* शिखा जैन
प्रेमाचे नियम : प्रेमात कोणत्याही अटी नसतात, पण तू अटींवर प्रेम केलेस, साहिबा, प्रेमात कोणताही सौदा नसतो. अशी अनेक बॉलिवूड गाणी आहेत जी प्रेमाच्या अटींवर बनवली जातात आणि प्रेमात कोणत्याही अटी नसतात. तो हा संदेश देताना दिसतो. खरंच, प्रेम ही एक निस्वार्थी भावना आहे; तिथे परिस्थितीचा काय उपयोग? पण आजकाल प्रेमाची भावना कुठेतरी हरवत चालली आहे आणि त्याची जागा परिस्थितीने घेतली आहे.
अलिकडेच, उत्तर प्रदेशातील २५ वर्षीय सृष्टी तुली ही व्यावसायिक पायलट होती. त्याच्या आत्महत्येचे प्रकरण सध्या चर्चेत आहे. सृष्टीने मुंबईतील तिच्या भाड्याच्या फ्लॅटमध्ये डेटा केबलला गळफास लावून आत्महत्या केली. या प्रकरणात पोलिसांनी मृत सृष्टी तुलीचा प्रियकर आदित्य पंडित याला अटक केली आहे. असाही आरोप आहे की आदित्य पंडित सृष्टीला मांसाहार सोडण्यासाठी त्रास देत असे. मुलीने मुलाला खूप समजावून सांगण्याचा प्रयत्न केला पण तो ऐकला नाही आणि या वादामुळे मुलीने आत्महत्या केली. आता तुम्ही याला काय म्हणाल? तुम्हाला वाटतं का तो मुलगा मुलीवर प्रेम करत होता? सशर्त प्रेमासाठी मरण्याची गरज नाही.
दुसरे म्हणजे, धर्म आणि रीतिरिवाजांमुळे अनेक प्रेम प्रेम राहात नाहीत. ते प्रत्यक्षात तडजोड बनतात. जेव्हा मी पहिल्या दिवशी मांसाहारी जेवण केले, तेव्हा दुसऱ्या दिवशी मी ते खाऊ शकणार नाही असे म्हणत ते खाण्यास नकार द्यायचो. हा विषय पुढे नेण्याची गरज का होती? तुम्हाला २-४ बैठकांमध्ये कळले असेलच की ती मुलगी मांसाहारी असते. मग तुम्ही हे नातं इतक्या लांब का राहू दिलंत?
तुम्हाला वाटत असेल की माझ्या प्रेमात मांसाहारी असणे खूप मोठी गोष्ट आहे, ती ते फक्त तेव्हाच सोडेल जेव्हा मी तिला तसे करायला सांगेन. हीच गोष्ट आणि विचारसरणी चुकीची आहे. जर तुमची प्राथमिकता मुलीने फक्त शाकाहारी जेवण खावे अशी असेल तर तुम्ही ही गोष्ट आधीच स्पष्ट करायला हवी होती. जेणेकरून कोणाचाही जीव जाऊ नये. याचा अर्थ असा की तो मुलगा प्रेमाच्या लायक नाही. अशा प्रेमासाठी जीव देण्याची गरज नाही, फक्त धाडस करून त्या नात्यातून बाहेर पडण्याची गरज आहे.
अशा घटना आता सामान्य झाल्या आहेत ज्यामध्ये एक जोडीदार एखादी अट ठेवतो आणि जर दुसरा त्याला सहमत नसेल तर वाद इतका मोठा होतो की अशा परिस्थितीत प्रेमाचे दावे खूप मागे राहतात. प्रेमात अटी लादणाऱ्याला प्रियकर म्हणता येणार नाही.
प्रेम सशर्त आहे की नाही याबद्दल लोकांचे मत
बँकेतून निवृत्त झालेले सुनीलजी याबद्दल असे म्हणतात: मी एक पिता आहे आणि मी माझ्या मुलावर निःशर्त प्रेम करतो. मला वाटतं मी माझ्या पत्नीवरही निःस्वार्थ प्रेम करतो. असं असलं तरी, माझ्या पत्नीच्या काही गोष्टी किंवा चुका आहेत ज्यामुळे आमचे लग्न संपुष्टात येऊ शकते, पण मला वाटतं की मी अजूनही तिच्यावर प्रेम करेन. कदाचित माझा मुलगा अशा काही गोष्टी करेल ज्या मी अजिबात सहन करू शकणार नाही आणि कदाचित मी त्याच्यासोबत एकाच घरात राहू शकणार नाही. पण तरीही याचा अर्थ असा नाही की मी तिच्यावर प्रेम करणार नाही.
मला वाटतं ते “प्रेम” म्हणजे काय यावर अवलंबून आहे. मला खूप लोक आवडतात. प्रेमात कोणत्याही अटी नसतात. तथापि, आपल्याकडे इतर सामाजिक करार आहेत ज्यात अटी आहेत आणि ते त्या अटी फक्त मला आवडतात म्हणून मोडू शकत नाहीत.
याबद्दल हिमांशू म्हणतो की प्रेमात कोणत्याही अटी नसतात. प्रेम निस्वार्थ असते. मला असं वाटतं. हो अगदी, जर मध्ये काही अट असेल तर तुम्ही प्रेम देऊ शकाल का? नाही, कारण तुम्ही त्या स्थितीबद्दल सतत विचार करत राहाल जेणेकरून तुम्ही कोणतीही चूक करू नये आणि स्थिती तुटू नये. तुम्ही नेहमीच जागरूक असाल पण प्रेमात स्वातंत्र्य आहे. एकमेकांबद्दल आदर आहे.
आशा याबद्दल म्हणतात की प्रेम माणसाला निर्भय, शूर, निस्वार्थी आणि परोपकारी बनवते; जिथे प्रेम असेल तिथे समर्पण नक्कीच असेल. एक गोष्ट समजून घ्या की समर्पण ही प्रेमाची अट नाही, समर्पण हा प्रेमाचा स्वभाव आहे. अटी असलेली कोणतीही गोष्ट म्हणजे करार. प्रेमात कोणत्याही अटी नसतात आणि जो अटी घालतो तो प्रेम करू शकत नाही. जर तुम्हाला प्रेम करायचे असेल तर तुम्हाला हार मानण्याची गरज नाही. ते असे आहे: जर दिवा लावला तर प्रकाश असेल. तुम्ही दिवा लावला आणि प्रकाशच नसेल हे शक्य नाही. जिथे जिथे प्रेमाचा प्रकाश जळतो तिथे तिथे समर्पणाचा प्रकाश असला पाहिजे.
अटी आणि शर्ती काय आहेत?
१. मांसाहारी पदार्थ खाणे बंद करा.
२. तुम्हाला माझा धर्म स्वीकारावा लागेल.
३. तुला माझ्या आईशी जुळवून घ्यावे लागेल.
४. आम्हाला पारंपारिक कपडे जास्त आवडतात.
५. लग्नानंतर तू काम करशील की नाही हे माझे कुटुंब ठरवेल.
मुलींच्या अटी
१ तू माझ्याशिवाय दुसऱ्या कोणत्याही मुलीशी मैत्री करणार नाहीस.
२ मला आठवड्याच्या शेवटी उशिरा झोपणारे लोक आवडत नाहीत.
३ मला नेहमीच मित्रांचा सहवास आवडत नाही, तुला मला सोडून जावे लागेल.
४ तुम्हाला तुमच्या गेमिंग सवयी बदलाव्या लागतील
५ मी तुमच्या मोठ्या संयुक्त कुटुंबात जुळवून घेऊ शकणार नाही, आपण वेगळ्या घरात राहू.
६ आपण दोघेही एकच करिअर निवडू.
सशर्त प्रेमाचे तोटे
आज इतक्या अटी घालणारी व्यक्ती उद्या तुमचा मुद्दा पटवून देण्यासाठी तुम्हाला छळूही शकते. अशा प्रेमाची कोणतीही हमी नाही; ही स्थिती कधी हट्टीपणात बदलेल हे सांगता येत नाही. अशा नात्यात आदराला स्थान नसते कारण हे नाते समान नसते. जिथे दोघेही एकमेकांच्या इच्छेचा आदर करतात तिथे समानता असते, पण इथे एका व्यक्तीची स्वतःची पद्धत असते. प्रेमात अटी आल्यावर काय करावे
या व्यक्तीचा स्वभाव काय आहे हे काही बैठकांमध्येच समजून घेतले पाहिजे. त्याच्या घरात वातावरण कसे आहे? जीवनात त्याचे प्राधान्य काय आहे? पण जर तुम्हाला समजत नसेल तर समजून घेण्याचा प्रयत्न करा. शेवटी, ही संपूर्ण आयुष्याची बाब आहे. जर त्या मुलाला तुम्ही मांसाहारी पदार्थ खाल्ल्याने समस्या असेल किंवा तुम्हाला त्याच्या संयुक्त कुटुंबात समस्या असेल किंवा तत्सम काहीतरी दिसत असेल, तर नाते लांबवण्याचा काही उपयोग नाही.
तुमच्या जोडीदाराशी बोला की या अटी तुम्हाला मान्य नाहीत
तुम्हाला खरोखर वाटते का की जी व्यक्ती तुमच्यावर काही अटी घालून प्रेम करते ती विश्वास ठेवण्यास पात्र आहे? आज त्याची एक अट आहे जी तो तुमच्यासाठी बदलू शकत नाही, उद्या तो अशा हजार अटी ठेवणार नाही याची काय हमी आहे? अशा जोडीदाराला सोडून जाणे शहाणपणाचे आहे पण त्याला फक्त सोडून जाऊ नये तर त्याला एक वाईट स्वप्न समजून विसरून जावे.
निःशर्त प्रेम कसे दिसते?
खरे प्रेम कोणत्याही अटी किंवा अपेक्षांशिवाय असते. याचा अर्थ असा की प्रियकर त्याच्या जोडीदारावर कोणत्याही बाह्य कारणाशिवाय प्रेम करतो, जसे की त्याचे गुण, त्याची स्थिती किंवा इतर कोणतीही परिस्थिती. बिनशर्त प्रेमाचा अर्थ असा आहे की दोन्ही भागीदार एकमेकांना त्यांच्या पूर्ण वास्तवात आणि अपूर्णतेत स्वीकारतात.
तो कधीही तुमचा न्याय करत नाही. तुमच्या जीवनशैलीऐवजी, तुमचे कपडे, आनंदाने फिरण्याची तुमची शैली स्वीकारा. अशा नात्याला भविष्य नसते.
