मासिकपाळी कुप्रथांवर प्रश्नचिन्ह

* प्रेम बजाज

मासिकपाळी प्रजनन क्रियेचा एक नैसर्गिक भाग आहे, ज्यामध्ये गर्भाशयातून रक्त योनीतून बाहेर पडतं. ही प्रक्रिया मुलींमध्ये जवळजवळ ११ ते १४ वर्षे वयापासून सुरू होते. ही नैसर्गिक प्रक्रिया तिला समाजात स्त्रीचा दर्जा देते.

मासिकपाळी मुलींसाठी एक अद्वितीय घटना आहे, जी जुन्या दंतकथांनी घेरलेली आहे आणि समाजाचे ठेकेदार मासिकपाळीतून जाणाऱ्या स्त्रिया व मुलींच्या आयुष्याचे सामाजिक व सांस्कृतिक पैलूतून बाहेर करतात, खरंतर याचवेळी त्यांना देखभालीची अधिक गरज असते. इजिप्त आणि ग्रीकच्या तत्त्वज्ञानाचं म्हणणं आहे की दर महिन्याला स्त्रीमध्ये सेक्षू अल डिझायरचं वादळ निर्माण होतं.

जेव्हा हे डिझायर पूर्ण होत नाही तेव्हा शरीरातून रक्त वाहतं आणि यालाच मासिकपाळी म्हटलं जातं. मासिकपाळीपूर्वी स्त्रीच्या मूडमध्ये बदल होतो. कधी कधी चिडचिडेपणा आणि शरीरातील कोणत्याही भागात असंख्य वेदना होतात. हे गरजेचं नाही की सर्व स्त्रियांसोबत असंच होतं. काही सामान्य तर काहींना असहनीय वेदना होतात. काहींचं म्हणणं आहे की हे सेक्सच्या वंचणेमुळे होतं. यामुळे आजदेखील काही लोकं मुलींना सांगतात की लग्नानंतर सर्व वेदना ठीक होतील.

विचित्र तर्क

भारतामध्ये याचा उल्लेख वर्जीत राहिला कारण हिंदू संस्कृतीनुसार याच्या मागे एक कथा प्रचलित आहे, ज्यामध्ये इंद्रदेवताकडून एका ब्राह्मणाची हत्या झाली होती. ज्याच्या पापाचा चौथा भाग स्त्रियांना देण्यात आला.

तर यामुळे त्यांना मासिकपाळी येते आणि यामध्ये त्यांना अपवित्र समजलं जातं म्हणून त्यांना कोणत्याही धार्मिक कार्यात सहभागी होण्याची मनाई केली जाते. तसंच दुसरं कारण हे मानलं जातं की हिंदू देवी देवतांचे मंत्र संस्कृतमध्ये आहेत. जे वाचण्यासाठी एकाग्रतेची गरज असते आणि मासिकपाळीमध्ये असहनीय वेदना झाल्यामुळे एकाग्रता होत नाही.

खरंतर हे ढोंग प्रत्येकवेळी स्त्रियांना याची जाणीव देण्यासाठी केलं जातं की त्या पापी आहेत आणि जोपर्यंत दानपुण्य धनाबरोबरच शरीराने देखील करतील तेव्हाच त्यांचा उद्धार होईल. या ढोंगीनी शारीरिक नैसर्गिक प्रक्रियेचा वापर स्वत:चा स्वार्थ साधण्यासाठी याचा वापर केला आहे.

मासिकपाळीशी संबंधित जवळजवळ प्रत्येक जुनी गोष्ट बिनबुडाची आहे. मासिकपाळीमध्ये शहरी भागात मंदिर वा प्रामुख्याने गावामध्ये स्वयंपाक घरात जाण्यासदेखील मनाई आहे. त्याचं मुख्य कारण हे सांगितलं जातं की मासिकपाळीच्यावेळी शरीरातून खास गंध निघतो. ज्यामुळे अन्न खराब होण्याची शक्यता असते. म्हणून त्यांना लोणचं इत्यादीला हात लावण्यासदेखील मनाई केली जाते. तर वैज्ञानिक परीक्षणमध्ये असं काहीच आढळलं नाही. यावेळी मंदिरामध्ये प्रवेश आणि यौन संबंध ठेवण्यास मनाई केली जाते.

बिनबुडाच्या गोष्टी

स्वामीनारायण संप्रदायने त्यांच्या पुस्तकांमध्ये उल्लेख केला आहे की स्त्रियांनी या दिवसात या नियमांचे पालन का करायला हवं. त्यानुसार स्त्रिया अत्याधिक शारीरिक श्रम करतात ज्यामुळे त्या थकतात आणि या दिवसात त्यांच्या स्वभावामध्ये चिडचिडेपणा येतो. त्यांना आराम मिळावा या हेतूने त्यांना वेगळं ठेवलं जातं. परंतु याचा अर्थ असा झाला की त्या घरातील सर्वात घाणेरडया खोलीत पडून राहाव्यात. मासिकपाळी एक शारीरिक प्रक्रिया आहे, जर हेच रक्त शरीराच्या आतमध्ये वाहिल्यास ती स्त्री पवित्र असते तर ते रक्त बाहेर आल्यास अपवित्र कशी? या सर्व गोष्टी बिनबुडाच्या आहेत.

मासिकपाळीच्या दरम्यान स्त्रियांची अवस्था ना रुग्णांसारखी होते, ना आपण त्यांच्यावर दया दाखवायला हवी. हे असं आहे जसं की प्रत्येक व्यक्ती रात्रीपर्यंत थकून झोपू इच्छिते. मासिकपाळी स्त्रियांच्या परीपूर्णतेची ओळख आहे.

पावसाळ्यात अंतर्गत स्वच्छता महत्त्वाची

* सोमा घोष

आज महिला सर्वच क्षेत्रात आपला ठसा उमटवत आहेत, पण त्या शरीराशी संबंधित कोणतीही गोष्ट उघडपणे सांगू शकत नाहीत, अगदी पतीलाही नाही. अंतर्गत भागातील काही आजारांबद्दल त्या कोणालाच सांगू शकत नाहीत, याचे उदाहरण एका महिला डॉक्टरांकडे पाहायला मिळाले. ३५ वर्षीय महिलेला डॉक्टरांशी बोलायलाही लाज वाटत होती आणि डॉक्टर तिला खडसावत होत्या, कारण तिला एक मोठा अंतर्गत संसर्ग झाला होता, ज्यावर त्वरित उपचार करणे गरजेचे होते.

याबाबत नानावटी मॅक्स सुपर स्पेशालिटी रुग्णालयाच्या प्रसूती आणि स्त्रीरोगतज्ज्ञ डॉ. गायत्री देशपांडे सांगतात की, आजही छोटया शहरातील महिलांची तपासणी पुरुष स्त्रीरोगतज्ज्ञांकडून होत नाही, त्या त्यांच्याकडे प्रसूतीसाठी जात नाहीत.

खरंतर, अंतर्गत स्वच्छता आणि काळजी यांचा महिलांच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम होत असतो. जागरुकतेचा अभाव तसेच वेळेवर वैद्यकीय मदत न मिळाल्यामुळे व्हल्व्होव्हॅजाइनल संसर्गाची प्रकरणे वाढली आहेत, विशेषत: उन्हाळयाच्या हंगामात, अंतरंग स्वच्छता राखणे खूप महत्वाचे आहे. घाम आणि उष्णतेमुळे अंतर्गत संवेदनशील भागांत बुरशीजन्य संसर्ग फार लवकर होतो. त्यामुळे महिलांनी हे लक्षात घेतले पाहिजे की, अंतर्गत स्वच्छता ही केवळ स्वच्छता नसून ती त्यांच्या आरोग्याशी संबंधित महत्त्वपूर्ण बाब आहे.

धार्मिक आणि सामाजिक अडथळयांपासून दूर राहा

महिलांनी सर्व सांस्कृतिक, धार्मिक आणि सामाजिक अडथळयांना स्वत:पासून दूर ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे, कारण त्यांना या विषयावर उघडपणे बोलण्यापासून तसेच अंतर्गत, संवेदनशील भागाची काळजी घेण्यासाठी उत्तम साधने वापरण्यापासून रोखले जाते. त्याऐवजी काही घरगुती उपाय केले जातात, त्यामुळे रोग वाढतात. अनेकदा हा संसर्ग इतका वाढतो की, त्यावर नियंत्रण ठेवणे कठीण होते. त्या महिलेचा मृत्यूही होऊ शकतो.

अंतर्गत स्वच्छता म्हणजे काय?

डॉ. गायत्री सांगतात की, गर्भाशय ग्रीवाच्या बाहेरील पृष्ठभागापासून योनीमार्ग उघडण्यापर्यंतच्या थराला योनी म्यूकोसा म्हणतात, जो नैसर्गिकरित्या बाहेर पडणाऱ्या द्रव्यांच्या मदतीने स्वत:ला स्वच्छ करण्यास सक्षम असतो. स्वत:ला स्वच्छ करण्याची क्षमता असण्यासोबतच योनीमार्गात अनेक निरोगी जीवाणू असतात, जे संक्रमण रोखून सूक्ष्मजीवांचेही संतुलन राखतात. अनेक प्रकारच्या बाह्य किंवा अंतर्गत असंतुलनामुळे किंवा सवयींमुळे निरोगी सूक्ष्मजीवांच्या प्रक्रियेत अडथळा निर्माण होतो, त्यामुळे योनी किंवा मूत्रमार्गात संसर्ग होण्याची भीती असते.

याशिवाय योनीमार्ग दररोज धुणे, शौचास गेल्यावर टिश्यू पेपर किंवा वाईप्सचा उपयोग करणे, अंघोळ करून सदर भाग नीट स्वच्छ, कोरडा करणे, अंतर्वस्त्रे स्वच्छ करणे, मासिक पाळीदरम्यान स्वच्छता राखणे आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे संभोग करण्यापूर्वी आणि नंतर स्वच्छता राखणे यासारख्या चांगल्या सवयी योनी आणि त्याच्याशी संबंधित सर्व संवेदनशील भागांचे संरक्षण करण्यासाठी खूप मदत करतात. याकडे लक्ष दिल्यास बऱ्याच समस्या टाळता येतात.

स्वच्छता राखा

प्रत्येक वेळी लघवी केल्यानंतर, योनीमार्ग समोरून मागेपर्यंत साध्या पाण्याने धुणे आवश्यक आहे. महिलांनी हे समजून घेतले पाहिजे की, योनिमार्गाचा भागही त्यांच्या सामान्य त्वचेप्रमाणेच आहे, त्यामुळे अंघोळ करताना तोही शरीराच्या इतर भागांप्रमाणे साध्या साबणाने किंवा बॉडी वॉशने धुणे गरजेचे असते. जिवाणू किंवा विषाणू मागील भागात (गुदा) असू शकतात, ज्याच्या संपर्कामुळे योनिमार्गाचा संसर्ग होऊ शकतो.

योग्य कपडा निवडा

महिलांनी सुती पॅन्टीज घालणे चांगले असते. त्या ओलावा शोषून घेण्यास आणि अंतर्गत, संवेदनशील भाग कोरडा ठेवण्यास मदत करतात. अतिशय घट्ट, गडद रंगाचे किंवा ओलसर कपडे टाळावेत. कपडे घालण्यापूर्वी ते स्वच्छ ठिकाणी उन्हात वाळवावेत, कारण अंतर्गत भागाभोवती ओलावा असणे हेही संसर्गाचे प्रमुख कारण ठरू शकते.

सार्वजनिक शौचालयांचा वापर

इंकोलाय, स्ट्रेप्टोकोकी यासारखे सक्रिय जीवाणू सार्वजनिक शौचालयांमध्ये असतात, जे महिलांच्या मूत्रमार्गातील संसर्गाचे सर्वात सामान्य कारण आहे. ही स्वच्छतागृहे स्वच्छ असूनही बसण्याची जागा, फ्लश, पाण्याचे नळ किंवा दरवाजाच्या कडीसारख्या ठिकाणी जंतू आणि विषाणू असू शकतात.

हे टाळण्यासाठी आवश्यक ती खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. उदाहरणार्थ, बसण्यापूर्वी टिश्यू पेपर, सॅनिटायझर किंवा साबण वापरून कपडे किंवा शरीराला स्पर्श करण्यापूर्वी हात स्वच्छ करणे आवश्यक आहे. बाहेरील शौचालय वापरल्यानंतर लॅक्टिक अॅसिड आधारित योनी वॉश वापरणे योनीच्या काळजीसाठी खूप महत्त्वाचे आहे.

लैंगिक संबंधापूर्वी स्वत:ला ठेवा स्वच्छ

संभोगावेळी जोडीदाराने स्वच्छता न ठेवल्याने महिलांनाही योनिमार्गात संसर्ग होऊ शकतो. संभोगानंतर नेहमी लघवी करण्याचा प्रयत्न करा आणि योनीमार्ग समोरून मागे स्वच्छ करा. कंडोम आणि गर्भनिरोधक पद्धती वापरणे लैंगिक संक्रमणास प्रतिबंध करण्यासाठी खूप महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतात. एकापेक्षा जास्त जोडीदाराशी लैंगिक संबंध टाळा आणि तुमच्या जोडीदारालाही त्याच्या अंतर्गत भागाची स्वच्छता राखण्याची विनंती करा.

फिकट स्रावापासून सावधान

मासिक पाळीच्या दिवसांमध्ये फिकट रंगाचा स्राव जाणे अगदी सामान्य आहे. संप्रेरक बदलांमुळे, अशा स्त्रावात योनी आणि गर्भाशय ग्रीवाच्या त्वचेच्या पेशी असतात, पण अशा स्त्रावातील सातत्य, गंध आणि वेळ लक्षात घेणे आवश्यक आहे, कारण तो मासिक पाळीच्या दरम्यान शरीरात होणारे बदल प्रतिबिंबित करतो. प्री-ओव्ह्युलेटरी डिस्चार्ज (ओव्हुलेशनपूर्वी डिस्चार्ज) तुलनेने जाड, तुटपुंजे आणि गोलाकार असते, तर पोस्ट-ओव्हुलेटरी योनी स्राव (मासिक पाळीच्या १ आठवडा आधी) मुबलक, अतिशय पातळ आणि चिकट असतो. महिलांना हे समजले पाहिजे की, अशा प्रकारचा स्त्राव अतिशय सामान्य आहे आणि तो निरोगी ओव्हुलेशन प्रक्रिया दर्शवतो.

जर स्त्राव खूप जाड असेल आणि लालसरपणा, खाज सुटणे किंवा जळजळ होत असेल तर आणि जर तुमच्या मासिक पाळीच्या दिवसांव्यतिरिक्त असे घडत असेल तर, या समस्येकडे त्वरित लक्ष देणे आणि स्त्रीरोगतज्ज्ञाचा सल्ला घेणे फार महत्त्वाचे आहे.

अंतर्गत केसांचे वॅक्सिंग किंवा ट्रिमिंग

अंतर्गत भागातील केसही योनीमार्गाच्या छिद्राचे रक्षण करतात, जे अनेक सूक्ष्मजीवांसाठी अडथळा बनून काम करतात. वॅक्सिंगमुळे योनीमार्ग सूक्ष्म जीवांच्या संपर्कात येण्याची शक्यता वाढते, शिवाय वॅक्सिंगसाठी वापरल्या जाणाऱ्या अयोग्य साधनांमुळे योनीभोवती जळजळ किंवा संसर्ग होऊ शकतो. म्हणूनच पुरळ आणि संसर्ग टाळण्यासाठी अंतर्गत भाग स्वच्छ ठेवणे आवश्यक आहे.

उपचारापेक्षा नियंत्रण चांगले

समस्या निर्माण झाल्यानंतर त्यावर उपचार करण्यापेक्षा नियंत्रण किंवा प्रतिबंध करण्यावर लक्ष केंद्रित करणे गरजेचे आहे. गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग टाळण्यासाठी वर्षातून एकदा स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा. त्यांच्या सल्ल्यानुसार गर्भाशयाचा कर्करोग टाळण्यासाठी वेळोवेळी पीएपी स्मिअर टेस्ट करून त्यांनी दिलेल्या औषधांचा वापर करावा, सोबतच अंतर्गत स्वच्छतेबाबत जास्तीत जास्त माहिती करून घ्यावी.

मान्सून स्पेशल : मासिक पाळीची स्वच्छता का महत्त्वाची आहे

* नसीम अन्सारी कोचर

वयाच्या 13 व्या वर्षी मासिक पाळी सुरू होणे ही मुलींच्या आयुष्यातील एक अनोखी घटना आहे. ज्या मुली महिन्यातील ५ दिवस खेळणे, उड्या मारणे आणि अभ्यास यात घालवतात, वेदना, ताणतणाव, लाज आणि अनेक गोष्टींकडे दुर्लक्ष करतात, अशा मुलींना मासिक पाळीच्या काळात स्वच्छतेची पूर्ण काळजी घेता येत नाही, त्यामुळे त्या अनेक आजारांना बळी पडतात.

मासिक पाळी ही नैसर्गिक प्रक्रिया असली तरी भारतीय समाजात मासिक पाळी आजही अपवित्र किंवा घाणेरडी मानली जाते. याचा स्त्रियांच्या आरोग्यावर विपरित परिणाम करणाऱ्या अनेक गैरसमज आणि प्रथांशी संबंध जोडला गेला आहे.

जगभरातील लाखो महिला आणि मुलींना मासिक पाळी येण्याच्या कलंकाचा सामना करावा लागतो. मासिक पाळीच्या काळात महिलांवर अनेक बंधने लादली जातात. त्यांच्याशी भेदभाव केला जातो. त्यांना अस्वच्छ वातावरणात राहण्यास आणि स्वच्छतेचे पालन न करण्यास भाग पाडले जाते. काही घरांमध्ये, त्यांच्या स्वयंपाकघरात येण्यावर किंवा स्वयंपाक करण्यास किंवा अन्नाला स्पर्श करण्यास बंदी आहे. मासिक पाळीच्या काळात महिलांनी लोणच्याला हात लावला तर ते कुजते असा गैरसमज आहे. मासिक पाळीत मुलींना आंघोळ करण्यापासून रोखले जाते. जर स्त्री विवाहित असेल तर अनेक घरांमध्ये ती तिच्या पतीसोबत एकाच बेडवर झोपू शकत नाही. खाली चटई वगैरे पसरून ती झोपते.

सुरक्षा उल्लंघन

आजही ग्रामीण भागात अनेक ठिकाणी महिलांना घराबाहेर छोटय़ाशा झोपडीत 5 दिवस राहावे लागते, जिथे त्या जुन्या कपड्यांचे पॅड आणि वाळलेल्या गवताची पाळी शोषून घेतात. ती 5 दिवस कोणालाही भेटू शकत नाही. जमिनीवर झोपते, स्वतःचे जेवण स्वतः शिजवते. तिला आंघोळ करण्यास मनाई आहे.

विचार करा जर ती आजारी असेल, तिला ताप येत असेल, तर त्या झोपडीत एकट्याने ५ दिवस घालवणं त्याच्या जीवाशी खेळत असेल ना? कॉटेजमध्ये त्याला एकटे शोधणे, कोणीही त्याच्या व्यक्तिमत्त्वाशी खेळू शकतो. जर तो जमिनीवर झोपला असेल तर त्याला कोणताही विषारी कीटक, साप इत्यादी चावू शकतो. हा त्याच्या सुरक्षेचा उघड घोळ आहे.

मागास भागात आणि शहरी भागातही, गरीब वर्गातील मुली मासिक पाळी आल्यावर फाटलेले, घाणेरडे कपडे इत्यादी पॅड म्हणून वापरतात. ती त्यांना धुवते, वाळवते आणि नंतर वापरते. हे दुसरे तिसरे काही नसून गंभीर आजारांना आमंत्रण आहे.

आरोग्यास हानिकारक

शहरांमध्ये आणि अगदी महानगरांमध्ये, तुमच्या घरात काम करणाऱ्या महिलेला विचारा की, मासिक पाळी आल्यावर तुम्ही कोणत्या कंपनीचे सॅनिटरी नॅपकिन्स वापरता? दर महिन्याला पॅड विकत घ्यायचे उत्तर कुठून मिळणार? आम्ही कपडे वगैरे वापरतो.

आई समजूतदार नसेल, तिला स्वच्छतेचे ज्ञान नसेल, तर श्रीमंत घरातील मुलीही मासिक पाळीच्या काळात गंभीर आजारांना बळी पडतात. मासिक पाळीच्या स्वच्छतेनुसार या सर्व गोष्टी आरोग्यासाठी अत्यंत हानिकारक आहेत. उन्हाळा आणि पावसाळ्यात स्वच्छतेची काळजी घेणे अधिक महत्त्वाचे ठरते.

 

अशा वेळी स्वच्छता राखली नाही तर बॅक्टेरिया, इन्फेक्शन, खाज, जळजळ आदींचा धोका जास्त असतो. योनीमध्ये असलेले चांगले बॅक्टेरिया विशिष्ट पीएच संतुलन राखतात. परंतु उष्णता, आर्द्रता आणि हानिकारक जीवाणूंच्या वाढीमुळे होणाऱ्या संसर्गामुळे हे संतुलन बिघडते आणि महिला गंभीर मूत्रसंसर्गाच्या बळी ठरतात.

भावनिक आधार आवश्यक आहे

जेव्हा हवामान उष्ण आणि दमट असते, तेव्हा बहुतेक स्त्रियांना मासिक पाळीत बदल जाणवू शकतात. पीरियड्स ऋतू बदलांशी संबंधित असतात. उष्णतेमुळे कालावधी जास्त किंवा वारंवार असू शकतो. किशोरवयीन मुलगी आणि पेरी रजोनिवृत्तीच्या महिलेला अधिक समस्या असू शकतात कारण या काळात हार्मोन्स अस्थिर असतात.

रजोनिवृत्तीच्या जवळ असलेल्या स्त्रिया अनेकदा फायब्रॉइड्सची तक्रार करतात, ज्यामुळे जास्त रक्तस्त्राव होतो आणि वेदना देखील सहन होत नाही. अशा परिस्थितीत त्यांना कुटुंबातील सदस्यांकडून भावनिक आधार आणि उपचाराची गरज असते. पण मासिक पाळी ही अपवित्र स्थिती मानणाऱ्या घरांमध्ये महिलांना सर्व वेदना एकट्यानेच सहन कराव्या लागतात.

मासिक पाळीच्या स्वच्छतेसाठी महत्वाच्या टिप्स

  1. हायड्रेटेड रहा

शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकण्यासाठी आणि शरीरातील पीएच संतुलन राखण्यासाठी दररोज किमान 8-10 ग्लास पाणी पिणे आवश्यक आहे. ताजी बेरी खा आणि मधुर हर्बल पाणी देखील प्या.

  1. सुती अंडरवियर घाला

उन्हाळ्यात कॉटन अंडरगारमेंट्स विशेषतः कॉटन पॅन्टी घाला. कॉटन कॉटनच्या कपड्यांमध्ये हवा सहज येते आणि जाऊ शकते. त्यामुळे त्वचा स्वच्छ आणि कोरडी राहण्यास मदत होते. यावेळी, कृत्रिम धाग्यांपासून बनविलेले कपडे आणि अंतर्वस्त्रे घालू नयेत ज्यामुळे जास्त घाम येतो. यामुळे जननेंद्रियांमध्ये खराब बॅक्टेरिया वाढतात. त्वचेवर खाज सुटणे आणि जळजळ होऊ शकते.

  1. स्वच्छ आणि सुती टॉवेलचा वापर

कॉटन टॉवेल वापरा. इतर लोकांनी वापरलेला टॉवेल कधीही वापरू नका. पातळ टॉवेल वापरा. ते स्वच्छ आणि कोरडे करणे सोपे आहे. तुमचा वापरलेला टॉवेल इतर कोणाशी तरी शेअर करा. चांगल्या स्वच्छतेसाठी दररोज आपले टॉवेल स्वच्छ करा.

  1. खाजगी भागांची स्वच्छता

आंघोळ करताना दररोज स्वच्छ आणि ताज्या पाण्याने आपले खाजगी भाग धुवा. गरम पाणी वापरू नका. कोणत्याही प्रकारचे सुगंधी साबण वापरू नका. योनीचे पीएच संतुलन राखण्यासाठी केमिकल-मुक्त, साबण-मुक्त क्लीन्सर निवडा. व्यायामशाळा, पोहणे किंवा कोणताही खेळ खेळल्यानंतर तुमचा जिव्हाळ्याचा प्रदेश नेहमी धुवा. त्यालाही कोरडे थोपटले पाहिजे.

  1. अँटीबैक्टीरियल सॅनिटरी नॅपकिन

मासिक पाळीत आरामदायी अँटीबॅक्टेरियल सॅनिटरी नॅपकिन्स वापरावेत. कालावधीच्या स्वच्छतेसाठी, पॅड दर 3-4 तासांनी बदलले पाहिजेत. चांगल्या प्रतीच्या पिरियड पँटी वापराव्यात जेणेकरून बॅक्टेरिया वाढू नयेत. जवळच्या भागाचे केस देखील दाढी करा, अन्यथा येथे जीवाणू वाढू शकतात. हे यीस्ट इन्फेक्शन आणि UTI टाळू शकते.

  1. मासिक पाळी दरम्यान आंघोळ करणे आवश्यक आहे

मासिक पाळीत आंघोळ करू नये हा चुकीचा समज आहे. खरं तर मासिक पाळी दरम्यान आंघोळ करणे पूर्णपणे सुरक्षित आहे. यामुळे थकवा आणि वेदनांची पातळी मोठ्या प्रमाणात कमी होते. यामुळे मूडही सुधारतो. कोमट पाण्याने आंघोळ केल्याने पीरियड्स क्रॅम्प्स कमी होतात. मासिक पाळी दरम्यान कोणत्याही दिवशी केस धुणे पूर्णपणे सुरक्षित आहे.

अनलिमिटेड कहानियां-आर्टिकल पढ़ने के लिएसब्सक्राइब करें