सुखी वैवाहिक जीवन असं बनवा

* शोभा कटरे

यशस्वी दाम्पत्य जीवनासाठी काही छोट्या गोष्टींचा अवलंब करणे आवश्यक आहे. चला तर मग जाणून घेऊया त्या छोट्या गोष्टी ज्या नात्याला सुंदर, यशस्वी आणि आनंदी बनवतात :

एकमेकांच्या भावनांचा आदर करा

वैवाहिक नात्याचा मजबूत पाया तुम्ही एकमेकांच्या भावनांना किती आदर, आदर आणि महत्त्व देता यावर अवलंबून असते. एकमेकांच्या भावना समजून न घेता तुम्ही तुमची मते जबरदस्तीने एकमेकांवर लादता असे नाही का? जर होय तर ही सवय बदला आणि एकमेकांच्या भावनांना महत्त्व द्यायला सुरुवात करा. तरच नात्याचा पाया मजबूत होईल.

कामात मदत करा

आजकाल बहुतेक जोडपी नोकरी करत आहेत. अशा स्थितीत तुम्ही फक्त तुमच्या कामाचा विचार केला तर परिस्थिती आणखी बिघडू शकते. म्हणूनच एकमेकांच्या कामाला समान महत्त्व द्या. जर एखाद्या दिवशी तुमचा जोडीदार लवकर निघून जायचा असेल तर तुम्ही त्याच्या कामात थोडी मदत करावी म्हणजेच त्याच्या कामात थोडी मदत करावी म्हणजे काम लवकर पूर्ण होईल.

एकमेकांसोबत दर्जेदार वेळ शेअर करा

नोकरी करणाऱ्या जोडप्यांकडे नेहमी वेळेची कमतरता असते. काही वेळा त्यांच्या ऑफिसच्या वेळाही वेगळ्या असतात. म्हणूनच त्यांनी एकमेकांसोबत गुणवत्तापूर्ण वेळ घालवण्याची एकही संधी सोडू नये.

यासाठी सुट्टीच्या दिवशी तुम्ही मॉर्निंग जीमला जाऊन, मॉर्निंग वॉक करून आणि एकमेकांशी कोणत्याही विषयावर गप्पा मारून एकमेकांचे मत घेऊन किंवा किचनमध्ये एकमेकांसोबत स्वयंपाक करून तुमचे आरोग्य चांगले करू शकता. कुठेतरी सहलीचे नियोजन करून एकमेकांसोबत काही अविस्मरणीय क्षण घालवा.

योग्य पैसे व्यवस्थापन

लग्नानंतर लगेचच जोडप्यांनी एकमेकांसाठी पैशाचे योग्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे जेणेकरुन वाईट काळात पैसा उपयोगी पडेल आणि गरज असताना तणाव नाही. यासाठी एकमेकांचे मत घेऊन योग्य ठिकाणी पैसे गुंतवा.

वेळेची काळजी घ्या

एकमेकांच्या माझ्या वेळेची काळजी घ्या. अनेक वेळा, जोडप्यांना दिवसभराच्या धावपळीनंतर स्वत:साठी थोडा वेळ काढावासा वाटतो, जेणेकरून त्यांना त्यांच्या आवडीनुसार किंवा छंदानुसार काही काम करता येईल, जसे की पुस्तके वाचणे, बागकाम किंवा इतर कोणतीही गोष्ट जी त्यांना पूर्ण करता येईल. त्यांच्या वेळेत. जोडप्यांनी मला एकमेकांना वेळ दिला पाहिजे.

संबंध मजबूत करण्यासाठी

1- केलेल्या मदतीबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करा.

2- एकमेकांवर विश्वास ठेवा.

३- एकमेकांची काळजी घ्या.

4- एकमेकांचे शब्द पूर्णपणे ऐका, जबरदस्ती करू नका.

5- एकमेकांना महत्त्व देणे आवश्यक आहे.

6- वेळोवेळी किंवा विशेष प्रसंगी एकमेकांना भेटवस्तू द्यायला विसरू नका.

७- एकमेकांवर आरोप करणे टाळा.

8- मत्सराची भावना उत्पन्न होऊ देऊ नका.

नाती स्वार्थापेक्षा मनापासून जपा

* रितू वर्मा

बरखा जेव्हा लग्नानंतर तिच्या सासरी आली तेव्हा खूप आनंदी होती. तिला तिची ननंद श्रेयाच्या रूपात एक खूप चांगली मैत्रीण मिळाली होती. बरखाच्या या नवीन घरात फक्त श्रेया एक अशी होती जी तिची प्रत्येक गोष्ट ऐकत होती आणि आपल्या घरातल्यांच्या खाजगी गोष्टीदेखील बरखाला सांगत होती.

जेव्हा श्रेयाने बरखाला एका विवाहित पुरुष्याशी स्वत:चे संबंध असल्याबद्दल सांगितलं तेव्हा बरखाला तिला अडवायचं होतं, परंतु श्रेया म्हणाली, ‘‘वहिनी प्रेम तर प्रेम असतं, तुमचीदेखील लग्नापूर्वी कितीतरी प्रेम प्रकरणं होती याबद्दल मी कोणाला तरी बोलले का?’’

बरखा गप्प बसली. नंतर जेव्हा बरखाच्या कुटुंबीयांना श्रेयाच्या अफेअरबाबत बरखाला अगोदर माहिती होतं हे समजलं तेव्हा तिला सगळयांकडून खूप सुनावण्यात आलं.

अनुची आई सिंगल मदर आहे. ती घर बाहेर सर्वकाही सांभाळते आणि अनुच्या प्रत्येक गरजा पूर्ण करते. परंतु अनु जेव्हा स्वत:च्या मर्जीने काही करण्याचा प्रयत्न करते तेव्हा तिच्या आईची बडबड सुरू होते, ‘‘मी एकटी कमावती आहे, पूर्ण आयुष्य तुझ्यासाठी स्वाहा केलंय, परंतु तरीदेखील तू मनमानी करू लागली आहेस.’’

‘‘मला आनंदी राहण्याचा वा स्वत:च्या मर्जीने काम करण्याचा कोणताही हक्क नाही आहे,’’ अनु आपल्या आईच्या या सवयीला कंटाळली आहे.

अनुच्या बोलण्यावरून असं वाटतं की आईने तिला सांभाळून तिच्यावर उपकारच केले आहेत.

प्रियाचे पती पंचाल जेव्हा मनात येतं तेव्हा प्रियाकडे दुर्लक्ष करतात आणि जेव्हा इच्छा होते तेव्हा प्रियाशी प्रेमाने बोलतात. प्रिया काही बोलली तर पंचाल एकच म्हणत असतात की, ‘‘प्रिया, माझं वर्कप्रेशर यासाठी जबाबदार आहे.’’

पंचाल स्वत:ला असं सादर करतात की अनेकदा प्रियाला स्वत:ला वाईट वाटतं.

जर सखोलपणे विचार केला तर अशी लोकं आपल्या घरकुटुंबात अगदी सहजपणे मिळतील. अशी लोकं प्रत्येक नातं स्वत:च्या मनाप्रमाणे साकारण्यात विश्वास ठेवतात. त्यांना समोरच्याच्या दु:खाशी, भावनांशी काहीच घेणं देणं नसतं. त्यांचं घेणं देणं असतं फक्त स्वत:शी. अशी लोकं नात्यांना अशा प्रकारे फोडणी देतात की हळूहळू ती पोकळ होतात.

‘‘मी सर्वकाही करतो वा करते.’’

‘‘माझ्याजवळ पैसे नाहीत म्हणून तुम्ही माझ्यापासून दूर जाता.’’

‘‘लोकं मला फक्त कामासाठी जवळ करतात.’’

‘‘मी तर तुला माझं सर्वस्व मानतेय.’’

अशा प्रकारे कितीतरी गोष्टी आहेत ज्या तुम्ही अगोदरदेखील ऐकल्या असतील. त्यांना कशाप्रकारे जोडून तोडून स्वत:च्या फायद्यासाठी वापरतात हे लोकांना चांगलंच माहिती आहे.

तुम्हालाच बोलण्याची संधी देणं : तुमच्या आजूबाजूला जर कोणी असं जवळचं असेल तर नक्कीच सावध व्हा. मॅन्युपुलेटर अधिकाधिक तुम्हाला बोलण्याची संधी देतात कारण जेवढं तुम्ही बोलाल तेवढेच तुमच्या मनातील रहस्य खोलाल. ते तुमची प्रत्येक गोष्ट लक्षपूर्वक ऐकतात, तुम्हाला अशी खास जाणीव करून देतात की त्यांना तुम्ही आपले समजून तुमच्या आयुष्यातील काही खास गोष्टी शेअर करता. ज्या नंतर तुमच्यावर भारी पडू शकतात.

तुमच्या अगदी जवळचं असणं : अशा व्यक्ती तुमच्या जवळ येण्यासाठी काही त्यांच्या खास गोष्टीदेखील शेअर करू शकतात. ते तुम्हाला हा विश्वास देण्याचा प्रयत्न करत राहतात की ते तुमच्यावर किती विश्वास ठेवत आहेत. जर तुम्ही त्यांच्यापासून थोडं अंतर ठेवून रहात असाल तर ते असं वागतील की जसं काही तुम्ही त्यांच्यावर खूप अन्याय करत आहात. तुमच्या व्यतिरिक्त त्यांच्यासाठी कोणतीही व्यक्ती अधिक महत्त्वपूर्ण नाहीए.

विक्टीम कार्ड खेळणं : मॅनीपुलेटिव्ह लोकं अगोदर काही चुका करतात आणि जर तुम्ही त्यांना याबाबत जाब विचारला तर ती लोकं असं वागतात की जशी चूक त्यांनी नाही तुम्ही त्यांच्यासोबत केली आहे. त्यांच्याकडून जे काही झालं आहे ते अनाहूतपणे झालं आहे आणि परंतु तुम्हीच वारंवार प्रश्न करून त्यांना त्रास देत आहात आणि कमीपणा दाखवत आहात. शेवटी असं वाटू लागतं की तुम्ही चुकीचे आहात आणि तुम्हीच त्यांची माफी मागण्यासाठी गयावया करू लागता.

पॅसिव्हअग्रेशन : मॅन्युपुलेटिव्ह व्यक्तींची एक खास ओळख अशी असते की ते चुकूनही समोरून अटॅक करत नाहीत. जर तुमची एखादी गोष्ट त्यांना आवडली नाही वा तुम्ही त्यांचं काही ऐकलं नाही तर ते निघून जातात आणि तुम्ही मनात आणूनदेखील त्यांच्याशी बोलू शकत नाही आणि हेदेखील जाणू शकत नाही की त्यांच्या डोक्यात काय चालू आहे. अशी लोकं एक वेगळाच पॉवर गेम खेळतात. या पॉवर गेममध्ये ते गप्प बसून स्वत:चा राग व्यक्त करतात. पॅसिव अग्रेशन नात्यांच्या गणितासाठी अधिक त्रासदायक असतं. हे गप्प बसणं एवढं तणावात्मक असतं की समोरची व्यक्ती स्वत:लाच दोषी समजून यांच्यासमोर      झुकते.

तुम्ही असे तर नव्हता : जर तुमचं एखादं काम त्यांच्या हिशेबानुसार तुम्ही केलं नाही वा त्यांची गोष्ट ऐकली नाही तर ते वारंवार तुम्हाला ही जाणीव करून देतात की तुम्ही किती बदलले आहात व बदलली आहे. ही गोष्ट वारंवार पुढे केली जाते की तुम्ही स्वत: त्यांच्यावर संशय घेऊ लागले आहात. तुम्हाला वाटू लागतं की नक्कीच तुमच्यामध्ये काहीतरी नकारात्मक बदल झाले आहेत, जे त्यांच्यासाठी त्रासदायक आहेत.

कटू गोष्टी मस्करीच्या गाळणीत टाकणं : हा मॅन्युपुले टीव्ह लोकांचा एक अनोखा गुण असतो की कटू आणि तिखट बोलून ते वर असं बोलतात की, ‘‘अरे मी तर मस्करी करत होतो वा करत होती. तुला खरं वाटलं तर मी काय करू?’’

समोरच्याच मन दुखावण्यात त्यांना एक असीम आनंद मिळतो. परंतु ते मन दुखावूनदेखील त्यातून सहजपणे बाहेर पडतात.

अशी लोकं मित्रमंडळी वा जोडीदाराच्या रूपात तुमच्या आजूबाजूला नक्कीच असतील. यासाठी गरज आहे त्यांच्या या गोष्टी व कृत्याने स्वत:ला दोषी समजू नका. तुम्ही तुमच्या जागी अगदी बरोबर आहात. त्यांच्या हिशोबाने स्वत:ला बदल बदलण्यासाठी त्यांना सांगा. नात्यांना तडजोडीने नाही तर समजूतदारपणे आणि प्रेमाने साकारलं जातं.

अतिप्रेम ठरेल डोकेदुखी

* निधी गोयल

पती-पत्नीचे नाते हे प्रेम, विश्वास आणि समर्पण या भावनांनी जोडलेले असते. जसजसा एकमेकांना वेळ दिला जातो तसे नाते अधिक घट्ट होत जाते. गोड नात्यात काही कारणास्तव आंबटपणा कालवल्यास त्याचे विष बनते. त्याचप्रमाणे अतिप्रेम दोघांसाठी हानिकारक ठरू शकते.

खरंतर, पार्टनर तुमच्यावर खूप प्रेम करतो तेव्हा तोदेखील तुमच्याकडून बेशुमार प्रेमाचे अपेक्षा करतो. पण प्रेमाची समस्या तेव्हा उद्भवते, जेव्हा तुमचा पार्टनर तुमचे म्हणणे समजून घेऊ शकत नाही. अशावेळी तुमचं नातं संपुष्टात येण्याची शक्यता असते. अशा स्थितीत दोघेही एकमेकांप्रती चुकीच्या भावना मनात बाळगू लागतात. एकास वाटते की माझ्या प्रेमाला काही किंमतच देत नाही तर दुसरा विचार करतो की, माझा पार्टनर माझे सर्व स्वातंत्र्यच हिरावून घेत आहे. मग अशी वेळ येते की त्यांना एकमेकांपासून दूर व्हावे लागते. अशीच वेळ तुमच्यावर येऊ नये म्हणून या सूचनांवर लक्ष द्या :

प्रत्येकक्षणी नजर ठेवू नका : बऱ्याचदा आपण ज्याच्यावर प्रेम करतो, त्यावेळी त्याची सर्वतोपरी काळजी घ्यावी असा विचार करत असतो. पण समस्या तेव्हा उद्भवते, जेव्हा गरजेपेक्षा जास्त लक्ष ठेवले जाते. अतिप्रेमामुळे पार्टनर वैतागून जातात. कारण तुम्ही प्रत्येकवेळी त्यांच्यावर, त्यांच्या खाण्यापिण्यावर, झोपण्यावर, उठण्यावर, येण्याजाण्यावर नजर ठेवता. त्यामुळे त्यांच्या मनात त्यांचे स्वातंत्र हिरावले जात असल्याची भीती निर्माण होते. ते स्वत:ला एका बंधनात बांधल्याचा अनुभव घेत असतात.

नात्याला स्पेस देणे : नाते कोणते का असेना, त्या नात्यात स्पेस असणे गरजेचे असते. नाहीतर त्या नात्याचे आयुष्य मर्यादित राहाते. नात्यात स्पेस न दिल्यामुळे प्रेम कमी होते आणि भांडण-तंट्यांमध्ये वाढ होते. यामुळे नात्यात जवळीकतेऐवजी दरी निर्माण होते.

प्रत्येकवेळी पार्टनरच्या सोबत राहणं : आपल्या पार्टनरवर अमाप प्रेम करणारे, त्याच्यासोबत प्रत्येक ठिकाणी उपस्थित राहण्याचा प्रयत्न करतात. परंतु काही वेळस असेही होऊ शकते की पार्टनरची त्याच्या मित्रमंडळींसह नातेवाईकांसह वेळ घालवण्याची इच्छा असू शकते. अशावेळी त्याच्यासाठी तुमचे प्रेम शिक्षा ठरू शकते.

अपेक्षांना सीमा असावी : बऱ्याचदा तुम्ही पार्टनरकडून खूपच अपेक्षा करू लागता. जर त्याचे माझ्यावर प्रेम असेल, त्याने माझ्या अपेक्षांवर खरे उतरलेच पाहिजे. अशा भावनांनी प्रेमाची परीक्षा घेणे, जेवढे तुम्ही त्याच्यावर प्रेम करता तेवढेच प्रेम त्यानेही तुमच्यावर करावे. अशा अपेक्षांमुळे तुमच्या पार्टनरला बंधनात अडकल्यासारखे वाटते. मग अशावेळी ते या बंधनातून मुक्त होण्याचा प्रयत्न करतात.

संशय घेऊ नका : तुमचा पार्टनर प्रत्येक छोटीछोटी गोष्ट तुम्हाला विचारून करेलच असे काही नाही. पण तरीही तुम्ही त्याच्याकडून अपेक्षा ठेवू लागता की त्याने प्रत्येक गोष्ट तुम्हाला विचारूनच करावी. तसेच तुम्ही प्रत्येकवेळी त्याला फोन कुठे आहे? काय करत आहे? असे विचारून प्रश्नांचा भडीमार करता आणि मनात संशयाची सुई निर्माण करता. त्याच्या प्रत्येक छोट्या-मोठ्या गोष्टीची बातमी ठेवता इत्यादी सर्व गोष्टींमुळे तुमचा पार्टनर हैराण होऊन जातो.

जवळीकतेला मर्यादा हवी : नात्यात मर्यादेपेक्षा अधिक जवळीकता निर्माण झाल्यावर, एकमेकांमध्ये तक्रारी होण्याच्या संभावना बळावतात. कारण काही वेळेस आपल्या माणसावर हक्क दर्शविणे हे आदेशासमान भासू शकते. म्हणूनच आपल्या पार्टनरवर अतिप्रेम करू नका. तर त्याला प्रेम द्या. म्हणजे मग त्याला स्वत:चे स्वत:लाच जाणवेल की तुमची आणि तुमच्या प्रेमाची किंमत काय आहे ते?

जर तुम्हाला वाटत असेल की तुमचे प्रेम तुम्हा दोघांसाठी डोकेदुखी ठरू नये तर यासाठी पुढील बाबी लक्षात घ्या :

* तुमचे तुमच्या पार्टनरवर प्रचंड प्रेम आहे म्हणून ते त्याच्यावर लादू नका आणि कोणत्याही प्रकारची जबरदस्ती तर मुळीच करू नका.

* जेवढे प्रेम आणि काळजी तुम्ही तुमच्या पार्टनरची करता, तेवढेच प्रेम आणि काळजी त्यानेही करावी. अशी अपेक्षा मनाशी बाळगत असाल, तर प्रेम आणि काळजी कोणतीही अपेक्षा न ठेवता करणे कधीही चांगलेच ठरेल.

* प्रत्येकवेळी आपल्या पार्टनरच्या जोडीला राहू नका. तुमच्या प्रेमाची सीमा राखा.

* जर तुमच्या पार्टनरकडून तुमच्यावर दबाव टाकला जात असेल तर, त्याच्यापासून वेगळे होणे हा अंतिम पर्याय नाही हे लक्षात ठेवा. तुमच्या पार्टनरला थोडा वेळ द्या. कोणत्याही दबावामुळे तुमचे नाते दीर्घकाळ टिकणे कठीण होईल.

* तुमच्याएवढे प्रेम तुमचा पार्टनर तुमच्यावर करू शकत नसेल किंवा तुमच्या मनाप्रमाणे प्रतिक्रिया देऊ शकत नसेल तर तुम्ही मनाशी धीर धरा आणि पार्टनरशी यासंबंधी संवाद साधा.

* दिवसागणिक नात्यात बदल येत राहतात. काळानुरूप अनेक गोष्टी बदलतच जातात. पण प्रेमासाठीच्या अपेक्षा तशाच जिंवत राहतात. अशावेळी तुम्ही नात्याला सावरत, त्या बदलांवर तुमच्या पार्टनरशी संवाद साधत राहणे.

* नेहमीच होणाऱ्या तंट्याने आणि रोखठोकीने नाते दीर्घकाळ टिकत नाही. प्रत्येक क्षणी पार्टनरवर लक्ष ठेवणे म्हणजे प्रेम नव्हे तर यामुळे तुमच्या पार्टनरच्या प्रति असलेला अविश्वास दिसून येतो.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें