मला क्षमा कर

कथा * सुशीला दानवे

दुपारपासूनच पाऊस लागला होता. थांबायचं नाव घेत नव्हता. घरात शांतता होती. खोलीत तर विशेषच नमिताला कधी कधी अशी शांतता हवीशी वाटायची. रेडिओ, टीव्ही, डेक सगळं बंद करून आपल्याच विचारात मग्न राहायला तिला आवडायचं.

आपल्यातच मग्न असताना तिला वाटलं शेजारच्या खोलीत काही आवाज झाला. लक्षपूर्वक पुन्हा ऐकलं. नंतर काहीच आवाज आला नाही. आपल्याला एकटेपणाचं भय वाटलं की काय असं तिच्या मनात आलं. पावसामुळे बाहेरही अंधारून आलं होतं?

नमितानं खिडकीतून बाहेर बघितलं, त्याचवेळी पुन्हा तिला काहीतरी आवाज ऐकू आला. अंधारातच तिनं सर्वत्र नजर फिरवली. तिनं दार बंद करताना व्यवस्थित बंद केल्याचं तिला आठवत होतं. चुकून कडी घालायची राहिली का?

घराबाहेर पडताना आईनं बजावलं होतं, ‘‘घराच्या खिडक्या, दारं नीट बंद कर हं.’’

तिनं हसून आईला ऐकवलं होतं, ‘‘अगं मी आता काही लहानशी मुलगी नाहीए. वकील झालेय. पीएचडी करतेय. ज्युडो-कराटे शिकलेय. एखाद्या गुंडाला सहज लोळवीन.’’

तरीही आईनं बजावलं होतं, ‘‘तू एक मुलगी आहेस, स्त्री आहेस, मुलीला अब्रू जपावी लागते. समाजाला भिऊन राहावं लागतं.’’

‘‘आई, तू अजिबात काळजी करू नकोस. मी स्वत:ची नीट काळजी घेईन,’’ तिनं आईला आश्वस्त केलं.

आज तर ती घराबाहेरच गेली नव्हती. आईबाबा घराबाहेर पडले त्याला काही तासच झाले होते. ती असा विचार करते आहे तोवर तिला पुन्हा घरात कुणीतरी वावरतंय असा भास झाला. तिनं दिवा लावला. पण वीज गेली होती. तिला एकदम भीती वाटली.

ती मेणबत्ती घ्यायला उठली, तेवढ्यात वीज आली. पाऊस अजूनच जोरात कोसळू लागला. कदाचित पावसाच्याच आवाजानं तिला भास झाला असावा. अंधारामुळेही भीती वाढतेच. आत्ता फक्त सायंकाळचे सात वाजले होते.

तहान लागली होती, म्हणून नमिता उठली. स्वयंपाक घरात जाऊन तिनं तिथला दिवा लावला अन् फ्रीजकडे वळली अन् नकळत किंचाळली. ‘‘कोण आहेस तू?’’ कशीबशी ती बोलली.

काळ्या फडक्यात चेहरा झाकलेला तो कोणी पुरूष होता. त्यानं नमिताच्या तोंडावर हाताचा तळवा दाबून धरत धमकी दिली, ‘‘ओरडू नकोस. परिणाम वाईट होईल.’’ त्याचा हात ढकलत नमितानं म्हटलं, ‘‘काय हवंय तुला? कोण आहेत तू?’’

‘‘मूर्ख मुली…एखाद्या तरूण पुरूषाला तरूण मुलीकडून काय हवं असतं? बरेच दिवस तुला बघत होतो. आज संधी मिळाली.’’

त्याच्या हातातून स्वत:ला सोडवून घेत नमितानं त्याला म्हटलं, ‘‘बडबड बंद कर. मी तुला घाबरत नाही. ताबडतोब इथून चालता हो. मी पोलिसांना बोलावतेच.’’ पण ती फोनपाशी पोहोचण्याआधीच त्यानं तिला धरलं अन् उचलून पलंगावर टाकलं. तो तिचे कपडे फाडायचा प्रयत्न करत असतानाच नमिता त्याला चावत, बोचकारत होती. तिनं आपल्या दोन्ही पायांनी त्याच्या मांड्यांच्या मधोमध एक जबरदस्त प्रहार केला. तो एकदम कळवळला. दूर जाऊन पडला. विजेच्या वेगानं उठून नमिता खोलीबाहेर धावली. तिनं खोलीचा दरवाजा बाहेरून बंद करून घेतला. नमितानं ड्राँइंगहॉलमधून पोलिसांना फोन केला. पोलिसही लगेच आले. पण खोलीचं दार उघडलं, तेव्हा खोलीत कोणीत नव्हतं. खिडकीचे गज वाकवून तो धटिंगण पसार झाला होता. खोलीतल्या एकंदर अवस्थेवरून नमितानं किती जोरदार प्रतिकार केला होता हे सहज कळत होतं.

आईबाबांना कळवताच तेही टॅक्सीनं ताबडतोब आले. आईच्या गळ्यात पडताच नमिताला रडू फुटलं.

तिच्या चेहऱ्यावर हातापायावर ओरखडे होते. मुक्कामाराचे निळे डाग होते.

नमितानं आईवडिलांना, पोलिसांना पूर्ण हकीगत सांगितली. ‘‘आई, माझं ज्युडोकराटेचं ट्रेनिंग माझ्या कामी आलं. मीही त्याला सणसणीत लाथ घातली. चावले, बोचकारलं…स्वत:ला सही सलामत वाचवू शकले.’’ नमिता आता सावरली होती.

पण प्रेसला कशी, कोणी विकृत बातमी दिली, कुणास ठाऊक. वणवा पसरावा तशी बातमी पसरली. मुलीवर बलात्कार झाल्याची बातमी. आईवडिल हादरले…खरंच बलात्कार झाला का? नमितानं तर तसं सांगितलं नाही.

नमितानं आईवडिलांना सांगितलं, ‘‘माझ्यावर विश्वास ठेवा. बातमी कुणी, कशी दिली मला ठाऊक नाही, पण तसं काहीच घडलं नाहीए. मीच त्याला धडा शिकवलाय. माझ्यावर विश्वास नाही का?’’

आईबाबा अजूनही घाबरलेले, चिंताक्रांत होते. ‘‘ही बातमी घरोघरी वाचली जात असेल…आमच्या मुलीबद्दल लोक काय काय बोलतील…मला फार भीती वाटतेय,’’ आई बाबांना म्हणत होती.

तेवढ्यात फोनची घंटी वाजली. लोक सहानुभूती दाखवत होते. दु:खात सहभागी असल्याचं सांगत होते.

‘‘आम्हाला आमच्या मुलीच्या कतृत्त्वाचा अभिमान वाटतोय. तिनं त्या धटिंगणाला धडा शिकवला. पेपरनं चुकीची बातमी दिली आहे,’’ आई बाबा प्रत्येकालाच सांगत होते.

सायंकाळ होता होता योगेशचा फोन आला. त्याच्या मुलाशी नमिताचं लग्न ठरलं होतं. डिंसेंबरमध्ये लग्न व्हायचं होतं.

‘‘पेपरला बातमी वाचली. वाईट वाटलं. मी नंतर फोन करतो.’’

त्यांच्या बोलण्याच्या एकूण पद्धतीवरून बाबा घाबरले, विचलित झाले. आईला म्हणाले, ‘‘पेपरच्या या बातमीनं आपला सत्यानाश केलाय. योगेशजींचा फोन होता. त्यांच्या बोलण्याची पद्धत विचित्र वाटली. ते म्हणाले, ‘‘तुम्ही आता वाईट मन:स्थितीत असाल, मी तुमचा त्रास वाढवत नाही…नंतर बोलतो.’’

पोलीस आणि मिडियावाले घरी येतच होते, ‘‘आम्ही नमिताचा इंटरव्ह्यू घेऊ इच्छितो.’’

‘‘इतकं गलिच्छ खोटं नाटं छापूनही समाधान झालं नाही का? मुलीनं स्वत:ला वाचवलं, त्या दुष्टाला हाणलं ते पुरेसं नाही का?’’

मिडियावाले मुकाट झाले. पण पोलीस म्हणाले, ‘‘तसं नाही सर, आम्हाला गुन्हेगार पकडायचा आहे. नमिता मॅडमनं त्याला ओळखायला आम्हाला मदत करावी अशी आमची इच्छा आहे.’’

‘‘पोलिसांना बोलावून तू फार मोठी चूक केली आहेस पोरी, किती त्रास होतोय,’’ वैतागून बाबा म्हणाले.

‘‘पण बाबा, अन्यायाला वाचा फोडायला हवी असं तुम्हीच म्हणता ना?’’ नमितानं त्यांना शांत करत म्हटलं. ‘‘खरं काय घडलं ते मी तुम्हाला सांगितलं आहे. माझ्यावर विश्वास ठेवा ना?’’

‘‘नाही गं पोरी, नाही. केस फाइल करून तू घोळ केला आहेस. त्याचे परिणाम बघते आहेस ना? सगळीकडे बातमी पसरली आहे. अशा घटनांची वाच्यताच करायची नसते.’’

बाबांचं बोलणं ऐकून नमिताला गरगरायला लागलं. ‘‘हे काय बोलताय बाबा? सत्यवीर कर्मवीर असलेल्या माझ्या बाबांच्या मनात असले विचार असतील असं वाटलं नव्हतं मला. तुम्ही मला अन्याय, अत्याचार लपवायला सांगताय? बाबा, तुम्हीच म्हणायचा ना, की मी माझ्या मुलींना हुंड्यात देणार आहे उच्च शिक्षण, उच्च विचार, निर्भयता अन् अन्यायाविरूद्ध बोलायची, लढायची ताकद अन् आज मी पूर्ण क्षमतेनं शरीरबळ, आत्मबळ वापरून स्वत:ला सिद्ध केलंय तर माझं कौतुक करण्याऐवजी, मला आधार देण्याऐवजी माझा धिक्कार करताय? लोकांच्या बोलण्याला घाबरता? स्वत:च्या मुलीवरच अविश्वास दाखवताय? ’’

ग्वाल्हेरच्या मेडिकल कॉलेजात शिकणारी नमिताची धाकटी बहिण रीतिका घरी आली होती. तिनं मिठी मारून ताईचं कौतुक केलं. तिच्या येण्यानं, तिच्या धीरानं थोडं बरं वाटलं.

आईबाबांना वाटणारी भीती शेवटी खरी ठरली. फोनवरच योगेशजींनी अत्यंत नम्रपणे पण ठामपणे नमिता आणि प्रांजलचं लग्न मोडल्याची बातमी सांगितली. त्यांच्यावर जणू वजाघात झाला. आई नमितावरच ओरडली, ‘‘स्वत:च्या शौर्याची अशी दवंडी पिटवून काय मिळालं तुला? सुरक्षित राहिलीस, तेवढं पुरेसं नव्हतं? विनाकारण ठरलेलं लग्न मोडलं…’’

‘‘बरं झालं ना आई, त्यांची संकुचित विचारसरणी आधीच कळली ते. लग्नानंतर असं काही घडलं असतं तर त्यांनी माझ्यावर विश्वास ठेवला असता का? पण त्यांना तरी कशाला दोष द्यायचा? माझीच माणसं जिथं मला परकी झालीत, तिथं इतरांचं काय?’’ बोलता बोलता तिचा कंठ दाटून आला.

नमिताला कळत नव्हतं की तिचं पुढचं आयुष्य कसं जाणार आहे. अविश्वासाचं मळभ दाटून आलेलं. तिच्या बोटात अजूनही साखरपुड्याची अंगठी होती. ती अंगठी प्रांजलनं तिच्या बोटात घातली, तेव्हा त्याचा झालेला स्पर्श, त्यातील प्रेम, आपुलकी, त्यामुळे देहावर उठलेलं रोमांच…सगळं सगळं खोटं होतं का? किती स्वप्न बघितली होती तिनं. अजूनही ती हिऱ्याची अंगठी तिच्या अनमिकेत होती. पण या क्षणी तिला त्या हिऱ्याची बोच असह्य वाटली. नाती इतकी तकलादू असतात का? न घडलेल्या घटनेमुळे ती तुटतात?

या एका घटनेनं विश्वासाची भावना पार धुळीला मिळाली. प्रांजलच्या आईवडिलांचं जाऊ दे. त्यानंतरही निदान एकदा भेटायचं, बोलायचं, सत्य जाणून घ्यायचं? तोही इतक्या क्षुद्र मनोवृत्तीचा निघावा?

आज आठ दिवसांनी नमिता घराबाहेर पडत होती. युनिव्हर्सिटीत जाऊन बघायचं होतं. मित्रमैत्रिणी, शिक्षक, सहकारी कशी काय प्रतिक्रिया देतात.

तिला आवरून घराबाहेर पडताना बघितलं अन् आई बोललीच, ‘‘अगं, इतक्यात अशी तयार होऊन बाहेर पडू नकोस. घटना जरा जुनी झाली की लोकांना विसर पडतो.’’

नमिता संतापलीच, ‘‘कोणती घटना? काय झालंय? तू विनाकारण का माझ्या मागे असतेस आई? अगं असं वागून तू मला किती दुखावते आहेस, हे कळतंय का तुला? तुझं सगळं प्रेम, माया, ममता कुठं गेली गं?’’ अन् मग शांत होऊन ती म्हणाली, ‘‘आई, जे होईल ते सोसायला मी समर्थ आहे. तू उगीच माझी काळजी करू नकोस.’’

युनिव्हर्सिटीत सगळ्यांनीच तिच्या धाडसाचं कौतुक केलं. कुणालाही तिच्यावर अविश्वास दाखवावा असं वाटलं नाही. नमिता सुखावली. तिनं पीएचडीचा प्रबंध पूर्ण केलाच होता. लवकरच तिला डॉक्टरेट मिळणार होती. आता तिनं प्रशासनिक सेवेच्या परीक्षेसाठी कंबर कसली. समाजात स्वत:ला सिद्ध करायला पॉवरही हवीच.

जे ठरवलं ते मिळवायचं हा तिचा स्वभाव होता. तिनं कठोर परिश्रम केले अन् पेपरमध्ये पहिल्या पानावर बातमी छापून आली. ‘भारतीय प्रशासनिक परीक्षेत डॉ. नमिता साठे यांना प्रथम क्रमांक मिळाला.’

आता तिचे प्रचंड कौतुक सुरू झाले. आईबाबाही आनंदले. पण तिला जवळ घेऊन कौतुक करू शकले नाही. त्यांच्यात पडलेली दरी साधली जात नव्हती. ज्या क्षणी तिला आधाराची अत्यंत गरज होती, तेव्हाच त्यांनी तिला दूर लोटली होती हे शल्य नमिताही विसरू शकली नव्हती.

उत्तम अधिकारी म्हणून ती नावाजली जात होती, पण तरीही कुठंतरी काहीतरी खटकत होतं. काय ते तिला समजत नव्हतं. तिला लक्षात आलं, त्या काळात तिनंही स्वप्नं बघितलं होतं, उत्तम पत्नी, उत्तम गृहिणी, उत्तम सून, उत्तम आई होण्याचं. आपलं प्रेम, आपल्यातली माया, ममता तिला आपल्या कुटुंबावर उधळायची होती. पण ते झालंच नाही. कधीमधी रात्रीच्या अंधाऱ्या एकांतात ती रडून घ्यायची. आपल्या भावनांना वाट करून द्यायची. पण आता तिला नाती गोती नको होती. तिचा विश्वासच उडाला होता.

पण तिला खूप स्थळं सांगून येत होती. आईवडिल लग्न करण्यासाठी सतत दबाव आणत होते. स्थळ नाकारू नये म्हणून विनवत होते. पण तिने स्पष्टच सांगितलं, ‘‘या विषयावर पुन्हा बोलायचं नाही. मला संसार करायला वेळ तरी कुठं आहे? मी अशीच सुखात आहे.’’

पण कधी कधी कथा कांदबरी किंवा सिनेमात शोभावेत असे प्रसंग आपल्या आयुष्यात घडतात. कामाच्या निमित्तानं नमिताला खूप प्रवास करायला लागायचा. एकदा अशीच ती दिल्लीला निघाली होती. सामान व्यवस्थित लावून तिनं वाचायला सुरूवात केली.

गाडी सुटायला काही क्षणांचा अवधी असतानाच कुणी प्रवासी डब्यात चढले अन् सामान नीट लावू लागले. सहजच नमिताचं लक्ष गेलं. ती दचकलीच! तो प्रांजल होता. क्षणांत तिनं निर्णय घेतला, आपली जागा बदलायला हवी.

त्याच क्षणी प्रांजलचंही तिच्याकडे लक्ष गेलं. त्याचा चेहरा आनंदानं उजळला. कुठलीही प्रस्तावना न करता तो एकदम म्हणाला, ‘‘मला याच चमत्काराची प्रतीक्षा होती नमिता…मी वाट बघत होतो आपल्या भेटीची.’’

नमितानं काहीच प्रतिक्रिया दर्शवली नाही. पण प्रांजल मात्र आपली बाजू मांडण्यासाठी उतावीळ आणि आग्रही होता.

नमिताला बोलायची संधी न देता तो बोलू लागला, ‘‘तू यू.पी.एस.सीत पहिली आलीस त्या दिवशीच खरं तर तुझं अभिनंदन करायचं होतं. पण माझं धाडस झालं नाही. मी तुझा अपराधी आहे. मी भ्याड, भित्रा होतो गं…पण मीही तुझ्यासारखीच मेहनत घेतली अन् प्रशासनिक अधिकारी झालो. मनात होतं, आपली नक्की भेट होईल. तसे आज भेटलो, मला क्षमा कर. तू धाडसी आहेस. मी मात्र कमी पडलो…’’ त्याच्या देहबोलीत, चेहऱ्यावर, बोलण्यात पश्चात्ताप अन् क्षमायाचना होती.

‘‘माझ्या आईनं बाबांना सांगितलं की तिला अशी धाडसी सून नकोय. सरळसाधी संसार करणारी सून हवीय. शेवटी बाबांना फोन करावा लागला. मी तुला भेटायला येणार होतो, पण आईनं ‘जीव देईन’ अशी धमकी दिली. शेवटी मी ही सांगितलं ठिक आहे. मी आत्ता भेटत नाही, पण मी कुठल्याही मुलीशी लग्न करणार नाही. मनात ठरवलंच होतं की तुझ्याशिवाय माझी पत्नी इतर कुणी असूच शकत नाही. माझ्या प्रतिज्ञेमुळे आईही गोंधळली आहे. तिला आता आपली चूक उमगली आहे. पण तरीही मी तुला भेटायचं धाडस करू शकलो नाही.’’

नमिता दगडी मूर्तीसारखी निश्चल बसली होती. खरं तर तिला प्रांजलला सांगायचं होतं की तिचं हृदय आता कोरडं वाळवंट आहे. प्रेमाचे झरे पार आटले आहेत. स्त्रीसुलभ प्रेमळपणा, सौम्यपणा, साधेपणा सगळं आता ती विसरली आहे. प्रांजलनं यापुढे तिच्याशी संपर्क करू नये. पण ती काहीच बोलली नाही.

प्रांजलच्या बोटात आजही साखरपुड्याची अंगठी होती. प्रांजलने खरोखर आपलं हृदय तिच्यापुढे उघडं केलं होतं. पुढला प्रवास नि:शब्दपणेच झाला.

त्यानंतरच्या आठवड्यात नमिता ऑफिसातून घरी आली, तेव्हा प्रांजलचे आईवडिल ड्रॉइंगरूममध्ये बसलेले तिला दिसले. किती तरी वर्षांत आईनं उत्साहानं, प्रेमानं उच्चारलेले शब्द तिच्या कानावर आले, ‘‘नमिता, अगं, बघ तरी कोण आलंय…’’

‘‘या दोघांनीच ही किमया केलीय बहुतेक. तरीच आईच्या मनातलं किल्मिष नाहीसं झालंय.’’ मनांतल्या मनात म्हणत नमिता त्यांच्यासमोर येऊन उभी राहिली. आयुष्यातत त्यांची तोंडं बघणार नाही असं तिनं ठरवलं होतं, त्याच माणसांना तिला सामोरं जावं लागलं.

प्रांजलची आई पटकन् उठली. नमिताचे हात आपल्या हातात घेऊन तिनं नमिताला शेजारी बसवलं. तसेच तिचे हात धरून ती म्हणाली, ‘‘मला क्षमा कर मुली. तुझ्यासारखी हिरकणी आमच्या नशिबानं लाभली होती, पण आम्हालाच पारख करता आली नाही. आमचं चुकलं माझ्या मुलाचं दु:ख, त्याचा संताप मला बघवत नाहीए. माझं अज्ञान, माझा अहंकार, माझी चूक या सगळ्याचं प्रायश्चित्त माझ्या मुलाला भोगावं लागतंय. मी तुझी अपराधी आहे, माझा मुलगा नाही. मला एक संधी दे…मी क्षमा मागते तुझी,’’ बोलता बोलता त्या खूपच भावनाविवश झाल्या. प्रांजलच्या वडिलांच्याही चेहऱ्यावर तेच भाव होते. नमिताला कठोर होता आलं नाही. काही न बोलता ती उठून आतल्या खोलीत निघून गेली.

त्या रात्री तिला झोप येईना. ट्रेनमध्ये क्षमा मागणारा, स्वत:ची चूक कबूल करणारा प्रांजल पुन्हापुन्हा डोळ्यांपुढे येत होता. मधल्या काळात तो भेटून गेला नाही याचा राग आता उरला नव्हता. कारण आपण भ्याडपणे वागलो हे त्यानं प्रांजळपणे कबूल केलंच होतं. आता त्याचे आईवडिलही क्षमा मागून गेले होते. ती तरी त्यांच्यासमोर कुठं रौद्ररूप दाखवू शकली होती? नमिताला रडू यायला लागलं. बराच वेळ रडून झाल्यावर तिला मोकळं वाटलं. मग झोपही लागली.

आठ दिवसांनी आई तिच्याजवळ येऊन बसली. ‘‘इतके दिवस तुला विचार करायला वेळ दिला. आता एकदा काय तो निर्णय घेऊन टाक गं! योगेश पुन्हापुन्हा फोन करताहेत…आम्ही त्यांना काय उत्तर द्यायचं?’’ आई आशेनं तिच्याकडे बघत होती.

तिनं आईकडे बघितलं अन् उठून उभी राहत ती सहजपणे म्हणाली, ‘‘तुम्हाला जे योग्य वाटेल ते करा. मी तयार आहे.’’

आई आनंदानं, समाधानानं उठून जाण्याऱ्या लेकीकडे बघत राहिली. घरात पुन्हा एकदा आनंद दाटला. दुसऱ्याच दिवशी आईबाबा लग्नाची तारीख ठरवण्यासाठी इंदौरला निघून गेले.

कर्माचं फळ

कथा * गिरीजा पाठक

आयुष्यात कधी कधी एखाद्या वळणावर माणूस अशा अवस्थेत असतो की नेमकं काय करावं, कुठं जावं हेच त्याला समजेनासं होतं. सुनयना आज अगदी अशाच परिस्थितीत सापडली होती. काही क्षणांत तिचं आयुष्य पूर्णपणे ढवळून निघालं होतं.

आज सकाळी सुशांत त्याच्या खोलीतून फोनवर कुणाशीतरी बोलत होता. सहजच काही वाक्य तिच्या कानांवर पडली. ‘‘ओ. के. डियर, बरोबर पाच वाजता मी पोहोचतोय, हो, हो. नक्षत्र हॉटेलमध्ये…आता या क्षणी मी फक्त तुझाच विचार करतोय अन् प्रत्यक्ष भेटेपर्यंत माझ्या डोक्यात तूच असणार आहेस.’’ असं म्हणून त्यानं फोनवरच तिचा मुका घेतला. हे बघून सुनयनाला धक्काच बसला.

सुनयना मध्यमवर्गीय कुटुंबातली, शिक्षण अर्धवट सुटलेलं…रूप मात्र देखणं, त्यामुळेच गर्भश्रीमंत सुशांतशी लग्न झाल्यामुळे मिळालेली समृद्धी उपभोगताना ती सुशांतला दबून असायची. बंगला, शोफर ड्रिव्हन तिची स्वत:ची कार, स्वयंपाकी, घरगडी, मोलकरीण, माळी असं सगळं वैभव दिल्याबद्दल ती त्याची कृतज्ञ होती. पूर्णपणे समर्पित होती. दागदागिने, कपडालत्ता, हौसमौज कशातच उणीव नव्हती, पण आज हे काय भलंतच? तिनं ठरवलं प्रकरणाचा मागोवा घ्यायचा. तीही पाच वाजण्याच्या प्रतिक्षेत होती. नक्षत्र हॉटेलात जाऊन बघणार होती. खात्री करून घेणार होती.

पाच वाजण्याआधीच तिनं तिची गाडी नक्षत्र हॉटेलपासून काही अंतरावर पार्क केली अन् ती हॉटेलच्या लाउंजमध्ये येऊन बसली. तिनं आज डोक्यावरून पदर घेतला होता. काळा गॉगलही लावला होता. हातात वाचायला पुस्तक होतं. त्यामुळे चेहरा झाकला जात होता.

बरोबर पाच वाजता ऐटबाज कपडे घातलेला सुशांत गाडीतून उतरून रिसेप्शन समोर आला. त्याचवेळी एक मुलगीही तिथं आली. दोघांची गळाभेट झाली अन् हातात हात घालून दोघं लिफ्टकडे निघाली. नक्कीच वरच्या मजल्यावर रूम बुक केलेली असणार.

सुनयनाचे डोळे भरून आले. घशाला कोरड पडली. तिला वाटलं आता इथंच आपण जोरजोरात रडू लागणार. स्वत:ला कसंबसं सावरलं तिनं. काही वेळ स्तब्ध बसून राहिली. जरा शांत झाल्यावर उठली, गाडीत येऊन बसली आणि घरी येऊन पलंगावर कोसळली. आता ती मुक्तपणे रडू शकत होती. बराच वेळ रडल्यावर तिचं मन थोडं शांत झालं. ती विचार करत होती, तिच्या प्रेमात, तिच्या सेवेत, तिच्या समर्पणांत कुठं उणीव राहिली होती म्हणून सुशांतला अशी दुसऱ्या स्त्रीची ओढ वाटली? ती जरी फार शिकलेली नाही, तरी सुसंस्कृत, चांगल्या वळणाची आहे. सुंदर आहे, निरोगी आहे…सुशांतची काळजी घेते. त्याला कधीच तिनं तक्रार करण्याची संधी दिली नाही…तरीही?

तिनं तिच्या जिवलग मैत्रिणीला फोन लावला. सुप्रियाला सुनयनाच्या आवाजावरूनच काही तरी बिनसलं आहे हे लक्षात आलं. ‘‘काय झालं सुनयना? तू बरी आहेस ना?’’

सुनयनला पुन्हा रडू फुटलं. कशीबशी तिनं सर्व हकिगत सुप्रियाला सांगितली. तिला समजंवत म्हटलं, ‘‘तू शांत हो अन् धीर सोडू नकोस. अगं, आयुष्यात असे प्रसंग येतातच…दुसऱ्यावरचा काय, स्वत:वरचाही विश्वास उडेल असं कित्येकदा घडतं. अगं, मलाही खूपदा भीती वाटते, मी अजून लग्न केलं नाहीए. न जाणो, कुणाच्या प्रेमात पडले अन् त्यानं विश्वासघात केला तर? पण म्हणून रडत बसायचं नाही. उलट आपलं मन इतरत्र रमवायचं.’’

‘‘तू म्हणतेस ते खरंय गं! पण मी तर माझं सगळं आयुष्यच सुशांतला वाहिलेलं आहे ना?’’

‘‘पण असं फक्त तुझ्याच बाबतीत घडतंय असं नाही…सुनयना, तुला नेहा आठवतेय?’’

‘‘नेहा? तिची आई आपल्या शाळेत क्लर्क म्हणून काम करायची, ती?’’

‘‘हो गं! तीच, तिला मी अधूनमधून माझ्या आईच्या मदतीला बोलावून घेत असते. सध्या ती कुठंतरी नोकरीही करते आहे. आमच्या घराजवळच राहते. तिचीही एक कहाणीच आहे. लव्ह मॅरेज केलं होतं…नवरा बदफैली निघाला.’’

‘‘अगंबाई…तीही माझ्यासारखीच रडते ना?’’

‘‘छे! ती बरी पक्की आहे. नवऱ्याला तिनं चांगलंच खडसावलं. यापुढे नीट राहिला नाही तर ती घटस्फोट देणार आहे त्याला. तिनं पोलिसातही तक्रार दिलीय.’’

‘‘चांगलं केलं तिनं…पण मी असं नाही करू शकणार…या सुखासीन आयुष्याची सवय लागलीय…शिक्षण बेताचं…’’ निराश सुरात सुनयनानं म्हटलं.

‘‘अगं, होतं असं कधीकधी, काय करावं याचा निर्णय असा पटकन् घेता येत नाही. विशेशत: ज्याच्यावर जिवापाड प्रेम केलं, तोच असा विश्वासघात करतो, आपल्या प्रेमाची किंमत मातीमोल ठरवतो, तेव्हा फारच वाईट वाटतं…तू आत्ता फार विचार करू नकोस. शांत मनानं झोपायचा प्रयत्न कर…नंतर यावर विचार करता येईल.’’

‘‘ही गोष्ट इतकी छोटी नाहीए प्रिया, माझ्या आयुष्याचा प्रश्न आहे…’’

‘‘कळतंय मला. तरीही आता फोन बंद कर.’’ प्रियानं एका झटक्यात फोन बंद करून टाकला.

सुनयनानंही हातातला रिसीव्हर खाली ठेवला. ती पलंगावर आडवी झाली. मन मात्र परत परत त्याच प्रसंगावर केंद्रित होत होतं. सुशांतचं फोनवरून किस करणं, त्या दोघांची गळाभेट, हातात हात घालून लिफ्टकडे जाणं.

अन् हे काही प्रथमच घडलंय असंही नाही. यापूर्वीही रेवाबरोबर त्याचे घनिष्ट संबंध होते. पण तेव्हा सुशांतनं तिची क्षमा मागितली होती. रेवा त्याची जुनी मैत्रीण आहे. तिला दुखवायचं नाही म्हणून मैत्री ठेवतो वगैरे म्हणाला होता.

सुनयानानं तेव्हा फार त्रागाही केला नव्हता. कारण ती सुशांतवर मनापासून प्रेम करत होती. त्यांनही तिला त्याच्या प्रेमाची ग्वाही दिली होती. शिवाय सुशांतची श्रीमंती व शिक्षणामुळे तिला स्वत:ला फारच न्यूनगंड जाणवायचा. त्यानं काही कारणामुळे तिला घरातून हाकूलनच दिलं तर? या प्रश्नानं तिची झोप उडायची. त्याच्यामुळेच आपण इतकं सुखासीन आयुष्य जगतोय हेही तिला मान्य होतं…तरीही आज तिला सुशांतचा राग आला. रेवाशी त्याची मैत्री होती, कदाचित प्रेमही असेल पण आज जे काही होतं, ती फक्त वासना होती. शारीरिक सुखाची ओढ होती.

रात्री उशीरा घरी परतलेला सुशांत जणू काहीच घडलं नाहीए असं वागत होता. सुनयननाही शांतच होती. नियतीचा खेळ मुकाट्यानं बघण्याखेरीज तिच्या हातात याक्षणी काहीच नव्हतं. मागच्या वर्षीच तिच्या लक्षात आलं की सुशांत अधूनमधून ड्रग्ज घेतो. प्रचंड आटापिटा करून तिनं त्यातून त्याला बाहेर काढलं होतं.

दोन महिने असेच गेले. सुनयना शांतपणे सुंशातवर नजर ठेवून होती. एव्हाना तिच्या लक्षात आलं होतं की त्याचे दोनतीन स्त्रियांबरोबर संबंध आहेत. एकदोनदा तिनं त्याला म्हणतात तसं ‘रंगे हाथों’ पकडलं पण तो निर्लज्जपणे हसला होता. इतका बेडरकारपणा सुशांत करू शकतो हे बघून तिलाच लाज वाटली होती.

मनातल्या मनात ती झुरत होती. एकदा तिनं आईला फोन करून सांगायचा प्रयत्न केला. पण आईनं ऐकूनच घेतलं नाही. श्रीमंत जावयाबद्दल काहीही ऐकून घ्यायला ती तयार नव्हती. उलट, ‘‘तो तुला कमी करत नाहीए ना? मग राहा तिथंच सुखानं…इतक्या छोट्या गोष्टीसाठी घर सोडू नकोस.’’ आईनं तिलाच दटावलं होतं.

काय करावं? घर सोडायचं? घटस्फोट घ्यायचा? पण मग जगायचं कसं? गरीब माहेरी तिला कुणी आधार, आश्रय देणार नव्हतं. शिक्षण बेताचं…नोकरी तरी कशी मिळणार? सुखासीन आयुष्याची सवय झालेली…कष्ट करणं जमेल? दुसरं लग्न करावं तर कोण व्यक्ती भेटेल, कशी असेल? दुसरं लग्न करावं तर कोण व्यक्ती भेटेल कशी असेल याची खात्री नाही…त्यापेक्षा जे चाललंय ते चालू दे. निदान समाजात इभ्रत, अब्रू, मानसन्मान आहे. सुनयना तासन्तास विचार करत होती…निश्यच होत नव्हता.

एक दिवस सकाळीच प्रियाचा फोन आला. ‘‘अगं, एक बातमी आहे. आपली नेहा…नवऱ्याला सोडून आली आहे. तिनं त्याला घटस्फोटाची नोटिस दिलीय.’’

‘‘काय सांगतेस?’’ सुनयनानं दचकून विचारलं, ‘‘इतका मोठा निर्णय तिनं तडकाफडकी घेतलादेखील?’’

‘‘हो ना, चांगला निर्णय घेतला. त्याला धडा शिकवला तिनं. मला तर वाटतं तूही तसंच करायला हवंय.’’

सुनयनानं फोन ठेवला. दिवसभर, रात्रभर ती तळमळत होती…काय करावं हा विचार डोकं पोखरत होता. शेवटी सकाळी तिचा निर्णय झाला. ‘‘ठीक आहे. मीही आता नेहासारखा घर सोडायचाच निर्णय घेते. सुशांतला धडा शिकवते. माझ्या प्रेमाची समर्पणाची किंमत नाहीए त्याला. स्वत:च्या श्रीमंतीचा माज आहे…तुझी श्रीमंती तुला लखलाभ…’’ पटकन् तिनं आवरलं अन् नीटनेटकी तयार होऊन पर्स घेऊन ती घराबाहेर पडली. सुशांतला काही सांगावं, त्याचा निरोप घ्यावा या भरीला पडलीच नाही. त्यानं पुन्हा क्षमा मागितली तर तिचा निश्चय डळमळेल म्हणून न सांगताच बाहेर पडली. सुशांतनं केलेला विश्वासघातही नको अन् त्याची बायको म्हणून सुरक्षित, सुखनैव आयुष्यही नको…काय व्हायचं ते होईल.

नवऱ्याचं घर सोडलं, माहेरी जाणं शक्य नाही…काय करायचं? बराच वेळ मेट्रो रेल्वेच्या स्टोजवर ती सुन्न, बधीर होऊन बसली होती. तेवढ्यात सुप्रियाचा फोन आला. ‘‘कुठं आहेस तू? घरचा फोन लावला तर सुशांतनं उचलला. तू घरी नाहीएस म्हणाला. तुझा मोबाईलही तू उचलत नव्हतीस. बरी आहेस ना?’’

‘‘मी…मी घर सोडलंय…’’ दाटलेल्या कंठानं ती एवढंच बोलू शकली.

सुप्रियाही हादरलीच… ‘‘आता कुठं जाणार आहेस? मुळात तू आहेस कुठे?’’

‘‘आहे. मेट्रो रेल्वे स्थानकावर…कुठं जायचं तेच कळत नाहीए.’’

‘‘ताबडतोब माझ्या घरी ये. मी आज रजा टाकतेय, निवांतपणे तुझ्या आयुष्याची दिशा ठरवूयात. लगेच निघ. मी वाट बघतेय.’’ सुप्रियानं म्हटलं. खरोखर ती धाडसी अन् विचारी होती. ती ही एकटीच होती. दोघी एकत्र राहिल्यावर एकमेकींचा आधार होईल.

सुनयनानं आल्याबरोबर प्रियाला मिठी मारली अन् भावनांना वाट मोकळी करून दिली. प्रियानं तिला मनसोक्त रडू दिलं. मग पाण्याचा ग्लास तिच्यासमोर ठेवून तिनं चहा केला. चहा घेताघेता म्हणाली, ‘‘जे काही रडणं आहे ते फक्त आज. यापुढे फक्त लढायचं आहे. स्वत:ला सिद्ध करायचं तू. मनांतली सगळी भीती काढून टाक. मी तुझ्या पाठीशी आहे.’’

सुनयनाला सावरायला थोडा वेळ हवा होता. प्रियानं तिला सुचवलं की ती शिवण काम छान करायची. थोड्या सरावानं ती पुन्हा ते काम करू शकते. घरात बसून काम होईल…पैसा हातात येऊ लागेल. सध्या शिवणावर बायका व पुरूष टेलरही खूप पैसा मिळवत आहेत.

सुनयना तयार झाली. शिवणाचं मशीन सुप्रियानं विकत आणलं. कापड आणलं. त्यातून काही पोषाख, ब्लाउज वगैरे तयार झाले. सोसायटीतच ग्राहक भेटले. कामं मिळू लागली.

काही दिवस गेले अन् सुनयनाला जाणवलं की ती आई होणार आहे. डॉक्टरांकडे तपासून घेतल्यावर तर पक्कीच खात्री झाली. सुशांतपासून दूर झाली तरी सुशांतशी संबंध संपलेच नव्हते…काय करावं? ती पुन्हा घाबरी झाली. सुप्रियानं पुन्हा धीर दिला. ‘‘हे बाळ आपण वाढवू…तू काळजी करू नकोस,’’ असं समजावलं. सुनयनाबद्दल ती खूप काळजी घेत होती. दिवस पूर्ण भरले अन् सुनयना एका गोंडस मुलीची आई झाली.

सुप्रियाला नोकरीत भराभर बढत्या मिळत गेल्या. तिनं शहराच्या लांबच्या भागात चांगला फ्लॅट घेतला. सुनयनाचा आता जुन्या जगाशी, सुशांतशी काहीच संबंध नव्हता. मधल्या काळात तिची आईही वारली. आता तर माहेरचाही संबंध संपला. पण ती सुप्रिया, आपली लेक अन् स्वत:चं काम यात अगदी रमली होती. आनंदात होती. तिचं कामही जोरात सुरू होतं. मुलीला उत्तम शाळेत अॅडमिशन मिळाली होती. इकडे सुशांतची मात्र परिस्थिती अगदीच वाईट होती. धंद्याकडे दुर्लक्ष झाल्यामुळे आर्थिक फटका बसला होता. पैशासाठीच त्याला जवळ करणाऱ्या त्या सर्व मुली त्याला सोडून गेल्या होत्या. त्याच्या वागण्यामुळे पुरूष मित्रही दुरावले होते. फारच एकटा पडला होता. तब्येतीच्या कुरबुरीही सुरू झाल्या होत्या. सुनयनाची फार आठवण यायची. तिचं प्रेम, साधं वागणं, समर्पण आठवून तो हळवा व्हायचा…तिचा काहीच पत्ता लागत नव्हता. कुणाला विचारणार? पोलिसात तक्रार देणं त्याच्या इभ्रतीला शोभलं नसतं.

एक दिवस असाच निराश मन:स्थितीत तो टीव्हीसमोर बसून चॅनेल बदलत होता. एका चॅनलनं त्याचं लक्ष वेधून घेतलं. ‘सुपर चाइल्ड रिएलिटी शो’ नामक कार्यक्रम सुरू होता. प्रेक्षकांमध्ये समोरच सुनयना दिसली त्याला. तो लक्षपूर्वक बघू लागला.

स्टेजवर एक लहानशी मुलगी अतिशय सुरेख गाणं म्हणत तेवढंच सुंदर नृत्यही करत होती. सुशांत भान हरपून बघत होता. तिचं नृत्य संपलं तेव्हा सर्व परीक्षक व प्रेक्षक उठून उभे राहून टाळ्या वाजवून तिचं अभिनंदन करू लागले.

सगळीकडून अभिनंदनाचा वर्षाव झाला. परीक्षकांनी त्या कलाकार मुलीला तिच्या पालकांबद्दल विचारलं, तेव्हा कॅमेरा सुनयनावर स्थिरावला. चकित होऊन सुशांत बघत होता…म्हणजे ही मुलगी सुनयनाची आहे? म्हणजे त्याचीच ना? की तिनं दुसरं लग्न केलंय?

मुलीनं प्रेक्षकांमध्ये बसलेल्या सुनयना व सुप्रियाला हातानं धरून स्टेजवर आणलं…‘‘मला बाबा नाहीएत…पण दोन ‘आई’ आहेत. याच दोघी माझे आईबाबा आहेत. मी जी काही आहे ती यांच्या कष्टामुळे, संस्कारामुळे आहे.’’

‘सुपर चाइल्ड’, ‘सिंगल मदर’ सगळेच अभिनंदन करत होते. प्रेक्षकांच्या टाळ्या थांबतच नव्हत्या. सुशांतला कळत नव्हतं या मुलीचे बाबा कोण? तो की कुणी दुसरा? सुनयनाला कुठं अन् कसं भेटावं? मुलीला प्रेमानं मिठीत घ्यावं असं वाटत होतं. पण तो फक्त रडत होता.

सुनयना लेकीला मिठीत घेऊन रडत होती. आनंद, अभिमान, कष्टाचं सार्थक, मुलीबद्दलची अपार माया तिच्या चेहऱ्यावरून ओसंडत होती. प्रियानं तिला आधार दिला होता.

सुशांत फक्त अश्रूभरल्या डोळ्यांनी ते दृश्य बघत होता. एकटाच!! असहाय!!

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें