* गरिमा पंकज
आजच्या काळात जेव्हा तरुणांना त्यांच्या आयुष्यातील सर्वात मोठे ध्येय काय आहे असे विचारले जाते तेव्हा 70-80 टक्के उत्तर देतात की त्यांना श्रीमंत व्हायचे आहे तर 50 टक्क्यांहून अधिक तरुणांचे जीवनातील ध्येय प्रसिद्ध होणे आहे. पण केवळ पैसा किंवा प्रसिद्धी मिळवून तुम्ही आनंदी होऊ शकता का? 75 वर्षे चाललेल्या एका संशोधनाचा निष्कर्ष काही औरच होता. नातेसंबंधांमध्ये गुंतवणूक करणे हे जीवनातील सर्वात मोठे ध्येय असले पाहिजे, असा या अभ्यासाचा निष्कर्ष होता. चांगले आणि खरे नाते हे आनंदाचे रहस्य आहे.
जास्तीत जास्त संपत्ती आणि यश मिळवण्यासाठी रात्रंदिवस मेहनत करायला आपल्याला अनेकदा शिकवले जाते. यातूनच जीवन अधिक चांगले होईल असे आम्हाला वाटते. पण या गोंधळात आपण आपल्या नातेसंबंधात गुंतवणूक करण्यात मागे पडतो. जसजसे आपण मोठे होत जातो तसतसे आपल्या मुठी रिकाम्या राहतात हे लक्षात येते. मनातही एक वैराण उरला होता.
हार्वर्ड स्टडी ऑफ ॲडल्ट डेव्हलपमेंट हा मानवी जीवनावर केलेला सर्वात प्रदीर्घ अभ्यास आहे, ज्यामध्ये 724 लोकांच्या आयुष्याचा 75 वर्षे अभ्यास करण्यात आला. यामध्ये त्यांचे कार्य, त्यांचे जीवन, त्यांचे आरोग्य या सर्व बाबींच्या नोंदी ठेवण्यात आल्या होत्या. संशोधकांना इतक्या वर्षांच्या आणि इतक्या लोकांच्या अभ्यासात असे आढळून आले आहे की चांगले नातेसंबंध आपल्याला आनंदी आणि निरोगी ठेवतात. सामाजिक संबंध आपल्यासाठी खूप चांगले आहेत आणि एकटेपणा आपल्याला खातो. अभ्यासात असे दिसून आले आहे की जे लोक सामाजिकरित्या कुटुंब, मित्र आणि समुदायाशी चांगले जोडलेले आहेत ते अधिक आनंदी आहेत आणि त्यांचे आरोग्य देखील इतरांपेक्षा चांगले आहे. एकटे राहण्याचे परिणाम फार वाईट असल्याचे दिसून आले. त्यांची प्रकृती मध्यावस्थेतच बिघडू लागते. त्यांचा मेंदूही अधूनमधून काम करणं बंद करतो.
अभ्यासातून समोर आलेली दुसरी सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे तुमचे किती मित्र आहेत हे फक्त आकड्यांचा मुद्दा नाही, तर खरी गोष्ट ही आहे की तुमची मैत्री किंवा नातेसंबंध असलेल्यांपैकी किती लोक तुमच्या जवळ आहेत. एवढेच नाही तर तुम्ही संघर्षात राहत असाल तर ते तुमच्या आरोग्यासाठी खूप वाईट आहे. वैवाहिक जीवनात खूप गोंधळ होत असेल आणि त्यात प्रेम नसेल तर ते आरोग्यासाठी खूप वाईट सिद्ध होते. जर तुम्हाला तुमच्या नात्याबद्दल सुरक्षित वाटत असेल आणि असे कोणीतरी आहे की ज्याच्यावर ते कठीण प्रसंगी विश्वास ठेवू शकतात किंवा ज्याच्याशी ते त्यांच्या मनातील सर्व रहस्ये सांगू शकतात, तर तुम्ही मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त राहाल. याचा अर्थ असा की चांगले आणि विश्वासार्ह नाते आपल्या आरोग्यासाठी आणि आनंदासाठी आवश्यक आहे.
