* सोमा घोष
मुलांच्या संगोपनासाठी जशी पालकांची भूमिका महत्त्वाची असते, त्याचप्रमाणे वृद्धापकाळात मुलांची भूमिका महत्त्वाची ठरते, पण मूल एकुलती एक मुलगी असेल आणि तिचे लग्न झाले असेल तर?
पालक एकट्या मुलांसाठी सोवळे होतात का? मूल त्याचे आयुष्य चांगले जगू शकत नाही का? हे मुलीसाठी अधिक समस्या आणते का? अशा अनेक प्रश्नांची उत्तरे बहुधा मिळत नाहीत, कारण मुली मोठ्या झाल्यावर लग्न केल्यास त्यांना कुटुंबात अनेक भूमिका पार पाडाव्या लागतात, जसे की मुलगी, पत्नी, प्रशासक, आई, शिस्तपालक, आरोग्य अधिकारी, पुनर्निर्मिती. त्यांना किती टप्पे पार करावे लागतील माहीत नाही.
याशिवाय समाजाच्या विकासाची जबाबदारीही स्त्रीवर असते. यामध्ये एकट्या मुलाने काही चूक केली तर त्याचे संगोपन आणि जगणे चुकीचे आहे असे सांगून समाज आणि कुटुंब त्याची सुटका करून घेतात, पण मुलीसाठी हा विचार वेगळा आहे. त्याच्याकडून काही उणीव असेल तर समाज आणि कुटुंब ते सहन करत नाही, त्याला स्वार्थी म्हणतात.
पण 45 वर्षीय शोमा बॅनर्जी, जी आपल्या आई-वडिलांची एकुलती एक मुलगी आहे आणि पार्श्वगायिकादेखील आहे, यापेक्षा वेगळे आयुष्य जगत आहे. त्यांचे पती विकास कुमार मित्रा हे चित्रपट लेखक आणि दिग्दर्शक आहेत. पतीचे संपूर्ण कुटुंब आधी छत्तीसगडमध्ये राहायचे, आता सर्व मुंबईत एकत्र राहतात.
लग्नाचा विचार केला नाही
संगीतात नाव कमवण्यासाठी शोमा 1995 साली तिच्या आई-वडिलांसोबत मुंबईत आली होती. एकुलता एक मुलगा असल्याने त्याने आपले बालपण खूप मजेत घालवले, आयुष्यात कधीच कशाची उणीव दिसली नाही. त्याला न सांगता सगळे मिळायचे.
आई-वडील म्हातारे झाल्यावर जबाबदारीची जाणीव झाली आणि शोमाही 30 वर्षांची झाली. आई-वडिलांचा एकुलता एक मुलगा असल्याने तिला आराम नाही असे वाटू लागले. त्याची जबाबदारी वाढत चालली आहे कारण कधी कधी आईला वडिलांची काळजी घ्यावी लागत असे. अशा परिस्थितीत जेव्हा शोमाने आपल्या आजूबाजूच्या मैत्रिणींचे लग्न होत असल्याचे पाहिले तेव्हा तिने आपल्या मनाला पटवून दिले की आपण या विवाह प्रक्रियेत येऊ शकत नाही.
