* भारतभूषण श्रीवास्तव
कधीकधी, ऑफिसमध्ये काम करत असताना, अचानक मूड ऑफ होतो किंवा घरात एखादी नवीन-जुनी गोष्ट आठवल्यानंतर तुम्हाला अस्वस्थ वाटत असेल तर आपण सावध व्हायला हवे. जेव्हा आपल्या स्वत:ला असे वाटते की आपल्या आयुष्यातील दिनचर्येत अनावश्यक त्रास होऊ लागला आहे तेव्हादेखील आपण सावध असले पाहिजे.
आपण आपले नियोजित कार्य वेळेवर करण्यास सक्षम नाही, भूक कमी-जास्त लागत आहे किंवा झोप पूर्ण होत नाही, आपण पूर्वीसारखे आपल्या पतीकडे, घराकडे किंवा मुलांकडे लक्ष देऊ शकत नसाल, आपण संभाषणात चिडचिडे, रागीट किंवा निराश होत असाल तर विश्वास ठेवा की आपण आपल्या मेंदूच्या पेशी मॅनेज करण्यात अपयशी ठरत आहात, हे एक असे कारण आहे, जे सर्वांनाच ठाऊक नाही पण त्याचा बळी नक्कीच ठरत असतो.
आपण यापैकी कोणत्याही लक्षणाचा बळी असल्यास, तर हेदेखील निश्चित आहे की आपल्या काही सवयींमुळे आपल्या मेंदूच्या पेशींचे नुकसान होत आहे, ज्याचा अंदाज, आपल्याला माहिती नसल्यामुळे येत नाही. परंतु हे सर्व सामान्य आहे आणि जर वेळेत सवयी सुधारल्या गेल्या तर सर्व काही ठीक होईल आणि आपल्या नियंत्रणाखालीही असेल.
मेंदूच्या पेशी म्हणजे काय
होणाऱ्या नुकसानाची पर्वा न करता, जर ते शास्त्रोक्त आणि तांत्रिकदृष्टया समजले गेले तर नुकसान टाळण्यात कोणतीही विशेष अडचण येत नाही. जिथपर्यंत मेंदूतल्या पेशी समजून घेण्याचा प्रश्न आहे, तर त्यांच्याबद्दल हे जाणून घेणे पुरेसे आहे की त्या आपल्या शरीराचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत, ज्या आपल्याला प्रत्येक भावनांचा परिचयच करून देत नाहीत तर त्यांपासून सावध राहण्याचा इशारादेखील देतात.
मनोविज्ञानाच्या जटिल भाषेला सोपी करत भोपाळचे ज्येष्ठ मानसोपचार तज्ज्ञ विनय मिश्रा स्पष्ट करतात की मेंदूच्या पेशी दोन प्रकारच्या आहेत - पहिल्या मेंदूच्या पेशींना रिसेप्टर म्हणतात. ज्यांचे काम प्राप्त करणे हे असते आणि दुसऱ्यांना इफेक्टर म्हटले जाते, ज्या मेंदूला दिशानिर्देश देतात. त्यापेक्षा अधिक सहजपणे हे या उदाहरणाद्वारे समजू शकते की जेव्हा आपण एखाद्या गरम वस्तूवर हात ठेवतो, तेव्हा रिसेप्टरमुळे उष्णता जाणवते आणि इफेक्टर आपल्याला त्वरित त्या वस्तूपासून आपले हात काढून टाकण्यास सांगतात.
