* मुग्धा
तो काळ गेला जेव्हा प्रेमाला वासना म्हटले जायचे आणि कुणाचा गोड स्पर्श निषिद्ध गुन्ह्यासारखा होता. आज, मानसशास्त्रीय सल्लागार प्रत्येक सल्ल्यामध्ये एकच सांगतात की तुमच्यावर प्रेम करणारा जोडीदार असावा.
तंत्रज्ञान, वैज्ञानिक विचारसरणी, भांडवलशाही इत्यादींनी मानवाला इतके अस्वस्थ केले आहे की समाज स्पर्शाकडे झुकत असताना थोडासा दिलासाही देतो. आजूबाजूला धावून स्वावलंबी होत चाललेल्या नव्या पिढीला आता कोणाच्यातरी गोड सहवासात राहून घोर पाप होईल याची भीती वाटत नाही. जेव्हा मनाला कोणाची तरी गरज भासते, एकटेपणाने धडधडत असते, तेव्हा कोणीतरी स्वतःच्या अगदी जवळ जाऊन बसायला काय हरकत आहे. महानगरीय जीवनात दिवसाचे 15 तास व्यतीत करणाऱ्या तरुण पिढीला आता एकांतात ज्याची वाट पाहत आहोत तेच मिळाले नाही तर अशा परिस्थितीत निराश होऊन काय करायचे? उद्या किंवा परवा आयुष्य कोणते वळण घेणार हेही ठरवले जात नाही, निसर्गाचा मूडही बरोबर दिसत नाही.
प्रेम आणि मानसशास्त्र
मानसशास्त्रज्ञ म्हणतात की या जीवनाचे मूळ हे आनंदाचा शोध आहे आणि हा आनंद हेतूच्या पलीकडे आहे. कोणाच्या तरी शेजारी बसून आणि त्यांचे सुंदर बोलणे ऐकून आपल्याला आनंद मिळतो आणि त्यामुळे आपल्या मनाला समाधान तर मिळतेच शिवाय मनाला एक अनोखी शांती मिळते.
मग आपल्याला हे महत्त्वाचे का वाटते? याचे कारण सांगता येणार नाही. 'मुका गोड फळ जसा रसाखाली चाखला जातो', त्याप्रमाणे आनंदाची अनुभूती वाणी आणि मनाच्या आवाक्याबाहेर असते, हे केवळ अनुभवता येते. ‘यतो वाचो निवर्तंते अप्राप्य मानसा सा’, पण प्रेम, वात्सल्य, गोड स्पर्श या सर्वांचा संबंध मनाशी आहे. सोबतीशिवाय आनंदाची उत्स्फूर्त अनुभूती मनाला स्वीकारायची नाही. त्याला एका खऱ्या प्रियकराची गरज असते ज्याच्यासोबत तो काही काळ गप्प राहू शकतो पण त्याचा आनंद कायम राहतो.
बँक बॅलन्स बघूनही मूर्ख मन काहीसे असमाधानी राहते. त्याच्या मनात तो शोधू लागतो की कोणीतरी आहे का ज्याच्याकडे जाऊन त्याला स्वर्गासारखा आनंद मिळेल. यातील आनंदाचा अमिश्रित रस वेळ मागत आहे की काही किंमत मागत आहे हे त्याला समजायचे नाही. पण ज्यांना हे चंचल मन समजू शकते, ते प्रिय व्यक्तीकडे जातात आणि आनंदाचे ‘आनंदरूपामृत’ अनुभवतात.
