उन्हाळी विशेष : उन्हाळ्यात घामाचा त्रास होत असेल तर या टिप्स फॉलो करा

* प्रतिनिधी

उन्हाळी विशेष : कडक उन्हात, त्वचेच्या आणि आरोग्याशी संबंधित नवीन समस्या डोके वर काढू लागतात. यामध्ये सर्वात मोठी समस्या म्हणजे घाम येणे. बहुतेक घाम हा हाताखाली येतो म्हणजे काखेत, तळवे आणि तळवे. जरी बहुतेक लोकांना थोडासाच घाम येतो, तर काहींना खूप घाम येतो. काही लोकांना उष्णतेमुळे तसेच घामाच्या ग्रंथींच्या अतिक्रियाशीलतेमुळे जास्त घाम येतो, ज्याला आपण हायपरहाइड्रोसिस सिंड्रोम म्हणतो. जास्त घाम येणे केवळ शरीरात अस्वस्थता निर्माण करत नाही तर घामाचा दुर्गंधीदेखील वाढवते. यामुळे त्या व्यक्तीचा आत्मविश्वास डळमळीत होतो.

इंटरनॅशनल हायपरहाइड्रोसिस सोसायटीच्या मते, आपल्या संपूर्ण शरीरात ३ ते ४० लाख घामाच्या ग्रंथी असतात. यापैकी बहुतेक अ‍ॅसिनार ग्रंथी आहेत, ज्या बहुतेक तळवे, कपाळ, गाल आणि हातांच्या खालच्या भागात म्हणजेच काखेत आढळतात. अ‍ॅसिनार ग्रंथी एक स्पष्ट, गंधहीन द्रव सोडतात जो बाष्पीभवनाद्वारे शरीराला थंड करण्यास मदत करतो. दुसऱ्या प्रकारच्या घामाच्या ग्रंथींना अपोन्यूरोसेस म्हणतात. या ग्रंथी काखे आणि जननेंद्रियांभोवती असतात. या ग्रंथी जाड द्रव तयार करतात. जेव्हा हे द्रव त्वचेच्या पृष्ठभागावर असलेल्या बॅक्टेरियांमध्ये मिसळते तेव्हा दुर्गंधी निर्माण होते.

घाम आणि त्याचा वास कसा नियंत्रित करायचा

स्वच्छतेची विशेष काळजी घ्या : घाम स्वतःच दुर्गंधीचे कारण नाही. जेव्हा हा घाम बॅक्टेरियामध्ये मिसळतो तेव्हा शरीराच्या दुर्गंधीची समस्या उद्भवते. यामुळेच आंघोळीनंतर लगेच घाम आल्याने आपल्या शरीराला कधीही दुर्गंधी येत नाही. घाम वारंवार येतो आणि सतत सुकतो तेव्हा दुर्गंधी येते. घामामुळे त्वचा ओली राहते आणि अशा परिस्थितीत बॅक्टेरियांना त्यावर वाढण्यासाठी अनुकूल वातावरण मिळते. जर तुम्ही तुमची त्वचा कोरडी आणि स्वच्छ ठेवली तर तुम्ही घामाच्या वासाची समस्या बऱ्याच प्रमाणात टाळू शकता.

मजबूत डिओडोरंट आणि अँटीपर्स्पिरंट वापरा : जरी डिओडोरंट घाम येणे थांबवू शकत नाही, परंतु ते शरीराची दुर्गंधी रोखण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. तीव्र पर्सपिरंट्स घामाचे छिद्र बंद करू शकतात, ज्यामुळे घाम कमी होतो. जेव्हा तुमच्या शरीराच्या इंद्रियांना कळते की घामाचे छिद्र बंद झाले आहेत, तेव्हा ते आतून घाम सोडणे थांबवतात. हे अँटीपर्स्पिरंट्स जास्तीत जास्त २४ तास प्रभावी राहतात. जर त्यांचा वापर करताना त्यावर लिहिलेल्या सूचनांचे पालन केले नाही तर ते त्वचेला जळजळ देखील करू शकतात. अशा परिस्थितीत, कोणतेही अँटीपर्स्पिरंट वापरण्यापूर्वी नक्कीच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

लोन्टोफोरेसिस : ही पद्धत सहसा अशा लोकांवर वापरली जाते ज्यांनी सौम्य अँटीपर्स्पिरंट्स वापरून पाहिले आहेत परंतु त्यांना कोणताही आराम मिळत नाही. या तंत्रात आयनोफोरेसिस नावाचे वैद्यकीय उपकरण वापरले जाते जे पाणी असलेल्या भांड्यात किंवा नळीत सौम्य विद्युत प्रवाह टाकते आणि बाधित व्यक्तीला त्यात हात घालण्यास सांगितले जाते. हा प्रवाह त्वचेच्या पृष्ठभागावरून देखील प्रवेश करतो. यामुळे पाय आणि हातांना घाम येण्याची समस्या बऱ्याच प्रमाणात कमी होते. परंतु काखेखाली जास्त घाम येण्याची समस्या सोडवण्यासाठी ही पद्धत योग्य नाही.

मेसोबोटॉक्स : काखेखाली जास्त घाम येणे केवळ दुर्गंधी आणत नाही तर तुमचा ड्रेसदेखील खराब करू शकते. यावर उपचार करण्यासाठी, शुद्ध बोटुलिनम टॉक्सिनचा एक छोटासा डोस काखेत टोचला जातो, जो घामाच्या नसा तात्पुरत्यापणे ब्लॉक करतो. त्याचा प्रभाव ४ ते ६ महिने टिकतो. कपाळावर आणि चेहऱ्यावर जास्त घाम येण्याच्या समस्येवर उपचार करण्यासाठी मेसोबोटॉक्स हा एक उत्कृष्ट उपाय असल्याचे सिद्ध होते. यामध्ये घाम कमी करण्यासाठी त्वचेत पातळ केलेले बोटॉक्स इंजेक्शन दिले जाते.

तुमच्या आहाराकडेही लक्ष द्या : काही अन्नपदार्थांमुळे जास्त घाम येऊ शकतो. उदाहरणार्थ, काळी मिरीसारख्या गरम मसाल्यांमुळे घाम वाढू शकतो. त्याचप्रमाणे, अल्कोहोल आणि कॅफिनचे जास्त सेवन केल्याने घामाचे छिद्र अधिक उघडू शकतात. याशिवाय, कांद्याचा जास्त वापर केल्याने घामाचा दुर्गंधी वाढू शकतो. उन्हाळ्याच्या दिवसात या गोष्टींचा जास्त वापर टाळा.

डॉ. इंदू बालानी त्वचारोगतज्ज्ञ, दिल्ली

तुम्हालाही व्यायाम करताना चिंता वाटते का?

* हरिश्चंद्र पांडे

जिमची चिंता : आज लता यांनी दोन मिनिटे व्यायाम करताच त्यांच्या हृदयाचे ठोके वाढले. तिला अस्वस्थ वाटू लागले. तिने ताबडतोब त्यांच्या डॉक्टरांना फोन केला. ती क्षणाचाही विलंब न करता त्याच्यांकडे गेली. लताची तपासणी करण्यात आली. तिचा मधुमेह वाढत होता. रक्तदाबही. वैद्यकीय सल्ल्यानुसार तिने ताबडतोब जड व्यायाम थांबवला. आता ती साध्या व्यायामाला आणि चालण्याला प्राधान्य देते.

तुम्ही हे लक्षात घेतले असेलच की बऱ्याचदा असे घडते की तुम्ही हलका व्यायाम करत असलात, चालत असलात किंवा सायकल चालवत असलात तरी अचानक शरीरात अस्वस्थता आणि चिंता वाटणे ही एक सामान्य गोष्ट बनते. चिंता आणि अस्वस्थता ही एक अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे शरीर त्याच्या अंतर्गत अवयवांवर नियंत्रण ठेवते, म्हणजेच थोड्या काळासाठी अस्वस्थता, अचानक घाम येणे ही शरीराला थंड करण्याची प्रक्रिया आहे. बऱ्याच वेळा, जेव्हा आपण कठोर व्यायाम करतो तेव्हा शरीराचे अंतर्गत तापमान वाढते, ज्यामुळे आपल्या त्वचेवर असलेल्या घामाच्या ग्रंथी घाम सोडतात. बाह्य तापमानात बदल तसेच भावनिक स्थिती यासारख्या घटकांमुळे घाम येणे, चिंताग्रस्त होणे आणि अस्वस्थता येऊ शकते.

त्याच वेळी, अनेक प्रकरणांमध्ये हे उघड झाले की जर ही स्थिती १० मिनिटांपेक्षा जास्त काळ चालू राहिली तर त्यामुळे मोठ्या आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. अशा परिस्थितीत सतर्क राहिले पाहिजे. आपले शरीर काळजी घेण्याची गरज असल्याचे संकेत देत असते. अशा परिस्थितीत, तुम्ही जो काही व्यायाम करत आहात तो पुढे ढकलला पाहिजे.

तथापि, जैविक घटकांमुळे, काही लोकांना इतरांपेक्षा जास्त चिंता वाटते, अस्वस्थ वाटते आणि घाम देखील येतो. ज्या लोकांना कमी घाम येतो त्यांच्या शरीरात पाण्याची कमतरता असते. पण जास्त मद्यपान करणे आरोग्यासाठी हानिकारक नाही. यामुळे शरीरातील जास्त द्रवपदार्थ बाहेर पडतात, म्हणून कोणत्याही कसरत किंवा व्यायामापूर्वी पुरेसे पाणी प्यावे.

शरीराच्या ज्या भागांना चिंता वाटते आणि घाम येतो त्यामध्ये प्रामुख्याने बगल, तोंड, तळवे आणि पायांचे तळवे यांचा समावेश होतो. व्यायामादरम्यान जास्त घाम येणे सौंदर्य आणि गंध इत्यादींशी संबंधित अनेक समस्या निर्माण करू शकते. अनेकदा व्यायाम करताना, मॉइश्चरायझिंग क्रीम किंवा सनस्क्रीन निघून जाते आणि डोळ्यांत जाऊ लागते. यामुळे अस्वस्थता, चिडचिड आणि चिंता देखील होते. यासाठी, कसरत करण्यापूर्वी क्रीमचा हलका थर लावणे महत्वाचे आहे. त्याचवेळी, कपाळावर सुती कापडापासून बनवलेला स्वेट बँड तुमचा घाम तुमच्या डोळ्यांत येण्यापासून रोखतो.

व्यायाम करताना, ओठ अनेकदा कोरडे पडतात, जे शरीरात पाण्याची कमतरता दर्शवते. यासाठी दिवसभरात किमान ८ ग्लास पाणी प्यावे. यामुळे तुम्हाला खूप घाम येणे स्वाभाविक आहे. व्यायाम करताना, श्वास घेण्यास त्रास होत असल्याने तोंडाऐवजी नाकातून श्वास घ्यावा आणि लाळेमध्ये असलेल्या एन्झाईम्समुळे ओठ लवकर कोरडे होतात म्हणून तुम्ही तुमची जीभ वारंवार ओठांवर फिरवू नये. अशा परिस्थितीत, व्यायाम इत्यादी करण्यापूर्वी चांगल्या दर्जाचा लिप बाम लावणे चांगले. पुरुष देखील नवीन सुगंध, डिओडोरंट किंवा परफ्यूम वापरून व्यायाम करतात. यामुळे देखील, व्यक्तीला चिंताग्रस्त आणि अस्वस्थ वाटू लागते.

व्यायामादरम्यान घबराट झाल्यामुळे काही लोकांना सौम्य ताप येतो. पण तो कोणाच्या तरी प्रभावाखाली येतो आणि त्याचा व्यायाम चालू ठेवतो. हे घातक आहे. आपण कधीही स्वतःचे डॉक्टर बनू नये. म्हणून, या संदर्भात वैद्यकीय सल्ल्याशिवाय पुढील कोणताही ताणतणावपूर्ण व्यायाम करू नये.

काही लोकांना कमी घाम येणे स्वाभाविक आहे. पण जर तुम्हाला चिंताग्रस्त आणि चिंताग्रस्त वाटत असूनही, चालणे आणि फिरणे तुम्हाला आरामदायी वाटत असेल, तर काळजी करण्याचे कारण नाही. पण याबाबतीत निष्काळजी राहणे हानिकारक आहे. सांगण्याचा अर्थ असा आहे की तुम्ही स्वतःहून कोणताही जड व्यायाम किंवा धावण्याचा व्यायाम सुरू करू नये.

याचा तुमच्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो. जर शरीर असेल तर सर्व काही आहे. शरीराची भाषा समजून घेतली पाहिजे, जसे की तापमानात अचानक वाढ, कपाळावर घाम येणे, थोडीशी चिंता, बोलण्यात अडचण येणे इत्यादी. अशा परिस्थितीत कोणताही व्यायाम न करणे हे शहाणपणाचे लक्षण आहे.

जर तुम्हाला जास्त घाम येत असेल तर हे उपाय करा

गृहशोभिका टीम

उन्हाळा आला आहे,  त्यामुळे घाम येणे स्वाभाविक आहे. घाम येणे ही नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. उन्हाळ्यात शरीराचे तापमान नियंत्रित ठेवण्यासाठी छिद्रांद्वारे घाम बाहेर येतो. हे शरीराला थंड ठेवण्याचे आणि शरीरातील टाकाऊ पदार्थ काढून टाकण्याचे काम करते. त्यामुळे आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून घाम येणे महत्त्वाचे आहे. पण जास्त घाम येणे देखील चांगले नाही.

अनेकांच्या शरीरातून खूप घाम येतो. घामामुळे अंगाला दुर्गंधी येते. अशा परिस्थितीत ज्या लोकांना खूप घाम येतो त्यांना समस्यांना सामोरे जावे लागते. आज आम्ही तुम्हाला जास्त घाम येण्याच्या समस्येपासून मुक्त होण्यासाठी काही टिप्स सांगणार आहोत. चला, जाणून घेऊया काय आहेत त्या टिप्स?

1 कॅफिन टाळणे

कॅफिन असलेले पदार्थ जास्त प्रमाणात सेवन केल्याने शरीरातून जास्त घाम येतो. अशा स्थितीत कॉफी इत्यादींचे सेवन संतुलित प्रमाणातच करावे.

२ योग

जर तुम्हाला खूप घाम येत असेल तर योगा करा, कारण योगाच्या मदतीने जास्त घाम येण्याची समस्या नैसर्गिक पद्धतीने दूर करता येते. योगामुळे शरीरातील मज्जातंतू शांत राहतात आणि अति घामाची निर्मिती कमी होते.

3 मसालेदार अन्न टाळणे

मसालेदार अन्नामुळे शरीरात घामाचे प्रमाण वाढते. हे फार कमी कालावधीत जास्त घाम निर्माण करण्यास उपयुक्त आहे.

4 सुती कपडे घाला

कॉटन वेस्ट किंवा टी-शर्ट घाम शोषण्यास मदत करतात. हे शरीराचा घाम तर शोषून घेतेच पण त्याचे बाष्पीभवनही वेगाने करते.

5 रस प्या

उन्हाळ्यात, गरम कॉफी किंवा चहा पिण्याऐवजी, थंड, ताजे रस पिण्याचा प्रयत्न करणे चांगले. हे तुमच्या शरीराचे तापमान नियंत्रित करते आणि शरीरातून जास्त घाम येण्यापासून रोखते.

  1. आंघोळीच्या पाण्यात लिंबाचा रस घाला

जर तुम्हाला खूप घाम येत असेल किंवा तुमच्या घामाला दुर्गंधी येत असेल तर अर्ध्या लिंबाचा रस अंघोळीच्या पाण्यात टाकून आंघोळ करावी. यामुळे तुम्हाला दिवसभर ताजेतवाने वाटेल आणि त्याचा सतत वापर केल्याने घामाच्या दुर्गंधीपासूनही सुटका मिळेल. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही आंघोळीच्या पाण्यात नंबूऐवजी खजूरचे काही थेंब टाकू शकता.

शरीरातून घाम का बाहेर पडतो याचा कधी विचार केला आहे का?

* सरिता टीम

कॉन्फरन्स रूममध्ये उभे राहून तुम्ही प्रेझेंटेशन देत असल्याचे तुमच्यासोबत कधी घडले आहे का? समोर बॉस, वरिष्ठ आणि सहकारी बसलेले असतात. बैठक खूप महत्वाची आहे आणि तुमच्या हृदयाचे ठोके वाढत आहेत. तळवे घामाने भिजले आहेत.

तुम्ही कसेतरी तुमचे हात पुसण्याचा प्रयत्न करत आहात आणि घाबरून तुमच्या हातातून नोटा पडत राहतात. अशा स्थितीत तुमचा आत्मविश्वास तर कमी होतोच पण तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाबाबत दर्शकांवरही त्याचा विपरीत परिणाम होतो. ही एक सामान्य प्रक्रिया आहे जी आपल्या बाबतीत वारंवार घडते. तणावपूर्ण परिस्थितींसाठी ही एक नैसर्गिक प्रतिक्रिया आहे.

अशीच परिस्थिती पहिल्या तारखेदरम्यान, तीव्र सामाजिक व्यस्तता किंवा अंतिम मुदत चुकण्याची भीती असताना जाणवते. कधीकधी हे मसालेदार अन्न, जंक फूड, धूम्रपान किंवा कॅफीनच्या अति वापरामुळेदेखील होऊ शकते.

शरीराच्या काही भागांमध्ये जास्त घाम येतो. जसे आपले तळवे, कपाळ, पायाचे तळवे, बगल इ. कारण या भागांमध्ये घामाच्या ग्रंथी मोठ्या प्रमाणात असतात. आपल्याला घाम येतो त्यामुळे आपल्या शरीराचे तापमान कमी होते. हेच कारण आहे की जेव्हा तुम्ही जॉगिंग करता, कुस्ती खेळता, कठोर परिश्रम करता किंवा खूप गरम होते तेव्हा तुम्हाला घाम फुटतो. तणावपूर्ण परिस्थितीतही आपल्या शरीराचे तापमान वाढते आणि आपल्याला घाम येतो.

चिंताग्रस्त घाम का येतो?

या संदर्भात सरोज सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटलचे डॉ. संदीप गोविल सांगतात की, जेव्हा तुम्ही चिंताग्रस्त असता तेव्हा तुमचे स्ट्रेस हार्मोन्स सक्रिय होतात. यामुळे तुमच्या शरीराचे तापमान आणि हृदयाचे ठोके वाढतात. मेंदूतील हायपोथॅलेमस, जे घामावर नियंत्रण ठेवते, ते घामाच्या ग्रंथींना संदेश देते की शरीराला थंड करण्यासाठी थोडा घाम येणे आवश्यक आहे. सहानुभूतीशील मज्जासंस्था भावनिक संकेतांना घामामध्ये रूपांतरित करते. आपण ही प्रक्रिया नियंत्रित करू शकत नाही.

ही परिस्थिती कशी टाळायची: काळजी करू नका, घाबरू नका. यामुळे तुमच्या अडचणी आणखी वाढतील. घाबरून श्वासोच्छ्वास वेगवान होतो. रक्त प्रवाह वाढतो ज्यामुळे जास्त घाम येतो.

विश्रांती आणि ध्यान

जर तुमच्या हृदयाचे ठोके वाढले असतील तर थोडा आराम करण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. दीर्घ श्वास घ्या. काही वेळ (5-6 सेकंद) धरून ठेवा आणि नंतर सोडा. यामुळे तुमचे मन शांत होईल आणि तणाव कमी होईल.

नियमित व्यायाम करा

जे लोक नियमित व्यायाम करतात त्यांचा तणाव कमी असतो. आत्मविश्वास वाढतो. तुमचा आत्मविश्वास जितका जास्त असेल तितके तुम्ही तणावपूर्ण परिस्थिती हाताळण्यास सक्षम असाल.

शरीरातील पाण्याची पातळी राखणे

तुमच्या शरीराचे तापमान कमी ठेवण्यासाठी, अधिक पाणी प्या जेणेकरून तुमचे शरीर घामाच्या रूपात त्वचेद्वारे अतिरिक्त उष्णता बाहेर टाकेल.

antiperspirant वापरा

अँटिपर्स्पिरंटमध्ये घाम रोखण्याची क्षमता असते. जर तुम्हाला चिंताग्रस्त, तणाव किंवा चिंताग्रस्त घामाची समस्या असेल, तुमच्या तळहातांना जास्त घाम येत असेल तर अँटीपर्स्पिरंट लावा.

काही बेकिंग पावडर, कॉर्नस्टार्च इत्यादी आपल्यासोबत ठेवा आणि कोणत्याही तणावपूर्ण परिस्थितीचा सामना करण्यापूर्वी ते आपल्या तळहातावर लावा.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें