजून जा आपण जीवनाची सगळयात महत्वपूर्ण संपत्ती अर्थात त्या नात्याला गमावणार आहात.

आशा-अपेक्षा कमी ठेवा

नेहमी आपण आपल्या जवळच्या लोकांकडून गरजेपेक्षा जास्त अपेक्षा बाळगतो. पण जर त्या पूर्ण न झाल्यास हृदयात आंबटपणा निर्माण होतो. मग आपण नात्याला नियमानुसार जगत नाहीत. आशा-अपेक्षामुळे आपण दुखी होतो आणि नात्यांत वितुष्टता येते. यासाठी उत्तम हे आहे की आपण आपल्याकडून कोणत्याही नात्याला आपले सर्वस्व द्यावे, पण समोरच्यांकडून कुठल्या बदलाची इच्छा ठेवू नये.

या सर्व गोष्टींबरोबरच आपल्या व्यस्त दिनचर्येतून थोडा वेळ आपल्यासाठी अवश्य काढावा. यामुळे जेथे नात्यांमध्ये जिवंतपणा कायम राहतो, तेथेच मनसुद्धा आनंदीत राहते आणि तेव्हा आपण आपले काम डबल उत्साहाने करू शकतो.

आनंदी नात्यांचा वारसा

* मदन कोथुनिया

पतिपत्नी यांचे आपसातील संबंध सुरळीत असणे हे फक्त दांपत्य जीवनासाठीच नाही तर आदर्श कुटुंबासाठीही गरजेचे आहे. इथूनच मुले शिकतात मधुर वाणी, समतोल वर्तन आणि ताळमेळ, ज्यामुळे त्यांचेही वैवाहिक जीवन आश्चर्याने व्यापते. तुम्ही दिला आहे का मुलांना हा वारसा?

तुम्ही एक गृहिणी आहात का आणि गोंडस मुलांची आईसुद्धा? मग तर आपल्या मुलांचे भविष्य उज्ज्वल व्हावे असे नक्कीच तुम्हाला वाटत असेल. पण याची योग्य पद्धत काय हे माहीत आहे का तुम्हाला? मुलांचे भावी आयुष्य सुखी असावे. यासाठी आईवडिलांचे नाते आपसात प्रेमपूर्ण असणे अत्यंत आवश्यक आहे.

तुम्हा उभयतांमध्ये जेवढे प्रेम, सन्मान असेल, मुलंही त्यांच्या वैवाहिक आयुष्य तितक्याच आनंदाने जगतील. शेवटी प्रत्येक गोष्ट जे तुमच्याकडूनच शिकणार आहेत. चला तर मग, या दांपत्य जीवनात गोडवा आणण्यासाठी जाणून घ्या काही बाबी :

लग्नाला प्राधान्य द्या

नेहमी लक्षात ठेवा की लग्नाला महत्त्व देणे गरजेचे आहे. थोडीशी चूकही महागात पडू शकते. लहान लहान बाबींमध्ये एकमेकांची बाजू घ्या, प्रेम दर्शवा. जेव्हा पती ऑफिसला जायला निघतील, तेव्हा दृष्टीआड होईपर्यंत त्यांना पाहात राहा. पतिनेही विनाकारण कधीतरी पत्नीला भेटवस्तू आणावी. यामधून मुलांना शिकायला मिळेल की पतिपत्नी एकमेकांसाठीच बनलेले असतात.

काही क्षण असावेत खाजगी

मुले झाली म्हणजे असे नाही की, तुमचे खाजगी आयुष्य संपुष्टात आले. सायंकाळी पती जेव्हा घरी परततात, तेव्हा मुलांसोबत वेळ घालवल्यानंतर १०-१५ मिनिटे खाजगी बोलण्यासाठी ठेवावीत. मुलांनाही स्पष्ट सांगावे की ही वेळ मम्मीपप्पांसाठी राखीव आहे. यावेळी तुम्ही दोघांनी सोबत राहा व मुलांना त्यांच्या कामात व्यग्र राहू द्या. १०-१५ मिनिटे केवळ आपल्याविषयी बोला.

दोघांनीही बाहेर जावे

पतिपत्नींनी एकत्र वेळ व्यतित करणे त्यांना नवी उर्जा मिळवून देते. मुले झाल्याने जबाबदाऱ्यांनी वेढून जाऊन हा आनंद गमावू नका. मुलांना घरी ठेवून तुम्ही बाहेरही फिरायला जावे. मुले जर लहान असतील तर तुम्ही शेजाऱ्यांची किंवा नातेवाईकांची मदत घ्यावी.

जर खूप खर्च होतो असे वाटत असेल तर कॉफी किंवा स्नॅक्स किंवा मग आवडत्या पुस्तकाच्या दुकानात जावे. जर आठवड्यात शक्य नसेल तर महिन्यातून एकदा तरी मुलांना घरी सोडून एखाद्या रात्री बाहेर पडा. यामुळे नक्कीच वैवाहिक आयुष्यात गोडवा येईल.

टीव्हीशी नाते तोडा

जर संध्याकाळ होताच तुम्हाला टिव्हीला चिकटायची सवय असेल तर तुमचे रूटीन बदला. ही सवय तुमचे दांपत्य जीवन नीरस बनवून टाकेल. टिव्ही पाहण्याऐवजी तुम्ही दुसरा एखादा छंद जोपासा आणि पुस्तकांवर वगैरे चर्चा करा. मुलांनाही हीच सवय लावा की रात्री जेवणानंतर मम्मीपापा थोडे फिरून येतात.

प्रत्येक क्षण आठवणीत ठेवा

प्रत्येक दिवस सोबत घालवणे तर पतिपत्नीला शक्य होत नाही. पण दिवसभरातील ही दरी नष्ट करण्यासाठी काही प्रयत्न तर नक्की करता येतील. जर पतिच्या ऑफिसमध्ये काही महत्त्वाचा प्रोजेक्ट सुरू असेल तर संधी मिळताच फोनवर खुशाली विचारा. पतिनेही दिवसातून एकदा फोन करून पत्नीची जरूर चौकशी करावी.

जे वाटते ते दाखवून द्या

थोडा विचार करा की तुमच्या जोडीदारामध्ये कोणत्या बाबी इतरांहून वेगळ्या आहेत. त्यांची कुठली वैशिष्ट्य तुमचे मन जिंकतात आणि घर आनंदी राखतात. आता वेळ न दवडता यादी तयार करा आणि जोडीदाराचे यासाठी आभार मानायला विसरू नका. मुलांसमोर त्यांच्या चांगल्या बाबींचा उल्लेख करायलाही विसरू नका.

खेळाखेळामध्ये प्रेम वाढवा

खेळ मुलांचा असो की मोठ्यांचा, तो चमत्कार साधतो. एक चांगला खेळ क्षणांतच नात्यांना गहिरे करतो. मग तुम्ही एकमेकांसाठी एखाद्या चांगल्या खेळाची निवड करावी. तुम्ही दोघांनीच खेळावे किंवा मुलांनाही सहभागी करून घ्यावे. अशाच छोटयामोठ्या क्लृरत्या कुटुंबात आपलेपणा वाढवतील.

नाविन्य टिकवावे

प्रत्येक जुन्या वस्तूमध्ये शिळेपणा जाणवतो. पण तुमच्या प्रेमाची अशी अवस्था आवडेल तुम्हाला? नाही ना? मग लहानमोठ्या खोड्या सुरू ठेवाव्यात. त्या ठिकाणी फिरायला जावे, जिथून तुमच्या वैवाहिक जीवनाची सुरूवात झाली होती. त्या बागेत किंवा रेस्टॉरंटमध्ये काही तास घालवल्याने तुमच्या गोड आठवणींना उजाळा मिळेल आणि तुमच्या आयुष्यात गोडवा निर्माण होईल.

पुन्हा एकदा

लग्नाला ५-१० वर्ष झाली, तरी काय? पुन्हा एकदा निघा दुसऱ्या मधुचंद्रासाठी. मुलांना आजीआजोबांकडे सोपवा आणि विसरून जा सर्व जबाबदाऱ्या. जर काही दिवसांचा वेळ नाहीच काढू शकलात तर कमीत कमी विंकेडला तरी घराबाहेर राहा. एकाच शहरात थांबा हवे तर, पण रात्र बाहेरच व्यतित करा आणि लक्षात ठेवा की तिथे घरातील बाबींचा उल्लेखही होता कामा नये.

आपली स्वप्नं वाटून घ्या

वर्षातून एकदा तुम्ही पतिपत्नीने घरातून बाहेर पडून आपल्या स्वप्न आणि ध्येयाविषयी जरूर चर्चा करावी. एखादा दिवस ठरवावा. उदा, नवे वर्ष किंवा लग्नाचा वाढदिवस. दरवर्षी या दिवशी डिनरला बाहेर जावे आणि आढावा घ्यावा की तुम्ही काय मिळवले, काय गमावले अन् काय मिळवायचे आहे? तुमच्या भविष्याची सोनेरी स्वप्नं विणा आणि सोबतच आपल्या ध्येयाकडे वाटचाल करा. तुमची मुले, तुमच्या या जीवनाकडे पाहण्याच्या दृष्टीकोनातून आपले भविष्य कसे घडवायचे ते शिकतील.

जे प्रेमाने व्यतित कराल तेच आयुष्य आहे, या विश्वासासह, आपल्या मुलांसाठी आदर्श बना आणि आयुष्य आनंदाने जगा.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें