covid 19 Archives - Grihshobha

Coronavirus : सावधगिरी अजूनही आवश्यक आहे

* गरिमा पंकज

कोविड-19 च्या दहशतीमुळे बराच काळ सर्व काही बंद होते. लोकांच्या उदरनिर्वाहाला टाळे लागले. गरिबांना अन्नाची टंचाई होती. अनेकांच्या नोकऱ्या गेल्या, तर अनेकांनी आपल्या प्रियजनांना गमावले. जनजीवन ठप्प झाले होते. पण कालांतराने लोक रोजगारासाठी घराबाहेर पडू लागले.

इथे कोविडची भीषणता थोडी कमी झाली, मग सरकारनेही हळूहळू लॉकडाऊन हटवले. आयुष्य जुन्या रुटीनमध्ये परतले. लोकांच्या मनातून कोविडची भीती निघून गेली आणि ते पूर्वीप्रमाणेच चिंता न करता फिरू लागले आणि जेवू लागले.

पण ते बरोबर आहे का? कोविड-19 चे संकट खरोखरच संपले आहे का? मार्ग नाही. असा विचार करणे देखील निरर्थक आहे, अन्यथा अनेक देशांमध्ये पूर्वीसारखे लॉकडाऊन पुन्हा लागू करावे लागले नसते.

कोविडचे संकट संपलेले नाही हे सर्वसामान्यांनी समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. ते अजूनही आम्हाला नवीन प्रकारांसह घेऊन जाण्यासाठी तयार आहे. अलीकडेच या Omicron चे नवीन प्रकार समोर आले आहे. म्हणूनच आपण अजूनही प्रत्येक पाऊल मोठ्या उत्साहाने चालले पाहिजे. तातडीची गरज असेल तरच निघणे योग्य आहे.

कोविड नियमांकडे दुर्लक्ष करणे जड जाईल

लोकांना संधी मिळाली पाहिजे. कधी सणासुदीच्या काळात, कधी नातेसंबंध जपण्याच्या बहाण्याने तर कधी आवश्यक कामासाठी, लोक कोरोनाच्या नियमांकडे दुर्लक्ष करताना दिसतात, तर ही खबरदारी स्वतःच्या भल्यासाठी आवश्यक असते. जीवनात निरोगी राहण्यापेक्षा काहीही महत्त्वाचे नाही.

पण अनेक वेळा लोक त्यांच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष करतात. कधी जाणून बुजून तर कधी नकळत, कधी अज्ञानाने तर कधी बळजबरीने हे करत राहतात आणि नंतर पश्चात्ताप करतात.

अनेकांनी कोरोना प्रकरणांमध्ये झालेली घट हा त्याचा शेवट मानला आहे. यामुळेच लोक मास्कशिवाय इकडे-तिकडे जातात आणि गर्दीचा भाग बनतात. या सणासुदीच्या काळातही लोकांनी तासनतास गर्दी करून खरेदी केली. ते विसरले की मास्क न लावता आणि गर्दीत उभे राहून त्यांनी पुन्हा कोरोना संसर्गाला आमंत्रण द्यायला सुरुवात केली आहे.

लक्षात ठेवा, कोरोना विषाणूशी लढण्यासाठी लस नक्कीच एक मोठे शस्त्र आहे, परंतु कोविड आपल्याला घेरणार नाही असा विचार करणे पूर्णपणे चुकीचे आहे. असा विचार करूनच अनेक लोक लसीचे दोन्ही डोस घेत आहेत आणि मास्क आणि शारीरिक अंतर न ठेवता बाजारात फिरत आहेत, ज्यामुळे त्यांचा आणि इतरांचा जीव धोक्यात येत आहे.

गर्दीत जाण्याची काय गरज आहे

सायंकाळ ते रात्री या वेळेत बाजारपेठेत खूप गर्दी असते. आजच्या काळात त्या गर्दीत खरेदीला जाणे सुरक्षित नाही कारण त्या गर्दीत 2 यार्ड किंवा 2 इंच अंतर देखील नाही. तरीही लोक यावेळी घराबाहेर पडतात. वास्तविक, कार्यालयात जाणाऱ्यांना संध्याकाळनंतरच निघायला वेळ मिळतो.

घरी राहणाऱ्या महिलांनाही वाटतं की त्यांचे पती संध्याकाळी आले तर एकत्र खरेदीला जातील. असं असलं तरी लोक संध्याकाळीच मोकळे असतात, नाहीतर दिवसभरात कधी मुलांचे शिक्षण, कधी नातेवाईक येतात तर कधी बायका घरच्या कामात व्यस्त असतात. संध्याकाळी हवामान देखील छान होते आणि बाहेर जाणे सोयीचे असते. हेच कारण आहे की प्रत्येकाला समान वेळ अनुकूल आहे. पण लक्षात ठेवा, गर्दीत जाणे यासारखे धोकादायक असू शकते.

महिला अनेकदा लहान मुलांना घेऊन बाजारात जातात. लहान मुले मास्क खाली सरकवून इकडे-तिकडे वस्तूंना स्पर्श करतात आणि कधी कधी तोंडातही घालतात. ते दुकानातील वस्तू, गेट्स, दरवाजे किंवा इतर वस्तूंना हाताने वारंवार स्पर्श करतात आणि नंतर तेच हात डोळ्यांनी किंवा तोंडाने लावतात.

महिला स्वत: सावधगिरी बाळगण्यास सक्षम नाहीत. अनेकवेळा ती मास्क विसरते आणि नंतर दुपट्ट्याने चेहरा झाकण्याचा प्रयत्न करते. एखादी मैत्रिण दिसली तर दूर सोडून ती मिठी मारते किंवा दुसऱ्याच्या हाताला, कपड्यांना किंवा इतर गोष्टींना पुन्हा पुन्हा स्पर्श करते.

गर्दीत राहण्याची इच्छा नसतानाही लोक एकमेकांना स्पर्श करत राहतात. अशा परिस्थितीत, तुम्हाला व्हायरसची भेट कोणी दिली हे देखील माहित नाही.

हा छंद आजारी बनवू नका

अनेक महिला बाजारात गेल्यावर गोलगप्पा, समोसे, चाट असे पदार्थ खाल्ल्याशिवाय राहू शकत नाहीत. त्यांची ही सवय आता सुटलेली नाही. विक्रेत्यांकडून गोलगप्पा खाण्याच्या गर्दीत ती कोणती आपत्ती ओढवून घेतेय, हेही त्यांच्या लक्षात येत नाही.

गर्दीच्या वेळी निघताना सार्वजनिक वाहतुकीची अवस्थाही बिकट असते. तुमची स्वतःची गाडी असेल तर ठीक आहे, पण जेव्हा तुम्ही बाजारात जाण्यासाठी बस, मेट्रो ऑटो इत्यादींचा वापर करता तेव्हा गर्दीच्या वेळी विशेष काळजी घ्यावी लागते. बाहेरचे खाणे सर्वांनाच आवडते. रेस्टॉरंट्स उघडली आहेत. इतरांना बाहेर जेवताना पाहून तुम्हीही स्वतःला थांबवू शकत नाही. पण हा छंद तुम्हाला आजारी पाडू शकतो.

महिला ही घराची धुरा आहे. त्याला संपूर्ण घराची काळजी घ्यावी लागते. स्वयंपाक करावा लागतो आणि मुलांची काळजी घ्यावी लागते. अशा परिस्थितीत ती कोविड-19 ची बळी ठरली तर संपूर्ण घरच त्याच्या विळख्यात येईल. त्यामुळे त्यांनी स्वतःची काळजी घेणे फार महत्वाचे आहे. जास्त बाहेर जाणे टाळा आणि स्वतःला आणि कुटुंबाला सुरक्षित ठेवा.

सावधगिरी बाळगा

* गर्दीच्या वेळी घराबाहेर पडणे टाळणे चांगले.

* मुलांना सोबत नेऊ नका आणि शक्यतो वाहन वापरू नका. कोविडची भीती आता तुमच्या मनात जिवंत ठेवा.

* मुलांचा आग्रह असला तरी पालकांनी गर्दीकडे अजिबात दुर्लक्ष करू नये.

* खरेदीची सर्व कामे दुपारीच पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करा. असं असलं तरी त्या वेळी सगळी कामं कमी वेळेत सहज होतात. संध्याकाळी उशिरा गर्दीत बाहेर पडू नका.

* फक्त 1 मास्क वापरणे पुरेसे नाही तर डबल मास्क वापरणे.

* बाहेर जाताना सॅनिटायझर सोबत ठेवा आणि वेळोवेळी वापरा.

* मोकळ्या ठिकाणी जा आणि 1-2 तासात परत या. मुलांकडे विशेष लक्ष द्या.

* 10 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना सोबत घेऊ नका.

* सध्या उघड्यावर खाणे पिणे टाळावे.

* अनावश्यक वस्तू खरेदी न केल्यास चांगले होईल.

* जर तुम्हाला वेगवेगळ्या ठिकाणाहून अधिक खरेदी करायची असेल तर नक्कीच हातमोजे वापरा.

Coronavirus : गर्भवती महिलांची विशेष काळजी घ्या

* सोमा घोष

Coronavirus संदर्भातील टिपा आणि खबरदारी दररोज वर्तमानपत्र, टीव्ही आणि सोशल मीडियामध्ये मथळ्यांमध्ये असतात, परंतु कोविड -19 च्या संसर्गाबद्दल गर्भवती महिलांना अद्याप सांगितले गेले नाही, जरी आरोग्य सेवा केंद्रे याबद्दल अधिक आणि अधिक करत आहेत. नेहमीच अधिक देते माहिती जेणेकरून विकृतीचा दर कमी होईल. हे खरे आहे की निरोगी मुलासाठी निरोगी आई असणे खूप महत्वाचे आहे, जेणेकरून कोणत्याही प्रकारचे संक्रमण नवजात बाळाला आणि आईला पोहोचू नये.

यासंदर्भात, पुण्यातील मदरहुड हॉस्पिटलचे स्त्रीरोगतज्ज्ञ आणि प्रसूतीशास्त्रज्ञ डॉ. राजेश्वरी पवार म्हणतात की, गर्भधारणेदरम्यान नेहमी काही गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक असते, जेणेकरून आई निरोगी मुलाला जन्म देऊ शकेल. गर्भवती महिलांना संसर्गाचा धोका जास्त असतो का? डॉक्टर पवार यांना विचारले असता, गर्भधारणेदरम्यान महिलेची प्रतिकारशक्ती कमी होते, त्यामुळे घरी राहून तिच्यावर विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे, जेणेकरून तिला कोणत्याही प्रकारे संसर्ग होऊ नये. पान, स्वच्छता इत्यादींची गरज आहे. जोपर्यंत बाळ गर्भाशयात राहील तोवर कोणत्याही प्रकारच्या विषाणूंनी हल्ला होऊ शकत नाही. जन्मानंतरच त्याला कोणत्याही प्रकारचे संक्रमण होते.

चीनमधून प्रसारित करण्यात आलेल्या वैद्यकीय साहित्यात असे दिसून आले आहे की ज्या गर्भवती महिलेची कोविड -१ blood रक्त चाचणी पॉझिटिव्ह होती, ती तिच्या अम्नीओटिक द्रवपदार्थात कोविड -१ positive नव्हती, याशिवाय जन्माला आल्यानंतरही तिच्या घशाचा स्वॅब नकारात्मक होता बाळ.

हे खरे आहे की गर्भवती महिला स्वतःची चांगली काळजी घेते, म्हणून त्यांची संख्या बाकीच्यांपेक्षा कमी आढळली. नोंदवलेल्या प्रकरणाबद्दल विचारल्यावर डॉ पवार पुढे म्हणतात की साहित्यात सापडलेल्या माहितीनुसार, फक्त एक महिला कोरोना आहे पॉझिटिव्ह. गर्भधारणेच्या 30 व्या आठवड्यात श्वसनाची गंभीर लक्षणे आढळली आणि त्याला वेंटिलेशनवर ठेवावे लागले. अशा परिस्थितीत, सिझेरियनद्वारे मुलाला आणि आईला वाचवण्यात आले.

गर्भवती महिलांमध्ये कोरोनाची लक्षणे वेगळी आहेत का? असे विचारले असता डॉक्टर म्हणतात की त्यांच्याकडे असे वेगळे लक्षण नाही. त्याचप्रमाणे कफ, तापामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो. गंभीर निमोनिया आणि श्वसनक्रिया आणि शेवटी वायुवीजन आवश्यक आहे. कोविड -19 मुळे आतापर्यंत गर्भपाताची कोणतीही घटना नोंदवली गेली नाही. या व्यतिरिक्त, मुलामध्ये जन्मजात दोष असेल की नाही याची माहिती अद्याप ज्ञात नाही, कारण हा विषाणू नवीन आहे आणि त्यावर अधिक संशोधन झालेले नाही. जर गर्भ किंवा प्लेसेंटा ओलांडला तर काय होईल हे आत्ता सांगणे कठीण आहे. अशा परिस्थितीत, आजचे वातावरण पाहता, गर्भवती महिलांनी काही खबरदारी घेणे आवश्यक आहे, जे खालीलप्रमाणे आहेत,

जर तुम्ही कुठेतरी बाहेर गेला असाल तर तुमच्या डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली रहा.
स्वतःला 2 आठवड्यांसाठी अलगावमध्ये ठेवा, म्हणजे, या काळात कोणालाही भेटू नका किंवा कोणत्याही सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करू नका, कोणाशीही मिसळणे टाळा, हवेशीर खोलीत रहा, टॉवेल, कोणाबरोबर साबण प्लेट, कप, चमचे शेअर करू नका कुटुंबातील कोणत्याही सदस्यांसह इ.
जर तातडीने वैद्यकीय सेवेची आवश्यकता असेल तर, हॉस्पिटलमध्ये जा आणि तुमच्या डॉक्टरांना तुमच्या इतिहासाबद्दल पूर्णपणे सांगा, जेणेकरून हॉस्पिटल तुमची योग्य काळजी घेऊ शकेल,जर डॉक्टरांनी कोणत्याही प्रकारच्या चाचणीची शिफारस केली असेल तर निश्चितपणे आवश्यकतेनुसार ती करा.

Corona ची तिसरी लाट ऑक्टोबरपर्यंत पोहोचू शकते!

* अनामिका पांडे

कोरोना विषाणूच्या दुसऱ्या लाटेने देशात कहर केला. किती लोक मरण पावले ते माहित नाही. आता दुसऱ्या लाटेची प्रकरणे कमी होऊ लागली आहेत, लॉकडाऊनदेखील संपले आहे आणि सर्व काही अनलॉक होत आहे, तिसऱ्या लाटेच्या भीतीने चिंता वाढली आहे. तज्ज्ञांच्या मते, ज्या प्रकारे भारतात लॉकडाऊन सुरू होत आहे आणि लोक पुन्हा बेफिकीर होत आहेत, त्यांचा असा विश्वास आहे की तिसरी लाट लवकरच ठोठावू शकते किंवा असे म्हणू शकते की काही आठवड्यांत तिसरी लाट येण्याची शक्यता आहे. काही तज्ञांचे मत आहे की तिसरी लाट टाळता येत नाही, म्हणून लोकांना सावध राहण्याची गरज आहे कारण यावेळी धोका मोठा असेल. तज्ञांच्या मते, तिसरी लाट ऑक्टोबरपर्यंत धडकेल!

बातमीनुसार, गंगाराम हॉस्पिटलचे डॉक्टर सेवानिवृत्त लेफ्टनंट जनरल वेद चतुर्वेदी यांनी सांगितले की विषाणू बदलत आहे आणि अशा परिस्थितीत तिसरी लाट येऊ शकते असा विश्वास आहे, एवढेच नाही तर त्याने इंग्लंडचे उदाहरण दिले कारण अचानक पुन्हा प्रकरणे होती. वाढू लागली आहेत. भारतात 21 जूनपासून लॉकडाऊन हटवण्यात येणार होता, परंतु परिस्थिती पाहता काही ठिकाणी पुन्हा लॉकडाऊन सुरू झाले आहे. कारण जेव्हा अनलॉक केले जाते तेव्हा लोक पुन्हा निष्काळजी होताना दिसतात. बाजारात गर्दी पाहायला दिसत आहेत.

ज्यांना लस मिळत नाही त्यांना सर्वात मोठी समस्या येत आहे. मात्र, सरकारही तिसरी लाट टाळण्यासाठी बरीच तयारी करत आहे जेणेकरून तिसरी लाट आली तरी त्याचा फारसा परिणाम होणार नाही. लोकांनी सरकारला पाठिंबा द्यावा आणि तिसऱ्या लाटेला पराभूत करावे असे आवाहनही त्यांनी केले आहे.

अहवालांनुसार, ऑल इंडिया इन्स्टिट्यूट ऑफ मेडिकल सायन्सेस (AIIMS) चे संचालक डॉ रणदीप गुलेरिया यांनी म्हटले आहे की तिसरी लाट अधिक नियंत्रित केली जाईल, कारण प्रकरणे खूपच कमी होतील, कारण लसीकरण वेगाने सुरू होत आहे आणि दुसरी लाट काही प्रमाणात पूर्ण झाले आहे. नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती देखील असेल. बहुतेक आरोग्य तज्ञांनी सांगितले होते की या वर्षी लसीकरण मोहिमेत खूप गती येईल आणि ते घडत आहे.

मान्सूनचाही परिणाम होऊ शकतो

काही डॉक्टर आणि अहवालांनुसार, पावसाचा देखील कोरोना विषाणूवर परिणाम होतो. तज्ञांचे म्हणणे आहे की हवामानातील आर्द्रतेमुळे कोरोना आणि इतर विषाणूजन्य आजारांना फायदा होतो. जसे आर्द्रता कमी होते, ते विषाणू वाढण्यास मदत करते. अशा परिस्थितीत मान्सूनचा निश्चितच कोरोनावर परिणाम होतो आणि विषाणू हळूहळू पसरू लागतो आणि पावसाळा सुरू असल्याने धोका वाढण्याची शक्यता आहे. मान्सून देशभरात आणि देशाच्या अनेक भागात पोहोचला आहे मुसळधार पाऊस सुरूच आहे. यावेळी कोरोना विषाणूच्या दुसऱ्या लाटेच्या दरम्यान मान्सूनने दस्तक दिली आहे. एका अहवालानुसार, गेल्या वर्षी डेलावेअर विद्यापीठाच्या संसर्गजन्य रोग विभागाचे शास्त्रज्ञ जेनिफर हॉर्न यांनी सांगितले की पावसाचे पाणी विषाणू स्वच्छ करू शकत नाही. यामुळे, विषाणूचा प्रसार आणि प्रसार करण्याची गती देखील कमी होणार नाही.

नोकरदार महिलांसाठी ऑनलाईन शिक्षणाचं आव्हान

* गरिमा पंकज

अलीकडच्या काळात कोव्हिड -१९ मुळे मुलांच्या शाळा बंद आहेत आणि त्यांचे ऑनलाईन वर्ग सुरु आहेत. इकडे नोकरदार महिलांना स्वत:च्या ऑफिसची कामेदेखील घरीच करावी लागताहेत. पूर्वी महिला मुलांना शाळेत वा खेळायला पाठवून आरामात आपापली कामे करत असत, मात्र आता मुलं सतत घरीच असतात. यामुळे नोकरदार महिलांना स्वत:च्या कामाबरोबरच मुलांच्या ऑनलाईन क्लासेसवर लक्ष ठेवणं तेवढं सहजसोपं राहीलेल नाहीए. ना त्या स्वत:च काम सोडू शकत ना मुलांच्या अभ्यासाकडे दुर्लक्ष करू शकत. यामुळे त्या द्विधा मनस्थितीत अडकल्या आहेत.

चला तर जाणून घेऊया काही महत्वाच्या गोष्टी :

* सर्वात मोठं आव्हान म्हणजे आईने स्वत:च्या ऑफिसचं काम करायचं की मुलांचा ऑनलाईन अभ्यास व्यवस्थित चालला आहे की नाही याकडे लक्ष द्यायचं.

* अनेकदा मुलं अभ्यासाऐवजी दुसऱ्या साईट्स चालू करून त्याच पाहत बसतात. ती लॅपटॉप वा फोनवर चुकीच्या गोष्टी पाहू शकतात. त्यांचं मन एकाग्र होत नाही आणि अनेकदा ती ऑनलाईन क्लास बुडवून वा क्लास संपवून गेम्स खेळू लागतात.

* ऑनलाईन वर्गाच्या दरम्यान मुलांच्या डोळयांवरदेखील परिणाम होतो. प्रकाशयोजना व्यवस्थित नसेल वा वर्ग अधिक वेळ चालत असेल तर त्यांना त्रास होऊ शकतो.

* मुलांचे क्लासेस आणि घरातील कामाबरोबरच स्वत:च्या ऑफिसची कामे करणं खूपच आव्हानात्मक काम आहे.

यासंदर्भात किंडरपासच्या फाउंडर शिरीन सुलताना यांच्याशी याबाबत विस्ताराने चर्चा झाली. त्यांनी सुचविलेले काही खास उपाय खालीलप्रमाणे :

मुलांचं मन अभ्यासात एकाग्र होण्यासाठी

मुलांनी अभ्यासाकडे दुर्लक्ष करू नये यासाठी पॅरेंटिंग कन्ट्रोल फीचर्सचा वापर करायला हवं. तुम्ही लॅपटॉप वा मोबाईलच्या सेटिंगमध्ये काही बदल करून मुलांच्या चुकीच्या साईट्स पाहण्यावर तसंच गेम्स यावर नियंत्रण ठेवू शकता.

सर्वप्रथम तुम्हाला ज्या साईट्स वा गेम्सपासून मुलांना दूर ठेवाworking women time management for kids studiesयचंय त्या ब्लॉक करून ठेवा. सर्चइंजिन म्हणजेच गुगल, बिंग इत्यादींचे प्रेडिक्टिव्ह टेस्ट ऑप्शन बंद करा. यामुळे यामध्ये सर्च करतेवेळी ऑटो सेशनच फिचर चालू होणार नाही आणि मुलं सर्च करतेवेळी दुसरं काही पाहू शकणार नाहीत. मुलांचं लहान वय पाहता तुम्ही गुगल ऐवजी मुलांना सर्च इंजिनचा वापर करायला शिकवा. हे पूर्णपणे सुरक्षित आहे. यामध्ये कोणतंही चुकीचं कन्टेन्ट नसतं.

अधूनमधून स्वत:च्या कामातून ब्रेक घेऊन मुलांवर लक्ष ठेवत रहा. ते काय वाचताहेत आणि त्यांना त्यातील काय समजतंय याकडे लक्ष ठेवा. लॅपटॉप, फोन इत्यादींची हिस्ट्री चेक करत रहा, यामुळे मुलांनी चुकीची साईट तर खोलली नाहीए ना हे समजेल. या वाईट गोष्टींपासून दूर राहावं, चुकीची लिंक ओपन करू नये आणि फॉरवर्डदेखील करू नये हे मुलांना समजावून सांगा. यामुळे डोक्यात आणि लॅपटॉप /फोनमध्ये वायरस घुसू शकतो. प्रायवसी कशी सांभाळायची हे त्यांना समजावून सांगा.

घरातल्या घरात कामाची वेगळी जागा बनवा

स्वत:चं काम आणि मुलांच्या अभ्यासासाठी विचारपूर्वक जागेची निवड करा. मुलांची एकाग्रता टिकून रहावी यासाठी योग्य प्रकाशयोजना करावी. घरातच त्यांना शाळेच्या वर्गासारखं वाटावं यासाठी ही जागा त्यांच्या झोपण्याच्या, खेळण्याच्या जागेपासून दूर असावी. या जागी खेळणी वगैरे नसावीत. योग्य वातावरणात मुलं रमतील आणि त्यांना शाळेच्या वर्गासारखंच वाटेल.

डिवाइस तयार करा

उत्तम ऑनलाईन शिक्षणासाठी वायरलेस कनेक्शन गरजेचं आहे. योग्य कनेक्शनची निवड करा, ज्याच बँडविड्थ तुमचं काम आणि मुलांचं शिक्षण यासाठी मदतनीस ठरेल. अक्षरं वाचतेवेळी डोळयांना त्रास होणार नाही अशा स्क्रीनची निवड करा. तुमचं काम आणि मुलांच्या ऑनलाईन वर्गाची वेळ एकच असेल तर ऑडिओ सिस्टीममध्ये कोणत्याही प्रकारचा अडथळा येऊ नये हे सुनिश्चित करा. यासाठी तुम्ही हेडफोन्सचादेखील वापर करू शकता.

दिनचर्या आणि शिस्त

लॉकडाऊनमुळे लोकांच्या खूपच बदल झालाय. सध्या सगळंच थंडावलंय. मात्र घरातदेखील शाळेसारखी दिनचर्या बनवून तुम्ही मुलांचं आयुष्य घडवू शकता. मुलांना वेळेत जागे करा. वर्गाची वेळ सुरु होण्यापूर्वीच नाश्ता द्या, दिवसाच्या टाइमटेबल नुसार त्यांची पुस्तकं काढून ठेवा. वर्ग सुरु असताना मुलाला वारंवार उठायला लागू नये याची काळजी घ्या. संघ्याकाळचा थोडा वेळ घरच्या अभ्यासासाठी राखून ठेवा. अशाप्रकारची शिस्त लावणं तसं कठीणच आहे, मात्र त्याची सवय लावली तर आयुष्य नक्कीच सहजसोपं होऊन जाईल.

ब्रेक घेण्यासाठी वेळ ठरवून ठेवा

मुलांची खासकरून लहान मुलांची एकाग्रता २५ मिनिटापेक्षा अधिक काळ टिकत नाही. यासाठी मुलांना ब्रेकच्या दरम्यान एखाद्या पाळीव प्राण्यांसोबत खेळायला सांगा, थोडावेळ चालायला वा फिरायला तसेच घरातील लोकांसोबत वेळ घालवायला सांगा. अशाप्रकारचा छोटासा ब्रेक तुम्हाला आणि तुमच्या मुलाला ताजतवानं करेल आणि सगळं काही व्यवस्थित होईल.

मुलांच्या गरजा समजून घ्या

प्रत्येक मुलाची शिकण्याची पद्धत वेगवेगळी असते. काही मुलांना ऑनलाईन क्लासेस सोपे पडतात तर काहींना यापेक्षा अधिक मार्गदर्शनाची गरज असते. प्ले स्कूल वा लहान वर्गातील मुलांना सकाळी क्लास सुरु होताच दिवसभर शिकविल्या जाणाऱ्या विषयांची माहिती दिली जाते. अशावेळी शक्य झाल्यास मुलांसोबत रहा. यामुळे तुम्ही मुलांच्या गरजेनुसार पूर्ण दिवस तयार रहाल. तुम्ही तुमच्या मुलांच्या अभ्यासाची क्षमता योग्यप्रकारे जाणता. मुलांचा अभ्यास छोटयाछोटया भागांमध्ये करून घ्या आणि मुलं कोणत्यावेळी अधिक उत्साही असतात ती वेळ साधून अभ्यास घ्या.

डोळयांना त्रास होणार नाही याची काळजी घ्या

अलीकडे अनेक पालक मुलांना अधिक काळ स्क्रीनसमोर राहावं लागतं म्हणून चिंतीत आहेत. मुलांमध्ये डोकेदुखी, डोळेदु:खीसारख्या तक्रारी वाढू लागल्या आहेत. यासाठी २०:२०:२० हा सहजसोपा उपाय आहे. दर २० मिनिटानंतर २० सेकंदासाठी २० फूट अंतरावरील एखाद्या वस्तूकडे एकटक पाहत रहा.

ऑनलाईन शिक्षणाचा परिणाम मुलांच्या डोळयावर होऊ नये यासाठी मुलांचा स्क्रीनटाइम निश्चित करा. अभ्यासानंतर त्वरित टीव्ही वा व्हिडीओमध्ये गुंतवून ठेवू नका. त्यांना अधूनमधून स्क्रीनपासून दूर ठेवा. यासाठी तुम्ही स्वत: मुलांसोबत कॅरम, चेस, बॅडमिंटनसारखे खेळ खेळू शकता वा त्यांना बाहेर दुसऱ्या मुलांसोबत खेळण्यासाठी पाठवू शकता. तुम्ही दररोज तासभर एखादं पुस्तकं वाचून दाखवू शकता वा त्याला स्वत:ला वाचायला सांगू शकता. व्हिडीओ कॉल करून नातेवाईकांशी बोलायला द्या वा शुभेच्छा कार्ड बनवायला सांगा. तुम्ही कडक शिस्तीचे पालक बनण्याऐवजी मुलाचे मित्र बनून रहा.

मुलांना डोळयांचे व्यायाम करण्यास तसंच थोडयाथोडया वेळाने बागेत फिरून येण्यासदेखील सांगा. तुम्ही अधूनमधून ऑनलाईन अभ्यासाच्या दरम्यान मुलांच्या प्रगतीकडे लक्ष ठेवत रहा. वर्ग संपल्यानंतर त्यांना सोबत बसवून आज कायकाय शिकवलं गेलय आणि काय समजलं नाहीए हे आवर्जून विचारा. दर आठवडयाने अभ्यास घेण्याऐवजी दररोज अभ्यास घ्या. मुलांना शिक्षक तसंच मित्रांसमोर अजिबात ओरडू नका, वर्ग संपल्यानंतर मात्र काय योग्य आहे काय चुकीचं आहे हे आवर्जून सांगा.

शिक्षक, पालक आणि मुलांसाठी घरून शिक्षण हे शिक्षणाचं एक नवीन पद्धत बनलीय. यासाठी सकारात्मक रहा आणि संयम ठेवा. एकत्रित मिळून परिस्थिती अनुकूल बनवू शकता.

कोरोना या ७ गोष्टींकडे द्या लक्ष

* प्राची भारद्वाज

कोरोनाचा कहर संपूर्ण जगावर झाला आहे. जवळपास सर्वच देश याच्या फेऱ्यात अडकले आहेत. लोक घरात नाईलाजाने बंदिस्त झाले आहेत. काय करणार? कोरोनापासून स्वत:चे रक्षण करणेही गरजेचे आहे. गर्दीच्या ठिकाणी जाता येणार नाही. साफसफाईकडे लक्ष द्यायचे आहे आणि संसर्गापासून दूर रहायचे आहे. अशावेळी काय होईल, जेव्हा पतीपत्नी किंवा लिवइन जोडप्याला एका घरात पूर्ण वेळ सोबत रहावे लागेल? कशी असेल ती परिस्थिती जिथे पतीपत्नीला जबरस्तीने एकमेकांसमोर रहावे लागेल? लक्षात घ्या, हा हनिमून नाही. संशोधनानुसार असा निष्कर्ष निघाला आहे की, अशा परिस्थितीत लोकांना प्रचंड हताशा, कंटाळा, एकाकीपण, राग आणि तणावासारख्या भावनांचा सामना करावा लागतो.

जगभरात पतीपत्नीवर केलेल्या विनोदांची कमी नाही. सर्वांना माहिती आहे की, भलेही हे नाते जीवनभराचे असले तरी थोडासा स्वत:साठी वेळ प्रत्येकालाच हवा असतो. म्हणून हेच चांगले असते की, पतीने सकाळी कामाला जावे, पत्नी गृहिणी असेल किंवा नोकरीला जात असेल आणि रात्री उशिरा दोघे एकमेकांना भेटत असतील. यामुळे दोघांना आपापले जीवन जगता येते. शिवाय भेटल्यानंतर कितीतरी नवीन गोष्टी सांगण्यासारख्या असतात, ज्या या नात्यात नव्याने गोडवा आणतात. पण कोरोनामुळे अशी गोड हवेची झळूकही हरवून गेली आहे. ज्या जोडप्यांच्या घरी मुले आहेत तिथे लक्ष दुसऱ्या गोष्टीत वळवणारे इतरही सदस्य आहेत. पण ज्या जोडप्यांना मुले नाहीत तिथे एकमेकांशिवाय दुसरे असणारच कोण?

अशावेळी तुम्हाला काही गोष्टींकडे लक्ष देणे गरजेचे आहे :

दिनक्रम बिघडू देऊ नका

जेव्हा आपल्या सर्वांसमोर घरात राहण्यावाचून पर्याय उरलेला नाही, अशावेळी आळशीपणाने प्रत्येक काम टाळू नका. ज्याप्रमाणे यापूर्वी सकाळी उठत होता, तसेच उठा. अंघोळ करुन तयार व्हा. त्यानंतर घरातील कामे उरका. ऑफिसची वेळ होईल तेव्हा जागा निश्चित करून तेथे टेबल आणि खुर्ची घेऊन बसा. लक्षात ठेवा, कोरोनामुळे देशाच्या आर्थिक व्यवस्थेवर खूपच वाईट परिणाम होत आहे. म्हणूनच आपले काम प्रामाणिकपणे करा.

घरातली कामे आपापसात वाटून घ्या

या काळात घरकाम करणाऱ्या महिला, ड्रायव्हर, कार धुणारे, स्वयंपाकी सर्वांनाच सुट्टी देण्यात आली आहे. त्यामुळे आता घरातली सर्व कामे आपल्यालाच करायची आहेत. अशावेळी कोणा एकावर सर्व कामांची जबाबदारी अली तर त्याची चिडचिड होणे स्वाभाविक आहे. अशी वेळ येऊ नये म्हणून घरातल्या कामांची एक यादीच तयार करा. आपली क्षमता आणि आवडीनुसार कामाचे वाटप करा. जसे की, भांडी पतीने घासली तर साफसफाई पत्नीने करावी. जेवण पत्नीने बनवले तर सर्व पुसून घेणे, वॉशिंग मशीनमध्ये कपडे धुणे, ही कामे पतीने करावीत.

जवळ येऊ नका, दूरही जाऊ नका

आज परिस्थिती अशी आहे की, जवळही जाता येत नाही आणि फार दूरही राहता येणार नाही. एकाच घरात एकत्र बंद झाल्यामुळे तरुण जोडप्यांमध्ये एकमेकांप्रती शारीरिक आकर्षण निर्माण होणे स्वाभाविक आहे. जेव्हा तरुण पती किंवा पत्नी समोर असते तेव्हा मनावर नियंत्रण ठेवणे कठीण असते. पण सोबतच या गोष्टींकडेही लक्ष द्यायला हवे की, कोरोना विषाणूचा संसर्ग एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीला होतो. म्हणूनच जर जवळ आलात तर त्यानंतर स्वत:च्या स्वच्छतेकडे लक्ष द्या. अंघोळ करा. तसे तर शॉवरखालीही तुम्ही एकमेकांजवळ येण्याच्या संधीचा फायदा घेऊ शकता. म्हणजे प्रेम आणि स्वछता दोन्ही साधता येईल. पण एकत्र राहिल्यामुळे फक्त प्रेम फुलेल, असेही अजिबात नाही. याचे दुष्परिणामही होऊ शकतात.

ओव्हर एक्सपोजरचा धोका

सतत सोबत राहिल्यामुळे तरुण जोडप्यात केवळ प्रेमच बहरेल असे नाही तर मतभेदही वाढू शकतात. आकडेवारीनुसार चीनमध्ये कोरोना काळात एकमेकांसोबत राहण्यावाचून पर्याय नसलेल्या जोडप्यांवर घटस्फोटाची वेळ आली आहे. चीनचा दक्षिण-पश्चिम भाग सिशुआनमध्ये 24 फेब्रुवारीनंतर ३०० हून अधिक घटस्फोटाचे अर्ज आले आहेत. दक्षिण चीनमधील फुजीआन प्रांतात तर एका दिवसात घटस्फोटाच्या १० अर्जांवर सुनावणी ठेवण्यात आली. असे यामुळे होत आहे की, तरुण जोडपी गरजेपेक्षा जास्त वेळ नाईलाजाने एकमेकांसोबत घालवत आहेत. त्यांना घराबाहेर पडण्याची परवानगी नसल्यामुळे गरजेपेक्षा जास्त काळसोबत राहून अनेकदा त्यांच्यात वाद होतात आणि शेवटी स्वत:चा अहंकार, राग किंवा जिद्दी स्वभावामुळे ते घटस्फोटाचा निर्णय घेतात.

घरात राहूनही अंतर ठेवणे आहे शक्य

स्वत:साठी थोडा वेळ असायला हवा असे प्रत्येकालाच वाटते. आपली स्पेस, आपला वेळ. पण सतत सोबत राहिल्यामुळे जोडीदाराची नजर सर्वकाळ आपल्यावरच खिळून राहिल्यासारखे वाटते. हे टाळण्यासाठी तुम्हाला दोघांची स्वत:साठीची वेळ आणि जागा ठरवून घ्यायला हवी. तुम्ही दोघेही वर्किंग असाल तर सोबत असूनही एकमेकांपासून थोडे अंतर सहज ठेवू शकता. शिवाय एकमेकांचा कंटाळा येणार नाही.

मानसशास्त्रीय दृष्टिकोनातून

अनेकदा तुमच्या मनात काहीतरी वेगळे असते पण प्रत्यक्षात त्यापेक्षा वेगळे वागण्याची कारणे अनेक असतात. जसे की, तुम्हाला राग आला कारण तुमच्या जोडीदाराने त्याची भांडी धुतली नाहीत. जेव्हा की तुम्ही नुकतेच किचन स्वच्छ करून आला असाल. प्रत्यक्षात तुमच्या रागावण्यामागचे खरे कारण असे असते की, तुमच्या जोडीदाराने तुम्हाला होणार त्रास आणि तुमच्या मेहनतीकडे दुर्लक्ष केले.

मानसशास्त्रज्ञ डॉक्टर प्रियांका सांगतात की, तुम्हाला तुमच्या जोडीदाराशी बोलायला हवे आणि तुमच्या रागामागचे जे खरे कारण आहे ते सांगायला हवे.

जेव्हा तुम्हाला वाटेल की, तुमच्या दोघांमध्ये कुठल्या तरी कारणावरून भांडण होऊ शकेल अशावेळी खोलीतून बाहेर जा. कुठले तरी दुसरे काम करायला घ्या, जेणेकरून भांडणाचा विषय तुमच्या डोक्यातून निघून जाईल. सतत सोबत राहिल्यामुळे असेही होऊ शकते की, तुम्हाला तुमच्या जोडोदारामधील थोडे जास्तीच दोष दिसू लागतील. पण तुम्हाला स्वत:वर लक्ष द्यायचे आहे. सकारात्मक रहायचे आहे. तुम्ही तुमच्या जोडीदारासोबत घालवलेले चांगले क्षण, चांगल्या गोष्टी आठवा. त्याच्यातील केवळ चांगल्याच गोष्टी शोधून काढण्याचा प्रयत्न करा. त्यासाठी तुम्हाला त्यांच्या काही त्रासदायक सवयींकडे दुर्लक्ष करावे लागेल.

क्वॉलिटी टाइम घालवा

ही वेळ केवळ अडचणींची आहे असे मुळीच नाही. तुम्ही दोघे मिळून या क्षणांना सोनेरी क्षण बनवू शकता. त्यासाठी आपल्या जोडीदारासोबत आवडीची पुस्तके वाचा. जुने चित्रपट पहा. आवडीचे गेम खेळा. चित्र काढा. सोबतच व्यायाम करून स्वत:च्या आरोग्याकडेही लक्ष द्या. पण या गोष्टीकडे लक्ष द्या की, एकमेकांच्या इतकेही जवळ येऊ नका की, कंटाळा येऊ लागेल. बाहेरच्या जगासोबचे संबंध तोडू नका. तुम्ही घराबाहेर पडू शकत नसाल म्हणून काय झाले, व्हर्च्युअल वर्ल्ड तर आहेच. त्याच्याद्वारे तुमचे मित्र, मैत्रिणी, नातेवाईक, शेजाऱ्यांशी कायम संवाद साधा. सोशल मीडियावरही काही वेळ घालवता येऊ शकेल.

सेक्शुअली आयसोलेट राहण्याची वेळ

* विजय कुमार पांडे

सेक्समध्ये मोकळेपणा आवश्यक आहे. या भावना जितक्या तुम्ही मनात दाबून ठेवाल तितक्या त्या वर उसळून येतील. पण आता सेक्सही जपूनच करावे लागेल. सेक्ससाठी आधी स्वत:ला तयार करावे लागेल. सेक्सनंतरही तुम्हाला काही गोष्टी लक्षात ठेवायच्या आहेत. त्यात सर्वात महत्वाचे म्हणजे सेक्स आयसोलेशन. अनेकदा आपल्या देशात खाजगी अवयवांचा लोक विचारच करत नाहीत. आयसोलेशनचे महत्व ते समजून घेत नाहीत. त्यांचे याकडे लक्ष जात नाही, कारण लहानपणापासून हे शिकवलेलेच नसते पण आता काळ बदलतो आहे. अशावेळी तुम्ही सेक्शुअली आयसोलेट होणे फार गरजेचे आहे. संपूर्ण जग सध्या कोरोना महामारीच्या विळख्यात सापडले आहे. सोशल डिस्टंसिंगवर भर दिला जात आहे. अशावेळी सेक्स करताना सुरक्षित कसे राहावे याकडे लक्ष द्यायची गरज आहे. जर मी सेक्स केले तर मला कोरोना होईल की काय? अशी शंका तुमच्या मनात कितीतरी वेळा आली असेल. पण लाजेमुळे वा भीतिमुळे तुम्ही हे विचारू शकला नसाल.

तर मग या, आम्ही तुम्हाला सांगतो की सेक्स करताना कसे सुरक्षित राहाल कोरोनापासून :

संबंधांवर परिणाम

जर तुम्ही रिलेशनशिपमध्ये असाल आणि एखाद्या व्यक्तीसोबत राहात असाल, तर थोडे अंतर ठेवून रहा. जर तुम्हा दोघांपैकी एकाला जरी कोरोनाची लक्षणं दिसत असतील तर स्वत:ला आयसोलेट करून घ्या. अशावेळी जोडीदाराने वाईट वाटून घेऊ नये. यामुळे दोघेही सुरक्षित राहतील. लक्षात ठेवा सेक्सचा आनंद तुम्ही तेव्हाच घेऊ शकाल जेव्हा तुम्ही सुरक्षित राहाल.

अंकुश ठेवणे गरजेचे

आता किस करताना तुम्ही विचार करायला हवा. आधी किस करणे प्रेमाची खूण मानली जात असे. पण आता हे एका भयानक आजाराचा मार्ग बनू शकतं. याचा अर्थ हा नाही की तुम्ही किस करूच नका. किस करा पण तो सांकेतिक असायला हवा. हो, जर तुमच्यात सर्दी खोकल्याची लक्षणं दिसत असतील आणि तुम्हाला माहीत असेल की नुकतेच तुम्ही कुणाला किस केले आहे, तर तुम्ही हे आपल्या जोडीदाराला सांगाया हवे. जर तुम्ही अशा कुणाला किस केले असेल ज्यात आता अशी लक्षणं दिसू लागली आहेत, तर तुम्ही स्वत:ला आयसोलेशनमध्ये ठेवायला हवे. जर तुम्ही कुणाच्या खाजगी अवयवांना स्पर्श केला असेल तर शक्यता आहे तुम्ही त्याला किससुद्धा केले असेल. तुम्हाला माहीत आहे की हा व्हायरस लाळेद्वारे पसरतो. त्यामुळे किस करणे जोखमीचे आहे. अशात ज्या जोडीदारासोबत तुम्ही राहात नसाल त्याच्याशी कोणतेही संबंध ठेवू नका.

चांगले सेक्स लाईफ जगा

या महामारीने लोकांना चांगले सेक्स लाईफ म्हणजे काय यावर विचार करायला भाग पाडले आहे. या आजारामुळेच लोक आज आयसोलेशनमध्ये आहेत आणि ते या संधी आणि दुराव्याचा फायदा उचलत आहेत. ते क्रिएटिव्ह झाले आहेत. जर तुम्ही आणि तुमच्या जोडीदाराला एकाच घरात आयसोलेशनमध्ये राहावे लागत असेल तर तुम्ही तुमच्या जोडीदाराबद्दल बरेच काही जाणून घेऊ शकता. एकमेकांच्या आवडीनिवडी जाणून घेऊ शकता. दूर रहा पण मनं जुळू द्या.

इंटरकोर्समध्ये दक्षता बाळगा

कोरोना कोणालाच ओळखत नाही. तो तर केवळ रस्ता शोधत असतो. इंटरकोर्समुळे कोणत्याही प्रकारचे इन्फेक्शन संभवू नये यासाठी तुम्हालाच सतर्क राहावे लागणार आहे. स्वच्छतेच्या काही गोष्टींना आपल्या सवयींमध्ये सामील करून घ्या. सेक्सजीवनात सेक्शुअल हायजिन तेवढेच अवश्य आहे जेवढे आपल्या दैनंदिन जीवनात. एका आरोग्य संपन्न सहजीवनाकरिता लैंगिक संबंधांपूर्वी व नंतर स्वच्छता राखणे महत्वाचे आहे. अनेकदा लोक सेक्शुअल हायजिनकडे कमीच लक्ष देतात, ज्यामुळे युटीआय म्हणजे युरिनरी ट्रॅक इन्फेक्शनचा धोका दोघांनाही संभवतो. म्हणून स्वच्छतेकडे विशेष लक्ष द्यायला हवे. सेक्सनंतर दोघांनाही कितीही झोप येत असली तरी तुम्ही जर हायजिनकडे दुर्लक्ष करत असाल तर इन्फेक्शन व्हायचा धोका आणखीनच वाढू शकतो. इथे तुम्हाला याकडेही लक्ष द्यावे लागेल की तुम्हाला अथवा तुमच्या जोडीदाराला सर्दी खोकला तर झाला नाही ना. अशा वेळी तुम्हाला स्वत:ला आयसोलेट करावे लागेल, कारण थोडया मजेसाठी सगळे आयुष्य तर धोक्यात टाकू शकत नाही ना.

सेक्शुअल वॉशिंग

सेक्सच्या आधी आणि नंतर चांगले हात धुणे अत्यंत आवश्यक आहे, कारण बॅक्टेरिया आणि किटाणू साधारणत: आपल्या हाताद्वारेच पसरतात. सेक्स करताना अनेकदा आपण आपला वा आपल्या जोडीदाराचा जेनेटल पार्ट पेनिट्रेट करण्याकरिता हाताचा वापर करतो. अशावेळी जर आपले हात अस्वच्छ असतील तर बॅक्टेरिया संक्रमित व्हायची भीती असते. म्हणून इंटरकोर्सआधी व नंतर हात चांगले २० सेकंद चोळून धुवायला हवे. लैंगिक संबंधानंतर आपले गुप्तांगसुद्धा स्वच्छ करणे आवश्यक आहे.

संक्रमित गुप्तांग

सेक्सनंतर गुप्तांगांची स्वच्छता आवश्यक आहे. कोणत्याही प्रकारचा बॅक्टेरिया संक्रमित होण्यापासून रोखण्यासाठी इंटरकोर्सनंतर पाण्याने गुप्तांग साफ करणे अत्यावश्यक आहे. पाण्यासोबत माईल्ड साबणही वापरू शकता. पण जर तुमची त्वचा सेन्सिटिव्ह असेल तर तुम्हाला जळजळ होऊ शकते. गुप्तांगाच्या स्वच्छतेसाठी फॅन्सी लोशन वा परफ्युम वापरण्याऐवजी कोमट पाण्याने धुवा. जोडीदारासोबत इंटरकोर्सनंतर जेव्हा तुम्ही बाथरूममध्ये खजगी अवयवांची स्वच्छता करायला जाल तेव्हा टॉयलेटला जायला विसरू नका. याचा उद्देश हा आहे की तुमचे ब्लॅडर रिकामे राहावे, कारण सेक्सदरम्यान एखादा बॅक्टेरिया तुमच्या युरेथापर्यंत पोहोचला असेल तर टॉयलेटद्वारे तो शरीराच्या बाहेर निघून जाईल. सेक्सनंतर एक ग्लास पाणी पिऊन मन शांत करा.

कंडोम एक बचाव आहे

कोरोना व्हायरसमुळे जगातील अनेक देश लॉकडाऊनमध्ये आहेत. कंडोम बनवणाऱ्या अनेक कंपन्या यातुन सुटल्या नाही आहेत. त्यामुळे कंडोमचा पुरवठा कमी झाला आहे. जगात याचा तुटवडा भासू लागला आहे म्हणून हे बाजारात उपलब्ध नाहीए. जर तुम्हीसुद्धा या परिस्थितीतून जात असाल तर कामवासनेवर नियंत्रण ठेवा आपल्या जोडीदाराशी यावर मोकळेपणाने बोला. जर तुम्ही तुमच्या कामेच्छेवर नियंत्रण ठेऊ शकत नसाल तर अनेक मार्ग आहेत, जे तुम्हाला यावर नियंत्रण ठेवायला मदत करतील. एकदा का तुम्ही असे विचार करू लागलात तर कामेच्छा सातत्याने नियंत्रणात आणणे अशक्य होते. त्यामुळे असे विचार मनात येताच आपले मन दुसरीकडे वळवणे चांगले आहे. सेक्शुअल उर्जेला इतर कोणत्या क्रिएटिव्ह कामात लावा.

लठ्ठ पुरुष व महिलांनी दूरच राहावे

काही दिवसांपूर्वी झालेल्या एका संशोधनात असे आढळून आले की ज्या पुरुषाचे वजन जास्त असते , ते जास्त सेक्स करतात. एंगलिया रस्किन युनिव्हर्सिटीच्या वैज्ञानिकांनी आणि संशोधकांनी ब्रिटनमधील ५,००० सेक्शुअली कार्यरत असलेल्या पुरुषांचे विश्लेषण केले आणि ते या निष्कर्षापर्यंत पोहोचले की लठ्ठ पुरुष बारीक पुरुषांपेक्षा जास्त सेक्स करतात. केवळ पुरुषच नाहीत तर महिलांमध्येसुद्धा असे आढळून आले. संशोधकांना असे आढळले की कमी वजन असलेल्या महिलांच्या तुलनेत जाड महिलांनी १६ पट जास्त सेक्स केले. कोरोनाच्या प्रकोपापासून सुरक्षित राहायचे असेल तर लठ्ठ लोकांनी सध्या सेक्सचा विचारा टाळावा.

अभिनेता स्वप्नील जोशी व सामाजिक कार्यकर्ते मॉरिस नोरोनहा यांनी जपली सामाजिक बांधिलकी

*सोमा घोष

भारतात कोरोना व्हायरसचे प्रमाण वाढले असल्यामुळे बऱ्याच सिनेमांचे-मालिकांचे चित्रीकरण थांबले. त्यामुळे या क्षेत्रात स्पॉटबॉय म्हणून कार्यरत असणाऱ्या लोकांना अभिनेता स्वप्नील जोशी व सामाजिक कार्यकर्ते मॉरिस नरोन्हा या दोघांनी मिळून मदतीचा हात दिला आहे. स्वप्नील व मॉरिस यांनी मीडिया बझ या मीडिया कंपनीच्या साहाय्याने सिनेक्षेत्रात स्पॉटबॉयचे काम करणाऱ्या लोकांना शंभरहून अधिक रेशन किटचे वाटप केले आहे. मॉरिस नरोन्हा यांनी कोरोना काळात उत्तर मुंबईतील झोपडपट्टी भागातील गरजू लोकांना गॅस सिलिंडर, रेशन आणि इतर जीवनावश्यक वस्तूंचे वाटप केले आहे.

View this post on Instagram

A post shared by Mauris Noronha (@maurisbhai)

मॉरिस यांनी कोरोना काळात आतापर्यंत केलेल्या कार्याचे सर्व स्तरावरून कौतुक होते आहे. स्वप्नील व मॉरिस यांनी एक योजना आखून बोरिवली आणि दहिसर विभागातील झोपडपट्ट्यांमध्येही गरजूंना रेशन किटचे वाटप केले. कोरोना काळात गरजू व्यक्तींना मदत करण्याचे आवाहन स्वप्नीलने आपल्या चाहत्यांना केले आहे.

महाराष्ट्र: कोरोना पसरविण्यास महाराष्ट्र सरकारचा निष्काळजीपणा

* शांतिस्वरूप त्रिपाठी

कोरोना पसरविण्यास महाराष्ट्र सरकारचा निष्काळजीपणा

कोरोना साथीच्या आजारामुळे देश संकटात सापडला आहे. मुलांच्या डोक्यावरून आई-वडिलांची छाया हरवली जात आहे. पालक आपली मुले गमावत आहेत. स्त्रिया विधवा होत आहेत. यातून दक्षिण भारतातील महाराष्ट्र राज्य देखील अस्पृश्य राहिलेले नाही. महाराष्ट्राची गणना ही भारतातील सर्वात श्रीमंत आणि समृद्ध राज्यांमध्ये केली जाते. असे असूनही कोरोनामुळे आतापर्यंत 75000 (पंच्याहत्तर हजार) लोकांनी आपले प्राण गमावले आहेत. याचा परिणाम म्हणजे बऱ्याचशा कुटुंबात मुले राहिले नाहीत तर अनेक कुटुंबांमध्ये विधवांची संख्या वाढली आहे. बर्‍याच मुलांच्या डोक्यावरुन पालकांची सावली हरवली आहे. परंतु कोरोनामुळे मृत्यू झालेल्यांच्या कुटूंबासाठी केंद्र सरकारसह महाराष्ट्रातील राज्य सरकारनेही काहीही केले नाही.

महाराष्ट्र हे देशातील सर्वात मोठे औद्योगिक राज्य आहे आणि मुंबई देशाची आर्थिक राजधानी मानली जाते हे आपण विसरू नये. पुणे हे शिक्षण आणि माहिती तंत्रज्ञानाचे केंद्र मानले जाते. महाराष्ट्रातील मुंबई, पुणे, पालघर, नागपूर येथील परिस्थिती सर्वात वाईट आहे. मुंबई, नागपूर, पुणे ही सर्वात विकसित शहरे आहेत असे असुनही ही परिस्थिती ओढावलेली आहे. महाराष्ट्रातील मुंबई, पुणे (पुणे शहर हे भारतातील सहाव्या क्रमांकाचे मोठे शहर आहे.) नागपूर, ठाणे, पालघरसह अनेक शहरे व जिल्ह्यांमध्ये उत्कृष्ट आरोग्य सुविधा आहेत.

लोकांचे जीवन पुन्हा रुळावर येण्यापूर्वीच गडगडले

राजकारणी, उद्योगपती, मोठं-मोठी चित्रपट व्यक्तिमत्त्वे इ. कोरोना साथीच्या परिणामापासून बऱ्याच प्रमाणात सुरक्षित राहिले आहेत. ही वेगळी बाब आहे की या आजारामुळे काही लोक नक्कीच काळाच्या जबड्यात सामावले. परंतु कोरोना महामारीमुळे 25 मार्च 2020 पासून सर्वसामान्य लोक, नोकरदार लोक, छोटे-छोटे व्यापारी आणि उद्योग-व्यवसाय यांवर अशा प्रकारे मार पडली आहे की त्यांचे जीवन आजही रुळावर येऊ शकले नाही. जानेवारी २०२१ पासून सगळ्यांचे जीवन हळूहळू रुळावर परतण्यास सुरुवातच झाली होती की तेवढ्यात कोरोनाची दुसरी लाट आली आणि त्यास सामोरे जाण्याऐवजी महाराष्ट्र सरकारने त्याकडे केलेल्या दुर्लक्षामुळे लोकांचे जीवन पुन्हा रुळावर येण्यापूर्वीच त्यांचे आयुष्य उखडले. महागाई शिगेला पोहोचली आहे. 15 एप्रिलपासून लॉकडाउन लागू झाल्यानंतर पुन्हा एकदा राज्यभरात चित्रपटसृष्टी, दागिन्यांच्या बाजारपेठा, पोलाद भांडी उद्योग, बांधकाम व्यवसायाशी निगडित असलेले लोक तसेच सर्व कामगार, रोजंदारीवरील कामगार, फेरीवाले आणि नोकरी व्यवसाय करणारे लोक इत्यादींसमोर पुन्हा एकदा दोन वेळच्या भाकरीचा प्रश्न उभा ठाकला आहे. आपल्या जीवनाचे जहाज पुढे कसे रेटावे हे कोणालाही कळत नाही? सरकारकडेही याचे कुठले उत्तर नाही.

सरकारी मदतः उंटाच्या तोंडात जिऱ्यासमान [फारच अल्प]

15 एप्रिलपासून जाहीर झालेल्या लॉक डाऊनमध्ये महाराष्ट्र सरकारने गरीबांना दोन महिन्यांसाठी मोफत रेशन देण्याची घोषणा केली आहे. रिक्षाचालकांना दोन महिन्यांसाठी दरमहा दीड हजार रुपये देण्यात येण्याची चर्चा आहे. शिवथाळी नि:शुल्क दिली जात आहे. परंतु ज्या ठिकाणी शिवथाळी वितरित केली जात आहे तेथपर्यंत सामान्य गरिबांना पोहोचणे शक्य नाही. याशिवाय फेरीवाले, रोजंदारीवरील मजूर आणि चित्रपटसृष्टीतील कामगारांसाठी कोणी काही करत नाही.

महाराष्ट्र कोरोनाचा प्रसारक बनला का? धार्मिक भावनांमुळे कोरोनाकडे दुर्लक्ष

संपूर्ण देश संकटात आहे. परंतु या संकटाच्या प्रसारात पाच राज्यांच्या विधानसभा आणि उत्तर प्रदेशच्या पंचायत निवडणुकांबरोबरच महाराष्ट्र सरकारचे कामकाजदेखील जबाबदार आहे. संपूर्ण सेक्लुअर म्हणजे धर्मनिरपेक्ष असल्याचा दावा करणारे शिवसेना, राष्ट्रवादी कॉंग्रेस आणि कॉंग्रेस यांचे संमिश्र सरकार महाराष्ट्रात आहे. पण उद्धव सरकारच्या निर्णयांची दखल घेतली तर उद्धव सरकारने सर्व निर्णय धर्माच्या आधारे घेतले. महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांनी राज्यातील महिलांना खुष करण्यासाठी नवरात्रीच्या पहिल्या दिवसापासून म्हणजेच 17 ऑक्टोबर 2020 पासून सर्व महिलांना मुंबईच्या लोकल ट्रेनमध्ये प्रवास करण्यास परवानगी दिली. त्यानंतर मराठी चित्रपट संस्था आणि ब्रॉडकास्टरच्या दबावाखाली 27 जूनपासून टीव्ही मालिकांच्या शूटिंगला परवानगी देण्यात आली. सर्व सुरक्षेच्या उपाययोजना असूनही दररोज कुठल्या न कुठल्या टीव्ही मालिकांच्या सेटवर कोरोना संक्रमित येत राहिले. दसऱ्यापर्यंत मुंबईत जवळपास सर्व उपक्रम सुरू झाले होते.त्यामुळे कोरोनाचा संसर्ग बिनदिक्कत सुरू राहिला. तरीही फेब्रुवारी 2021 मध्ये संपूर्ण मोकळीक देण्यात आली. सामान्य पुरुष प्रवाश्यांनीही लोकल ट्रेनमध्ये प्रवास करण्यास सुरवात केली. दरम्यान, कोरोनाचे फ्रंटवर्कर आणि आरोग्य कर्मचार्‍यांना कोरोनाची लस दिली जाऊ लागली. त्यानंतर १ मार्चपासून 60 वर्षाहून अधिक वयाच्या व्यक्तींना आणि 1 एप्रिलपासून 45 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांना लसी देणे सुरू झाले.

दुसरी लाटेची सुरूवात महाराष्ट्रापासून

कोरोनाची पहिली घटना फेब्रुवारी 2020 मध्ये सर्वप्रथम केरळमध्ये सापडली होती, तर महाराष्ट्रात कोरोनाची पुष्टी 9 मार्च 2020 रोजी झाली होती. होय! महाराष्ट्रात कोरोना विषाणूची पहिली पुष्टी झाल्याची नोंद पुण्यात ९ मार्च २०२० रोजी करण्यात आली होती, तिथे दुबईहून परत आलेले जोडपे कोरोना पॉझिटिव्ह आढळून आलं होतं. ११ मार्च २०२० रोजी मुंबईत दोन रुग्ण आढळले आणि संध्याकाळपर्यंत त्यांची संख्या ११ पर्यंत वाढली. बघता-बघता १५ मार्चपासून याच्या सर्वाधिक केसेस महाराष्ट्रातच येऊ लागल्या आणि २५ मार्च २०२० पासून संपूर्ण देशात लॉकडाऊन लागूनही मे २०२० पर्यंत महाराष्ट्रात कोरोनाची प्रकरणे सर्वात जास्त येत राहिली. २९ जुलै रोजी एकूण केसेसची संख्या 400,651 पर्यंत वाढली होती, त्यापैकी 1,46,433 ऍक्टिव्ह होते, १४,४६३, मृत्यूमुखी पडले होते तर मुंबईसह संपूर्ण महाराष्ट्रातील उत्तर प्रदेश, बिहारचे परप्रांतीय कामगार आपापल्या राज्यात पळून जाऊ लागले. पण सरकारने स्थलांतरित मजुरांच्या हितासाठी किंवा त्यांचे पळून जाणे थांबविण्यासाठी कोणतेही पाऊल उचलले नाही. दुसर्‍या लाटेनंतरही असेच घडले.

कोरोनाची दुसरी लाट महाराष्ट्रातूनच सुरू झाली आणि महाराष्ट्र सरकारच्या दुर्लक्षामुळे दुसर्‍या लाटेचा प्रसार होण्यास हातभार लागला. मार्च 2021 च्या दुसर्‍या आठवड्यापासून अचानक मुंबईसह संपूर्ण महाराष्ट्रात कोरोना बाधितांची संख्या झपाट्याने वाढू लागली, परंतु सरकारने त्याकडे डोळेझाक केली. खरेतर तोपर्यंत राष्ट्रवादी कॉंग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार आणि केंद्रीय गृहमंत्री अमित शाह यांची गुजरातमधील अहमदाबादेत बैठक झाली होती, त्यामुळे उद्धव ठाकरे अनावश्यक दबावाखाली आले आणि स्वत:ला लोकप्रिय मुख्यमंत्री आणि लोकप्रिय सरकार म्हणून सिद्ध करण्यासाठी ढिलेपणा अवलंबत राहिले. परंतु कोरोनाची गती वाढतच गेली. महाराष्ट्रात एकाच दिवसात कोरोनाची लागण होणाऱ्यांची संख्या 40,000 (चाळीस हजार) वर पोहोचली आणि दबावाखाली येत मुख्यमंत्र्यांनी रात्रीच्या कर्फ्यूची सुरवात केली आणि लॉकडाउन लावण्यास आपण अनुकूल नसल्याचा ते दावा करत राहिले. 11 एप्रिल 2021 रोजी 24 तासाच्या आत कोरोना बाधितांचा आकडा 61695 वर पोहोचला. परंतु महाराष्ट्र सरकार हिंदु नववर्षाची/गुढी पाडव्याची अर्थात 13 एप्रिल 2021 ची प्रतीक्षा करीत होते. (येथे हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे की ‘गंगूबाई काठीवाडी’सह ज्या चित्रपटांचे आणि नव्वद सीरियलचे मुंबईत तोपर्यंत शूटिंग चालू होते, त्या सर्वांच्या सेट्सवर दररोज अनेक कोरोना बाधित येत होते. संजय लीला भन्साळी आणि आलिया भट्ट यांच्यासह अनेक सेलिब्रिटींनाही कोरोनाचा संसर्ग झाला होता, पण उद्धव सरकार त्याकडे दुर्लक्ष करत राहिले.) हे ज्ञात आहे की उत्तर भारतमध्ये या दिवशी नवरात्रोत्सव सुरू होतो आणि महाराष्ट्रात ‘गुढी पाडवा’ मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो. उद्धव ठाकरे यांनी गुढी पाडवा संपल्यानंतर 15 एप्रिल २०२१ पासून पंढरपूरसारखे ते जिल्हे सोडून, ज्यात पोटनिवडणूका होणार होत्या, संपूर्ण राज्यात लॉकडाऊन जाहीर केले आणि पुन्हा एकदा महाराष्ट्रातून स्थलांतरित कामगार उत्तर प्रदेश, बिहार व इतर जवळपासच्या राज्यांकडे पळायला लागले. महाराष्ट्रातून धूम ठोकून उत्तर भारतातील राज्यांत पोहोचलेल्या स्थलांतरित मजुरांमुळे कोरोना उत्तर भारतातील राज्यांतदेखील झपाट्याने पसरला. आपल्याला हे लक्षात ठेवावे लागेल की तोपर्यंत महाराष्ट्रात संक्रमण शिगेला पोचले होते. 24 एप्रिलच्या दिवशी सर्वाधिक 69000 च्या जवळपास कोरोनाचे रुग्ण आढळले. (आनंदाची गोष्ट म्हणजे लस फ्रंटलाइन वर्करांना [सीमावर्ती कार्यकर्ता] आणि वृद्धांना दिली गेली होती. अन्यथा परिस्थिती अधिक भयानक ठरली असती.) कारण सरकारने वेगाने वाढणार्‍या प्रकरणांची योग्य दखल घेतली नाही आणि त्यासाठी आवश्यक त्या उपाय योजना केल्या नाहीत. लसीकरणातही गोंधळ पसरवला गेला, ज्यामुळे त्या कामाला गती मिळू शकली नाही. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे कोरोना लस तयार करणार्‍या सीरम इन्स्टिट्यूट कंपनीच्या अदार पूनावाला यांना धमकावले गेले आणि त्यांना देश सोडून लंडनला जाण्यास भाग पाडले गेले. आता महाराष्ट्र सरकार दावा करत आहे की या लसीचा डोस मिळत नाही, म्हणून गेल्या एक आठवड्यापासून महाराष्ट्रात लसीकरणाचे काम रखडले आहे. महाराष्ट्राचे आरोग्यमंत्री राजेश टोपे यांच्या गृहक्षेत्रात सर्व लस कशी दिली गेली, याचा जाब आता केंद्र सरकारने महाराष्ट्र सरकारला विचारला आहे.

आयपीएल क्रिकेटला परवानगी का दिली गेली?

इतकेच नव्हे तर कोरोनाचा संसर्ग वाढतच राहीला, पण महाराष्ट्र सरकारने ‘आयपीएल क्रिकेट’ वर बंदी घातली नाही. १५ एप्रिलपासून सरकारने व्यायामशाळा, उद्याने यासह सर्व काही बंद केले आणि कडक निर्बंध घातले, परंतु १० एप्रिल ते २४ एप्रिल या काळात मुंबईच्या वानखेडे क्रिकेट मैदानावर आयपीएलचे दहा सामने खेळले गेले. आयपीएल क्रिकेटशी संबंधित क्रिकेटपटूंना मैदानावर सराव करण्याचीही परवानगी देण्यात आली होती. अशा परिस्थितीत सरकारने आयपीएलवर बंदी का घातली नाही असा प्रश्न लोक उपस्थित करत आहेत. जेंव्हा आयपीएलमुळेही कोरोना वाढला, अखेरीस अनेक खेळाडू आणि प्रशिक्षकांना संसर्ग झाल्यानंतर आयपीएलवर 4 मेपासून बंदी घातली गेली, तोपर्यंत आयपीएलचे सर्व सामने मुंबईत खेळले गेले होते.

वसुलीत गुंतलेले सरकार

खरं तर कोरोनाची पहिली लाट पूर्णपणे संपण्यापूर्वीच महाराष्ट्र सरकारने सर्व निर्बंध हटवले होते आणि राज्यभरातील सर्व उद्योग सुरू केले होते. मग जसे की महाराष्ट्राचे माजी गृहराज्यमंत्री अनिल देशमुख यांच्यावर आरोप झालेत, हे सरकार फेब्रुवारी 2021 पासून शंभर कोटींच्या वसुलीत गुंतल्यामुळे कोरोना संसर्गाची वाढती गती रोखण्याकडे लक्ष देऊ शकले नाही. या वसुली प्रकरणात भले राष्ट्रवादी कॉंग्रेसचा हात असला तरी येत्या निवडणुकीत याचा फटका शिवसेनेला सहन करावा लागू शकतो.

महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्र्यांची शालीनता की ..?

कोरोनाच्या पहिल्या लाटेच्या काही महिन्यांपूर्वीच महाराष्ट्र राज्याचे मुख्यमंत्री म्हणून कार्यभार घेणारे उद्धव ठाकरे कोरोना कालावधीत आजपर्यंत जवळजवळ शांतच राहिले आहेत, या काळात त्यांनी अतिशय शांत मनाने महाराष्ट्रातील लोकांनाही संबोधित केले. त्यांनी कोणाबद्दल कधीच राग व्यक्त केला नाही. दिल्लीचे मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांच्याप्रमाणे उद्धव ठाकरे यांनी कधीही केंद्र सरकारवर आरोप केले नाहीत. उद्दव ठाकरे यांनी केंद्र सरकारवर ऑक्सिजनची कमतरता किंवा औषधांचा अभाव किंवा प्लाझ्माचा अभाव असल्याचा आरोप करत कोणताही गोंधळ निर्माण केली नाही. कधीकधी त्यांनी महाराष्ट्रातील लोकांना हे नक्कीच सांगितले की केंद्र सरकारने त्यांना दूरवरून ऑक्सिजन आणण्याची परवानगी दिली आहे.परंतु गोंधळ घालणारे किंवा तक्रार करणारे व्हिडिओ प्रसिद्ध केले नाहीत. केंद्र सरकारच्या विरोधात कोर्टातही गेले नाहीत. मुंबई उच्च न्यायालय तर उद्धव ठाकरे यांच्या कार्याचे कौतुक करीत आहे, जरी कोरोनाच्या पहिल्या लाटेच्या वेळीही संपूर्ण देशातल्या सर्व राज्यांच्या तुलनेत सर्वाधिक कोरोना बाधित रूग्ण महाराष्ट्रातच आले होते. त्यावेळी एका दिवसाचा आकडा 35 हजारांहून अधिकवर पोहोचला होता. तर दुसर्‍या लाटेत ही आकडेवारी एका दिवसात 69 हजारांवर पोहोचली आहे, ही वेगळी बाब आहे की 8 मे रोजी चोवीस तासात 53 605 रुग्णांना संसर्ग झाला होता,तथापि संपूर्ण राज्यात एकूण सक्रीय रूग्णांची संख्या 8 मे रोजी 50 लाख 50 हजाराहून अधिक होती, फक्त मुंबईत 8 मे पर्यंत एकूण 1 लाखाहून अधिक कोरोना बाधित रुग्ण आहेत. 7 मे रोजी आकडे खाली आल्यावर आरोप होत आहेत की महाराष्ट्रात गेल्या एक आठवड्यापासून तपासण्या कमी करण्यात येत आहेत. महाराष्ट्रात कोरोनामुळे होणाऱ्या मृत्यूची संख्या पाहिल्यास एका दिवसात 900 पर्यंत आकडे आले आहेत. 8 मे रोजीही 864 लोकांनी त्यांचे जीवन गमावले आहे.

काही लोक महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांच्या या सभ्यतेला त्यांच्या शांत आणि सौम्य स्वभावाचे कारण मानतात. तर दुसरीकडे राजकारणाचे अनेक तज्ञ यास त्यांच्या सभ्यपणापेक्षा राजकीय विवशता संबोधतात. अरविंद केजरीवाल यांच्यासारखे उद्धव ठाकरे आपली पार्टी शिवसेनेच्या बळावर मुख्यमंत्री बनलेले नाहीत तर त्यांची खुर्ची राष्ट्रवादी व कॉंग्रेसच्या पाठिंब्यावर टिकलेली आहे. उद्धव ठाकरे यांच्या नजरेत भाजप आणि राष्ट्रवादीचे अध्यक्ष शरद पवार यांच्यात वाढलेली जवळीकही आहे. रेमडीसीर औषधाचे एक प्रकरण सोडले तर भाजपादेखील येथे फारशी आक्रमक नाही.

मुंबईसह संपूर्ण महाराष्ट्र राज्यात इतर राज्यांप्रमाणेच ऑक्सिजन, औषध, बेडांचीही प्रचंड कमतरता आहे. कोरोनामुळे दररोज मृत्यू पावणाऱ्यांची संख्या इतर राज्यांपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त आहे. तरीदेखील राजकीय विवशतेमुळे उद्धव ठाकरे आणि त्यांचे सेनापती म्हटले जाणारे शिवसेनेचे खासदार संजय राऊत हे देखील केंद्र सरकारवर आक्रामक नाहीत. गंमतीची गोष्ट म्हणजे सारा मीडिया महाराष्ट्रातील परिस्थिती दर्शविणे सतत टाळत आहे.

चित्रपटसृष्टीबद्दल उपेक्षित व्यवहार

आर्थिक राजधानी मुंबई आणि महाराष्ट्रातील सरकारी तिजोरीच्या वाढीला सर्वाधिक हातभार लावणाऱ्या चित्रपटसृष्टीकडे उद्धव सरकार अत्यंत दुर्लक्षात्मक दृष्टीकोन अवलंबत आहे, तेही अशा वेळी जेव्हा काही लोक चित्रपट उद्योग महाराष्ट्राच्या बाहेर नेण्याच्या प्रयत्नात आहेत. चित्रपट उद्योगासाठी महाराष्ट्र सरकारची काही विचारसरणी नाही, काही तज्ञांचे मानले तर सध्याच्या काळात ज्याप्रकारे मुंबईतील चित्रपटसृष्टीत भाजपा समर्थकांची संख्या वाढते आहे तेच याचे मूळ कारण आहे.

कोरोनाविरूद्ध जागरूकता अभियानाचा अभाव

महाराष्ट्र राज्यामध्ये कोरोनाचा संसर्ग सर्वाधिक वेगाने पसरत राहिला, परंतु महाराष्ट्र सरकारच्या वतीने कोरोनाविषयी किंवा कोरोना रोखण्यासाठीच्या सुरक्षेच्या उपाययोजनांबाबत जनजागृती मोहिमेकडेही लक्ष दिले गेले नाही. महाराष्ट्रात चित्रपटातील सेलिब्रिटींव्यतिरिक्त क्रीडा क्षेत्रातील सेलिब्रिटींचाही जमाव आहे, परंतु सरकारने या मोठ्या सेलिब्रिटींपैकी कोणालाही या मोहिमेचा भाग बनवले नाही.

उद्धव ठाकरे हे सोशल मीडियावर नायक राहिले आहेत

कोरोना साथीचा संसर्ग भले महाराष्ट्र राज्यात सर्वाधिक असो, लोकांना बेड्स मिळत नसोत, लस मिळत नसो, सर्वसामान्यांचे जीवन रुळावरून घसरले असो, पण उद्धव ठाकरे सोशल मीडियावर नायक राहिले आहेत. मुंबई हायकोर्टाप्रमाणे सोशल मीडियावरही लोक उद्धव सरकारने कोरोना संसर्ग रोखण्यासाठी उचललेल्या पाऊलांचे कौतुक करताना थकलेले नाहीत. सोशल मीडियावर लोक उद्धव यांचे या गोष्टीबद्दल कौतुक करत आहेत की ते जनतेला संबोधित करतांनाही मोठ्या शांतपणाने बोलतात आणि सर्व आकडे आपल्यासोबत घेऊन बसतात. पुण्यातील सीरम इन्स्टिट्यूटचे अदार पूनावाला यांचे लंडनला पळून जाण्यामागेही लोक सोशल मीडियावर शिवसेनेला दोष देत नाहीत.

तथापि, कोरोना संक्रमणादरम्यान सामान्य माणसांची काळजी घेणे फार महत्वाचे आहे, आता केंद्र सरकारने आणि राज्य सरकारांनी कोरोना उपचार, लस, कॉरंटाइन सेंटर इत्यादी नियमितपणे चालू ठेवावेत, परंतु त्याचबरोबर बेरोजगारी आणि महागाई कमी करण्याच्या दिशेनेही पावले उचलावीत. अन्यथा असे होऊ शकते की देशातील कोरोनापेक्षा अधिक उपासमारीने लोक मरतील किंवा देशात लूटमार होण्याच्या घटनांमध्ये वाढ होईल. तसेही आजकाल देशभरात लूटमार, घरफोडीच्या घटना मोठ्या वेगाने वाढल्या आहेत, ज्यांची एफआरआयदेखील नोंदली जात नाही. केवळ पोलिस डायरीमध्ये लिहून निघून जातात, ज्यामुळे या घटना ना माध्यमांत येत आहेत ना कुठल्या सरकारला याची योग्य माहिती मिळत आहे.

फिल्मी लोक मदतीसाठी पुढे आले

कोरोनाच्या पहिल्या लाटेच्या वेळी सुरवातीच्या तीन महिन्यापर्यंत अनेक कलाकार आणि निर्मात्यांच्या संघटनांनी चित्रपट उद्योगातील कामगारांच्या मदतीसाठी आपले हात पुढे केलेत. पण कोरोनाची दुसरी लाट आणि १५ एप्रिलपासून महाराष्ट्र राज्यातील लॉकडाऊनमुळे पूर्णत: बंद असलेल्या चित्रपट उद्योगातील कामगारांची कोणीही काळजी घेतली नाही. अक्षय कुमारने फिल्म इंडस्ट्रीतील कामगारांना मदत करण्याऐवजी दिल्लीतील भाजपा खासदाराची एन.जी.ओ. “गौतम गंभीर फाउंडेशन”ला एक कोटी रूपये दिले. पण अशा प्रसंगी सर्वप्रथम गायिका पलक मुछल पुढे आल्या.त्यांनी प्लाझ्मा, बेड्स, ऑक्सिजन इत्यादीसाठी प्रत्येक गरजूंना मदत करण्याचा प्रयत्न केला. त्यानंतर विराट कोहली आणि अनुष्का शर्मा यांनी ऑक्सिजनच्या मदतीसाठी हात सरसावले. त्यानंतर अजय देवगण पुढे आले आणि हिंदुजा हॉस्पिटलसह मिळून शिवाजी पार्क येथील कोविड हॉस्पिटल तयार करण्याच्या कामास हातभार लावत आहेत. सोनू सूद स्वत:च्या मार्गाने लोकांना मदत करत आहेत. यश राज फिल्म्सने महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांना पत्र लिहून 30,000 कामगारांच्या लसीकरणाचा खर्च उचलण्याची इच्छा व्यक्त केली आहे. आता सलमान खानने “फेडरेशन ऑफ वेस्टर्न इंडिया सिने एम्प्लॉईज” च्या 25000 कामगारांना मदतनिधी देण्याची इच्छा व्यक्त केली आहे. एफडब्ल्यूआयसीई [FWICE] शी संबंधित 25 हजार सदस्यांना सलमान खान 1500 रुपयांची आर्थिक मदत करतील. सन 2020 मध्ये ही सलमान खानने कोरोनाच्या पहिल्या फेरीत एफडब्ल्यूआयसीईशी संबंधित कामगारांची मदत केली होती. त्याचबरोबर उर्वशी रौतेला यांनी 27 ऑक्सिजन कॉन्सेन्ट्रेटर्स दान केले आहेत. शिल्पा शेट्टी आणि जॉन अब्राहम यांनीही काहींना मदत केली आहे. तर मनीष पॉल आणि ताहिरा कश्यप लोकांमध्ये सकारात्मकता पसरवण्यासाठी काम करत आहेत.

‘फेडरेशन ऑफ वेस्टर्न इंडिया सिने एम्प्लॉईज’चे अध्यक्ष बी एन तिवारी यांचे म्हणणे मान्य केल्यास आता ओटीटी प्लॅटफॉर्म नेटफ्लिक्स व निर्माते बॉडी गिल्डकडून आणि सिद्धार्थ रॉय कपूर व मनीष गोस्वामी यांच्याकडून 7,000 सदस्यांना पाच-पाच हजार देण्यात येतील. याशिवाय, ‘यश चोपडा फाऊंडेशन’च्या सौजन्याने, एफडब्ल्यूईसीशी संलग्न चार संघटना, अलाइड मजदूर युनियन, ज्युनियर आर्टिस्ट असोसिएशन, महिला आर्टिस्ट असोसिएशन, जनरेटर व्हॅनिटी व्हॅन अटेंडंट असोसिएशन यांशी संबंधित कामगारांना, ज्या कामगारांचे वय 60 वर्षांपेक्षा जास्त आहे, त्या ज्येष्ठ कामगारांना पाच-पाच हजार रुपये दिले जातील आणि या चार संघटनांतील प्रत्येक सदस्याला कुटुंबातील चार सदस्यांच्या हिशोबाने एका महिन्यासाठी आवश्यक खाद्यपदार्थ देण्यात येतील.

कोरोना काळातील फूड हायजीन टीप्स

* पारुल भटनागर

बऱ्याचदा असे पहायला मिळते की, आपल्या चुकीच्या सवयीमुळेच आपण आजारी पडतो. खाण्यापिण्यासंदर्भातील स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष, दूषित जेवण जेवणे इत्यादी कारणांमुळे बॅक्टेरिया किंवा विषाणू आपल्या शरीरात प्रवेश करुन आपल्याला आजारी पाडतात. संशोधनानुसार असे सिद्ध झाले आहे की, दूषित खाण्यातून बॅक्टेरियांचा शरीरात शिरकाव झाल्यानंतर काहीच तासांनी त्यांची संख्या वेगाने वाढते ज्यामुळे पोटदुखी, उलटी किंवा ताप येतो. ही समस्या गंभीर झाल्यास आपल्या इम्युनिटीवर म्हणजे रोगप्रतिकारकशक्तीवर परिणाम होतो. आता जेव्हा संपूर्ण जग कोविड -१९च्या समस्येशी लढा देत आहे तेव्हा या समस्येकडे दुर्लक्ष करण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. अशावेळी तुम्ही घरी जेवण बनवा किंवा बाहेरुन खाण्यापिण्याच्या वस्तू आणा, प्रत्येक वेळी विशेष करुन स्वच्छतेकडे लक्ष द्यायलाच हवे, अन्यथा जरासाही बेजबाबदारपणा तुमच्यासाठी धोकादायक ठरू शकतो.

‘वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन’नुसार, जगभरात दरवर्षी दूषित अन्न खाल्ल्यामुळे १० पैकी १ व्यक्ती आजारी पडते आणि दरवर्षी ४ लाख २० हजार लोकांचा मृत्यू होतो.

अशावेळी हे माहिती करुन घेणे खूपच गरजेचे आहे की, फूड हायजीन म्हणजे अन्नपदार्थांच्या सुरक्षेकडे लक्ष देऊन आपण स्वत:च्या आणि आपल्या कुटुंबाच्या आरोग्याकडे कसे लक्ष देऊ शकतो :

फळे आणि भाजीपाला स्टेरिलाईज कसा करावा?

फळे आणि भाज्या वापरापूर्वी चांगल्या प्रकारे धुतल्या न गेल्यास तुम्ही आजारी पडू शकता. आता तर कोरोना काळात त्यांना घरात आणताच लगेच धुवून त्यानंतर स्टोअर करणे गरजेचे आहे, जेणेकरुन संक्रमित व्यक्तीकडून फळे, भाजीपाल्याच्या माध्यमातून कोणत्याही प्रकारच्या विषाणूच्या संपर्कात येण्यापासून तुम्ही वाचू शकाल. सोबतच फळे, भाजीपाल्यात ज्या कीटकनाशकांचा वापर केला जातो त्याचा प्रभावही या गोष्टी धुतल्यामुळे दूर करता येईल.

कसे कराल स्वच्छ?

* प्रत्येक भाजी स्वच्छ पाण्याखाली धरुन चांगल्या प्रकारे चोळून साफ करा. यामुळे त्यावरील किटाणू निघून जातील. फूड अॅण्ड ड्रग अॅडमिनिस्ट्रेशननुसार, फळे, भाजीपाला धुण्यासाठी एखाद्या चांगला डिटर्जंट किंवा साबण वापरण्याची गरज नाही, कारण त्यात केमिकल्स असतात. त्यामुळे तुमच्या हार्मोन्सचे संतुलन बिघडून आरोग्यावर त्याचा नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. याउलट केवळ स्वच्छ पाण्याने फळे आणि भाज्या धुतल्यास बॅक्टेरिया मरतात. पण हो, या गोष्टीकडे लक्ष द्या की भाजीपाला धुण्याआधी आणि नंतर स्वत:चे हात स्वच्छ धुवा.

* फळे आणि भाज्या स्वच्छ धुण्यासाठी व्हिनेगर, बेकिंग पावडर खूप चांगला पर्याय आहे. तुम्ही कोमट पाण्यात हे दोन्हीही समान प्रमाणात घेऊन त्यात फळे, भाज्या २० मिनिटे ठेवून द्या. त्यानंतर स्वच्छ पाण्यात धुवून सुकवा व स्टोअर करा.

* हळद, व्हिनेगर आणि मीठ घातलेल्या कोमट पाण्यानेही तुम्ही फळे, भाज्या धुवू शकता. त्यासाठी तुम्हाला त्या कमीत कमी २० मिनिटे या पाण्यात ठेवाव्या लागतील. त्यानंतर स्वच्छ पाण्याने व्यवस्थित धुवून सुकल्यानंतर स्टोअर करा. लक्षात ठेवा, चांगल्या परिणामासाठी तिन्ही समप्रमाणात घेऊन त्यात लिंबाच्या रसाचेही काही थेंब टाका.

किराणा सामान स्वच्छ करणे गरजेचे

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशननुसार, ग्रोसरी म्हणजे किराणा सामानामुळे विषाणूचा संसर्ग पसरण्याचा धोका खूपच कमी असतो. तरीही या महामारीच्या काळात जेवढी खबरदारी घेता येईल तेवढी कमीच आहे. अशावेळी आपण स्वत:ला बाहेर जाण्यापासून तर रोखू शकतो पण, खाण्यापिण्यासाठी किराणा सामान घ्यावेच लागते. त्यामुळे एकतर तुम्ही ते स्वत: घेऊन या किंवा ऑनलाइन मागवा. सामान आल्याबरोबर तसेच्या तसे स्टोअर करण्याची सवय बदला. उलट ग्रोसरी आणल्यानंतर ती थोडावेळ एकाच ठिकाणी ठेवा. वाइप्स अल्कहोलयुक्त सॅनिटायजरने साफ करा. यामुळे त्यावरील बॅक्टेरिया नष्ट होण्यासोबतच विषाणूचा संसर्ग होण्याची शक्यताही जवळजवळ संपुष्टात येईल.

पॅकिंग केलेले सामान मागवण्याचाच प्रयत्न करा, कारण मोकळे सामान जास्त लोकांच्या संपर्कात आल्यामुळे संसर्ग पसरण्याची शक्यता असते. याउलट पॅकिंग सामानाबाबत अशा प्रकारची शक्यता फारच कमी असते.

जेव्हा बाहेर जेवणाची ऑर्डर द्याल

अनेकदा घरचे जेवण जेवल्याने कंटाळा येतो आणि मग बाहेरचे खाणे मागवले जाते. अशावेळी ते लगेच खाऊ नका. असे सांगितले जाते की, प्लॅस्टिकवर कोरोना विषाणू ७२ तासांपर्यंत जिवंत राहू शकतो, पण आतापर्यंत असे काहीच सिद्ध झालेले नाही की जेवण, खाण्यातून कोरोना विषाणूचा संसर्ग पसरतो. तरीही खबरदारी घेणे गरजेचे आहे.

म्हणूनच जेव्हा तुम्ही बाहेरून जेवण ऑर्डर कराल तेव्हा कॉण्टॅक्टलेस म्हणजे संपर्कविरहित डिलिव्हरी आणि ऑनलाइन पेमेंटचाच पर्याय निवडा. ऑर्डर आल्यानंतर ते जेवण आपल्या भांडयांमध्ये काढून गरम करायला विसरू नका. जेवणाची ऑर्डर घेताना आणि ती पाकिटे उघडल्यानंतर हात स्वछ धुवा. स्वयंपकाघरात जेथे जेवण ठेवाल ती जागाही चांगल्या प्रकारे डिसइन्फेक्टेडने स्वच्छ करा. अशा प्रकारे खाण्याच्या हायजीनकडे लक्ष देऊन स्वत:ला सुरक्षित ठेवता येईल.

दुधाची पिशवी कशी स्वच्छ कराल?

दूध हे अत्यावश्यक फूड आयटमपैकी एक समजले जाते. त्याच्याशिवाय बहुतांश घरातील दिवसाची सुरुवात होत नाही. पण आता प्रश्न असा आहे की, कोरोना काळात इतक्या अत्यावश्यक दुधाचा काळजीपूर्वक वापर कसा करावा, जेणेकरुन सुरक्षेसोबतच शरीराला पोषक तत्त्वेही मिळू शकतील.

‘फूड सेफ्ट अॅण्ड स्टॅण्डर्ड अथॉरिटी ऑफ इंडिया’ने दूधाची सुरक्षा आणि हायजीनसंदर्भात काही टीप्स शेअर केल्या आहेत. त्यानुसार, जेव्हा तुम्ही दुधाची पिशवी घ्याल तेव्हा सर्वात आधी ती पाण्याने स्वच्छ धुवा. त्यानंतर ती सुकू द्या किंवा टिश्यू पेपरच्या मदतीने कोरडी करा, जेणेकरुन त्याचे पाणी भांडयात पडणार नाही.

कीटकांना घरात आश्रय देऊ नका

घरात कीटक राहू नयेत यासाठी पेस्ट कंट्रोल करणे खूपच गरजेचे आहे, कारण फूड हायजीनसाठी हे आवश्यक समजले जाते. कीटक जास्त करुन फ्रिजच्या कोपऱ्यात, स्वयंपकाघर, तेथील कपाट इत्यादी ठिकाणी लपून राहतात. कधी ते स्वयंपाकघरात फिरताना दिसतात तर कधी भांडयात जाऊन बसतात. त्यामुळे तुम्हाला फूड पॉयजनही होऊ शकते. तुमची इम्युनिटी म्हणजे रोगप्रतिकारकशक्ती कमजोर होते. प्रत्यक्षात कोरोना विषाणूशी लढण्यासाठी इम्युनिटी वाढवणे खूपच गरजेचे आहे. म्हणूनच वरचेवर अशा सर्व जागा स्वच्छ करा.

स्वच्छ पाण्याचाच वापर करा

फूड हायजीनसाठी जेवण बनवण्यापूर्वी स्वच्छ पाण्याचा वापर करणे खूपच गरजेचे आहे, कारण दूषित पाण्यामुळे आरोग्यावर दुष्परिणाम होतो. यामुळे उलटी, डायरिया आणि पोटासंबंधी समस्या निर्माण होतात. म्हणूनच जेव्हा जेवण बनवाल त्याआधी भाजीपाला, डाळी स्वच्छ पाण्यात धुवायला विसरू नका.

स्वयंपाकगृह ठेवा स्वच्छ

खाण्याच्या हायजीनकडे लक्ष देण्यासोबतच स्वयंपाकघराच्या स्वच्छतेकडेही लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे, कारण कुटुंबाचे आरोग्य त्यावरच अवलंबून असते. त्यामुळेच हे गरजेचे आहे की, दररोज त्या सर्व गोष्टी स्वच्छ करा जिथे बॅक्टेरिया तयार होण्याची शक्यता सर्वात जास्त असते. जसे की, प्लेट, ग्लास, वाटी इत्यादी वापरल्यानंतर हे सर्व लगेच धुवून ठेवा. वापरात नसले तरी वरचेवर धुवा. सोबतच प्रत्येक वेळी वापरल्यानंतर विळी, चाकू डिसइन्फेक्टेटने व्यवस्थित धुवा. स्पंज आणि स्वयंपाक घरातील कपडयांना रोज रात्री गरम पाण्यात डिसइन्फेक्टेट घालून १५ मिनिटे भिजवून ठेवा. यामुळे ते स्वच्छ होण्यासोबतच त्यातील किटाणूही नष्ट होतात. अशाच प्रकारे संपूर्ण स्वयंपाकघरही चांगल्या कपडयाने नेहमी स्वच्छ करा, कारण स्वयंपाकाची प्रत्येक गोष्ट स्वयंपाकघरातच असते आणि त्याला सतत हात लागल्यामुळे त्यावरील किटाणू खाद्यपदार्थात जाऊन आपल्याला आजारी पाडू शकतात. सिंक गरम पाणी आणि साबणाने रोज स्वच्छ करा. आठवडयातून एकदा स्वयंपाकघरातील प्रत्येक कोपरा, भांडी ठेवायचे कपाट, स्टोव्ह इत्यादी वस्तू चांगल्या प्रकारे डिसइन्फेक्टेड किंवा गरम पाण्यात साबणासह लिंबाच्या रसाचे काही थेंब टाकून व्यवस्थित स्वच्छ करा. यामुळे स्वयंपाकघर स्वच्छ आणि सुंदर दिसू लागेल आणि न दिसणारे बॅक्टेरिया मरुन जातील.