आंब्याचे रसरशीत पदार्थ

* प्रतिनिधी

आंब्याची आंबटगोड इडली

साहित्य

* अर्धा छोटा चमचा जलजीरा

* २०० ग्रॅम इडलीचे तयार मिश्रण

* २ मोठे चमचे लोणी

* पाव छोटा चमचा फ्रूट सॉल्ट

* साखर चवीनुसार

* २ आंबे

* पाव छोटा चमचा पांढरे तीळ लोण्यात थोडे भाजून घेतलेले

* अर्धा छोटा चमचा जीरे

* १ छोटा चमचा ओल्या खोबऱ्याचा कीस

* मीठ चवीनुसार.

कृती

आंब्याचा गर मिक्सरमध्ये फिरवून घ्या. काचेच्या भांड्यात आंब्याचा गर, इडलीचे मिश्रण, साखर, मीठ, पांढरे तीळ. २ मोठे चमचे आंब्याचे बारीक तुकडे मिसळा. मिश्रणात फ्रूट सॉल्ट घालून इडली पात्रात थोडे तूप लावून इडली वाफवून घ्या. आंबटगोड इडलीवर तूप किंवा गरम गरम मँगो सॉस घालून सर्व्ह करा.

मँगो टिक्का

साहित्य

* २ आंबे

* थोडी वाटलेली साखर

* ७० ग्रॅम पनीर

* अर्धा छोटा चमचा काळी मिरीपूड

* ५० ग्रॅम चक्का

* पाव छोटा चमचा जलजीरा

* पाव छोटा चमचा भाजलेले व भरड कुटलेले जीरे

* मीठ चवीनुसार.

कृती

आंबा आणि पनीर आवडत्या आकारात कापून घ्या. काचेच्या भांड्यात चक्का, आंबा व पनीरचे तुकडे, साखर, मीठ, काळी मिरी पूड व थोडी जलजीरा पूड घालून व्यवस्थित मिसळून घेऊन फ्रिजमध्ये थंड करून काळी मिरी पूड व जलजीरा घालून मँगो टिक्का सर्व्ह करा.

चटणी आणि सूप असे बनवा चवदार

* ज्योती मोघे
जर तुम्ही चटणी बनवत असाल तर तुम्हाला माहीत आहे का की चटणीची चव
डबल टेस्टी बनविण्यासाठी कोणत्या चटणीत काय टाकायला हवे? जर माहीत
नसेल तर आम्ही तुम्हाला सांगतो :

  •  जर तुम्ही कोथिंबिरीची चटणी बनविणार असाल तर त्यात दही किंवा लिंबाचा
    रस आणि शेंगदाण्याचे दाणे किंवा काजूची पेस्ट नक्की टाका. यामुळे चटणी
    जास्त चविष्ट होईल.
  •  पुदिन्याची चटणी बनविणार असाल तर त्यात आमचूर पावडर किंवा गुळ
    नक्की घाला. यामुळे चटणीची चव कितीतरी अधिक पटीने वाढेल.
  •  टोमॅटोची चटणी बनविणार असाल तर त्यात लसूण पाकळया नक्की टाका.
    यामुळे चव उत्तम येईल.
  •  कांद्याची चटणी बनविणार असाल तर थोडी हिरव्या कांद्याची पात टाका.
    चव वाढेल.
  •  ओल्या नारळाची चटणी बनविताना त्यात भाजलेली चण्याची डाळ, शेंगदाणे
    आणि कडिपत्ता वापरा. वेगळीच चव येईल.
  •  सुकी चटणी बनविणार असाल तर किसलेले सुके खोबरे, शेंगदाण्याचे दाणे,
    जिरे पावडर, लसूण, मीठ, अख्खी लाल मिरची नक्की वापरा. यामुळे खूप चांगली
    चव येते.
  •  दह्याची चटणी बनविणार असाल तर शेंगदाण्याचा कुट, काळी मिरी, मीठ
    आणि चाट मसाला वापरा. अफलातून चव येईल.
    सूप बनविण्यासाठी काही टीप्स
  •  सूप घट्ट बनवायचे असेल तर त्यात काळी मिरी, काळे मीठ, हिंग वापरून
    फ्रेश क्रीम आणि टोस्टचे तुकडे घाला.
  •  कॉर्नफ्लोअरमध्ये पाणी घालून ते वापरू शकता.
  •  तांदळाची पिठी घाला. यामुळेही सूप घट्ट होते.
  •  बटाटा उकडून एकदम बारीक किसून टाका.
  •  मैदा भाजून टाकू शकता.
  •  गव्हाचे पीठ भाजून आणि त्यात पाणी मिसळून टाकू शकता.
  •  सूप तयार झाल्यावर त्यात क्रीम घालू शकता. यामुळेही घट्टसरपणा येईल.
  •  आरारूट पाण्यात घोळवून टाका. यामुळेही सूप घट्ट होईल.
  •  कोबीची बारीक पेस्ट करूनही टाकू शकता.
  •  खसखसची पेस्ट घालूनही सूप घट्ट करता येईल.

अशी वाढवा स्नॅक्सची पौष्टिकता

* नीरा कुमार

रेडी टू कुक स्नॅक्स व जेवणाचे चलन आजकाल खूप वाढले आहे. ब्रेकफास्ट, स्नॅक्स किंवा कोणत्याही वेळी खाता येणाऱ्या स्नॅक्सची चर्चा करायची झाली जसे की इडली, डोसा, वडा, उपमा, ढोकळा, पकौडी, ठेपला इत्यादींचे सील्ड पॅकेट बाजारात सहजपणे उपलब्ध आहेत. पॅकेटवर लिहिलेल्या सूचनेनुसार पाणी किंवा दही मिसळावे आणि मनपसंत स्नॅक्स बनवावे.

अशाचप्रकारे पोरिज वगैरे बनवण्यासाठी ओट्स, कॉर्नफ्लेक्स, म्यूसली इत्यादीमध्ये दूध घाला आणि झटपट तयार.

सांगायचे तात्पर्य हे आहे की बाजारात मुख्यत्वे दोन प्रकारचे पदार्थ उपलब्ध आहेत, एक ते ज्यात दूध किंवा दही मिसळून काही मिनिटे शिजवले की तयार होतात. तर दुसरे ते ज्यात दूध वगैरे मिसळा आणि खाण्यासाठी तयार. या, जाणून घेऊया, या दोन्ही प्रकारच्या पदार्थांची पौष्टिकता कशी वाढवायची :

मुंग भजीचे पीठ, थालीपीठ : तसं तर नावानुसार मुंग भजीपिठामध्ये कांदा, बटाटा टाकून भजी बनवतात. पण अशा भाज्या जशा पालक, फणस इत्यादी ज्या घरात खाल्ल्या जात नाहीत. त्यांनाही यात टाकून पकोडे बनवावे, वडे बनवावे, भजीच्या पिठापासून धिरडे बनवावे. अनेक भाज्यांना बारीक कापून किंवा ग्राइंड करून या पिठात घोळवावे. वरून कोथंबीर टाकावी. किसलेले पनीर टाकावे. झाले चवदार व पौष्टिक धिरडे तयार.

जर फ्राईड भजी किंवा वडे खायचे नसतील तर आप्पे बनवून घ्या. खूप कमी तेलात आप्पे तयार होतील.

अशाचप्रकारे थालीपिठामध्ये किसलेला भोपळा, शिमला मिरची, बारीक कापलेली पुदिना पाने, पालक इत्यादी मिक्स करून ठेपले बनवून घ्या.

ओट्स : आजकाल लोक आरोग्याप्रति खूप जागरूक झाले आहेत. म्हणून ओट्सचा वापर खूप वाढला आहे. पण बहुतेक लोक ओट्स दुधात टाकूनच खातात.

पौष्टिकता अशी वाढवा : दूध टाकण्याआधी ओट्सला हलकेसे भाजून घ्यावे. छोट्या-छोट्या क्युबमध्ये कापून हंगामी फळ टाकावी. वरून डाळींबाच्या दाण्यांनी सजवावे. साखरेच्या ऐवजी मध टाकावे. आयर्नने परिपूर्ण मधाबरोबरच फळेही टाकल्याने ओट्सची पौष्टिकता कित्येक पटींनी वाढते.

ओट्स उत्तपम, पॅनकेक, इडली डोसा : ओट्सचा उत्तपा, इडली, पॅनकेक, डोसा इत्यादीपैकी काहीही बनवायचे असेल तर ओट्सला हलकेसे भाजून थंड करावे व मिक्सरमध्ये पावडर बनवून घ्यावे. इडली बनवायची असेल तर यात थोडासा रवा मिसळावा. उत्तपा बनवायचा असेल तर तांदळाचे पीठ मिसळावे, उत्तम, चविष्ट आणि पौष्टिक ब्रेकफास्ट तयार होईल.

रेडी टू कुकवाला उपमा बनवायचा असेल तरीही त्यात ओट्सची पावडर मिसळा. तसेच बारीक कापलेली शिमलामिरची, गाजर, कांदा इत्यादी. यामुळे उपमाही पौष्टिक होईल. अशाचप्रकारे बाजारात मसाला ओट्सचे पॅकेटही मिळतात. यांत पनीर मिसळावा आणि पराठ्यात भरून शेकून घ्यावा. मुलांना कळणारही नाही आणि त्यांना पूर्ण पौष्टिकताही मिळेल.

आजकाल ओट्सबरोबरच कॉर्नफ्लेक्स, ड्रायफ्रूट्स, चोकर इत्यादी मिसळल्यास म्यूसलीही बाजारात उपलब्ध आहे. यात बारीक कापलेले सफरचंद मिळवल्यास भरपूर पौष्टिकता मिळेल.

कॉर्नफ्लेक्स : कॉर्नफ्लेक्सही रेडी टू इटच्या श्रेणीत येतो. यात दूध टाकण्याबरोबरच हंगामी फळे मिसळलीत तर याची चवही वाढते आणि पौष्टिकताही. केळी आणि डाळींब टाकले तर खूपच छान. केळींमधे भरपूर प्रमाणात पोटॅशियम आढळते. तर डाळींब आयर्नने परिपूर्ण असते आणि ते पोटाच्या विकारांपासून मुक्तता देते.

कॉर्नफ्लेक्सचा वापर फक्त गोडच नाही तर कटलेटवर कोटिंगसाठीसुद्धा केला जातो. याशिवाय कॉर्नफ्लेक्समध्ये थोडासा कांदा, टोमॅटो, शिमलामिरची, दही व चटणी मिसळून चाट बनवूनही सर्व्ह करावे.

क्रंची टैक्स्चरच्या कॉर्नफ्लेक्समध्ये साखर, लोहतत्व, व्हिटॅमिन इत्यादी भरपूर प्रमाणात आढळते.

डायटिशियनचे म्हणणे आहे की यात फायबरही भरपूर प्रमाणात असते. लक्षात ठेवा दिवसभरात एकाच वेळेस याचे सेवन करायला हवे, कारण यात असलेल्या साखरेमुळे वजन वाढू शकते.

म्यूसली : म्यूसलीच्या बाजारात अनेक प्रकारचे फ्लेवर उपलब्ध आहेत. दुधात टाकण्याबरोबरच याचा उपयोग एनर्जी बार बनवण्यासाठीही करा. कुठल्याही स्वीट डिशमध्ये थोडीशी म्यूसली टाकली तर चव वाढते.

एनर्जी बारमध्ये साखरेच्या जागी मध किंवा पाम शुगर मिसळली तर आयर्नही मिळेल.

ढोकळा वडा पावडर : ढोकळयाचे मिश्रण बाजारात सहजपणे उपलब्ध होते. याची पौष्टिकता वाढवण्यासाठी यामध्ये कोबी, गाजर, बिंस इत्यादी भाज्यांना बारीक चिरून परतून घ्या आणि मग ढोकळयाच्या मिश्रणात टाकून शिजवा.

मुले पालक किंवा इतर कुठलीही हिरवी भाजी खाणे पसंत करत नाहीत. म्हणून पालकची थोडीशी पाने, शेंगदाणे, आवळा, लसूण इत्यादी ग्राइंड करून चटणी तयार करा. तयार ढोकळयाच्यामध्ये पालकची चटणी लावून त्याची पौष्टिकता वाढवा.

आवळा व्हिटॅमिन सी ने परिपूर्ण असतो, जो रोग प्रतिकारकशक्ति वाढवतो. वडा पावडरने फक्त वडेच बनत नाहीत. वडयाच्या पिठात डाळही असते, जी प्रोटीनयुक्त असते. सगळया भाज्यांना हलकेसे ब्लांच करून उकडलेल्या बटाटयाबरोबर मिसळावे व छोटे-छोटे गोळे बनवून घ्यावेत. वडयाच्या पिठाच्या घोळात बुडवून डीप फ्राई करावे. बस्स, चविष्ट व पौष्टिक पकोडे तयार.

प्रत्येक पदार्थाची पौष्टिकता वाढवण्यासाठी बारीक कापलेल्या ताज्या भाज्या व फळे इत्यादी त्यात मिसळा.

डाएटिशियन शिल्पा जैन सांगतात की झटकन तयार होणाऱ्या प्रत्येक पदार्थाला पूर्णपणे आरोग्यवर्धक मानले जात नाही, कारण यात प्रिझोर्वेटिंव्हचा समावेश असतो. म्हणून प्रत्येक पदार्थाच्या अतिरेकापासून वाचले पाहिजे. आठवडयातून दोन-तीनदाच उपयोग करा. घरातच काही पदार्थ बनवून ठेवले तर चांगले होईल. ज्यांना आपण प्री मिक्स म्हणतो. उदाहरणासाठी रव्याला भाजून ठेवा. शेवई, दलिया घरातच भाजून ठेवावे, जेणेकरून कमी वेळात पौष्टिकता मिळू शकेल.

आरोग्यपूर्ण स्वाद

पाकृकती सहकार्य * अनुपमा गुप्ता

1) मल्टीग्रेन पालक टार्ट

साहित्य

* अर्धा कप ज्वारीचे पीठ

* अर्धा कप मक्याचे पीठ

* अर्धा कप बार्लीचे पीठ

* अर्धा कप गव्हाचे पीठ

* २ मोठे चमचे लोणी

* थोडी पालक पेस्ट

* १ लहान चमचा आले लसूण पेस्ट

* एका टॉमॅटोची पेस्ट

* थोडी हिरव्या मिरचीची पेस्ट

* ५० ग्रॅम पनीर

* १ मोठा चमचा किसलेले चीज

* मीठ चवीनुसार.

कृती

गव्हाचे पीठ, ज्वारीचे पीठ, बार्लीचे पीठ व मक्याचे पीठ चाळून घ्या. त्यात चवीनुसार मीठ व लोणी टाकून पाण्याने भिजवून घ्या. एका कढईत १ मोठा चमचा तेल गरम करून त्यात आले लसूणाची पेस्ट परतून घ्या. त्यानंतर टोमॅटो पेस्ट व हिरवी मिरची परतून घ्या. या नंतर त्यात पालक पेस्ट टाका. १-२ मिनिट हे शिजवा. पनीरचे लहान लहान तुकडे यात टाका. पिठाचे समान आकाराचे गोळे बनवा. गोळे थोडे मोठेच बनवा. ते टार्टच्या साच्यात टाका. १८० डिग्री वाट ओव्हनमध्ये बेक करा. वरून पालक पेस्ट ओतून चीज पसरवून परत ६-७ मिनिटे बेक करा व गरमगरम सर्व्ह करा.

 

2) ज्वारी बेसनाचे वडे

साहित्य

* पाऊण कप बेसन

* १ कप ज्वारीचे पीठ

* अर्धा कप दही

* १ हिरवी मिरची

* १ लसणाची पाकळी

* एक आल्याचा लहान तुकडा

* १ कप बारीक कापलेला पालक

* तळण्यासाठी तेल

* मीठ चवीप्रमाणे.

कृती

एका बाउलमध्ये बेसन, ज्वारीचे पीठ, दही, मीठ, एकत्र करून घ्या. यात लसूण, हिरवी मिरची, आले बारीक करून टाका. आता पालक व अर्धा कप पाणी या पिठात टाकून चांगले भिजवून घ्या. लहान लहान वडे तेल गरम करून तळून घ्या. सॉससोबत गरमगरम सर्व्ह करा.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें