असं तर घराचं छप्परच तुटून जाईल

* प्रतिनिधी

फूड होम डिलिव्हरी सर्विस स्विगीचं यावर्षीचं नुकसान रुपये ३,६२९ कोटी आहे. त्यांच्यासारखं काम करणारी जोमॅटोदेखील नुकसानीत आहे आणि त्यांनी रुपये ५५० कोटीची मदत अलीकडेच एका फायनान्शिअल इन्वेस्टर करून घेतली आहे. स्विगीला गेल्या वर्षी रुपये १,६१७ कोटीचे नुकसान झालं होतं, तरीदेखील त्यांचं मॅनेजमेंट धडाधड पैसे खर्च करत राहिलं आणि आता हे नुकसान दुप्पटपेक्षा अधिक झालं आहे.

स्विगीच्या डिलिव्हरीने आनंदी झालेले ग्राहक हे विसरत आहेत की या नुकसानाची किंमत आज ना उद्या त्यांच्याकडूनच वसूल केली जाईल. जेवढयादेखील अॅप बेस्ड सेवा आहेत त्या फुकट वा स्वस्त असल्यामुळे खूप तोट्यात चालत आहेत, परंतु जेव्हा ते बाजारावर पूर्णपणे कब्जा करतील तेव्हा ते नक्कीच रक्त शोषायला सुरुवात करतील.

स्विगी आता हळूहळू छोटा रेस्टॉरंटचा बिझनेस संपवून टाकत आहे आणि ते क्लाऊड किचनमधून काम करत आहेत. आता ते डिलिव्हरी बॉयला देण्यात आलेल्या अटींवर काम करण्यास विवश करत आहेत. स्विगीशी जे रेस्टॉरंट जोडले जात नाहीत ते कालांतराने बंद होतात, मग त्या रेस्टॉरंटचं खाणं आणि त्यांची सेवा कितीही चांगली का असू देत. स्विगीने घरातील स्त्रियांना काम न करण्याची जणू सवय लावली आहे आणि यासाठी ते एक वर्षाचे रुपये ३,६०० कोटी खर्च करतात. जर स्त्रिया घराच्या किचनमध्ये गेल्याच नाहीत तर त्यांना तेच खाणं खावं लागेल जे स्विगी वा त्यांच्यासारखं एखादं अॅप उपलब्ध करेल. घरामधून स्वयंपाकघरच गायब होईल, तेव्हा मग लोकं खाण्यासाठी असेच अॅपचा शोध घेत राहतील.

जसं की आता किराण्याची दुकानं अॅमेझन व जिओमुळे नुकसान सहन करून बंद करत आहेत तसेच स्विगी लोकांचा स्वाद बदलत आहे. जे आई व पत्नीने नाही बनवलं आणि डिलिव्हरी केलंय ते तुम्ही खा. आई वा पत्नीचं प्रेम अशा खाण्यातून निर्माण होतं जे ती प्रेमाने बनवते, खायला घालते. जेव्हा या प्रेमाचीच गरज नसेल तेव्हा घराच छप्पर नक्कीच तुटू लागेल.

त्यांच्या स्त्रिया विवश, नको असलेल्या संततीला जन्माला घालण्याची मशीन बनून रहात असत. आता या स्त्रियांनादेखील महामंडळाने टार्गेट करायला सुरुवात केली आहे आणि त्यांच्याकडून त्यांचं स्वयंपाकघरच काढून घेत आहे. सैनिक वा धर्माच्या सेवकांना मेस व लंगरमध्ये खाणं खावं लागत होतं, तेच स्विगी करेल. दिखाऊ, बनावटी सुगंधित अन्न ज्यामध्ये स्वस्त साहित्य लागलेलं असेल परंतु पॅकिंग चांगलं असेल आणि महागडं इतकं की पैसे दिले नाही तर खाणं मिळणारच नाही.

भारतात नव्या वर्षात स्विगीने १३ लाख खाणं डिलिव्हर केलं कारण एवढया घरातील स्त्रियांनी खाणं बनविण्यास नकार दिला. या डिलिव्हरीसाठी तयार होते, स्विगीचं स्लेव लेबर, जे गर्दीमध्ये गरम खाणं डिलीवर करण्यामध्ये लागले होते. त्यांच्यासाठी ना आता दिवाळी सण राहिला आहे ना ही नवीन वर्ष. रुपये ३,६०० कोटीचा खर्च एवढया मोठया जनतेला घरांमध्ये कैद करण्यात वा मोटर बाईकवर गुलामी करण्यापेक्षा अधिक नाही. याचा फायदा कोणीतरी उचलत आहे तो आपल्याला दिसत नाही आहे.

पास्ता आणि नुडल्स

* अनुपमा गुप्ता

  • ग्रीन स्पेगेटी

food-article

साहित्य

* १ कप शिजवलेली स्पेगेटी
* ३ मोठे चमचे कोथिंबीर
* १ हिरवी मिरची
* पाव कप शेंगदाणे
* १ लसूण पाकळी
* १ मोठा चमचा ऑलिव्ह ऑइल
* मीठ चवीप्रमाणे.

कृती

मिक्सरमध्ये कोथिंबीर, लसूण व भाजलेले शेंगदाणे आणि मिरची यांची जाडसर पेस्ट बनवा. कढईत तेल गरम करून त्यात ही पेस्ट टाका. मीठ व स्पेगटी घालून मिसळा व गरमगरम सर्व्ह करा.

 

  • पास्ता विथ व्हाईट सॉस व्हेजिटेबल्स

paasta-food-article

साहित्य

* १ कप पास्ता
* ३ पातीचे कांदे
* अर्धा कप बीन्स
* १-१ मोठा चमचा लाल, पिवळी, हिरवी कापलेली सिमला मिरची
* २ मोठे चमचे मटार दाणे
* १ पाकळी लसूण
* २ मोठे चमचे फ्लॉवर
* १ कप दूध
* २ मोठे चमचे बटर
* १ मोठा चमचा ओट्सचे पीठ
* पाव लहान चमचा मिरपूड
* २ मोठे चमचे किसलेले चीज.

कृती

कढईत लोणी गरम करून त्यात लसूण व पातीचा कांदा परतून घ्या. मग त्यात सर्व भाज्या टाका व त्या थोडया शिजल्या की त्यात परत एक चमचा लोणी आणि ओट्सचे पीठ घालून भाजून घ्या. यात एक कप दूध घाला. हळूहळू ढवळत राहा व हे मिश्रण जरा घट्ट होऊ द्या. यात चीज व शिजलेला पास्ता टाका. मग मिर पूड टाकून गरम गरम सर्व्ह करा.

 

  • पनीर नुडल्स सूप

paneer-noodles-soup

साहित्य

* अर्धा कप आटा नुडल्स
* १-१ मोठा चमचा लाल, हिरव्या, पिवळया, सिमला मिरच्या कापलेल्या
* २ मोठे चमचे कापलेले गाजर
* १ पातीचा कांदा कापलेला
* २ उकडलेल्या टॉमॅटोची प्युरी
* १ कापलेली हिरवी मिरची
* २ मोठे चमचे पनीरचे बारीक तुकडे
* पाव लहान चमचा नुडल्स मसाला
* एक पाकळी कापलेला लसूण
* १ चमचा लोणी
* मीठ चवीनुसार.

कृती

कढईत लोणी गरम करून त्यात लसूण, पातीचा कांदा व सिमला मिरच्या परतून घ्या. यात गाजर, टोमॅटोची प्युरी, मीठ, हिरवी मिरची टाका, नुडल्स मसाला व दीड कप पाणी टाकून उकळू द्या. मग त्यात पनीरचे तुकडे व न्युडल्स टाका व गरमगरम सर्व्ह करा.

आंब्याचे रसरशीत पदार्थ

*प्रतिनधी

मँगो रबडीचे श्रीखंड

साहित्य

* १ लिटर दूध

* पाव छोटा चमचा वेलची पूड

* पाव छोटा चमचा दूधात भिजवलेले केशर

* १ छोटा चमचा ताजे दही

* २ आंबे

* १ छोटा चमचा गुलाबाचे सरबत

* साखर आवडीनुसार.

कृती

कढईत दूध तोपर्यंत उकळा जोपर्यंत ते ४०० ग्रॅमपर्यंत आटत नाही. थंड झाल्यावर ते काचेच्या बाउलमध्ये काढून घ्या. त्याचे दही होण्यासाठी ठेवून द्या. दही मलमलच्या कापडात बांधून १ तास लटकवून ठेवा. आंबा कापून सोलून घ्या व मिक्सरमधून फिरवून घ्या. तयार दही रबडीमध्ये साखर, वेलची पूड, केशर, आंब्याचा गर आणि गुलाब सरबत घालून चमच्याने व्यवस्थित मिक्स करून घ्या. फ्रिजमध्ये थंड करून मँगो रबडीच्या श्रीखंडावर आंब्याचे छोटेछोटे तुकडे, केशर व वेलची पूड घालून सर्व्ह करा.

मँगो सॅण्डविच

साहित्य

* १ आंब्याचे तुकडे

* २०० ग्रॅम दूध

* ८ ब्रेडस्लाइस

* अर्धा छोटा चमचा वेलची पूड

* अर्धा छोटा चमचा दूधात भिजवलेले केशर

* १०० ग्रॅम तूप

* साखर आवडीनुसार.

कृती

दूध उकळून रबडी बनवून घ्या. ब्रेडस्लाइस वाटीने गोल कापून १ तास सुकवा. कढईत तूप गरम करून ब्रेडस्लाइस सोनेरी रंगावर तळून घ्या. आंब्याचे तुकडे मिक्सरमध्ये फिरवून घ्या. काचेच्या भांड्यात रबडी, आंब्याचा गर, साखर, थोडी वेलची पूड व थोडे केशर घालून मिश्रण करा. दोन ब्रेडस्लाइसवर मिश्रण लावून दुसरा ब्रेडस्लाइस मिश्रण लावलेल्या पहिल्या ब्रेडस्लाइसवर ठेवा. मँगो सॅण्डविचवर केशर आणि वेलची पूड घालून सर्व्ह करा.

चटणी आणि सूप असे बनवा चवदार

* ज्योती मोघे
जर तुम्ही चटणी बनवत असाल तर तुम्हाला माहीत आहे का की चटणीची चव
डबल टेस्टी बनविण्यासाठी कोणत्या चटणीत काय टाकायला हवे? जर माहीत
नसेल तर आम्ही तुम्हाला सांगतो :

  •  जर तुम्ही कोथिंबिरीची चटणी बनविणार असाल तर त्यात दही किंवा लिंबाचा
    रस आणि शेंगदाण्याचे दाणे किंवा काजूची पेस्ट नक्की टाका. यामुळे चटणी
    जास्त चविष्ट होईल.
  •  पुदिन्याची चटणी बनविणार असाल तर त्यात आमचूर पावडर किंवा गुळ
    नक्की घाला. यामुळे चटणीची चव कितीतरी अधिक पटीने वाढेल.
  •  टोमॅटोची चटणी बनविणार असाल तर त्यात लसूण पाकळया नक्की टाका.
    यामुळे चव उत्तम येईल.
  •  कांद्याची चटणी बनविणार असाल तर थोडी हिरव्या कांद्याची पात टाका.
    चव वाढेल.
  •  ओल्या नारळाची चटणी बनविताना त्यात भाजलेली चण्याची डाळ, शेंगदाणे
    आणि कडिपत्ता वापरा. वेगळीच चव येईल.
  •  सुकी चटणी बनविणार असाल तर किसलेले सुके खोबरे, शेंगदाण्याचे दाणे,
    जिरे पावडर, लसूण, मीठ, अख्खी लाल मिरची नक्की वापरा. यामुळे खूप चांगली
    चव येते.
  •  दह्याची चटणी बनविणार असाल तर शेंगदाण्याचा कुट, काळी मिरी, मीठ
    आणि चाट मसाला वापरा. अफलातून चव येईल.
    सूप बनविण्यासाठी काही टीप्स
  •  सूप घट्ट बनवायचे असेल तर त्यात काळी मिरी, काळे मीठ, हिंग वापरून
    फ्रेश क्रीम आणि टोस्टचे तुकडे घाला.
  •  कॉर्नफ्लोअरमध्ये पाणी घालून ते वापरू शकता.
  •  तांदळाची पिठी घाला. यामुळेही सूप घट्ट होते.
  •  बटाटा उकडून एकदम बारीक किसून टाका.
  •  मैदा भाजून टाकू शकता.
  •  गव्हाचे पीठ भाजून आणि त्यात पाणी मिसळून टाकू शकता.
  •  सूप तयार झाल्यावर त्यात क्रीम घालू शकता. यामुळेही घट्टसरपणा येईल.
  •  आरारूट पाण्यात घोळवून टाका. यामुळेही सूप घट्ट होईल.
  •  कोबीची बारीक पेस्ट करूनही टाकू शकता.
  •  खसखसची पेस्ट घालूनही सूप घट्ट करता येईल.

अशी वाढवा स्नॅक्सची पौष्टिकता

* नीरा कुमार

रेडी टू कुक स्नॅक्स व जेवणाचे चलन आजकाल खूप वाढले आहे. ब्रेकफास्ट, स्नॅक्स किंवा कोणत्याही वेळी खाता येणाऱ्या स्नॅक्सची चर्चा करायची झाली जसे की इडली, डोसा, वडा, उपमा, ढोकळा, पकौडी, ठेपला इत्यादींचे सील्ड पॅकेट बाजारात सहजपणे उपलब्ध आहेत. पॅकेटवर लिहिलेल्या सूचनेनुसार पाणी किंवा दही मिसळावे आणि मनपसंत स्नॅक्स बनवावे.

अशाचप्रकारे पोरिज वगैरे बनवण्यासाठी ओट्स, कॉर्नफ्लेक्स, म्यूसली इत्यादीमध्ये दूध घाला आणि झटपट तयार.

सांगायचे तात्पर्य हे आहे की बाजारात मुख्यत्वे दोन प्रकारचे पदार्थ उपलब्ध आहेत, एक ते ज्यात दूध किंवा दही मिसळून काही मिनिटे शिजवले की तयार होतात. तर दुसरे ते ज्यात दूध वगैरे मिसळा आणि खाण्यासाठी तयार. या, जाणून घेऊया, या दोन्ही प्रकारच्या पदार्थांची पौष्टिकता कशी वाढवायची :

मुंग भजीचे पीठ, थालीपीठ : तसं तर नावानुसार मुंग भजीपिठामध्ये कांदा, बटाटा टाकून भजी बनवतात. पण अशा भाज्या जशा पालक, फणस इत्यादी ज्या घरात खाल्ल्या जात नाहीत. त्यांनाही यात टाकून पकोडे बनवावे, वडे बनवावे, भजीच्या पिठापासून धिरडे बनवावे. अनेक भाज्यांना बारीक कापून किंवा ग्राइंड करून या पिठात घोळवावे. वरून कोथंबीर टाकावी. किसलेले पनीर टाकावे. झाले चवदार व पौष्टिक धिरडे तयार.

जर फ्राईड भजी किंवा वडे खायचे नसतील तर आप्पे बनवून घ्या. खूप कमी तेलात आप्पे तयार होतील.

अशाचप्रकारे थालीपिठामध्ये किसलेला भोपळा, शिमला मिरची, बारीक कापलेली पुदिना पाने, पालक इत्यादी मिक्स करून ठेपले बनवून घ्या.

ओट्स : आजकाल लोक आरोग्याप्रति खूप जागरूक झाले आहेत. म्हणून ओट्सचा वापर खूप वाढला आहे. पण बहुतेक लोक ओट्स दुधात टाकूनच खातात.

पौष्टिकता अशी वाढवा : दूध टाकण्याआधी ओट्सला हलकेसे भाजून घ्यावे. छोट्या-छोट्या क्युबमध्ये कापून हंगामी फळ टाकावी. वरून डाळींबाच्या दाण्यांनी सजवावे. साखरेच्या ऐवजी मध टाकावे. आयर्नने परिपूर्ण मधाबरोबरच फळेही टाकल्याने ओट्सची पौष्टिकता कित्येक पटींनी वाढते.

ओट्स उत्तपम, पॅनकेक, इडली डोसा : ओट्सचा उत्तपा, इडली, पॅनकेक, डोसा इत्यादीपैकी काहीही बनवायचे असेल तर ओट्सला हलकेसे भाजून थंड करावे व मिक्सरमध्ये पावडर बनवून घ्यावे. इडली बनवायची असेल तर यात थोडासा रवा मिसळावा. उत्तपा बनवायचा असेल तर तांदळाचे पीठ मिसळावे, उत्तम, चविष्ट आणि पौष्टिक ब्रेकफास्ट तयार होईल.

रेडी टू कुकवाला उपमा बनवायचा असेल तरीही त्यात ओट्सची पावडर मिसळा. तसेच बारीक कापलेली शिमलामिरची, गाजर, कांदा इत्यादी. यामुळे उपमाही पौष्टिक होईल. अशाचप्रकारे बाजारात मसाला ओट्सचे पॅकेटही मिळतात. यांत पनीर मिसळावा आणि पराठ्यात भरून शेकून घ्यावा. मुलांना कळणारही नाही आणि त्यांना पूर्ण पौष्टिकताही मिळेल.

आजकाल ओट्सबरोबरच कॉर्नफ्लेक्स, ड्रायफ्रूट्स, चोकर इत्यादी मिसळल्यास म्यूसलीही बाजारात उपलब्ध आहे. यात बारीक कापलेले सफरचंद मिळवल्यास भरपूर पौष्टिकता मिळेल.

कॉर्नफ्लेक्स : कॉर्नफ्लेक्सही रेडी टू इटच्या श्रेणीत येतो. यात दूध टाकण्याबरोबरच हंगामी फळे मिसळलीत तर याची चवही वाढते आणि पौष्टिकताही. केळी आणि डाळींब टाकले तर खूपच छान. केळींमधे भरपूर प्रमाणात पोटॅशियम आढळते. तर डाळींब आयर्नने परिपूर्ण असते आणि ते पोटाच्या विकारांपासून मुक्तता देते.

कॉर्नफ्लेक्सचा वापर फक्त गोडच नाही तर कटलेटवर कोटिंगसाठीसुद्धा केला जातो. याशिवाय कॉर्नफ्लेक्समध्ये थोडासा कांदा, टोमॅटो, शिमलामिरची, दही व चटणी मिसळून चाट बनवूनही सर्व्ह करावे.

क्रंची टैक्स्चरच्या कॉर्नफ्लेक्समध्ये साखर, लोहतत्व, व्हिटॅमिन इत्यादी भरपूर प्रमाणात आढळते.

डायटिशियनचे म्हणणे आहे की यात फायबरही भरपूर प्रमाणात असते. लक्षात ठेवा दिवसभरात एकाच वेळेस याचे सेवन करायला हवे, कारण यात असलेल्या साखरेमुळे वजन वाढू शकते.

म्यूसली : म्यूसलीच्या बाजारात अनेक प्रकारचे फ्लेवर उपलब्ध आहेत. दुधात टाकण्याबरोबरच याचा उपयोग एनर्जी बार बनवण्यासाठीही करा. कुठल्याही स्वीट डिशमध्ये थोडीशी म्यूसली टाकली तर चव वाढते.

एनर्जी बारमध्ये साखरेच्या जागी मध किंवा पाम शुगर मिसळली तर आयर्नही मिळेल.

ढोकळा वडा पावडर : ढोकळयाचे मिश्रण बाजारात सहजपणे उपलब्ध होते. याची पौष्टिकता वाढवण्यासाठी यामध्ये कोबी, गाजर, बिंस इत्यादी भाज्यांना बारीक चिरून परतून घ्या आणि मग ढोकळयाच्या मिश्रणात टाकून शिजवा.

मुले पालक किंवा इतर कुठलीही हिरवी भाजी खाणे पसंत करत नाहीत. म्हणून पालकची थोडीशी पाने, शेंगदाणे, आवळा, लसूण इत्यादी ग्राइंड करून चटणी तयार करा. तयार ढोकळयाच्यामध्ये पालकची चटणी लावून त्याची पौष्टिकता वाढवा.

आवळा व्हिटॅमिन सी ने परिपूर्ण असतो, जो रोग प्रतिकारकशक्ति वाढवतो. वडा पावडरने फक्त वडेच बनत नाहीत. वडयाच्या पिठात डाळही असते, जी प्रोटीनयुक्त असते. सगळया भाज्यांना हलकेसे ब्लांच करून उकडलेल्या बटाटयाबरोबर मिसळावे व छोटे-छोटे गोळे बनवून घ्यावेत. वडयाच्या पिठाच्या घोळात बुडवून डीप फ्राई करावे. बस्स, चविष्ट व पौष्टिक पकोडे तयार.

प्रत्येक पदार्थाची पौष्टिकता वाढवण्यासाठी बारीक कापलेल्या ताज्या भाज्या व फळे इत्यादी त्यात मिसळा.

डाएटिशियन शिल्पा जैन सांगतात की झटकन तयार होणाऱ्या प्रत्येक पदार्थाला पूर्णपणे आरोग्यवर्धक मानले जात नाही, कारण यात प्रिझोर्वेटिंव्हचा समावेश असतो. म्हणून प्रत्येक पदार्थाच्या अतिरेकापासून वाचले पाहिजे. आठवडयातून दोन-तीनदाच उपयोग करा. घरातच काही पदार्थ बनवून ठेवले तर चांगले होईल. ज्यांना आपण प्री मिक्स म्हणतो. उदाहरणासाठी रव्याला भाजून ठेवा. शेवई, दलिया घरातच भाजून ठेवावे, जेणेकरून कमी वेळात पौष्टिकता मिळू शकेल.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें