* सर्वेश चड्ढा, आर्किटेक्चर आणि इंटीरिअर डिझायनर
महानगरातली गर्दी आणि काँक्रिटच्या जंगलात बदलणाऱ्या शहरांमुळे घरात रंगबेरंगी फुले आणि हिरवाईने नटलेली सुंदर बाग असणे हे जणू एक स्वप्नच उरले आहे. पण जर तुमच्या घराला गच्ची आहे तर तुम्ही सहजपणे तुमचे स्वप्न साकार करू शकता. आणि तुमच्या गार्डनमध्ये बसून ताज्या हवेचा आनंद घेऊ शकता. वास्तविक टेरेस गार्डन म्हटले की लोक थोडे घाबरतात, कारण साधारणपणे त्यांना एक तर असे वाटत असते की टेरेस गार्डन खूप खर्चिक असते आणि दुसरे म्हणजे या गार्डनमुळे घरात ओलावा येण्याची शक्यता असते. परंतु आता असे नाही, असे अनेक पर्याय आहेत, ज्यामुळे घरात ओलावा येणे रोखता येते आणि अतिशय कमी खर्चात टेरेस गार्डन बनवता येते. जाणूया कसे :
टाकाऊपासून सुरुवात
गच्चीचा योग्य उपयोग न करता आल्याने टेरेस गार्डन ही संकल्पना अस्तित्वात आली. घरातले निरुपयोगी सामान ठेवण्यासाठी सहसा गच्चीचा वापर केला जात असे. गच्चीचा योग्य वापर करण्याव्यतिरिक्त घरात ज्या टाकाऊ वस्तू आहेत, त्यांचाही वापर केला जाऊन एवढया मोठया जागेची स्पेस व्हॅल्यू आणि वापर दोन्ही शक्य होते.
आपल्या घरात प्लास्टिक, स्टील असे अनेक रिकामे कंटेनर असतात. त्यांचा उपयोग प्लांटर म्हणून करता येतो. किंवा जसे आम्ही बीयरच्या रिकाम्या बाटल्यांपासून फिचर वॉल बनवली आहे. यात लाइटही सोडता येते. घरात कधी सुतारकाम होते, तेव्हा लाकूड उरते. तेव्हा पाइन वुड जे वाळवीरोधक आणि जलरोधक आहे, त्याचाही वापर करता येतो. आर्टिफिशल प्लांट्सचाही वापर करता येतो. टेरेसवर टाकी, पाइप आदि गोष्टीही असतात. त्यांना कसे लपवता येईल, टेबल कसे सेट करता येईल यावर लक्ष दिले जाते. आम्ही टेरेस गार्डन अशा प्रकारे बनवतो की कमीत कमी खर्च येईल आणि जास्तीत जास्त लोक आपल्या छतावर हे बनवून घेऊ शकतील.
रोपे कशी असावीत आणि त्यांची देखभाल
टेरेस गार्डनमध्ये अशी रोपे लावली जातात, ज्यांना कमी पाणी लागते. अनेकदा लोक देखभाल खर्चाला घाबरून टेरेस गार्डन बनवत नाहीत. यासाठी आम्ही हे पाहिले की कोणती रोपे लावल्यास देखभाल खर्च कमी होईल. सुरुवातीस तुम्ही टेरेस गार्डनमध्ये बोगनविला लावू शकता. बोगनविला हे असे रोप आहे जे सर्व ऋतूत चालते. त्याला फुलेही येतात आणि त्याची देखभालही कमी करावी लागते. याव्यतिरिक्त बटन प्लांट्सचेही असेच आहे, पावसाच्या हंगामात ती आपोआप वाढतात. याला आठवडयातून २-३ दिवस पाणी घातले तरी पुरते. आजकाल लोक आपल्या गच्चीत भाज्याही लावू लागले आहेत. स्वत:ला व्यस्त ठेवण्यासाठी, आपला छंद जोपासण्यासाठी आपण ऑर्गेनिक (सेंद्रिय) शेती करू शकतो. कारण हल्ली सर्व प्रकारचे बी-बियाणे सहजपणे मिळतात. याची ऑनलाइन खरेदीही करता येते. तुम्ही तुमच्या छताच्या गच्चीवर मिरची, टोमॅटो, कोथिंबीर, पुदिना इ. सहज लावू शकता.
प्रत्येक मोसमात ठेवा सुरक्षित
पावसाच्या प्रभावाला तुम्ही थांबवू शकत नाही. कारण पावसापासून रोपे झाकून ठेवून काहीच उपयोग नसतो. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे टेरेस गार्डनसाठी असे मटेरियल वापरले पाहिजे, जे मोसमाच्या हिशोबाने टिकाऊ असेल. रोपांवर सर्वात जास्त उष्णतेचा परिणाम होतो. म्हणून उन्हाळयात रोपांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी बास्केट बॉल आणि क्रिकेट खेळण्यासाठी वापरले जाणारे नेट, ज्याला गार्डन नेट असे म्हटले जाते, जे बाजारात सहज उपलब्ध असते आणि स्वस्तही असते, ते ४ दांडयांच्या साहाय्याने टाकून रोपांना झाकता येते. यामुळे रोपांवर थेट ऊन पडत नाही. बांबूला बेस्ट मटेरियल मानले जाते. त्यामुळे गार्डनला नॅचरल लुक मिळतो. त्यावर ऊन आणि पावसाचा काही परिणामही होत नाही.
कमी खर्चात सुंदर गार्डन
अनेकदा असे होते की घराच्या छतावर खूप कमी जागा असते आणि त्या जागेस त्यांना गार्डनचे स्वरूप द्यायचे असते, पण त्यावरील संभावित खर्चामुळे लोक पाय मागे घेतात. परंतु आम्ही अशा प्रकारचे मटेरियल वापरतो जेणेकरून कमी खर्च येईल. आम्ही छतावरच्या लँडस्केपिंगमध्ये अशा गोष्टी वापरतो, ज्यामुळे खर्च तर कमी होईलच पण पुढे देखभाल खर्चही कमी होईल आणि लोक आपल्या टेरेस गार्डनचा शौक पूर्ण करू शकतील.
टेरेस गार्डन करताना जागा किती लहान किंवा मोठी आहे हे पाहिले जात नाही. जागेनुसार काम केले जाते. यात खूप जास्त खर्च किंवा देखभालीची गरज नसते. तसेच याची देखभाल करायला कोणाला ठेवायचीही गरज नसते. सकाळी आणि संध्याकाळी थोडासा वेळ जरी काढला तरी आपला गार्डनिंगचा छंद जोपासता येतो.
टेरेस गार्डन बनवताना या गोष्टींकडे लक्ष द्या
ओलाव्याकडे सर्वाधिक लक्ष ठेवावे लागते. गार्डन बनवताना लक्षात असू द्या की लीकेजची समस्या नसावी. कुंडयांमध्ये किंवा कंटेनर्समध्येही पाण्याची गळती कमीतकमी असावी, जेणेकरून ते पाणी छतावरून घरापर्यंत येऊ नये. तसेच छतावर जड सामान न ठेवण्याची दक्षताही घेतली पाहिजे, ज्यामुळे त्यावर ताण येईल. जे काही मटेरियल लावले आहे ते चांगले टिकेल असे असावे. जसे आम्ही बांबूचा वापर करतो. जी गोष्ट एकदम निरुपयोगी झाली आहे. आम्ही तिचा वापर करण्याचा प्रयत्न करत असतो. आम्ही क्लायंटच्या गरजेनुसार सर्व रचना करून देतो.
गार्डनची सजावट
जर छतावर एखादी भिंत असेल, तर तिला कोणता रंग द्यायचा, कोणता स्टोन लावायचा, फ्लोरिंग कसे ठेवायचे, प्लांट्स कसे असतील, प्लांटर कसे असतील आणि त्याचबरोबर लाइट्स कसे असतील आणि ते खराब न होणारे असतील या सर्व गोष्टींकडे लक्ष पुरवल्यास एक आकर्षक गार्डन बनवता येते.
