* गरिमा पंकज
हिवाळयात ज्यांची प्रतिकारकशक्ती कमकुवत असते ते अनेकदा आजारी पडतात. या ऋतूत प्रदूषणही उच्चांकावर असते. हवेतील गारवा शरीराची काम करण्याची क्षमता कमी करतो. अशा परिस्थितीत प्रतिकारकशक्ती चांगली असणे अत्यंत गरजेचे असते.
प्रतिकारकशक्ती म्हणजे काय?
रोग प्रतिकारकशक्ती ही आपल्या शरीरात असलेल्या विषारी द्रव्यांशी लढण्याची क्षमता असते. शरीरात टॉक्सिन असण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की, जीवाणू, विषाणू किंवा अन्य नुकसानकारक परजीवी. शरीराच्या आजूबाजूलाही खूप सारे जिवाणू, विषाणू आणि संसर्ग असतो जो आपल्याला अनेक प्रकारचे आजार देतो. वायू प्रदूषणामुळे फुफ्फुस आणि श्वसनमार्गाशी संबंधित समस्याही निर्माण होतात.
या बाह्य संक्रमणांपासून, प्रदूषणामुळे निर्माण होणाऱ्या समस्या आणि रोगांपासून शरीराचे रक्षण करण्यासाठी शरीरात एक संरक्षण यंत्रणा असते ज्याला रोग प्रतिकारकशक्ती किंवा प्रतिकारशक्ती म्हणतात. तुमची प्रतिकारकशक्ती मजबूत असेल, तर बदलते हवामान आणि प्रदूषणामुळे होणाऱ्या आजारांपासून तुमचे संरक्षण होते.
चला, रोग प्रतिकारकशक्ती मजबूत करण्याचे उपाय जाणून घेऊया :
शारीरिक सक्रियता महत्वाची
स्वत:ला निरोगी ठेवण्यासाठी आणि प्रतिकारकशक्ती सुधारण्यासाठी तुमचे शरीर सक्रिय असणे गरजेचे असते. शारीरिक हालचालींमुळे एंडोर्फिन नावाचे संप्रेरक बाहेर पडते, जे तणाव कमी करते, मन प्रसन्न ठेवते आणि शरीराची कार्यक्षमता वाढवते. जेव्हा तुम्ही काम करत नाही आणि भूक लागल्यावर अन्न खात नाही, तेव्हा तुम्हाला पोटाशी संबंधित अनेक आजार होतात. शारीरिक निष्क्रियतेचा तुमच्या शरीराच्या प्रतिकारकशक्तीवरही परिणाम होतो. हे टाळण्यासाठी व्यायामाला आपल्या दैनंदिन जीवनाचा भाग बनवा.
व्यायामामुळे तुमच्यातील क्षमता वाढते. पचनशक्ती चांगली राहाते. नियमित व्यायामामुळे लठ्ठपणा, टाईप २ मधुमेह आणि हृदयरोग तसेच व्हायरल आणि जीवाणू, विषाणूंच्या संसर्गासारख्या जुनाट आजारांचा धोका कमी होतो. व्यायामामध्ये योगासह चालणे आणि सायकलिंगचा समावेश करा.
एरोबिक व्यायाम : जसे की चालणे, जॉगिंग, सायकलिंग आणि दीड तास, उच्च तीव्रतेचा एरोबिक व्यायाम जसे की धावणे तसेच रोज ४-५ मैल चालण्याची सवयही ठेवायला हवी. मार्च २०२० मध्ये ‘जर्नल ऑफ अमेरिकन मेडिकल असोसिएशन’मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, तुम्ही दररोज जितके जास्त चालाल, तितकी तुमचा अकाली मृत्यू होण्याची शक्यता कमी होते. चालणे आणि व्यायाम केल्याने आयुष्य वाढते.
