grihshobhika marathi lifestyle article Archives - Page 12 of 12

जर मैत्रीण असेल सेक्सी

* पारुल

अलीकडच्या तरुणाईमध्ये सेक्सी दिसण्याचा ट्रेंड हीट आहे. ते विचार करतात की जे शॉर्ट कपडे वापरतात, स्लिम स्ट्रीम असतात तेच सेक्सी असतात आणि जे सेक्सी आहेत तेच खरे बुद्धिमान आहेत. यामुळे सर्वांना त्यांच्याशी मैत्री करायला आवडते. एवढेच नाही तर काही तरुण सेक्सी लुकच्या मागे अशा प्रकारे वेडावतात की ते अनेकदा स्वत:च व्यक्तीमत्वच विसरून जातात आणि या नादापायी समोरच्याचा राग करू लागतात. अशावेळी हे समजून घेणे गरजेचे आहे की इर्षेऐवजी तुम्ही तुमच्या व्यक्तिमत्त्वात स्मार्टनेस आणण्याचा प्रयत्न करणे गरजेचा आहे.

चला तर जाणून घेऊया की मैत्रीण सेक्सी असल्यास आपण काय करतो आणि खरं काय करायला हवं :

आपण काय करतो

इर्षेमागची भावना : जेव्हा आपली मैत्रीण आपल्यापेक्षा अधिक सेक्सी दिसत असेल, स्वत:ला सेक्सी बनविण्यासाठी कोणतीच कसर सोडत नसेल, ज्यामुळे प्रत्येक मुलगा तिच्या मागे लागत असेल तर आपल्या मनात तिच्यासाठी इर्षेची भावना निर्माण होऊ लागते. ज्यामुळे आपण अनेकदा खरी गोष्टदेखील चुकीची समजू लागतो. आपण तिच्याशी चांगलं नातं असूनदेखील तिच्याशी दुरावा ठेवू लागतो, तिच्याबद्दल दुसऱ्यांना चुकीचं सांगण्यातदेखील मागे पुढे पाहत नाही, कारण आपल्याला वाटतं की ती अधिक सेक्सी असल्यामुळे मुलं आपल्याकडे दुर्लक्ष करताहेत, जे अजिबात सहन होत नाही.

प्रत्येक गोष्ट वाटते चुकीची : मुलांनी रियाच्या सेक्सी लुकची स्तुती करायला काय सुरुवात केली की आता प्रियाच्या डोळयात रिया अशी काही खटकू लागली की तिची योग्य गोष्टदेखील चुकीची वाटू लागली. कारण प्रियाला सेक्सी लुक अजिबात सहन होत नव्हता.

एकदा जेव्हा रियाने तिच्या परीक्षेसाठी तिला सल्ला दिला तेव्हा तिच्या मनातील इर्षेमुळे तिचा सल्ला बोलणं चुकीचं म्हणून ऐकला नाही, ज्याचा चुकीचा परिणाम तिच्यासाठी गंभीर सिद्ध झाला कारण जेव्हा आपल्या मनात कोणासाठी इर्षेची भावना येऊ लागते खासकरून मुलींमध्ये एकमेकांच्या लुकबाबत तेव्हा ते कोणत्याही परिस्थितीत सहन करू शकत नाहीत. तिची प्रत्येक गोष्ट खरी असूनदेखील चुकीची सिद्ध करण्यात स्वत:ला समाधान पोहोचण्याचा प्रयत्न करतात जे योग्य नाहीए.

कॅरेक्टरला जज करतात : जेव्हा कोणतीही मुलगी स्वत:ला सेक्सी दाखवू लागते तेव्हा तिच्या मैत्रिणी तिची स्तुती करण्याऐवजी तिच्या लुकवरती जळफळू लागतात. नंतर हा जळफळाट व्यक्त करण्यासाठी त्या दुसऱ्या लोकांसमोर हेदेखील बोलायला घाबरत नाहीत की यार ही तर सेक्सी लुकने मुलांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करत आहे, म्हणून तर अलीकडे हीची वागणूक खूप बदलली आहे.

हिचं कॅरेक्टरच खराब आहे, म्हणून आपणदेखील तिच्याशी मैत्री करता कामा नये. या मुलांना आकर्षित करण्यासाठी कोणतीही हद्द पार करू शकते. मित्र-मैत्रिणींच्या जिभेवरती जेव्हा हे शब्द स्वत:च्या फ्रेंड्सच्या सेक्सी लुकमुळे मनात निर्माण होतात तेव्हा जळकुटेपणा हेच कारण असतं.

मागून नावं ठेवणं

यार बघ ना ती कसे कपडे घालते, केसांची स्टाईल तर बघ, चालणंदेखील एखाद्या हीरोइन सारखंच आहे, मुलांना स्वत:च्या मागेपुढे फिरविण्यासाठी चेहऱ्यावर नेहमी मेकअप थापलेला असतो. स्वत:च्या सेक्सी लुकने स्वत:चं कौतुक करून बॉयफ्रेंड्स जमा करते. कितीही सेक्सी लुक असला तरी बोलण्याची जरादेखील अक्कल नाही आहे. काही येत तर नाही म्हणून तर स्वत:च्या सेक्सी लुकने फेमस होण्याचा प्रयत्न करत आहे.

आपल्या फ्रेंडच्या सेक्सी लुकला पाहून मुली इर्षेमुळे मागून तिला कमीपणा दाखविण्यासाठी तिची खोटी बुराई करण्यातदेखील मागे राहत नाही. यामुळे त्यांच्या मनात जो राग असतो तो दूर होतो, उलट असं करून त्या स्वत:च्याच नजरेत खाली पडतात.

चेष्टा करण्यात जरा देखील मागे नाही

स्नेहा खूपच सेक्सी व आकर्षक दिसत होती. तिने तिच्या मित्रमैत्रिणींच्या ग्रुपमध्ये प्रवेश करताचं सगळेजण तिच्याकडे पाहतच राहिले. मुलांच्या तोंडातूनदेखील वाव, वॉट अ लुक, तुझ्यासारखी सेक्सी कोणीच नाही असे शब्द ऐकून प्रियाषाच्या मनात एवढे काटे रुतले की शब्दांमध्ये सांगू शकत नाही. तिला सहनच होत नव्हतं की सर्वांचं लक्ष स्नेहाने आपल्या सेक्सी लुकने आकर्षित केलं आहे. यामुळे प्रियाषाचा जळफळाट झाला आणि थोडयाच वेळात ती विनाकारण स्नेहाची थट्टा करत हसायला लागली की स्नेहाच्या डोळयांमध्ये अश्रू थांबले नाहीत. तिची थट्टा करण्यासाठी प्रियाषाने इतर मैत्रिणींना सामील केलं जे योग्य नव्हतं.

घर खरेदी करताना या 6 गोष्टी लक्षात ठेवा

* प्रतिभा अग्निहोत्री

काही दिवसांपूर्वी आशिष आणि रीमा यांनी त्यांची 10 वर्षांची संपूर्ण बचत गुंतवून त्यांचे स्वप्नातील घर विकत घेतले, त्याचे इंटिरिअर मनापासून पूर्ण केले आणि त्यांचे आई-वडील आणि 2 मुलांसह आनंदाने त्यामध्ये शिफ्ट झाले. जे घर घ्यायचं होतं त्यापेक्षा चांगलं घर विकत घेऊ शकल्यानं संपूर्ण कुटुंब आनंदी होतं, पण एक वर्षानंतर अचानक एके दिवशी त्याच्या आईचं हृदयविकाराच्या झटक्यानं निधन झालं. आई गेल्यानंतर नवीन समस्या निर्माण झाली आहे कारण भविष्यात ही जमीन आपलीच असावी असा विचार करून आशिषने तळमजल्यावर 1 BHK आणि वरच्या मजल्यावर 2 BHK असलेले डुप्लेक्स घर घेतले होते. जोपर्यंत आई होती तोपर्यंत वडील आणि आई खाली राहत असत, आशिष त्याच्या दोन मुलांसह वरती, पण आता ९० वर्षांच्या वडिलांना एकटे सोडता येत नव्हते आणि खाली एकच खोली होती, ज्यामध्ये कोणीही नव्हते. इतर कोणाला झोपण्याची व्यवस्था, आता आशिष अस्वस्थ आहे. या समस्येचा जर त्याने आधी विचार केला असता तर त्याने एकतर खाली 2BHK घर शोधले असते किंवा 3BHK फ्लॅट घेतला असता कारण वडिलांना एकटे सोडणे शक्य नव्हते. आता आशिषकडे फक्त 2 पर्याय आहेत एकतर घर खरेदी करावे किंवा घराच्या रचनेत बदल करून एक खोली खाली करावी.

अनन्याने अतिशय महागड्या किमतीत सर्व सोयीसुविधांनी युक्त असा 3 BH चा फ्लॅट विकत घेतला, पण जेव्हा ती तिथे राहू लागली तेव्हा तिला समजले की दैनंदिन वस्तू खरेदी करण्यासाठी सोसायटीच्या आजूबाजूला बाजार नाही. तिला कारने प्रवास करावा लागतो. ज्याच्यामुळे वेळ आणि पैसा दोन्हीचा अपव्यय होतो. आता तिच्याकडे तडजोड करण्याशिवाय पर्याय नाही. आवडली नाही तर बदलता येईल अशी शाक भाजी नाही.

स्वत:चे घर घेणे हे प्रत्येकाचे स्वप्न असते, पूर्वीच्या तुलनेत आजकाल गृहकर्ज देखील बँकेकडून सहज उपलब्ध आहे, त्यासोबतच आयकर सवलतही उपलब्ध आहे, त्यामुळे घर खरेदी करणे सोपे झाले आहे. नोकरी मिळाल्यानंतर घर. आपण सर्वजण आयुष्यात एकदाच घर विकत घेतो आणि ते केवळ तात्कालिक जीवन किंवा परिस्थिती पाहून न घेता भविष्य आणि कौटुंबिक रचना लक्षात घेऊन खरेदी केले पाहिजे जेणेकरून आपल्याला जीवनाच्या कोणत्याही टप्प्यावर पश्चाताप होऊ नये. घर खरेदी करताना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे –

1- स्थानाची काळजी घ्या

आजकाल, शहराच्या मध्यभागी घर घेणे ही प्रत्येकाच्या क्षमतेची बाब नाही, कारण एक तर, येथील दर खूप जास्त आहेत आणि दुसरे म्हणजे, शहराच्या मध्यभागी जागेच्या कमतरतेमुळे, बहुतेक बांधकामे सुरू आहेत. शहराच्या बाहेरील भागातच केले जात आहे. शहरांच्या या बाहेरील भागांचा विकासही खूप वेगाने होतो, त्यामुळे जेव्हाही तुम्ही घर खरेदी कराल तेव्हा लक्षात ठेवा की, हॉस्पिटल, त्याच्या आजूबाजूला एक छोटीशी बाजारपेठ असावी, जिथून सामान आवश्यक असल्यास विकत घेतले जाऊ शकते

2- लिफ्टदेखील आवश्यक आहे

हर्षिता गेल्या 15 वर्षांपासून 4 मजली सोसायटीत राहते, सोसायटी खूप चांगली आहे, रहिवासीही साधे आणि आरामदायी आहेत, पण गेल्या काही दिवसांपासून सासू-सासऱ्यांना हॉस्पिटलमध्ये न्यावे लागले तेव्हा अभावामुळे लिफ्टची, तिला खाली उतरवताना खूप अडचण आली, मग तिला वाटले की सोसायटीला लिफ्ट असणे आवश्यक आहे. जास्त लोकसंख्या आणि कमी निवासी जमीन यामुळे फ्लॅट संस्कृतीचा जन्म झाला आणि सोसायट्यांमध्ये सर्व सुविधांसह फ्लॅट्स बांधले जाऊ लागले. आजकाल सर्व सोसायट्यांमध्ये लिफ्टची सोय असली तरी काही वेळा मध्यमवर्गीय शहरांमध्ये 3-4 मजली सोसायट्या बांधल्या जातात जिथे लिफ्टची सोय नसते किंवा एवढ्या फ्लॅटच्या किमतीत लिफ्टसाठी जागा उरलेली असते. तरीही त्या कमी आहेत. परंतु लिफ्टच्या कमतरतेमुळे जड सामान वाहून नेणे किंवा रुग्णाला आजारी असताना आणणे आणि नेणे खूप कठीण होते, त्यामुळे लिफ्ट असलेल्या सोसायटीत घर घेणे केव्हाही योग्य आहे.

3- डुप्लेक्सची अडचण

फ्लॅटचा सर्वात मोठा दोष म्हणजे स्वतःची जमीन नाही आणि ही कमतरता भरून काढण्यासाठी डुप्लेक्स घरांची संस्कृती आली, जरी डुप्लेक्सची किंमत कमी आहे, परंतु त्यांचा सर्वात मोठा दोष म्हणजे फ्लॅटवर एकच बेडरूम आहे. खालचा मजला कारण फ्लॅटमध्ये, जिथे सर्व खोल्या एकाच मजल्यावर आहेत, डुप्लेक्स कमी जागेत जास्त जागा देऊन बनवले जाते, त्यामुळे खालच्या मजल्यावर फक्त 1 BH आणि वरच्या मजल्यावर 2 किंवा 3 BH आहे. अशा परिस्थितीत खाली राहणारी व्यक्ती एकाकी पडते. ज्या घरांमध्ये वडीलधारी मंडळी असतात, तिथे ही नंतर खूप गंभीर समस्या बनते, त्यामुळे डुप्लेक्स घर घेताना खालच्या मजल्यावर २ बीएचके असणे अत्यंत आवश्यक आहे.

4- बजेट अनुकूल घर

तुमच्या ओळखीच्या किंवा मित्रांच्या देखरेखीवर घर घेण्याऐवजी, घर घेण्यापूर्वी, भविष्यात हप्ता कोठून आणि कसा निघेल, याचे पूर्ण मूल्यमापन करा. कारण अनेक वेळा घर घेतल्यानंतर घरात येणारा अनपेक्षित खर्च भागवणे ही मोठी समस्या बनते. जर सध्या तुमचे बजेट एखादे छोटे घर घेण्याचे असेल तर तुम्ही ते घेऊन भाड्याने देऊ शकता जेणेकरून तुमच्याकडे मालमत्ता असेल आणि नंतर तुम्ही ते विकून आणखी पैसे जोडून तुमच्या गरजेनुसार घर खरेदी करू शकता.

5- देखभालीची काळजी घ्या

आपल्या घराचे इंटीरियर करताना कार्तिकने खूप महागडे पडदे, किचन कॅबिनेट, चष्मा आणि पेंटिंग्ज लावल्या, परंतु काही काळानंतर, देखभालीअभावी ते खराब आणि धुळीने माखलेले दिसू लागले. अनेकदा घर बांधताना लोक घरामध्ये खूप महागडे इंटेरिअर करून घेतात, पण राहताना त्यांच्या स्वच्छतेकडे आणि देखभालीकडे लक्ष देत नाहीत, ज्यामुळे घराचे सौंदर्य नष्ट होते, त्यामुळे घरात तेवढेच काम करा, जे. आपण साफ करू शकता.

6- वृद्धांचे लक्ष खूप महत्वाचे आहे

जर तुमचे पालक वृद्ध असतील तर त्यांच्या सोयीची काळजी घ्या की त्यांच्यासाठी एक खोली निवडा जिथून ते कुटुंबातील सर्व सदस्यांपर्यंत सहज पोहोचू शकतील, त्यांच्याशी बोलू शकतील आणि त्यांना फिरण्यासाठी पुरेशी जागा मिळेल, जेणेकरून त्यांचे मन स्थिर राहील. त्यांच्या बाथरूममध्ये अँटी-स्किट टाइल्स आणि अॅल्युमिनियम रेलिंग इत्यादीची व्यवस्था करा जेणेकरून त्यांना ये-जा करताना त्रास होणार नाही.

महिलांसाठी आरोग्य विमा

* आभा यादव

मातृत्व हा स्त्रीच्या आयुष्यातील सर्वात सुंदर क्षणांपैकी एक आहे. तथापि, ते भावनिक आणि आर्थिक जबाबदारी घेऊन येते. जीवन बदलून टाकणारा हा निर्णय घेण्यापूर्वी, मातृत्वासोबत येणाऱ्या जबाबदाऱ्यांसाठी आर्थिकदृष्ट्या तयार असणे महत्त्वाचे आहे. याशिवाय, गर्भधारणेदरम्यान किंवा नंतर कोणत्याही वैद्यकीय आणीबाणीचा सामना करण्यासाठी योग्य आरोग्य विमा पॉलिसी असणे तितकेच महत्त्वाचे आहे.

Policybazaar.com चे हेड-हेल्थ अँड ट्रॅव्हल इन्शुरन्स अमित छाबरा म्हणतात, “आरोग्य सेवेचा खर्च झपाट्याने वाढत असताना, हॉस्पिटलायझेशन दरम्यान कव्हरेज मिळणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. जीवनाच्या प्रत्येक टप्प्यावर पुरेसे कव्हरेज असणे आवश्यक आहे, विशेषत: ज्या स्त्रियांना त्यांच्या आश्रितांची काळजी घ्यावी लागते त्यांच्यासाठी. आणि मातृत्वादरम्यान तिच्या वैद्यकीय गरजा विकसित झाल्या, त्याचप्रमाणे तिचे विमा संरक्षण असावे. वेगवेगळ्या रायडर्सचा वापर करून, महिला त्यांच्या आरोग्य विमा पॉलिसी जीवनाच्या प्रत्येक टप्प्याला अनुरूप बनवू शकतात आणि योग्य फायदे मिळवू शकतात. तसेच, सर्व महिलांनी त्यांचे आर्थिक नियोजन करताना त्यांच्या वाढत्या गरजा लक्षात ठेवल्या पाहिजेत कारण त्या गर्भधारणेपासून वृद्धापकाळापर्यंत वेगवेगळ्या टप्प्यांतून जात असतात.”

आई-टू-बी : ज्या क्षणी तुम्ही तुमचे कुटुंब वाढवण्याचा विचार करता, तिथूनच आई बनण्याचा प्रवास सुरू होतो आणि त्यासोबतच आर्थिक नियोजनही सुरू होते. गरोदरपणात कोणत्याही प्रकारची समस्या उद्भवू नये म्हणून आईला सुरुवातीपासूनच वैद्यकीय सेवेची गरज असते. येथेच प्रसूती लाभासह आरोग्य विमा पॉलिसी कार्यान्वित होते. या प्रकारची विमा पॉलिसी एका विशिष्ट कालावधीसाठी बाळंतपणाशी संबंधित सर्व खर्च कव्हर करते – ज्यामध्ये गर्भधारणापूर्व आणि गर्भधारणेनंतरचे दोन्ही खर्च समाविष्ट असतात. खरं तर, आता अशा योजना आहेत ज्यात गर्भधारणेचा प्रयत्न करणार्‍यांसाठी IVF खर्च देखील कव्हर करतात.

मातृत्व लाभ मिळण्याआधी पॉलिसीच्या आधारावर सहसा दोन ते चार वर्षांचा प्रतीक्षा कालावधी असतो. तथापि, आता अशा पॉलिसीदेखील उपलब्ध आहेत ज्याने हा प्रतीक्षा कालावधी कमी करून एक वर्ष केला आहे. त्यामुळे, प्रसूती लाभासह आरोग्य विमा पॉलिसी लवकर घ्यावी कारण सध्याची गर्भधारणा प्रसूती लाभाच्या अंतर्गत येणार नाही.

गर्भधारणेपूर्वी आणि नंतरच्या काळजीव्यतिरिक्त, प्रसूतीची किंमत खूप जास्त आहे आणि काही लाखांपर्यंत चालते, विशेषत: शस्त्रक्रिया प्रसूतींमध्ये. हा खर्च कव्हर करणारी विमा पॉलिसी खरेदी केल्याने तुम्ही तुमच्या शहरात उपलब्ध असलेल्या सर्वोत्तम वैद्यकीय सुविधांचा लाभ घेऊ शकता. हे केवळ नवीन आईसाठीच नव्हे तर तिच्या बाळाचीदेखील योग्य काळजी सुनिश्चित करेल.

नवीन माता : गरोदरपणात आई आणि न जन्मलेल्या बाळाच्या आरोग्यावर लक्ष केंद्रित केले जाते. मात्र, मूल जन्माला येताच पुन्हा जग मुलाभोवती फिरते. या अवस्थेत, नवजात मुलाची प्रतिकारशक्ती कमी असते, ज्यामुळे बाळ संक्रमण आणि रोगांबद्दल खूप संवेदनशील असते. यासोबतच त्याला वेळोवेळी लसीकरण करून घ्यावे लागते, त्यात मोठा खर्चही होतो.

मातृत्व कव्हरेजसह अनेक आरोग्य विमा पॉलिसी नवजात बाळासाठी संरक्षण देखील प्रदान करतात, जे अशा वेळी खूप फायदेशीर ठरू शकतात. तथापि, हे कव्हरेज विशिष्ट कालावधीसाठीच असते. त्यामुळे बाळाला आधार योजनेशी जोडण्याची सुविधा देणारी आरोग्य विमा पॉलिसी या टप्प्यावर मातांसाठी योग्य पर्याय आहे. याव्यतिरिक्त, जवळजवळ सर्व प्रमुख विमा कंपन्या आरोग्य विमा पॉलिसी देतात ज्यात बालकांचे लसीकरण समाविष्ट आहे. पॉलिसीच्या अटी व शर्तींच्या अधीन असल्यास, तरुण माता त्यांच्या आरोग्य विमा पॉलिसीसह नवजात बालकांच्या काळजीसाठी अतिरिक्त ऍड-ऑन्सची निवड करू शकतात.

तथापि, या टप्प्यावर आरोग्य सेवा केवळ मुलांपुरती मर्यादित नाही. बाळंतपणानंतरच्या काळजीसाठी आईलाही कव्हर करावे लागते. तसेच, जसजसा वेळ निघून जाईल, मातेच्या विम्याच्या गरजा मातृत्वाच्या पलीकडेही विकसित होतील आणि तिला तिचे संपूर्ण आरोग्य कव्हर करावे लागेल. त्यामुळे महिलांनीही कर्करोग, सांधेदुखी, हृदयविकार यासारख्या गंभीर आजारांपासून संरक्षणाचा विचार करावा आणि त्यानुसार सर्वसमावेशक आरोग्य विमा पॉलिसी निवडावी.

सिंगल मदर : सर्व आरोग्य विमा पॉलिसी एकल महिलांना त्यांच्या प्रसूती पॉलिसीमध्ये कव्हर करत नाहीत, परंतु बाजारात अशा काही योजना उपलब्ध आहेत ज्या एकल महिला आणि एकल मातांना मातृत्व लाभ देतात. तथापि, येथे सर्वात महत्वाचा घटक म्हणजे प्रतीक्षा कालावधी. पॉलिसीच्या अटी आणि शर्तींनुसार स्त्रीने प्रतीक्षा कालावधी पूर्ण केल्यानंतर, ती तिच्या वैवाहिक स्थितीकडे दुर्लक्ष करून पॉलिसीच्या मातृत्व लाभासाठी दावा करण्यास पात्र आहे.

वृद्ध माता : जसजसा वेळ जातो आणि मूल प्रौढ बनते, तसतसे आईचे वय देखील वाढते आणि तिच्या आरोग्य सेवा आणि विम्याच्या गरजा अधिक विकसित होतात. अशा काळात, गंभीर आजारांचा समावेश असलेल्या योजनेची आवश्यकता असेल. स्त्रिया वयानुसार पुरुषांपेक्षा संधिवात आणि ऑस्टिओपोरोसिस सारख्या परिस्थितींना अधिक बळी पडतात.

जर या टप्प्यावर, वृद्ध आई तिच्या बदललेल्या परिस्थितीमुळे पूर्णपणे नवीन आरोग्य कवच शोधत असेल, तर तिला पहिल्या दिवसापासून आधीच अस्तित्वात असलेल्या आजारांना कव्हर करणारी पॉलिसी शोधण्याची आवश्यकता आहे. तसेच ज्येष्ठ नागरिक विशेष योजना आहेत ज्यात 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांच्या वैद्यकीय खर्चाचा समावेश होतो. ज्येष्ठ नागरिकाला नियमित वैद्यकीय तपासणीची आवश्यकता असल्याने, अशा योजना उपयोगी ठरतात कारण ते अशा खर्चासाठी संरक्षण देतात.

तुमच्या उत्पन्नापैकी किती रक्कम आरोग्य विम्यावर खर्च करावी?

कोविड-19 साथीच्या रोगाने प्रत्येकाला हे शिकवले आहे की इतर सर्व गोष्टींपेक्षा आरोग्याला प्राधान्य देणे खूप महत्वाचे आहे. चांगली आरोग्य विमा पॉलिसी रुग्णवाहिका खर्च आणि दिवस-काळजी प्रक्रियेपासून ते ICU आणि हॉस्पिटलायझेशनपूर्वी आणि नंतर रूम भाड्यापर्यंत सर्व गोष्टींचा समावेश करते आणि निवडलेल्या पॉलिसीच्या प्रकारानुसार कॅशलेस हॉस्पिटलायझेशनची ऑफर देखील देते.

आरोग्य विमा खरेदी करताना पगाराचे प्रमाण ४-५% असावे. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही दरमहा रु. 1,00,000 कमावत असाल, तर आरोग्य विमा खर्चासाठी रु. 4000-5000 च्या दरम्यान ठेवण्याचा सल्ला दिला जातो. तथापि, जर तुमच्या कुटुंबाला अनेक समस्यांचा इतिहास असेल किंवा कुटुंबातील सदस्याला कॉमोरबिडीटी असतील, तर एखाद्याने आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या आजारांना कव्हर करणारी योजना खरेदी करावी आणि आवश्यकतेनुसार उपलब्ध अॅड-ऑन्ससह ते जोडून चांगले संरक्षण मिळवण्यासाठी पर्याय देखील असावा.

महिलांनी अशा प्रकारे स्वतःचे संरक्षण केले पाहिजे

* आर. के. श्रीवास्तव

आजकाल वर्तमानपत्रे आणि मासिके महिलांवरील बलात्कार, खून, विनयभंग, लैंगिक छळ अशा घटनांच्या बातम्यांनी भरलेली असतात. विशेषतः तरुणी व किशोरवयीन मुलींना रस्त्यावरून चालणे कठीण झाले आहे. कायद्याची पोहोच सर्वत्र पोहोचत नाही किंवा त्याची मदतही वेळेत उपलब्ध होत नाही. अशा घटना घडत असतानाही लोक केवळ प्रेक्षकच राहतात. अशा परिस्थितीत मुलींनी स्वतःच्या सुरक्षेसाठी आणि संकटाच्या परिस्थितीला सामोरे जाण्यासाठी स्वतःला तयार करणे अत्यंत आवश्यक झाले आहे.

येथे काही सावधगिरी आणि सुरक्षितता उपाय आहेत, ज्याचा वापर करून महिला आणि मुली अशा अप्रिय परिस्थितींना बळी पडणे टाळू शकतात :

मुला-मुलींमध्ये मैत्री

शिक्षणाच्या वाढत्या संधी आणि सामाजिक बदलांमुळे आजकाल तरुण-तरुणींमध्ये मैत्री ही एक सामान्य गोष्ट झाली आहे. आजकाल आधुनिक कुटुंबे या मैत्रीला वाईटही मानत नाहीत. परंतु हे लक्षात ठेवा की मुलींना एक साथीदार, एक उपयुक्त आणि निःस्वार्थ मित्र म्हणून मैत्रीची कदर असते, तर सरासरी मुले लैंगिक संबंधाने प्रभावित होतात. अशा परिस्थितीत मुलींनी तरुणांशी मैत्री करताना खालील गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे.

सुरवातीलाच जास्त मोकळेपणाने किंवा आपल्या कुटुंबाची सर्व माहिती देणे योग्य नाही. परीक्षण करून सावकाश आणि विचारपूर्वक पुढे जावे.

अगदी सुरुवातीलाच तुमच्या मैत्रीच्या सीमारेषा पुसल्या पाहिजेत.

तुम्ही तुमच्या मित्राची तुमच्या पालकांशी एकदा ओळख करून दिलीत तर खूप छान होईल.

तुमच्या मित्रासोबत निर्जन ठिकाणी जाण्याचा धोका कधीही घेऊ नका. आणि जर तुम्हाला जायचेच असेल तर तुमच्या मोबाईल द्वारे तुमच्या पालकांना कळवा की तुम्ही ठराविक ठिकाणी जात आहात आणि त्यासाठी खूप वेळ लागेल. प्रियकराच्या समोर फोन करा जेणेकरून तो देखील ऐकेल. जर त्याने तुमच्या कॉलनंतर गंतव्यस्थान बदलले तर तुम्ही सावधगिरी बाळगली पाहिजे. काही तरी निमित्त करून दुसऱ्या ठिकाणी जाणे टाळा.

तुमच्या व पालकांच्या मोबाईलवर GPS सिस्टीम व रेकॉर्डिंग सिस्टीम डाऊनलोड केल्याची खात्री करा. अनेक मोबाईलमध्ये ही सुविधा आधीच उपलब्ध आहे.

डेटिंग करताना खबरदारी

तुम्हाला कोणत्या स्तरावर आरामदायक वाटेल हे सुरुवातीला स्पष्ट करा.

पेय घेऊ नका. यामुळे तुमच्या स्वतःचे संरक्षण करण्याच्या क्षमतेत फरक पडतो. तुमच्या विचार करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होतो.

ब्लाइंड डेट न घेणे चांगले. जर तुम्हाला ते घ्यायचे असेल तर तुमच्या मित्रांना मुलाबद्दल विचारा. केवळ सार्वजनिक ठिकाणी ब्लाइंड डेटवर जा. अज्ञात, निर्जन ठिकाणी आणि मुलाच्या कथित मित्राच्या घरी जाऊ नका.

पेये घेण्याबाबत खबरदारी

पार्टी किंवा डेटिंगमध्ये असे पेय कधीही घेऊ नका, जे अज्ञात व्यक्तीने दिले आहे किंवा जे तुम्हाला वेगळे दिले जाते. आजकाल अशा घटना मोठ्या प्रमाणात घडत आहेत, ज्यात पेयांमध्ये अमली पदार्थ मिसळले जातात. त्याच्या नशेचा फायदा घेऊन लोक वाट्टेल ते करतात. पेय एकतर वेटरच्या ट्रेमधून घ्या किंवा ते जिथे ठेवले आहे तेथून घ्या.

आपले पेय एकटे ठेवू नका. काही काळासाठी कुठेतरी ठेवायचे असेल तर अशा ठिकाणी ठेवा की ते तुमच्या नजरेत राहील किंवा मित्राला किंवा ओळखीच्या व्यक्तीला द्या.

पेयातील औषधांची चव शोधता येत नाही. पण त्याची लक्षणे नक्कीच कळू शकतात. उदाहरणार्थ :

एका प्रकारच्या औषधाची सामान्य लक्षणे म्हणजे स्नायू कमकुवत होणे, आवाजात तोतरेपणा येणे, हात आणि पायांच्या हालचालींवर नियंत्रण गमावणे, म्हणजे हात कुठे जात आहेत, पाय कुठे पडत आहेत यावर नियंत्रण गमावणे आणि विचार करण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होणे इ.

इतर प्रकारच्या औषधांमुळे तंद्री, डोक्यात जडपणा, मळमळ, चक्कर येणे, लवकर झोप येणे इ.

काहीवेळा लोक थंड पेयांमध्ये ऍस्पिरिन किंवा झोपेच्या गोळ्या दळून मिसळतात. या पेयामुळे बेशुद्ध पडते.

लक्षणे समजावून सांगितली जात आहेत जेणेकरुन तुम्हाला जे पेय दिले जाते ते तुम्ही हळूहळू आणि थोड्या वेळाने प्या. जर तुम्हाला चवीत थोडासा बदल जाणवला किंवा वर नमूद केलेली कोणतीही लक्षणे जाणवत असतील, तर ताबडतोब पेय सोडा आणि जास्त लोक असतील अशा सुरक्षित ठिकाणी जा. एखाद्या शुभचिंतकाला कळवा जेणेकरून गरज पडल्यास तो तुम्हाला डॉक्टरांकडे घेऊन जाईल.

तुम्ही जास्त पाणी प्या. उलट्या होत असल्यास, एखाद्यासोबत बाथरूममध्ये जा. बोटाने टाळूला मसाज करा.

रस्त्यावरून चालताना घ्यावयाची खबरदारी

हा मार्ग थोडा लांब असला तरीही नेहमी लोकांची ये-जा असते असा मार्ग निवडा. शॉर्टकटच्या नावाखाली निर्जन मार्ग निवडू नका.

रात्रीच्या पार्टीत जास्त वेळ थांबू नका.

शक्य असल्यास, नातेवाईक, जोडीदार, स्त्री घ्या.

अचानक तुमच्या आजूबाजूचे लोकांचे वर्तुळ घट्ट होत आहे किंवा काही लोक अनपेक्षितपणे तुमच्या जवळ येत आहेत, असे तुम्हाला कधी वाटत असेल तर त्या ठिकाणापासून दूर जाणेच योग्य ठरेल.

रात्री वाहन निवड

ज्या खाजगी बसमध्ये किंवा वाहनात फार कमी प्रवासी बसले असतील अशा वाहनातून प्रवास करू नका.

बहुतेक बसस्थानकांवरूनच बस पकडा. वाटेत एखाद्या वाहनचालकाने बसण्यास सांगितले तर चुकूनही बसू नका.

जर तुम्ही रात्री टॅक्सी किंवा ऑटोमध्ये बसला असाल आणि एकटे असाल तर तुमच्या मोबाईलवरून घरी फोन करा आणि वाहनाचा नंबर सांगा आणि फोनवर जोरात बोला जेणेकरून ड्रायव्हरलाही ऐकू येईल.

बसस्थानकावर प्रीपेड वाहने उपलब्ध आहेत. ते घेताना प्रवाशाचे नाव, पत्ता, मोबाईल क्रमांक आणि वाहन क्रमांक रेकॉर्डमध्ये टाकला जातो.

याशिवाय, एक कॅब सेवादेखील आहे, जी किलोमीटरनुसार शुल्क आकारते. कंपनी तुमचे नाव, पत्ता, फोन नंबर इत्यादी नोंदवल्यानंतर तुम्हाला वाहन पाठवते आणि तुम्हाला वाहन क्रमांक, ड्रायव्हरचे नाव, मोबाइल नंबर इत्यादीदेखील सांगते.

रात्रीच्या पार्टीला जाण्यासाठी स्वत:चे वाहन असल्यास बरे होईल.

चालत्या वाहनात ओढण्याचा प्रयत्न करत आहे

जेव्हा असे काही घडते, तेव्हा सर्वात आधी आपण आपल्या संवेदना गमावू नयेत हे लक्षात ठेवले पाहिजे. सहसा असे लोक यशस्वी होतात कारण मुली खूप घाबरतात, संवेदना गमावतात. मग त्यांचे हातपाय काम करत नाहीत. जेव्हा अशी परिस्थिती उद्भवते तेव्हा तुम्ही एकाच वेळी 3 गोष्टी कराव्यात. प्रथम, शक्य तितक्या जोरात मदतीसाठी ओरडा, दुसरे म्हणजे, हात, पाय, नखांनी शक्य तितका प्रतिकार करा आणि तिसरे म्हणजे, कारच्या शरीरावर पाय अशा प्रकारे दाबा की त्यांना खेचणे कठीण होईल.

आपण सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे तुम्हाला खेचणार्‍या २-३ लोकांपैकी तुम्ही तुमच्या जवळच्या व्यक्तीला इजा करावी. पायाने त्याच्या शरीरावर मारा, त्याच्या चेहऱ्यावर विशेषतः डोळ्यांवर नखांनी वार करा, पायाच्या चप्पलच्या टाचावर मारा.

आजकाल, मुलींच्या सुरक्षेसाठी अनेक साधनेदेखील उपलब्ध आहेत, ज्याच्या मदतीने तुम्ही गंभीर परिस्थिती उद्भवल्यास स्वतःला सुरक्षित ठेवू शकता. त्यापैकी काही मुख्य आहेत :

अंतराचा अलार्म : जेव्हा तुमच्या जवळ धोका असतो तेव्हा अलार्म खूप मोठ्या आवाजात वाजू लागतो. त्याचा आवाज 100-200 यार्डच्या त्रिज्येत गुंजतो. याद्वारे, गुन्हेगार घाबरून तेथून पळून जाण्याचा प्रयत्न करेल कारण अलार्म आपल्याकडे अनेक लोकांचे लक्ष वेधून घेईल. तुमचे रक्षण करण्यासाठी लोक तुमच्याकडे धावू लागतील.

बंदूक : ही एक छोटी बंदूक आहे (पिस्तूल प्रकार), ज्यातून समोरची व्यक्ती जोरदार विद्युत प्रवाह खातो आणि काही काळ (15 मिनिटांपासून ते अर्ध्या तासापर्यंत) निष्क्रिय होते. हे तुम्हाला त्या ठिकाणाहून सुरक्षितपणे दूर जाण्याची संधी देते.

स्प्रे : हे अनेक प्रकारचे असतात. बटण दाबल्यावर बाहेर पडणारा स्प्रे काही काळासाठी दादागिरी करणार्‍याला अक्षम करतो. त्याचे हात पाय सुन्न होतात. दुस-या प्रकारचा स्प्रे काही काळासाठी ज्या व्यक्तीवर लावला जातो त्याला आंधळे करतो. यामध्ये रासायनिक स्प्रे देखील आहे आणि मिरची (मिरपूड) सारखी फवारणीदेखील आहे.

घरापासून दूर असताना बदली करा

* प्रतिनिधी.

एका बहुराष्ट्रीय कंपनीत काम करणाऱ्या सुधीरची वडोदरा शहरात घरापासून दूर बदली झाली. त्याने या शहराबद्दल खूप ऐकलं होतं पण इथे येण्याची संधी त्याला कधीच मिळाली नव्हती. ओळखीचा कोणीही इथे राहत नाही त्यामुळे मन थोडं तृप्त झालं असतं. दिल्लीहून वडोदरा येथे पोहोचल्यानंतर ते त्यांच्या नवीन कार्यालयात रुजू झाले. घर ते ऑफिस आणि ऑफिस ते घर हा त्यांचा दिनक्रमच बनला होता. साप्ताहिक सुट्टी घालवणे त्याला जड होऊ लागले. काय करायचं, असं किती दिवस चालणार, आपलं शहरही इतकं जवळ नाहीये की घरी धावून कुटुंबाला भेटता येईल. या सगळ्याचा विचार करून तो अस्वस्थ होऊ लागला. अशी परिस्थिती कोणासाठीही उद्भवू शकते. दिनचर्या व्यवस्थित व्हावी आणि तुम्हाला कंटाळा येऊ नये म्हणून तुम्ही खालील उपायांचा अवलंब करू शकता.

कामाच्या ओझ्याने अडकू नका

नवीन शहर आहे, घरी गेल्यावर काय करणार. अशा विश्वासाने बाधित लोक डिस्चार्ज झाल्यानंतरही कार्यालयात वेळ घालवू लागतात. ते अधिकाधिक काम करू लागतात. तुमच्या या पद्धतीचा फायदा इतर सहकारी घेऊ शकतात. घरी जाताना ते त्यांचे काम तुमच्याकडे सोपवतील. ‘लो, समय अच्छा पास हो जायेगा’ अशी टोमणा मारून ते त्यांच्या घराकडे निघतील आणि तुम्ही कामाने थकून रात्री घरी पोहोचाल. त्यामुळे कामाचा अतिरेक टाळा. तुमचे काम अधिक चांगल्या पद्धतीने आणि वेळेवर पूर्ण करा. चुकूनही ऑफिसचे काम घरी आणू नका.

शहर जाणून घ्या

समजा तुमच्या ओळखीच्या कोणीतरी त्या शहराचे चुकीचे चित्र तुमच्यासमोर मांडले. तेथे घडणारे गुन्हे, लोकांचे चारित्र्य, भितीदायक ठिकाणे इत्यादी सांगून त्यांनी नकारात्मक प्रतिक्रिया दिली. यावर आंधळेपणाने विश्वास ठेवू नका, घाबरू नका. ते शहर स्वतः जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा. मोकळा वेळ मिळेल तेव्हा सहकाऱ्यांकडून योग्य माहिती मिळवा. प्रमुख ठिकाणे, बाजार, खाद्यपदार्थ इत्यादींबद्दल त्यांच्याशी बोला. सर्वकाही समजून घ्या आणि त्याची यादी तयार करा. ज्या सहकार्‍यांशी तुमचे जवळचे संबंध आहेत त्यांचे पत्ते आणि मोबाईल क्रमांक नोंदवा. गरज पडल्यास त्यांच्याशी संपर्क साधता येईल. साप्ताहिक सुट्टीच्या दिवशी शहराचा आढावा घेण्यासाठी घराबाहेर पडा. तिथे ट्रेनने आलात तर एकदा बस स्टँड पण बघा. मोठी दुकाने, रुग्णालये आणि प्रेक्षणीय स्थळे कुठे आहेत, संधी मिळताच त्यांचा आढावा घ्या.

घराबाहेर पडून दैनंदिन वापरातील वस्तू कुठे मिळतात याची माहिती मिळवा. त्या शहराला तुमच्या शहर किंवा महानगरापेक्षा कमी लेखू नका, अराजकता किंवा कमतरता शोधू नका. नवीन शहराची वैशिष्ट्ये पहा आणि स्वतःला समायोजित करण्याचा प्रयत्न करा. अशा प्रकारे, तुम्हाला हळूहळू नवीन शहर स्वतःचे वाटू लागेल.

तुमचा मोकळा वेळ असा घालवा

कामाच्या आणि करिअरच्या महत्त्वाकांक्षेच्या दबावात आपले अस्तित्व विसरू नका. वेळ मिळाला तर त्या शहरातील रोजची वर्तमानपत्रेही बघत रहा. तुमचे मनोरंजन कसे केले जाते याचा विचार करा. संगीत ऐका, आजूबाजूला संपर्क असेल तर तिथे जा. स्पोर्ट्स क्लबमध्ये सामील व्हा जेणेकरून तुम्ही साप्ताहिक सुट्टीच्या दिवशी क्रीडा क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होऊ शकता. कोणत्याही सामाजिक संस्थेत किंवा एनजीओमध्ये जाऊ शकतो. वेळ काढून तुम्ही आजारी लोकांची सेवा करू शकता, यामुळे तुमच्यात एक नवीन शक्ती निर्माण होईल. बदली झाल्यानंतर तुम्ही नवीन शहरात आला आहात, करिअरच्या उंचीला स्पर्श करण्याची जिद्द ठेवा. घरापासून दूर राहण्याचा किंवा घरगुती आजारपणाचा ताण तुमच्यावर येऊ देऊ नका. कुटुंबातील सदस्यांशी फोनवर बोला, ऑनलाइन चॅटिंग करा. नवीन वातावरणानुसार स्वतःला जुळवून घ्या. नवीन शहरात आल्यानंतर तुमच्या कामात खूप चुका आहेत का, त्या तपासा आणि समतोल साधा. तुमचा आत्मविश्वास कमी होऊ देऊ नका. असे केले तर नवीन ठिकाणीही प्रत्येक आघाडीवर समाधान मिळेल.

विणकामभरतकाम कौशल्याने करा व्यवसाय

* गरिमा पंकज

कोरोनामुळे आगामी काळात सोशल डिस्टंसिंग कायम राहणार आहे. याच कारणामुळे वर्क फ्रॉम होम आणि घरगुती व्यवसायात वेगाने वाढ होतेय. यामध्ये कसलाच संशय नाहीए की घरच्या घरी सामान बनवणं आणि ते विकून पैसे कमावणं एक खूपच चांगली बाब आहे. घरबसल्या तुम्ही तुमचा छंद, कला वा तुमच्या आवडीलादेखील व्यवसायात बदलू शकता. विणकामभरतकाम या अशा कला आहेत, ज्यामुळे घरबसल्या मिळकतीचा उत्तम मार्ग होऊ शकतो.

हातात कला असेल तर

याकाळात तसंही लोकांचे व्यवसाय बंद होत आहेत. अशावेळी विणकाम, शिवणकाम आणि भरतकाम काही असे व्यवसाय आहेत, जे तुम्ही आतादेखील सुरु करू शकता. यासाठी अधिक पैशाचीदेखील गरज नाहीए. तुमच्याजवळ जर कला असेल तर तर तुम्ही थोडा पैसा लावूनदेखील सहजपणे हा व्यवसाय सुरु करून पुढे जाऊ शकता. तुम्ही छोटया गावात असा वा मोठया शहरात तुमच्या हातात कला असेल तर हा व्यवसाय वाढण्यास कोणीच रोखू शकत नाही.

तुम्ही घरबसल्या मुलं आणि मोठयांसाठी कपडे शिवू शकता. विविध डिझाईनचे सुंदर स्वेटर बनवू शकता. तसंही कोरोना काळात बाहेरून जेवढया कमी वस्तू खरेदी कराल तेवढं योग्यच आहे. तुम्ही घरी विणलेले स्वेटर मुलांनी घातले तर तुम्हाला त्यांनी योग्य पेहराव घातल्याचं समाधान तरी मिळेल. हाताने बनविलेले असल्यामुळे यामध्ये वेगळंच आकर्षण असेल.

मुलांच्या कपडयांना कायमच खूप मागणी असते. तुम्ही सहजपणे घरच्या घरी मुलांचे सुंदर पेहराव बनवू शकता. अलीकडे अशा प्रकारची कामे सोशल मीडियाच्या माध्यमातून वेगाने पुढे वाढू शकतात. पोस्ट कोरोना काळात अशाप्रकारे घरातूनच तुम्ही तुमचा छान बिझनेस चालवू शकता.

व्यायामदेखील आहे

अशा प्रकारे विविध कपडे जसं की टेबलक्लॉथ, बेडशीट, ड्रेसेस इत्यादीवर कशिदा काढून तुम्ही त्यांना छान लुक देऊ शकता. तुम्ही घरच्या घरी स्वत:चा भरतकामाचा व्यवसाय सुरु करू शकता. विणकामभरतकामाची कला तुम्हाला विविध प्रकारच्या शारीरिक आणि मानसिक समस्यांपासूनदेखील वाचविते. विणकामभरतकाम केल्यामुळे बोटे व हात सक्रिय राहतात आणि सांध्याचे आजार होत नाहीत. विणकामभरतकाम केल्यामुळे मनदेखील सक्रिय राहतं, कारण यामुळे दोन्ही हातांबरोबरच डोकंदेखील एकत्रित काम करतं, ज्यामुळे एकाग्रता वाढते.

महत्वाचं म्हणजे कला कोणतीही असो ती तुम्हाला रिलॅक्स ठेवते. कोरोना काळ खूपच समस्यानीं भरलेला आहे आणि अशा वेळी विणकामभरतकामसारखी कामं अर्थाजनाबरोबरच तुमचा तणाव कमी करण्यातदेखील मदतनीस ठरू शकतो.

कोरोना काळातील अनुभव आणि बदल

– मधु शर्मा कटिहा

कोरोना काळ असा काळ आहे ज्याची कधी कोणी कल्पनादेखील केली नव्हती. कोरोनाव्हायरसचा कहर अशाप्रकारे झाला आहे, की मनुष्य ज्याला सामाजिक प्राणी म्हटले जाते, त्यालाच समाजापासून अंतर बनवून राहणे भाग पडत आहे. हा असा काळ आहे जेव्हा अडचणीदेखील नव्या नव्या आहेत आणि त्यांचे निराकरणदेखील. कोरोना आता इतक्या लवकर जाणार नाहीए. त्यामुळे कोरोना काळात घेतले जाणारे काही निर्णयदेखील आता पुष्कळ काळापर्यंत सोबत राहतील. एक नजर टाकूया विविध क्षेत्रांमध्ये होत असलेल्या त्यांच्या बदलांवर, जे येणाऱ्या भविष्यात जीवनाचा अविभाज्य घटक बनवणार आहेत.

डिजिटल क्रांती

लॉकडाऊनच्या काळात विविध क्षेत्रांत इंटरनेटवर अवलंबित्व वाढले आहे. कॉम्प्युटर, लॅपटॉप, मोबाईल फोन जीवनाची महत्त्वाची अंगे बनून समोर आली आहेत. एका रिपोर्टनुसार भारतात लॉकडाऊनदरम्यान इंटरनेटच्या वापरात १३ टक्के वाढ झालेली आहे.

नव्या मालिकांची शूटिंग न झाल्यामुळे टीव्हीवर जुने कार्यक्रम पुन्हा दाखवले जात आहेत. यामुळे मनोरंजनासाठी लोक इंटरनेटचा आधार घेत आहेत. जवळपास १.५ करोड लोकांचे नेटफ्लिक्स जोडले जाणे इंटरनेटवर लोकांचे अवलंबित्व दाखवते.

शिक्षण क्षेत्रात ऑनलाईन क्लासेसची सुरुवात झाली आहे. शिक्षण तज्ज्ञांचे मानणे आहे, की उच्च शिक्षण क्षेत्रात डिजिटल क्रांती आता दूरची गोष्ट नाही. भविष्यात या गोष्टीवर विचारविनिमय करून शिक्षणाचा काही भाग वर्गात, तर काही ऑनलाईन करवला जाऊ शकतो.

या दिवसांत विविध कार्यालयांमधील बहुतांश कर्मचारी वर्क फ्रॉम होम करीत आहेत. प्रायव्हेट आणि सरकारी दोन्ही कार्यालयांमध्ये बैठका गुगल, हँग आउट आणि झुमसारख्या अॅप्सवर होत आहेत. केंद्र आणि राज्य सरकारांच्या मंत्र्यांच्या आपसातील मिटींग्स आणि विविध क्षेत्रांवर नजर ठेवण्याचे कार्यदेखील ऑनलाईन केले जात आहे. व्हिडीओ कॉन्फरन्सिंगचे हे रूप एका मर्यादेपर्यंत भविष्यातदेखील आपलेसे केले जाईल. कार्यालयांत दररोजच्या मिटिंगमध्ये खाणे-पिणे आणि कर्मचाऱ्यांच्या राहण्याच्या व्यवस्थेत पुष्कळ खर्च होत होता.

सरकारी अधिकारी दीपक खुराना यांचे म्हणणे आहे, की येणाऱ्या काळात मिटींग्स ऑनलाइनदेखील होऊ लागतील. यामुळे वेळ आणि पैसे दोन्हींची बचत होईल.

टेक्निक्सच्या नव्या वापरापासून फिल्मी जगतदेखील वेगळे राहिलेले नाही. विशेषज्ञांच्या अनुसार लॉकडाऊननंतर जेव्हा फिल्म आणि टीव्ही सिरियल्सचे शूटिंग होईल तेव्हा सोशल डिस्टंसिंग लक्षात घेत अंतरंग दृश्य प्रत्येक कलाकाराकडून वेगवेगळे करवून घेऊन शूट केले जातील आणि त्या तुकडयांना टेक्निकच्या सहाय्याने जोडले जाईल.

मास्कची सोबत

कोरोनाव्हायरसपासून बचावासाठी मास्क घालणे अशात अनिवार्य झाले आहे. मास्क आता दीर्घकाळापर्यंतचा साथीदार असणार आहे. याचा भविष्यात वापर फक्त व्हायरसपासून बचाव असणार नाही, तर रोजगाराच्या नव्या संधी देणारादेखील ठरेल.

वाईट काळाचा संधीसारखा वापर करीत बाजारात आतापासूनच विविध प्रकारचे मास्क येऊ लागले आहेत. भारतात मधुबनी आणि मंजुषा पेंटिंगवाले मास्क, डिझायनर्सनी तयार केलेले, प्रिंटेड आणि मेसेज लिहिलेले, तसेच सुती कापडांचे तीन थर असणारे आणि कप मास्क आलेले आहेत.

मूकबधिर ओठांच्या हालचाली आणि चेहऱ्यांचे हावभावावरून बोलणे समजतात आणि समजावतात. मास्कमध्ये चेहरा लपला जाण्याने त्यांना समस्या होऊ नये यासाठी पारदर्शक मास्क बनवण्याचादेखील निर्णय घेतला गेलेला आहे.

मास्क लावण्याने व्यक्तिचा अर्धा चेहराच दिसतो. परिणामस्वरूपी कित्येक वेळा ओळखणे कठीण होते. ही गोष्ट लक्षात घेत केरळच्या कोट्टायम आणि कोचीमधील काही डिजिटल स्टुडिओमध्ये मास्कवर चेहऱ्याचा तो भाग प्रिंट करण्याचे कार्य सुरू केले आहे, जो मास्कच्या पाठीमागे लपला जात होता. हा मास्क लावल्यावरदेखील व्यक्ती ओळखण्यात अडचण येणार नाही. हे टेक्निक लवकरच भारताच्या विविध क्षेत्रांमध्ये येणार आहे.

हे तर आता निश्चित आहे, की मास्क भविष्यात जीवनाचे महत्त्वाचे अंग बनेल. हे घालणे आता किती आवश्यक होणार आहे, हे दर्शवण्यासाठी बीच वेअर बनवणाऱ्या इटलीच्या एका डिझायनरने बिकिनीसोबत मॅचिंग मास्क बनवून एका मॉडेलला फोटोमध्ये घातलेले दाखवले आणि त्याला ट्रायकिनी नाव दिले.

स्वच्छतेशी संबंध

कोरोना काळात सगळे स्वच्छतेविषयी सावध झाले आहेत. वारंवार साबणाने हात धुणे, फळे, भाज्या मीठ किंवा कोमट पाण्याने धुणे आणि घराच्या आजूबाजूच्या भागाला सॅनिटाईझ करणे शिकले आहेत. स्वच्छतेची ही सवय येणाऱ्या काळात दररोजच्या सवयींमध्ये सामील होईल. लोकांच्या जागोजागी थुंकून घाण पसरवण्याच्या सवयीवरदेखील आता लगाम लागेल. कोरोनाव्हायरसचे भय लोकांच्या मनात राहील आणि ते स्वत: थुंकण्याची सवय सोडण्यासोबतच ते करणाऱ्या लोकांनादेखील अवश्य टोकतील.

बिना बँड बाजा आणि वरातीचे विवाह

लॉकडाऊनमध्ये बहुतेक लग्ने स्थगित होत आहेत, परंतु काही जोडयांनी कोर्टात विवाह केला आहे आणि काहींनी फक्त कौटुंबिक सदस्यांच्या उपस्थितीत विवाह संपन्न करवून घेतला आहे. मागच्या दिवसांमध्ये उत्तर प्रदेशात सोनू आणि ज्योतीचा विवाह १० लोकांच्या उपस्थितीत झाला. जिथे सोनू फक्त ३ लोकांच्या वऱ्हाडासोबत सासरी पोहोचला, तिथे ज्योतीच्या घरून पाच सदस्य या विवाहात सामील झाले.

लॉकडाऊन ३.० मध्ये गृह मंत्रालयाद्वारे प्रस्तुत केलेल्या सूचनांच्या अनुसार विवाह समारंभात ५० लोकच सामील होऊ शकतात, तरी काही राज्यांनी ही संख्या आणखी कमी ठेवलेली आहे. सोशल डिस्टंसिंगसाठी हे योग्यदेखील आहे. कोरोना काळानंतरदेखील दीर्घकाळापर्यंत समारंभांमध्ये गर्दी न जमवून मर्यादित संख्येत लोकांची उपस्थिती राहील अशी आशा आहे. याचे एक कारण कोरोनाच्या भयामुळे आपसात अंतर ठेवणे आहे, तर दुसरे कारण व्यर्थ खर्च रोखणे असेल.

कोरोना काळात आलेल्या आर्थिक संकटामुळे खर्च चहूकडून कमी करण्याची सवय आता लावावी लागेलच. अर्थ तज्ञांचे मानणे आहे की शंभर वर्षात असे आर्थिक संकट आलेले आहे.

तुम्ही आहात तर आम्ही आहोत

कोरोना विरुद्ध लढल्या जाणार या युद्धात डॉक्टर्स, पोलीस आणि सफाई कर्मचारी महत्त्वाची भूमिका वठवत आहेत. समाज त्यांचे महत्त्व जाणत आहे आणि त्यांना सन्मानितदेखील केले जात आहे. आत्तापर्यंत समाज, जो सफाई कर्मचाऱ्यांपासून अंतर ठेवून राहायचा, शक्यता आहे की आता समजेल की यांची एका दिवसाची अनुपस्थितीदेखील किती जाणवते. आता यांना यथोचित सन्मान दिला जाईल.

जीवनात कुटुंबाची भूमिकादेखील या लॉकडाऊनदरम्यान सगळे समजून चुकले आहेत. दिल्लीच्या पटेल नगरमध्ये राहणाऱ्या मनीषचे म्हणणे आहे की रोजच्या धावपळीच्या जीवनात त्यांना ना मुलांसोबत वेळ घालवण्याची संधी मिळायची आणि ना आपल्या सासू-सासऱ्यांसोबत. लॉकडाऊनदरम्यान सर्वांना एकत्र वेळ घालवण्याची जी संधी मिळाली आहे त्यामुळे आपसातील बंध विकसित झालेला आहे. भविष्यातदेखील अशाच प्रकारे वडीलधारे नव्या पिढीच्या समस्यांना समजून घेतील तसेच नवीन पिढी त्यांच्या अनुभवांनी स्वत:ला उजळवत राहील. कौटुंबिक सदस्यांचे बॉण्डिंग आता दिवसेंदिवस मजबूत व्हावे हीच वेळेची मागणी आहे.

प्रत्येक स्थितीत आनंदी

लॉकडाऊनमध्ये सोशल डिस्टंसिंगचे पालन करीत जीवन सुखकर बनवण्याचे कार्य कोणत्या न कोणत्या रूपात होत राहिले आहे. पहिला लॉकडाऊन होताच स्वत:ला चिंतामुक्त ठेवून मन रमण्याचे विविध उपाय शोधण्याची कसरत सुरू झाली. काही घरांमध्ये विविध रेसिपीज बनल्या, तर कुठे शिवणकाम, पेंटिंग, पुष्परचना इत्यादींच्या मदतीने स्वत:ला प्रसन्न ठेवण्याचे प्रयत्न झाले. काही लोकांनी जुने छंद पुन्हा आजमावले, तर काहींनी नवी कला शिकण्यात रुची दर्शवली.

नोएडाचे रहिवासी सुमित किचनमध्ये पाय ठेवत नव्हते, परंतु लॉकडाऊनदरम्यान आपली पत्नी वंदिताकडून त्यांनी जेवण बनवायला शिकले.

गुरुग्रामच्या राहणाऱ्या दिव्याने लग्नाआधी ब्युटीशियनचा कोर्स केला होता. आपल्या या कलेला उपयोगात न आणू शकण्याने त्या नेहमी निराश होत असत, परंतु जेव्हा सलुन न उघडू शकल्यामुळे त्यांनी पतीचे केस कापले तेव्हा लक्षात आले की गुण कधीच वाया जात नाहीत.

तरुण वर्ग लॉकडाऊनदरम्यान जंक फुडपासून दूर राहून संगीत ऐकणे आणि वेब सिरीज आधी पाहण्यात मन रमवणयासोबतच सोशल डिस्टंसिंगचेदेखील पालन करीत आहे.

हे तर सगळेच समजून चुकले आहेत की कोव्हिड-१९ आपला पिच्छा लवकर सोडणार नाहीए. सिनेमा, पार्टी, रेस्टॉरंट आणि सुट्टीच्या दिवशी गर्दीच्या जागी फिरणे आता दूरचे स्वप्न आहे. त्यामुळे घरात राहून आता प्रत्येक स्थितीत आनंदी मनस्थिती बनवून कोरोनाव्हायरससोबत, दूर राहण्याच्या मार्गावर चालावे लागेल.

कोरोना काळाने सर्वांनाच जीवन जगण्याचा एक वेगळा मार्ग दिला आहे. रस्ता नवीन आहे तर याची आव्हानेदेखील वेगळी आहेत. व्यक्तिगत, सामाजिक आणि आर्थिक जीवनात समस्यांशी लढताना भविष्याच्या उत्तममतेसाठी प्रयत्न होत आहेत, तसेच तांत्रिक क्षेत्रात नव्या शक्यता शोधल्या जात आहेत. गरज आहे, की आता या काळातील अनुभवांमुळे विषम परिस्थितींचा सामना करण्यासाठी स्वत:ला तयार करणे शिकायला हवे.