मिश्किली * नरेश कुमार
पहाटे कूस बदलून हात लांबवला तर उशी हातात आली. याचा अर्थ सौ. सकाळीच उठली होती. दिवसाची सुरूवात रोमँटित झाली म्हणजे छान वाटतं. सौ. कुठं असेल असा विचार करत असतानाच स्वयंपाकघरातून खमंग वास आला. मी स्वयंपाकघरात आलो. सौ. ओट्यावर गरमागरम पराठे करत होती. मी मागून जाऊन तिच्या गळ्यात हात टाकले. तशी मला झिडकारत ती म्हणाली, ‘‘पुरे हो, मुलांना उठवा. शाळा आहे त्यांना. म्हातारपणी कसला रोमांस करताय.’’
मीही अजूनही त्याच मूडमध्ये होतो. मी बोलून गेलो, ‘‘अगं म्हातारपण शरीराचं असतं. तू म्हातारी शरीरानं झाली आहेस. पण मनात तरूण राहा ना. ओ मेरी जोहराजबी, तुझे मालम नहीं…तू अभी तक है हसीन और मैं, जवान…अगं. यंग फॉर एव्हर थेरेपी करून तर बघ.’’
‘‘तर तर? तुम्ही आहात सदाबहार तरूण आणि रोमँटिक…मी तर झालेच ना म्हातारी, अन् सौंदर्यही गेलं लयाला. संसाराचा रामरगाड्यात पिचतेय मी. तरूण आणि सुंदर कशी राहणार होते? अन् ही कुठली थेरेपी काढली आहे? रोमँटिक बनायची की तरूण दिसायची?’’
‘‘अगं, हा फॉर्मुला ट्राय करून बघ. एकदम बार्बी डॉलसारखी सुंदर अन् आकर्षक दिसायला लागशील,’’ मी तिला मिठीत घेत म्हटलं.
तेवढ्यात मुलं उठून स्वयंपाकघरात आली. आम्हाला तशा अवस्शेत बघून गोंधळली. मीसुद्धा सौ.ला सोडून बाथरूममध्ये गीझर ऑन करायला धावलो.
बायकांना, कुणी मावशी किंवा म्हातारी म्हटलेलं अजिबात खपत नाही. चुकून रिक्षावाल्यानं किंवा भाजीवाल्यानं असा उल्लेख केला तर त्याची धडगत नसते. पण सौ.ने स्वत:च, स्वत:चा उल्लेख म्हातारी असा केला, तेव्हा मात्र मला खूपच आश्चर्य वाटलं. तिला दिलासा द्यावा म्हणून मी म्हटलं, ‘‘तू फॉरएव्हर यंग दिसलं पाहिजे. म्हणजे वय वाढलं तरी ते तिथंच थांबलंय असं वाटलं पाहिजे. मग बघ, तूसुद्धा रोमँटिक गाणी गायला लागशील.’’
‘‘पण आता वाढलेलं वय कमी कसं दिसणार? घरातली कामं संपली तर ना इतर काही करता येईल? तुम्ही तर मला सतत स्वयंपाकघरातच अडकवून ठेवलंत. लग्नाला पंधरा वर्षं होताहेत अन् मी पन्नाशीची दिसायला लागलेय. शरीर बघा केवढं थुलथुलीत झालंय…’’ वाढलेला पोटाचा घेर दाखवत सौ. म्हणाली.
मी बोलून गेलो, ‘‘थोडं वॉकिंग, जॉगिंग, एक्सरसाइज वगैरे करून आपली फिगर मेंटेन केली पाहिजे. स्वत:च्या आरोग्याचा विचार कर राणी. बघ कशी छान गोजिरवाण्या बाहुलीसारखी दिसायला लागशील. मी तर म्हणतो आजपासूनच आपण सुरू करूयात यंग फॉरएव्हरचं युद्ध!’’
मी काय म्हणतोय ते सौ.च्या मेंदूत कितपत शिरलं मला समजलं नाही, पण तिला एवढं मात्र पक्क समजलं की तिला ‘बुढि़या’ नाही, ‘गुडि़या’ दिसायचं आहे. अगदी बार्बी डॉलसारखी सुंदर. मग त्यासाठी कितीही श्रम करायची, कष्ट करायची तिची तयारी होती.
दुसऱ्या दिवशीपासून तिनं मेकअपपासून एरोबिक्स, योगासनं, आहार अन् इतर अनेक विषयांवरचं इतकं साहित्य वाचायला सुरूवात केली की सांगता सोय नाही. इतका अभ्यास कॉलेजच्या वयात केला असता तर नुसती डिग्रीच नाही, पीएचडीपण मिळाली असती.
सौ.नं. अगदी सीरियसली गुडिया दिसण्याचं मनावर घेतलं होतं. ती रोज सकाळी लवकर उठून जॉगिंगला जायला लागली. जाताना आम्हाला सूचनावजा ताकीद द्यायची, ‘‘गॅसवर कुकरमध्ये डाळ शिजतेय. दोन शिट्या झाल्या की गॅस बंद करा, मुलांना उठवून दूध द्या, नाश्ता द्या.’’
मी मुलांना उठवतोय तेवढ्यात दोनच्या ऐवजी चार पाच शिट्या होऊन जायच्या. मुलांना अंघोळी घालतोय तोवर दुध उतू जायचं. वरणाला फोडणी घालेपर्यंत भाजी करपायची. कसं बसं सगळं मॅनेज केलं तर मुलांना उशीर व्हायचा. मग त्यांना शाळेत सोडून यावं लागायचं.
सौ.च्या रोज नव्या मागण्या सुरू झाल्या. मोसंबीचा रस, बदाम, अक्रोड, भिजवलेले हिरवे मुग…एकूण पौष्टिक पण वजन न वाढवणारा आहार करायचा.
एक दिवस जॉगिंग करून आल्या आल्या तिनं फर्मान काढलं, ‘‘या कपड्यांमध्ये योगासनं करता येत नाहीत. टॅ्रकसूट घ्यावा लागेल…शिवाय जॉगिंग शूजही हवेत. शूज अन् टॅ्रकसूटचा खर्च काही हजारांत गेला. पण दुसऱ्यादिवशी सूटबूट घालून जाताजाता प्रेमानं एवढं बजावलं, तेवढं बदाम भिजवायला अन् हिरवे मूग मोडवायला विसरू नकां हं! अन् पालकचं सूप तयार ठेवाल ना?’’
मी हो किंवा नाही म्हणायच्या आत ती घराबोहर पडलीही होती. पण एक मात्र खरं, टॅ्रक सूटमध्ये एकदम स्मार्ट दिसत होती सौ. आज रविवार होता. मुलांना शाळेत पाठवण्याची भानगड नव्हती. म्हटलं आपणही जरा बागेत जाऊन येऊयात. बघूयात तरी सौ.चा फॉर्मुला काय आहे तो…मी बदाम भिजवले. मूग फडक्यात बांधले, पालकचं सूप तयार करून ठेवलं अन् पार्कात गेलो.
तिथलं दृश्य बघून माझा जळफळाट झाला. एक हलकट म्हातारा (योगा टीचर होता तो) सौ.ला योगासनं शिकवण्याच्या निमित्तानं कधी तिचे हात धरत होता, कधी शीर्षासन करताना पाय धरून तोल सांभाळत होता. ते बघून माझा अगदी कोळसा झाला. पण काय करणार? त्यांना डिस्टर्ब न करता गुपचुप घरी आलो.
थोड्याच वेळात तो म्हातारा धावत धावत घराकडे येताना दिसला. पुढे पुढे सौ. धावत होती. घरात आल्यावर माझ्याशी ओळख करून देत म्हणाली, ‘‘हे आमचे व्यायाम शिकवणारे शिक्षक आहेत. योगासनं फार छान करतात.’’ मनातल्या मनात मी करवादलो, ‘बघितलंय मघाच, योगासनं शिकवण्याच्या निमित्तानं कुठं कुठं, कसे कसे स्पर्श करतोय, बुड्ढा.’ रागीट चेहऱ्यानंच मी त्याच्याशी हात मिळवला.
सौ.नं विचारलं, ‘‘नाश्ता…?’’ मी भिजवलेले बदाम अन् ओले हरभरे समोर ठेवले.
‘‘खा रे योग्या.’’ मनातच पुन्हा मी त्याच्यावर डाफरलो.
पण त्यांनी ‘‘नको’’ म्हटलं. तोंडात दातच नव्हते काय खाणार?
तो गेला तसा मी बायकोवर राग काढला, ‘‘‘यंग फॉरएव्हर’ व्हायला म्हटलं होतं. फास्ट फारॅवर्ड व्हायला नव्हतं म्हटलं. तू तर त्या म्हाताऱ्यासोबत योग करायला निघालीस. तो म्हातारा काही तरूण होणार नाहीए. आपल्या रोमांसचे मात्र बारा वाजतील…’’
माझा संताप सुरूच होता. पण सौ. पाय आपटत आत निघून गेलीय. तिही रागावली होती. मग तिचा राग घालवायची युक्ती मला शोधावी लागली.
पण एक खरं, सौ. दिवसें दिवस खरंच तरूण दिसायला लागली होती. (मी मात्र स्वयंपाकघर अन् घरातली इतर तंत्र सांभाळत फार म्हातारा होऊ लागलो होतो.) त्या म्हाताऱ्या योगा टीचरचा तर असा राग यायचा. पण तो राग व्यक्तही करता येत नव्हता.
दिवसभर ऑफिसातून दमून भागून यायचं, जाण्यापूर्वी अन् आल्यावर स्वयंपाक. मुलांचं सगळं. बायकोचा डाएट वगैरे आटोपून थकलेला मी रात्री जरा रोमांसच्या मूडमध्ये आलो की बायको मला दूर ढकलून म्हणायची, ‘‘झोपू द्या ना, सकाळी लवकर उठायचं, बुढियाची गुडिया व्हायला हवंय ना मी तुम्हाला? तुमच्यासाठी केवढा त्रास सोसतेय बघा!’’
मी मुकाट्यानं सगळा रोमांस विसरून कूस बदलून झोपी जायचो.
त्या दिवशी ऑफिसातून निघाल्यापासून सौ.च्या फोनची वाट बघत होतो. पूर्वी तर लगेच तिचा फोन असायचा. ‘‘किती वेळात पोहोचताय? चहा ठेवू ना? की थोड्या वेळानं ठेवू?’’
मला थोडी काळजी वाटू लागली, तेवढ्यात फोन वाजलाच. मी आनंदाने सौ. फोनवर हुकुम देत होती. ‘‘घरी पोहोचल्यावर आधी डाळ कुकरला लावा. दोन भाज्या ओट्यावर धुवून ठेवलेल्या आहेत, तेवढ्या चिरून फोडणीला घाला. मी जिममध्ये आहे. आजच सुरू केलंय जिम. घरी पोहोचायला उशीर लागेल.’’
मला स्वत:चाच राग आला. सकाळी, योग, जॉगिंग कमी होतं की म्हणून आता हे जिम सुरू केलंय? कुठून सौ.ला बुढिया म्हटलं अन् कुठून तिला गुडिया बनायला सांगितलं असं झालं मला. पण पुन्हा जरा शांतपणे विचार केला. तीसुद्धा माझे पांढरे केस लपावेत म्हणून दर आठवड्याला मला मेंदी लावून देतेच ना? माझ्या चेहऱ्यावरच्या सुरकुर्त्या कमी व्हाव्यात म्हणून न जाणो कुठले कुठले पॅक तयार करून मला चेहऱ्यावर लावून देत असते ना? मग?
स्वयंपाक आटोपून मुलांना जेवायला घातलं अन् सौ.ची वाट बघत होतो, तोवर दाराची घंटी वाजली. दारात सौ. उभी होती. तिच्याकडे बघताना माझे विस्फारलेले डोळे मिटेनात की वासलेलं तोंड बंद होईना. सौ. चक्क स्लीव्हलेस टी शर्ट आणि शार्ट्समध्ये होती.
‘‘असे काय बघताय? जिम टे्रनरनंच सांगितलं होतं, असा पोशाख घ्यायला. जिममध्ये तोच लागतो.’’ कपडे तोकडे होते, पण खर्च मात्र त्यावर भरपूरच झाला होता. एकूणच यंग फॉरएव्हरमुळे खर्च भरमसाठ वाढला होता हे खरं!
सकाळच्या जोडीनं सायंकाळचं घरकामही आता माझ्याच गळ्यात आलं होतं. मुलं मात्र बिचारी खूपच कोऑपरेट करत होती.
त्यादिवशी विचार केला, ऑफिसातून थोडं लवकर निघून सौ.च्या जिममध्ये डोकावून यावं. तिथं पोहोचलो तेव्हा तिथलं वातावरण बघून माझा पाराच चढला. सौ. टे्रडमिलवर धावत होती अन् इतर पुरूष आपला व्यायाम थांबवून नेत्रसुख घेत होते. सौ.ची बांधेसूद सेक्सी फिगर अधाश्यासारख्या नजरेनं बघत होते. तिथला टे्रनरसुद्धा डंबेल्स अन् बँन्चप्रेस वगैरे व्यायाम करवताना इथं तिथं हात लावण्याची संधी सोडत नव्हता.
मी काही न बोलता तिथून निघणार होतो. तेवढ्यात सौ.चं लक्ष माझ्याकडे गेलं. तिनं सगळ्यांशी माझी ओळख करून दिली. घरी आल्यावर मी माझा सगळा संताप व्यक्त केला.
‘‘तुला यंग फॉरएव्हर करता करता मी पार म्हातारा आणि बॅकवर्ड झालोय. सांभाळ आपली मुलं अन् संसार. फार दुर्लक्ष होतं सर्वांकडे.
‘‘सुटलेलं शरीर आटोक्यात येईल. वाढलेल्या वजनामुळे व्याधी निर्माण होतात त्या होऊ नये अन् मनही प्रसन्न राहावं म्हणून ही थेरेपी फॉलो कर म्हटलं तर तू तोकडे, आखूड कपडे घालून फिरायला लागली. कसली कसली माणसं कसे अन् कुठे स्पर्श करतात, का सहन करतेस हे सगळं?’’
माझी काळजी सौ.ला कळलीच नाही, तिला वाटलं आम्ही तिच्यावर जळतोय, ईष्या वाटतेय मला, तीही भडकली अन् मलाच काहीबाही बोलली.
सौ. हल्ली खरंच छान सडसडीत झाली होती. घोटीव बांधा अन् मुळचं देखणं रूप यामुळे खूपच सुंदर दिसू लागली होती. आसपासच्या स्त्रिया तिचं रहस्य जाणून घ्यायला उत्सुक होत्या. एकदा त्या सगळ्या घरीच येऊन धडकल्या. मी त्यांचं स्वागत केलं. येण्याचं कारण विचारलं. सौ.ला भेटायला आल्याचं त्यांनी सांगितल्यावर ती जिमला गेल्याचं मी सांगितलं.
त्या आपसात बोलंत सोफ्यावर बसल्या होत्या. एकापेक्षा एक बेढब अन् लठ्ठभारती. कुणीतरी म्हणालं, ‘‘काल रात्री बघितलं मी त्यांना बागेत…बहुधा वडील होते त्यांच्याबरोबर…’’
मी दचकलो. काल रात्री आम्ही दोघं बागेत फिरत होतो. मी सौ.चा बाप दिसत होतो? संताप संताप झाला. हल्ली सौ.चं माझ्कडेया लक्षच नाहीए. केसांना मेंदी नाही. चेहऱ्याला फेसपॅक नाही…म्हातारा तर दिसणार होतोच!
त्या विचारात होत्या सौ.नं असं रूप कसं काय मिळवलं. एकदा वाटलं सांगून टाकावी आपली थेरेपी. पण उगीच स्वत:च्या तोंडानं स्वत:ची तारीफ करणं बरं नाही म्हणून म्हटलं ती येईलच एवढ्यात. तिलाच विचारा, मी चहा करून आणतो.
बायका चहा पित होत्या. तेवढ्यात सौ. आलीच. आम्हाला वाटलं ती आता माझी थेरेपी, मी तिला केलेलं सहकार्य, सकाळ संध्याकाळचा स्वयंपाक, घरकाम, मुलांना सांभाळणं, तिच्यासाठी केलेला अफाट खर्च वगैरेंबद्दल भरभरून बोलेल. इतर बायका माझं कौतुक करतील. बायकोला म्हणतील, ‘भाग्यवान आहेस, असा नवरा तुला लाभला.’ पण कसलं काय?
सौ. वदली, ‘‘मी जिमला जाते, योगा करते, जॉगिंग करते, त्यामुळे मी बारीक झाले. जिम टे्रनर आणि योगा शिक्षकांच्यामुळेच अशी सुंदर फिगर झालीय माझी.’’ मी कपाळ बडवून घेतलं. त्या बायका गेल्यावर मी सगळा संताप बोलून दाखवला. सौ.ला माझ्या कष्टाचं, त्यागाचं, तिच्यासाठी केलेल्या खर्चाचं काहीच कौतुक नाही. कृतज्ञता तर अजिबात नाही वगैरे वगैरे खूपच आकांडतांडव केलं.
दुसऱ्यादिवशी आमच्यात अबोला होता. मी घरात काहीही मदत केली नाही. ऑफिसातून घरी परतताना मी एका बागेत बसलो. शांतपणे विचार केला. संसार रथाची दोन्ही चाकं एकसारखी असायला हवी. एक चाक जीर्णशीर्ण, दुसरं नवं कोरं…गाडी कशी चालेल?
बायकोची काळजी घेता घेता आपलीही काळजी घ्यायला हवी. आता यंग फॉरएव्हर थेरेपी स्वत:वर अप्लाय करायची.
डोकं आता बऱ्यापैकी शांत झालं होतं.
रात्री सौ.नं बनवलेलं जेवण जेवून मी अंथरूणावर येऊन झोपलो. सौ.ला वाटलं मी रागात आहे. ती जवळ येऊन म्हणाली, ‘‘तुमच्या रोमांसला काय झालंय? तुम्ही पण आता यंग फॉरएव्हर थेरेपी अंमलात आणा ना?’’
‘‘तेच ठरवलंय. घरकाम दोघं मिळून करूयात. एकत्रच जिम, योगा, जॉगिंग करू. मुलांना दोघं मिळून सांभाळू अन् दोघंही तरूण दिसू. आता मला झोपू दे.’’
‘‘सकाळी लवकर उठायचं आहे अन् हो, रात्रीच बदाम अन् हरभरे भिजवून ठेव. मूगही मोडवायला हवेत.’’ एवढं बोलून मी तोंडावरून पांघरूण घेऊन झोपलो.
सौ. गाणं गुणगुणू लागली, ‘‘चादर ओढ कर सो गया…मेरा बभलम बुड्ढा हो गया…’’
